Datos Identificativos 2020/21
Asignatura (*) Resíduos Código 610500011
Titulación
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 2º cuadrimestre
 Primeiro Optativa 3
Idioma
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Física e Ciencias da Terra
Química
Coordinación
Soto Castiñeira, Manuel
 Correo electrónico
m.soto@udc.es
Profesorado
Domínguez Pérez, Montserrat
Soto Castiñeira, Manuel
 Correo electrónico
montserrat.dominguez.perez@udc.es
m.soto@udc.es
Web
Descrición xeral Este módulo forma parte do Programa Oficial de Posgrao de Ciencia, Tecnoloxía e Xestión Ambiental (CTXA) como asignatura optativa e ten por obxectivo introducir ao/á alumno/a na problemática dos residuos, a súa xestión e as tecnoloxías de tratamento.
Plan de continxencia En caso dun escenario de non presencialidade por un novo abrocho da pandemia do COVI, levaranse a cabo as seguintes adaptacións na docencia e na avaliación.

Metodoloxía docentes que se modifican:
• Prácticas de laboratorio: substituiranse as prácticas presenciais por traballo online sobre sistemas e materiais de xestión de residuos (visita virtual a Nostián, visita virtual aos sistemas de xestión de residuos e compostaxe na UDC, Exposición “O lixo na UDC - Modelo Nostián”) e a súa análise crítica, durante sesións de traballo online.
• Saídas de campo: faríase unha visita virtual á Sociedade Galega do Medio Ambiente (SOGAMA) que se acompañaría con vídeos explicativos do funcionamento das instalacións. Os alumnos farán unha análise crítica desa información e terán que completala con información adicional através do emprego de diferentes fontes bibliográficas, sacando conclusións. Elaborarán unha memoria do traballo.
• Proba obxectiva: seguirase a mesma metodoloxía, a única diferenza será que a proba farase empregando o Moodle.
• Sesión maxistral e seminarios: a metodoloxía sería a mesma empregando como canle de comunicación o Teams.

Mecanismos de atención personalizada ao alumnado:
• Emprego de Moodle, correo electrónico e Teams

Modificacións na avaliación:
• Saídas de campo: elaboración dunha memoria conforme aos aspectos formais básicos puntuará un 50% do apartado, e a calidade da memoria puntuará o restante 50%.
• Prácticas de laboratorio: A participación nas actividades online e a elaboración dunha memoria conforme aos aspectos formais básicos puntuará un 50% do total desta metodoloxía, e a calidade da memoria puntuará o restante 50%.

Competencias do título
Código Competencias / Resultados do título

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias / Resultados do título
Capacidade para formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común. AM3
AM18
 BM4
BM5
BM6
 CM2
CM7
Comprender a problemática asociada aos resíduos, os modos de xestionalos e as principais tecnoloxías de tratamento de resíduos. AM1
AM6
AM10
AM16
AM18
AM19
 BM6
BM8
 CM1
CM4
Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, crítica e comprometida BM2
BM3
 CM9
CM10

Contidos
Temas Subtemas
OS RESIDUOS Definición de residuo
Tipos de residuos. Clasificación
Cantidades, composición e características
Impacto ambiental dos residuos
Lexislación e planificación
MINIMIZACIÓN DE RESIDUOS A necesidade da prevención, Plano de prevención, Auditoria ambiental dirixida a minimización, Plano de minimización de residuos, Boas prácticas industriais, Exemplos
RECOLLIDA SELECTIVA E RECICLAXE Recollida selectiva de residuos sólidos urbanos.
Recollida de residuos perigosos e especiais.
Clasificación de RSU en destino. Calidade e comercialización.
Balances ambientais da reciclaxe e da compostaxe.
COMPOSTAXE DE RESIDUOS ORGÁNICOS Definicións. O proceso de compostaxe
Parámetros de control do proceso
Tecnoloxías de compostaxe
BIOMETANIZACIÓN DE RESIDUOS ORGÁNICOS Dixestión anaerobia
A tecnoloxía anaerobia para o tratamento da fracción orgánica dos residuos sólidos urbanos
TRATAMENTO TÉRMICO DE RESIDUOS Datos enerxéticos dos residuos. Poder calorífico.
Control das emisións de incineradoras de residuos
TRATAMENTO FÍSICO-QUÍMICO DE RESIDUOS PERIGOSOS O CTRIG (Centro de Tratamento de Residuos Industrias de Galiza)
Métodos e operacións de tratamento físico-químico
VERTIDO CONTROLADO DE RESIDUOS O marco normativo actual
Deseño, operación e control de vertedoiros

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias / Resultados Horas lectivas (presenciais e virtuais) Horas traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A3 A6 A10 A16 A19 B4 B5 B6 B8 C2 C1 C4 C7 C9 C10 9 27 36
Prácticas de laboratorio A3 A16 B3 B6 C1 C4 C9 6 12 18
Seminario A16 B6 C4 C7 4 12 16
Saídas de campo A16 B2 B8 C2 C7 C9 2 2 4
Proba obxectiva A1 A3 A16 A18 A19 B6 B8 1 0 1
 
Atención personalizada 0 0 0
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral O profesor exporá oralmente e axudándose de meidos audiovisuais os contidos básicos da materia. Realizará perguntas e outras observacións para dirixir a atención do alumno sobre os aspectos claves. Facilitará ao alumno os esquemas, gráficos e táboas que considere oportuno.
Prácticas de laboratorio Experimentación de procesos ou dalgún elemento dun proceso, partindo do fundamento teórico, os materiais e métodos dispoñíbeis, a obtención de resultados experimentais, a súa análise e valoración, e a obtención de conclusións. Contarán con un guión previo e elaborarán unha memoria do traballo.
Seminario Formulación de problemas teóricos ou practicos e estudo e análise de documentación, debate e obtención de conclusións no grupo.
Saídas de campo Realizarase unha visita a unha instalacioón de tratamento de residuos, na que os alumnos deberán recoller información directa, completala con información adicional (independente ou de diversas fontes), analizala criticamente e sacar conclusións. Elaborarán unha memoria do traballo.
Proba obxectiva Consiste nun exame tipo test, con resposta única ou múltiple, que versará sobre os contidos traballados nas e sesións maxistrais, seminarios e análise de fontes documentais.

Atención personalizada
Metodoloxías
Sesión maxistral
Prácticas de laboratorio
Seminario
Saídas de campo
Descrición
Haberá atención personalizada, por correo-e ou en titorías presenciais (individuais ou en pequeno grupo), sobre calquera aspecto da materia e do traballo do/a alumno/a. A atención ao/á alumno/a en relación coas prácticas de laboratorio e as saídas de campo terá lugar directamente durante a súa realización, así como posteriormente.

Avaliación
Metodoloxías Competencias / Resultados Descrición Cualificación
Sesión maxistral A3 A6 A10 A16 A19 B4 B5 B6 B8 C2 C1 C4 C7 C9 C10 Avaliación continuada da participación activa do/a alumno/a nas mesmas. 5
Prácticas de laboratorio A3 A16 B3 B6 C1 C4 C9 A asistencia ás prácticas e a elaboración dunha memoria conforme aos aspectos formais básicos puntuará un 50% do total desta metodoloxía, e a calidade da memoria puntuará o restante 50%. 30
Seminario A16 B6 C4 C7 Avaliación continuada da participación do/a alumno/a. 15
Saídas de campo A16 B2 B8 C2 C7 C9 A realización das saídas de campo (visitas a plantas de tratamento) e a elaboración dunha memoria conforme ós aspectos formais básicos puntuará un 50% do apartado, e a calidade da memoria puntuará o restante 50%. 10
Proba obxectiva A1 A3 A16 A18 A19 B6 B8 Cuantificación en función da porcentaxe de respostas correctas. 40
 
Observacións avaliación

Os traballos que se acorden e as memorias de laboratorio e de campo deberán ser entregados no prázo máximo de 2 semanas. A cualificación de Non Presentado resérvase para aqueles/as alumnos/as que teñan participado en menos do 40% das actividades programadas e/ou non se presenten á proba obxectiva.


Fontes de información
Bibliografía básica

G. Tchobanoglous, H. Theisen and S.Vigil (1994). GESTIÓN INTEGRAL DE RESIDUOS SÓLIDOS. Madrid. McGraw-Hill

Institut Cerdá (1994). MANUAL DE MINIMIZACIÓN DE RESIDUOS Y EMISIONES INDUSTRIALES. Barcelona

M. Soto e A. Vega (Ed.) (2001). Tratamento de resíduos sólidos urbanos . Universidade da Coruña.

Moreno Casco, J. / Moral Herrero, R. (2008). COMPOSTAJE. Madrid. Mundi Pres.

Lasaridi, K.E. e Stentiford, E.I. (1998). A simple respirometric technique for assessing compost stability. . Water Research, 32, 3717–3723.

W.F. Brinton Jr, E. Evans, M.L. Droffner e R.B. Brinton. (1995). Standardized test for evaluation of compost self-heating . BioCycle, pp 64-69

Sánchez e cols.  (2014). DE RESIDUO A RECURSO. EL CAMINO HACIA LA SOSTENIBILIDAD. Residuos Urbanos. Mundi-Prensa: Madrid.

Sánchez e cols.  (2016). DE RESIDUO A RECURSO. EL CAMINO HACIA LA SOSTENIBILIDAD. Residuos Ganaderos. Mundi-Prensa: Madrid.

Vanessa Prieto-Sandoval*, Carmen Jaca, Marta Ormazabal. Towards a consensus on the circular economy. Journal of Cleaner Production 179 (2018) 605-615.

Exposición: O lixo na UDC - Modelo Nostián: https://udc.es/sociedade/medio_ambiente/compostaxe/expo-residuos/
Bibliografía complementaria

(). http://www.envirowise.gov.uk/; www.sogama.es.

(). http://www.xunta.es/conselle/cma/; http://www.xunta.es/conselle/cma/; http://www.adega.info; http://reports.eea.europa.eu;

http://www.epa.gov/epaoswer/non-hw/reduce/;.

Revista CERNA (Revista Galega de Ecoloxía e Medio Ambiente). Santiago de Compostela. Ed. ADEGA. http://www.adega.gal/revistacerna/portada.php 

“Cerrar o círculo: Un plan de acción da UE para a economía circular” [COM (2015) 614 final]: http://eur-lex.europa.eu/resource.html?uri=cellar:8a8ef5e8-99a0-11e5-b3b7-01aa75ed71a1.0011.02/DOC_1&format=PDF


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías