| Competencias do título |
|
Código
|
Competencias / Resultados do título
|
| Resultados de aprendizaxe |
| Resultados de aprendizaxe |
Competencias / Resultados do título |
| Identificar os principais compoñentes celulares, as súas funcións e a súa estrutura. |
|
B3
B4
B6
B8
|
C3
|
| Distinguir os mecanismos que subxacen á dinámica dos procesos vitais e sociais das células.
|
|
B3
B4
B6
B8
|
C3
|
| Manexar material biolóxico e instrumental típico dun laboratorio de Bioloxía Celular.
|
A6
A7
A8
|
B6
|
|
| Resolver problemas básicos da Bioloxía Celular.
|
A3
A7
|
B3
B8
|
C7
C8
|
| Coñecer e familiarizarse coas metodoloxías, as fontes bibliográficas e termos técnicos propios da Bioloxía Celular, empregando en certos casos o método científico para o seu estudio. |
A3
A7
|
B3
B4
B8
|
C3
C7
C8
|
| Contidos |
| Temas |
Subtemas |
| Tema 1. Introducción. |
Concepto e antecedentes históricos da Bioloxía Celular. Niveis de organización, clasificación e diversidade dos seres vivos. Sistemas acelulares |
| Tema 2. Composición molecular da célula. |
Carbohidratos.
Lípidos.
Proteínas. Enzimas.
Ácidos nucleicos. |
| Tema 3. A membrana plasmática. |
Estrutura e organización da membrana plasmática.
Transporte de moléculas a traverso da membrana.
|
| Tema 4. A superficie celular. |
Matriz extracelular.
Adhesión e unión celular.
|
| Tema 5. Citosol y citoesqueleto. |
O Citosol
O Citoesqueleto.
Estructuras microtubulares complexas.
|
| Tema 6. Orgánulos celulares I. Síntesis e degradación de macromoléculas. |
Ribosomas
Retículo endoplasmático
Complexo de Golgi
Lisosomas
|
| Tema 7. Orgánulos celulares II. A conversión enerxética. |
Mitocondrias.
Plastidios.
Peroxisomas. |
| Tema 8. A organización dos xenomas celulares. |
O núcleo celular.
A cromatina.
Os cromosomas.
|
| Tema 9. O ciclo vital da célula. |
O ciclo celular.
A división celular.
Meiosis.
A morte celular.
|
| Tema 10. Comunicación e sinalización intercelular. |
Contacto directo.
Mensaxeiros químicos. |
| Tema 11. Diferenciación celular e organización en tecidos. |
Diferenciación celular.
Organización das células en tecidos.
Tecidos animais.
Tecidos vexetais. |
| LECCIÓNS PRÁCTICAS (Prácticas de laboratorio) |
- Recoñecemento de carbohidratos, lípidos, proteínas e enzimas.
- Estudo de fungos e protozoarios (Protista).
- Observación e estudo de células animais.
- Observación e estudo de células vexetais.
- Observación e estudo de estructuras subcelulares vexetais.
- Estudo dos fenómenos osmóticos.
- Estudo da división celular: mitose.
- Procesamento de mostras para microscopía óptica.
- Observación e estudo de tecidos vexetais e animais. |
| Planificación |
| Metodoloxías / probas |
Competencias / Resultados |
Horas lectivas (presenciais e virtuais) |
Horas traballo autónomo |
Horas totais |
| Actividades iniciais |
C8 |
1 |
0 |
1 |
| Sesión maxistral |
A3 B6 B8 C3 C8 |
28 |
56 |
84 |
| Prácticas de laboratorio |
A3 A6 A7 A8 B3 B4 C7 |
15 |
30 |
45 |
| Proba obxectiva |
A3 B3 B4 B6 B8 C8 |
3 |
0 |
3 |
| Proba mixta |
A3 B3 B4 B8 C8 |
4 |
0 |
4 |
| Aprendizaxe colaborativa |
A3 B3 B4 C3 C7 |
4 |
4 |
8 |
| Seminario |
B4 B8 C7 |
2 |
2 |
4 |
| |
| Atención personalizada |
|
1 |
0 |
1 |
| |
| *Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado |
| Metodoloxías |
|
Metodoloxías |
Descrición |
| Actividades iniciais |
Consiste nunha sesión de presentación da materia onde se expón e explica os distintos apartados contidos na guía docente (competencias, programa-contidos, planificación, metodoloxía, avaliación, recursos bibliográficos, etc.) e onde os alumnos poderán expor calquera dúbida ou cuestión relativa aos mesmos.
Tanto a guía docente da materia como os calendarios e horarios do curso poderanse consultar na plataforma Moodle e na web da Facultade de Ciencias da UDC. |
| Sesión maxistral |
Sesións presenciais de 50 minutos de duración sobre os contidos básicos correspondentes ao programa. O profesor explicará os fundamentos teóricos da materia mediante debuxos, esquemas ou presentacións con computador (contidos que se poñerán ao dispor do alumnado a través da plataforma Moodle). O profesor tamén resolverá as dúbidas e cuestións expostas polo alumnado. Así mesmo, para un total aproveitamento destas, recoméndase que o alumnado revisase previamente os aspectos fundamentais dos devanditos temas nos textos recomendados e completado os cuestionarios relativos referentes ao mesmo. |
| Prácticas de laboratorio |
Nas prácticas de laboratorio, ademais de abordar algúns aspectos teóricos relacionados as metodoloxías experimentais, adquírense as destrezas manuais propias de técnicas de Bioloxía Celular sinxelas. O alumno deberá realizar unha memoria onde se detallarán o obxectivo de cada práctica, o protocolo seguido e os resultados. Ademais, deberá describir, debuxar e interpretar as observacións levadas a cabo. Dita memoria supoñerá o 20% da cualificación final da materia. A asistencia a prácticas é condición necesaria para ser avaliado. En caso de darse circunstancias que impidan a asistencia, estas deberán ser comunicadas con anterioridade ao profesor encargado ou debidamente xustificadas. Durante as devanditas sesións, o profesor expoñerá os obxectivos da práctica e orientará as observacións do alumnado, aclarándolle as dúbidas que se lle expoñan.
|
| Proba obxectiva |
Adicaranse 2 das sesións en grupos reducidos á realización de probas obxectivas, a fin de coñecer o grao de asimilación dos contidos impartidos. As actividades entregadas serán resoltas en grupos reducidos, supoñendo as mesmas o 10% da cualificación final. |
| Proba mixta |
Nesta categoría inclúense tanto os dous parciais/controis da aprendizaxe que se realizarán ao longo do curso, como o exame final sobre os contidos teóricos e prácticos da materia, todos eles con preguntas tipo test e/ou de resposta curta (ou relativamente curta) sobre os contidos das clases maxistrais e sesións en grupos reducidos. Así se poderá coñecer o modo no que o alumnado vai asimilando os contidos e mellorar os procesos en curso e o rendemento alcanzado. |
| Aprendizaxe colaborativa |
Ao longo do cuadrimestre, dedicaranse 4 sesións a traballar en grupos reducidos (de 10-12 alumnos). Durante as mesmas trataranse e discutirán diversos temas relacionados cos contidos da materia, realizándose actividades relacionadas cos mesmos para cuxa resolución se empregará bibliografía específica (impresa ou mediante o emprego de recursos electrónicos). |
| Seminario |
En grupos reducidos de 10-12 alumnos, traballarase sobre un tema do temario designado con antelación polo profesor, e do que cada alumno elaborará un resumo/esquema/glosario de termos do que entregará copia por escrito ao profesor ao final da sesión. A sesión consiste na posta en común dirixida polo profesor do que os alumnos do grupo extraeron do seu traballo previo sobre o devandito tema. |
| Atención personalizada |
|
Metodoloxías
|
| Prácticas de laboratorio |
| Seminario |
| Aprendizaxe colaborativa |
|
| Descrición |
O alumnado é libre de consultar todas as súas dúbidas durante as sesións teóricas (maxistrais, grupos reducidos) e prácticas. Ademais, contará coa posibilidade de resolver calquera dúbida relacionada coa materia ou coas actividades nas titorías personalizadas.
No caso do alumnado con recoñecemento de dedicación a tempo parcial, este poderá expor as dúbidas asistindo ás titorías individualizadas ou a través do correo electrónico. |
|
| Avaliación |
|
Metodoloxías
|
Competencias / Resultados |
Descrición
|
Cualificación
|
| Prácticas de laboratorio |
A3 A6 A7 A8 B3 B4 C7 |
Tras finalizar o período de Prácticas de Laboratorio, os alumnos terán que entregar unha memoria das actividades realizadas coa resolución de cuestións relacionadas coas mesmas. Para a avaliación das prácticas teranse en conta algunhas das prácticas realizadas así como certas cuestións seleccionadas do cuestionario asociado ás prácticas. |
20 |
| Proba mixta |
A3 B3 B4 B8 C8 |
Realizaranse dous exames parciais teóricos escritos e liberatorios ao longo do semestre. Cada un deles supoñerá o 30% da cualificación final da materia. Tamén se realizará un exame final teórico para aqueles alumnos que non superasen devanditos parciais ou que non se presentaron aos mesmos. Neste caso, o exame final supoñerá o 60% da cualificación final da materia. Os exames teóricos consistirán en preguntas tipo test (de resposta múltiple) e/ou de resposta curta sobre os contidos das clases maxistrais e sesións en grupo reducido. |
60 |
| Proba obxectiva |
A3 B3 B4 B6 B8 C8 |
Realizaranse 2 probas escritas ao longo do cuadrimestre. Ditas probas consistirán nunha combinación de distintos tipos de preguntas: preguntas de resposta múltiple, de resposta breve, tipo ensaio, de identificación de esquemas/imaxes, de completar e/ou de asociación. |
10 |
| Seminario |
B4 B8 C7 |
Ao finalizar cada unha das dúas sesións de seminario, o alumno deberá entregar copia por escrito do resumen/esquema/glosario de termos sobre o tema do temario designado con antelación polo profesor. Así mesmo farase unha posta en común dirixida polo profesor do que os alumnos extraeron do seu traballo previo sobre o devandito tema. Tanto a entrega do resumen/esquema/glosario como a participación activa computan para a cualificación final da materia; cada sesión supoñerá o 5% da mesma. |
10 |
| |
|
Observacións avaliación |
CONSIDERACIÓNS
XERAIS
A asistencia ás
prácticas é condición necesaria para a consideración de presentado e poder
realizar o exame final da materia.
Os alumnos
dispoñerán de dúas oportunidades oficiais para superar a materia. Así mesmo,
realizaranse 2 exames parciais teóricos liberatorios ao longo do cuadrimestre.
A cualificación de
Non Presentado aplicarase no caso de que o alumno non se presentase ás probas
correspondentes nas oportunidades oficiais de avaliación ou non realizase as
prácticas de laboratorio.
ASPECTOS E
CRITERIOS DE AVALIACIÓN
1. ALUMNADO CON DEDICACIÓN COMPLETA
Na oportunidade de
final do cuadrimestre teranse en conta, para o cómputo da cualificación final,
os distintos apartados recolleitos no sistema de avaliación, debéndose
superar cada un destes para proceder ao cálculo da cualificación final.
Realizaranse dous
exames parciais teóricos escritos e liberatorios (cada un computa o 30% da cualificación final), así como
un exame final para aqueles alumnos que non superasen devanditos parciais ou
que non se presentaron aos mesmos, representando o 60% da cualificación final.
Tanto a realización
das probas obxectivas como as sesións de seminario supoñerán, cada unha delas, o 10% da cualificación
final.
A realización e entrega por escrito da memoria
de prácticas supoñerá o 20% da
cualificación final da materia.
Na segunda
oportunidade poderanse recuperar as partes non superadas teórica e/ou práctica,
supoñendo estas o 80% e o 20% da cualificación final, respectivamente.
2.
ALUMNADO CON RECOÑECEMENTO DE DEDICACIÓN A TEMPO PARCIAL E DISPENSA ACADÉMICA
DE EXENCIÓN DE ASISTENCIA Tanto na oportunidade de final de cuadrimestre como na segunda
oportunidade, teranse en conta, para o cómputo da cualificación global, a calificación
obtida no exame teórico e a correspondente á parte práctica (realización e
entrega por escrito da memoria de prácticas), representando éstas o 80% e o 20% da cualificación final, respectivamente. |
| Fontes de información |
|
Bibliografía básica
|
|
|
BIBLIOGRAFÍA
BÁSICA - Alberts, B. y col. (2011). Introducción a la Biología celular. Ed.
Médica Panamericana.
- Alberts, B.; Johnson A.; Lewis, J.; Raff,
M.; Roberts, R. & Walter, P (2004). Biología
Molecular de la célula. Ed. Omega.
- Cooper, GM. (2010). La célula. Ed. Marbán.
- Freeman, Scott y col. (2009)
(2010). Fundamentos de Biología. Ed.
Pearson.
- Karp, G. (2009). Biología Celular y
Molecular. Ed. McGraw-Hill. Interamericana
- Paniagua, Ricardo y col. (2007). Biología Celular. Ed. McGraw-Hill
Interamericana.
- Paniagua, R, Nistal, M, Sesma, P,
Álvarez-Uría, M, Fraile, B, Anadón, R; Sáez FJ. (2007). Citología e
Histología Vegetal y Animal, 4ª edición, Ed. McGraw-Hill Interamericana,
Madrid.
BIBLIOGRAFÍA COMPLEMENTARIA - Platner, H.; Hentschel, J. (2011). Biología Celular. Ed. Panamericana.
- Lodish, H.; Berk, A.; Zypursky, S.; Matsudaira,
P.; Baltimore, D.; Darnell, J. (2005). Biología
Celular y Molecular. Ed. Panamericana
- Pollard, T.D; Earnshaw WC. (2002, 2008). Cell Biology. Ed. Saunders.
- Curtis, H; Barnes, N.S; Schnek, A;
Flores, G. (2006) (2008). Biología.
Ed. Panamericana.
- Álvarez Nogal, R. 2008, Prácticas
de citología-histología de plantas y animales, Universidad de
León-Secretariado de Publicaciones, León.
- Olmos, G, Miralles, A. 2003, Prácticas
de citología e histología, Universitat de les Illes Balears, Palma (Islas
Baleares).
- Montuenga, L, Esteban, FJ; Calvo,
A. 2009. Técnicas en histología y biología celular. Ed. Elsevier-Masson.
|
|
Bibliografía complementaria
|
|
|
| Recomendacións |
| Materias que se recomenda ter cursado previamente |
|
| Materias que se recomenda cursar simultaneamente |
|
| Materias que continúan o temario |
|
| Observacións |
|
A adaptación ao primeiro ano de ensino universitario supón un esforzo importante para todo alumno. A aprendizaxe comprenderá aspectos como: incorporación de conceptos fundamentais, familiarización co traballo no laboratorio, elaboración de memorias sinxelas de prácticas, elaboración e exposición de resumos/esquemas/glosarios de termos e a procura de información. Por iso, é moi importante o estudo constante e os repasos periódicos a medida que avanza a materia. Recoméndase traballar o tema das leccións maxistrais con anterioridade, así como tomar nótalas pertinentes durante as mesmas. |
|