Datos Identificativos 2020/21
Asignatura (*) Novas Tendencias na Educación Ambiental  Código 652534022
Titulación
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 2º cuadrimestre
 Primeiro Optativa 3
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Pedagoxía e Didáctica
Coordinación
Vega Marcote, Pedro
 Correo electrónico
pedro.vega.marcote@udc.es
Profesorado
Bugallo Rodríguez, Ánxela
Vega Marcote, Pedro
 Correo electrónico
anxela.bugallo@udc.es
pedro.vega.marcote@udc.es
Web
Descrición xeral Con esta materia preténdese achegar ao alumnado á estreita relación existente entre os avances na Educación ambiental e a investigación, progresión e innovación de estratexias no ensino neste campo. Trátase de coñecer as novas metodoloxías e recursos derivados dos traballos sobre educación para a sustentabilidade. O obxectivo é dotar ao futuro profesorado do coñecemento preciso para a aplicación dos avances en Educación Ambiental na formación dunha cidadanía preparada cientificamente para decidir e actuar na súa vida diaria e na sociedade.
Plan de continxencia 1. Modificacións nos contidos
Non se realizarán cambios
2. Metodoloxías
*Metodoloxías docentes que se manteñen
Trabalos tutelados individuais e grupais(atención personalizada) (computa avaliación)
Atención personalizada

*Metodoloxías docentes que se modifican
Non se realizará a proba mixta, as avaliacións destes coñecementos se incorpora a metodoloxía de traballos tutelados individuais e grupais.
3. Mecanismos de atención personalizada ao alumnado
Correo electrónico: En horario de clase e titorías (si é necesario se poderá contactar noutros horarios, segundo a necesidade do alumando) para facer consultas, solicitar encontros virtuais para resolver dúbidas e facer o seguimento dos traballos tutelados.
Moodle: En horario de clase e titorías (si é necesario se poderá contactar noutros horarios, segundo a necesidade do alumando). Dispoñen de “foros temáticos asociados aos módulos” da materia, para formular as consultas necesarias. Tamén hai “foros de actividade específica” para desenvolver tarefas tanto individuais como grupais, a través das que se se pon en práctica o desenvolvemento de contidos teóricos da materia.

4. Modificacións na avaliación
Traballos tutelados colaborativos (40%) e individuais (60%): En relación cos traballos tutelados valorarase:
– A adecuación metodolóxica das propostas de traballo.
? A profundidade do contido.
? O dominio das aplicacións utilizadas na elaboración das propostas socioeducativas que promovan a dimensión científica e ambiental.
? O tratamento dunha linguaxe propia do contexto disciplinar.
? A utilización de fontes documentais complementarias e actuais.
? A presentación e a claridade da exposición si se considera necesario levala a cabo.

*Observacións de avaliación:
Para o alumnado con dedicación completa, alumnado a tempo parcial, requisitos para superar a materia, condicións da avaliación na 2ª oportunidade, etc.)
Mantéñense as mesmas que figuran na guía docente, agás que:
? As referencias ao cómputo da asistencia, que só se realizará respecto das sesión que houbo presencial ate o momento no que se suspendeu a actividade presencial.
1. SITUACIÓNS:
A) Alumnado con dedicación completa:
Asistencia/participación nas actividades de clase mínima do 80%:
a) Elaboración e presentación dos traballos de pequeno grupo e actividades desenvolvidas na materia(40%).
b) Traballo tutelado individual (60%).
B) Alumnado con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia, segundo establece a "NORMA QUE REGULA O RÉXIME DE DEDICACIÓN AO ESTUDO DOS ESTUDANTES DE GRAO NA UDC (Arts. 2.3; 3.b e 4.5) (29/5/212):
a) Elaboración dos traballos tutelados individuais acerca do marco teórico e práctico da materia (100%).

2. REQUISITOS PARA SUPERAR A MATERIA:
1. Asistir e participar regularmente nas actividades da clase.
2. Obter unha puntuación do 50% do peso de cada unha das partes obxecto de avaliación (traballos tutelados individuais e traballos grupais).
3. Entregar e exponer (si se considera necesario), os traballos tutelados na data que se indique.
4. A oportunidade de xullo estará sometida aos mesmos criterios que a de xuño.

5. Modificacións da bibliografía ou webgrafía
Non se realizarán cambios. Xa dispoñen de todos os materiais de traballo da maneira dixitalizada en Moodle.






Competencias do título
Código Competencias do título

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Coñecer diferentes tipos de actividades para a alfabetización científico ambiental e a súa integración nas estratexias de ensino. AM13
AM18
 BM1
BM11
BM13
 CM1
CM10
CM13
Analisar e valorar proxectos de innovación, e deseñar propostas específicas para o ensino de tópicos científico concretos. AM7
AM10
AM11
AM13
AM15
 BM3
BM4
BM5
BM6
 CM1
CM6
CM7
CM11
CM12
CM13
Desenvolver investigacións e propostas innovadoras en Educación Ambiental e científica, e deseñar intervencións educativas para a sustentabilidade na Educación Infantil e Primaria. AM7
AM15
AM18
 BM1
BM2
BM8
BM9
BM12
BM13
 CM2
CM5
CM6
CM7
CM10
CM12
CM13

Contidos
Temas Subtemas
As novas tendencias na Didáctica das Ciencias Experimentais para o deseño de recursos destinados á Educación Ambiental na Educación Infantil e Primaria. 1. O uso do medio próximo como recurso para a Educación Ambiental.
2. Os programas colaborativos en Educación Ambiental
Tendencias actuais na innovación e investigación en Educación Ambiental e a Sustentabilidade dende a Didáctica das Ciencias Expermientais. Propostas innovadoras de intervención educativa. 1. A ambientalización curricular.
2. Estratexias para investigar e innovar nunha Educación Ambiental orientada a sustentabilidade.
3. Actividades de ensinaza para actuar sustentablemente.
A Educación Ambiental e o Desenvolvemento Sustentable en Educación Infantil e Primaria dende a Didáctica das Ciencias Experimentais. 1. Principios, metodoloxía e finalidades da Educación Ambiental orientada a sustentabilidade.
2. O medio como sistema, a complexidade ambiental, a globalización e o desenvolvemento sustentable.
3. Material estimular para a enseñanza da Educación Ambiental: A Axenda 21 e a Pegada Ecolóxica...

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Actividades iniciais A10 A11 A18 B9 B13 C10 C13 3 0 3
Análise de fontes documentais A10 A11 A13 A15 B8 C1 3 26 29
Aprendizaxe colaborativa B3 B4 B11 C5 4.7 0 4.7
Sesión maxistral B12 4.3 0 4.3
Traballos tutelados B2 B5 C2 C6 C7 C11 C12 C13 3 26 29
Proba mixta A7 B1 B6 C12 3 0 3
 
Atención personalizada 2 0 2
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Actividades iniciais Actividades para coñecer as competencias, intereses e coñecementos do alumnado sobre a Educación Ambiental.
Análise de fontes documentais Busca, análise e revisión de información, en fontes bibliográficas rigorosas, para o coñecemento e resolución de problemáticas socioambientais, así como, para orientar a elaboración de propostas didácticas en Educación Ambiental.
Aprendizaxe colaborativa Organización da clase en pequenos grupos para que o alumnado traballe conxuntamente na análise e valoración de proxectos de innovación e dos novos recursos destinados á Educación Ambiental.
Sesión maxistral Farase un planteamento de problemas relacionados coa investigación en Educación Ambiental (marco teórico e fundamentos metodolóxicos). As achegas faranse usando a conversa dialogada en gran grupo.
Traballos tutelados Iniciarase ao alumnado na investigación didáctica, traballando na elaboración de propostas innovadoras para a Educación Ambiental e científica.
Proba mixta Proba que integra preguntas de ensaio e desenvolvemento (análise de situacións, resolución de problemáticas, valoración de propostas concretas...) relacionadas coa Educación Ambiental na Educación Infantil e Primaria.

Atención personalizada
Metodoloxías
Análise de fontes documentais
Traballos tutelados
Descrición
Orientarase ao alumnado na busca e análise bibliográfica, aportando fontes, indicadores, e outros aspectos que faciliten a revisión das fontes documentais.

Os traballos tutelados serán planificados e desenvolvidos en coordenación co/a docente-titor/a, programándose tempos de titorías que permitan o seguimento do proceso de elaboración. Asistencia a titorias para explicar o traballo a realizar, orientar sobre a documentación e bibliografía e coñecer as pautas para a súa exposición oral.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Análise de fontes documentais A10 A11 A13 A15 B8 C1 Terase en conta a amplitude da revisión bibliográfica realizada, así como a relevancia das reflexións e panorámicas realizadas sobre o tema elixido. 20
Aprendizaxe colaborativa B3 B4 B11 C5 Valorarase a capacidade de análise, argumentación e resolución sobre as tarefas presentadas, e o grao de participación e colaboración no traballo en grupo.
 10
Proba mixta A7 B1 B6 C12 Valoraráse a capacidade do alumnado de aplicar (análise e síntese, argumentación, crítica...) os coñecementos adquiridos ao longo do curso no deseño de actividades destinadas á alfabetización científica ambiental. 50
Traballos tutelados B2 B5 C2 C6 C7 C11 C12 C13 A iniciación á investigación e/ou innovación demanda a presentación dun traballo persoal, reflexivo, orixinal e xustificado, no que tamén se valorará a coherencia interna do mesmo.
 20
 
Observacións avaliación


No caso dos estudantes que
asistan a máis do 80% das sesións o valor de cualificación da proba
mixta dividirase entre a avaliación dos traballos tutelados, aos que
lles corresponderá o 60% da cualificación, e a avaliación
da aprendizaxe colaborativa á que lle corresponderá o 20%.
Se o estudante non chega a unha asistencia do 80% das clases
presenciais deberá ser avaliado, además de polos traballos, pola proba
mixta. Neste caso os dous ítems da avaliación (traballo
e proba individual) terán unha ponderación do 50%, esixíndose cadansúa
nota igual ou superior a 5 sobre 10 para aprobar a materia. Aqueles
alumnos/as con dispensa académica de exención de asistencia (que deberán
comunicalo a primeira semana de clase) serán
avaliados a través dun traballo e dunha proba individual, o mesmo que
aqueles estudantes que non cumpran a asistencia do 80% das sesións
presenciais. A nota final no caso deste alumnado será a media ponderada
das cualificacións obtidas, solicitándose tanto
no traballo como na proba unha nota igual ou superior a 5 sobre 10 para
aprobar a materia.

Fontes de información
Bibliografía básica

AZNAR, P. Y ULL, A. (2013). La responsabilidad por un mundo sostenible. Propuestas educativas a padres y profesores. Bilbao: Editorial Descleé.

Blanco, A., España, E., Rodríguez, F. (2012). Contexto y enseñanza de la competencia científica. Alambique, 70, pp. 9-18.

Caamaño, A. (2007). ¿Cómo introducir la indagación en el aula?. Alambique, 52, pp. 83-91.

Cajas, F. (2001). Alfabetización científica y tecnológica: La transposición didáctica del conocimiento tecnológico. Enseñanza de las Ciencias, 19 (2), pp. 243-254.

Del Carmen, L. (2010). Formar maestros competentes: un reto difícil para el sistema educativo. Alambique, nº 66, pp. 10-18.

García Carmona, A. (2012). Cómo enseñar Naturaleza de la Ciencia (NDC) a través de experiencias escolares. Alambique, 72, pp. 55-63.

García, R. y Vega Marcote, P. (2009), Sostenibilidad, valores y cultura ambiental, Madrid: Pirámide

Gil Pérez, D., Vilches, A. (2001). “Una alfabetización científica para el siglo XXI. Obstáculos y propuestas de actuación”. Investigación en la Escuela, 43, 27-37.

Jiménez Aleixandre, M. P., Sanmartí, N., Couso, D. (2011). “Reflexiones sobre la ciencia en la edad temprana en España: la perspectiva de la enseñanza de las ciencias”. En ENCIENDE (Comisión Permanente). Enseñanza de las Ciencias en la Didáctica Escolar para edades tempranas en España. Madrid: Confederación de Sociedades Científica de España (COSCE)-Ministerio de Ciencia y Tecnología.

Klein, N. (2015). Esto lo cambia todo. El capitalismo contra el clima. Barcelona: Paidós. Murga Menoyo, Mª A. (2013). Desarrollo Sostenible.Problemáticas, agentes y estrategias. Madrid: McGrawHill.

Murga Menoyo, Mª A. (2013). Desarrollo Sostenible.Problemáticas, agentes y estrategias. Madrid: McGrawHill.

Novo, M. (2009). El desarrollo sostenible, Madrid: Pearson.

Mogensen, Mayer (2009). Educación para el desarrollo sostenible: tendencias, divergencias y criterios de calidad. Barcelona, Graó.

Ojeda-Barceló, F., Gutiérrez-Pérez, J. y Perales-Palacios, F.J. (2011). Diseño, fundamentación y validación de un programa virtual colaborativo en Educación Ambiental. Enseñanza de las Ciencias, 29 (1), 127-146.

Stevenson R.B., Brody, M.,Dillon, J. and Wals, A.E.J. (2013). International Handbook of Research on EnvironmentalEducation, New York, Routledge.

Ull, M. A., Albert Piñero, A., Martínez Agut, M. P. y Aznar Minguet, P. (2014). Preconcepciones y actitudes del profesorado de Magisterio ante la incorporación en su docencia de

competencias para la sostenibilidad, Revista Enseñanza de las Ciencias, 32 (2), 91- 112.

Varela-Losada, M., Vega-Marcote, P., Pérez-Rodríguez, U., & Álvarez-Lires, M. (2016). Going to action? A literature review on educational proposals in formal Environmental Education. Environmental Education Research, 22(3), 390-421.

VegaMarcote, P . y Álvarez, P. (2011). La Agenda 21 y la Huella Ecológica comoinstrumentos para lograr una Universidad Sostenible. Enseñanza de las Ciencias , 29 (2), 207-220.

Vega,P . y Álvarez, P. (2012). Training of teachers inspain towards sustainability. Implementation andanalysis of "ecometodología". European Journal of TeacherEducation 35(4). pp. 494-510.

Monográficos de revistas

VVAA, Cuadernos de pedagogía. Monográfico sobreeducación ambiental para la sostenibilidad, Madrid, 2011,

VVAA, Revista Foro de Educación. Vol. 13, Núm. 19 (2015). Desarrollo sostenible y curriculum. Promoviendo la sostenibilización de la educación
VVAA, Revista de educación, Monográfico sobre educar para el desarrollo sostenible, 2009.
Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións
1. A entrega dos traballos documentais que se realicen nesta materia realizarase a través de Moodle, en formato dixital sen necesidade de imprimilos. 2. Débese facer un uso sustentable dos recursos e evitar impactos negativos sobre o medio natural. 3. Débese ter en conta a importancia dos principios éticos relacionados cos valores da sustentabilidade nos comportamentos persoais e profesionais. 4. Segundo se recolle nas distintas normativas de aplicación para a docencia universitaria, deberase incorporar a perspectiva de xénero nesta materia (usarase linguaxe non sexista, utilizarase bibliografía de autores de ambos os sexos, propiciarase a intervención en clase de alumnos e alumnas…). 5. Traballarase para identificar e modificar prexuízos e actitudes sexistas, e influirase na contorna para modificalos e fomentar valores de respecto e igualdade. 6. No caso de detectar situacións de discriminación por razón de xénero proporanse accións e medidas para corrixilas. 7. Facilitarase a plena integración do alumnado que, por razóns físicas, sensoriais, psíquicas ou socioculturais, experimenten dificultades a un acceso axeitado, igualitario e proveitoso á vida universitaria.


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías