Para superar a materia, o alumnado deberá conseguir unha cualificación igual ou superior a 5 puntos sobre 10. Así mesmo, na proba mixta deberá obter como mínimo 4 puntos sobre 10, para poder sumar os restantes elementos avaliables/instrumentos de avaliación.

O alumnado terá que entregar os traballos e actividades no prazo fixado.

O alumnado con matrícula parcial e/ou dispensa académica deberá realizar e entregar as mesmas probas e exercicios que o restante, coa salvidade da substitución das actividades do obradoiro –e, en consencuencia
tamén coa redistribución do 20% da cualificación que lle corresponde–
por novos traballos tutelados, lecturas e/ou recensións bibliográficas.
Debido á diversa casuística que se pode presentar, para acordar e/ou
decidir esas modificaciones sustitutorias "ad hoc" y "ad personam",
este alumnado, de non poder asistir ás titorías, deberá porse en
contacto co profesor por medio do correo electrónico con
anterioridade ao comezo das sesiones presenciais.

Na convocatoria adiantada de decembro será aplicado o mesmo sistema de avaliación indicado para o alumnado a tempo parcial ou con dispensa académica. O alumnado deberá contactar co profesor, ao máis tardar, antes do mes de novembro.

Na segunda oportunidade, para superar a materia, haberá que realizar as mesmas probas e cumprir as mesmas exixencias que na primeira, agás as actividades do obradoiror, cuxa porcentaxe na cualificación (20%) será redistribuída: redimensionando cun 15% os
traballos tutelados, e cun 5% as actividades de recensión
bibliográfica.

A cualificación de NON PRESENTADO/A será considerada cando o/a alumno/a non teña asistido á proba mixta e/ou cando teña entregador un número das actividades contempladas inferior ao 50%

___________________________

Os
traballos presentados polo alumnado poderán ser incorporados ao
Turnitin, ferramenta para a detección do plaxio así como de traballos
previamente presentados nesta ou noutras universidades, incluso polo
mesmo/a alumno/a. En caso de que se produza algunha destas
circunstancias, poderán ser aplicadas as medidas contempladas nas Normas
de avaliación, revisión e reclamación das cualificacións dos estudos de
grao e mestrado universitario da Universidade da Coruña (artigo 14.4).

_______________

Todas
as actividades ou probas deberán cumprir unhas exixencias mínimas de
corrección lingüística (ortografía, puntuación, concordancia sintáctica,
ausencia de reiteracións, precisión léxica, rexistro formal…); no caso
de deficiencias lingüístico-expresivas, estas poderán ser penalizadas na
cualificación, segundo o documento "Exixencias mínimas de corrección
lingüística" (aprobado pola Sección de Galego-Portugués o 6/7/2018 e
pendurado en Moodle).

Resultados de aprendizaxe	Competencias / Resultados do título
Aplicar a análise e o comentario críticos a textos e discursos literarios e non literários, utilizando apropiadamente as técnicas de análise textual.	AM1 AM2 AM3 AM4 AM5 AM6 AM7 AM8 AM9 AP1 AI1 AI2 AI3	BM1 BM2 BM3 BP1 BP2 BP3 BP4 BP5 BP6 BP7 BP8 BI1 BI2 BI3	CM1 CM2 CM3 CM4 CM5 CM6 CI1 CI2 CI3
Aplicar o coñecemento avanzado da literatura galega e das literaturas portuguesas.	A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1	B1 B1 B1 B1 B1 B1 B1 B1 B1 B1	C1 C1 C1 C1 C1 C1 C1 C1
Aplicar os coñecementos adquiridos sobre historia e cultura das comunidades lusófonas e das comunidades galegas no exterior.	A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1	B1 B1 B1	C1 C1 C1 C1
Identificar problemas e temas de investigación no ámbito dos estudos lingüísticos e literarios e interrelacionar os distintos aspectos destes estudos.	A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1	B1 B1 B1 B1 B1	C1 C1 C1 C1
Adquirir coñecementos pluridisciplinares, en xeral, e interartísticos, en particular, aplicándoos no ámbito dos movementos da modernidade e da posmodernidade.	A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1

Temas	Subtemas
Paradigmas plástico-escriturais na poesía contemporánea do Brasil, Galiza e Portugal (As obras de Paulo Leminski, Uxío Novoneyra e Ana Hatherly).	[Módulo 0] – «Olhar» e «ver», verbo-boco-visualidade poética e prácticas contemporáneas interartes. [Módulo 1] – O Concretismo e a obra de Paulo Leminski. [Módulo 2] – A visualidade e a xestualidade caligráfica na obra de Uxío Novoneyra. [Módulo 3] – A Poesia Experimental (PO-EX) e a obra de Ana Hatherly.

Metodoloxías / probas	Competencias / Resultados	Horas lectivas (presenciais e virtuais)	Horas traballo autónomo	Horas totais
Obradoiro	A13 A1 A2 A3 A5 A6 A7 A8 A9 B13 B4 B5 B6 B7 B12 B2 B3 B11 C1 C2 C3 C4 C7 C5 C6 C8 C9	4	5	9
Lecturas	A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8 A9 A10 A11 A12 A13 A14 A15 A16 A17 A18 A19 A20 A21 A22 A23 A24 A25 A26 A27 A28 A29 A1 A2 A3 A7 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B10 B13 B6 B1 C1 C2 C3 C4 C5 C6 C7 C8 C2 C7 C6 C8	0	15	15
Traballos tutelados	A1 A2 A3 A4 A5 A6 A13 A1 A2 A3 A5 A6 A7 A8 A9 B13 B4 B6 B12 B3 B11 C6 C8	0.25	5.75	6
Recensión bilbiográfica	A7 A8 A9 A10 A11 A12 A13 A14 A15 A16 A17 A18 A19 A20 A21 A22 A23 A24 A25 A26 A27 A28 A29 B7 B8 B9 B10 C1 C2 C3 C4 C5 C6 C7 C8	0.25	2.5	2.75
Presentación oral	A1 A2 A3 A4 A5 A6 A13 A1 A2 A3 A5 A6 A9 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B4 B6 B1 B3 C2	0.5	3.75	4.25
Proba mixta	A1 A2 A3 A4 A5 A6 A1 A2 A7 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B13 B6 B1 C2 C7 C6 C8 C9	2	15	17
Sesión maxistral	A1 A2 A3 A4 A6 A14 A7 A10 A8 A12 B6 B14 B8 B12 B9 B10 C4 C7 C5 C9	8	10	18

Atención personalizada		3	0	3

*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías	Descrición
Obradoiro	Nestas sesións, o conxunto do alumnado realizará actividades de diferente tipoloxía destinadas á consolidación dos contidos presentados nas sesións maxistrais, así como das destrezas e das estratexias relacionadas cos obxectivos e contidos da materia. Entre estas actividades poderán contemplarse, alén doutras, a análise de fontes documentais, os comentarios de textos, a resolución de problemas, as prácticas a través de TIC, probas de varia tipoloxía e estudos de casos.
Lecturas	No Paso 8 desta Guia, está a relación de obras que o/a alumno/a debe ler ao longo do curso.
Traballos tutelados	Textos orais, escrito e/ou visuais en que o alumnado analizará, seguindo un roteiro fornecido polo profesor, algunha(s) das obras e/ou textos de lectura obrigatoria.
Recensión bilbiográfica	Reseña(s) avaliativa(s) de determinadas aportacións bibliográficas.
Presentación oral	Presentación oral dalgún(s) dos comentarios de textos realizados.
Proba mixta	Proba escrita que combinará actividades de carácter ensaístico con comentario de textos e análise de fontes documentais.
Sesión maxistral	Sesións de traballo en que o profesor explica a contextualización e os elementos necesarios do temario para que o alumnado poda desenvolver o seu traballo posterior.

Metodoloxías	Competencias / Resultados	Descrición	Cualificación
Presentación oral	A1 A2 A3 A4 A5 A6 A13 A1 A2 A3 A5 A6 A9 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B4 B6 B1 B3 C2	Avaliación da capacidade expositiva e da profundidade e adecuación dos contidos expostos na presentación oral dalgún dos comentarios de textos realizados. Para alen do antes referido e da utilidade das apresentacións para os propósitos da materia, será avaliada a calidade lingüística, o dominio do contido, a organización e a secuencia expositiva, a clareza e precisión nas exposicións, a interacción co auditorio, o uso do tempo dispoñíbel, a utilización dos recursos tecnolóxicos e, cando for o caso, o traballo en equipo.	10
Proba mixta	A1 A2 A3 A4 A5 A6 A1 A2 A7 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B13 B6 B1 C2 C7 C6 C8 C9	Proba escrita que combinará actividades de carácter ensaístico con comentario de textos e análise de fontes documentais, avaliando tanto a precisión expresiva e conteudística, canto o axeitamento do disertado, do comentado ou do analizado ás competencias a adquirir e aos obxectivos a atinxir, previamente formulados para cada unha das tres modalidades polo profesor.	40
Lecturas	A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8 A9 A10 A11 A12 A13 A14 A15 A16 A17 A18 A19 A20 A21 A22 A23 A24 A25 A26 A27 A28 A29 A1 A2 A3 A7 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B10 B13 B6 B1 C1 C2 C3 C4 C5 C6 C7 C8 C2 C7 C6 C8	Terán de realizarse as leituras obrigatorias por parte do alumnado, sendo avaliadas ao longo do desenvolvimento das aulas. O control destas lecturas será realizado por medio de recensións "ad hoc"; e/ou en sesións específicas na sala de aulas, avaliando a capacidade de comprensión e a síntese estruturada das principais ideas contidas nos materiais obxecto da leitura, en relación cos conteúdos focados e as competencias previstas na materia.	10
Traballos tutelados	A1 A2 A3 A4 A5 A6 A13 A1 A2 A3 A5 A6 A7 A8 A9 B13 B4 B6 B12 B3 B11 C6 C8	Texto(s) orai(s) e/ou escrito(s) en que o alumnado, seguindo un roteiro fornecido polo profesor, analizará algunha(s) da(s) obra(s) de lectura obrigatoria, avaliándose a súa precisión e o seu axeitamento aos contidos e ás competencias previamente formulados. Son obxecto de avaliación a apresentación oral do traballo tutelado e da leitura analítica do texto breve seleccionado de acordo co profesorado da materia. Para alén do antes referido e da utilidade das apresentacións para os propósitos da materia, será avaliada a calidade lingüística, o dominio do contido, a organización e a secuencia expositiva, a clareza e precisión nas exposicións, a interacción co auditorio, o uso do tempo dispoñíbel, a utilización dos recursos tecnolóxicos e, cando for o caso, o traballo en equipo.	15
Recensión bilbiográfica	A7 A8 A9 A10 A11 A12 A13 A14 A15 A16 A17 A18 A19 A20 A21 A22 A23 A24 A25 A26 A27 A28 A29 B7 B8 B9 B10 C1 C2 C3 C4 C5 C6 C7 C8	Avaliación da adecuación, sustentabilidade e pertinencia dos xuízos emitidos na(s) reseña(s) avaliativa(s) de determinadas aportacións bibliográficas.	5
Obradoiro	A13 A1 A2 A3 A5 A6 A7 A8 A9 B13 B4 B5 B6 B7 B12 B2 B3 B11 C1 C2 C3 C4 C7 C5 C6 C8 C9	Avaliación das actividades de diferente tipoloxía referidas na metodoloxía. Será avaliada a participación e o traballo en equipo, a capacidade analítica e crítica, e a adecuación aos obxectivos formulados polo profesor para cada actividade tipolóxica.	20

Observacións avaliación
Para superar a materia, o alumnado deberá conseguir unha cualificación igual ou superior a 5 puntos sobre 10. Así mesmo, na proba mixta deberá obter como mínimo 4 puntos sobre 10, para poder sumar os restantes elementos avaliables/instrumentos de avaliación. O alumnado terá que entregar os traballos e actividades no prazo fixado. O alumnado con matrícula parcial e/ou dispensa académica deberá realizar e entregar as mesmas probas e exercicios que o restante, coa salvidade da substitución das actividades do obradoiro –e, en consencuencia tamén coa redistribución do 20% da cualificación que lle corresponde– por novos traballos tutelados, lecturas e/ou recensións bibliográficas. Debido á diversa casuística que se pode presentar, para acordar e/ou decidir esas modificaciones sustitutorias "ad hoc" y "ad personam", este alumnado, de non poder asistir ás titorías, deberá porse en contacto co profesor por medio do correo electrónico con anterioridade ao comezo das sesiones presenciais. Na convocatoria adiantada de decembro será aplicado o mesmo sistema de avaliación indicado para o alumnado a tempo parcial ou con dispensa académica. O alumnado deberá contactar co profesor, ao máis tardar, antes do mes de novembro. Na segunda oportunidade, para superar a materia, haberá que realizar as mesmas probas e cumprir as mesmas exixencias que na primeira, agás as actividades do obradoiror, cuxa porcentaxe na cualificación (20%) será redistribuída: redimensionando cun 15% os traballos tutelados, e cun 5% as actividades de recensión bibliográfica. A cualificación de NON PRESENTADO/A será considerada cando o/a alumno/a non teña asistido á proba mixta e/ou cando teña entregador un número das actividades contempladas inferior ao 50% ___________________________ Os traballos presentados polo alumnado poderán ser incorporados ao Turnitin, ferramenta para a detección do plaxio así como de traballos previamente presentados nesta ou noutras universidades, incluso polo mesmo/a alumno/a. En caso de que se produza algunha destas circunstancias, poderán ser aplicadas as medidas contempladas nas Normas de avaliación, revisión e reclamación das cualificacións dos estudos de grao e mestrado universitario da Universidade da Coruña (artigo 14.4). _______________ Todas as actividades ou probas deberán cumprir unhas exixencias mínimas de corrección lingüística (ortografía, puntuación, concordancia sintáctica, ausencia de reiteracións, precisión léxica, rexistro formal…); no caso de deficiencias lingüístico-expresivas, estas poderán ser penalizadas na cualificación, segundo o documento "Exixencias mínimas de corrección lingüística" (aprobado pola Sección de Galego-Portugués o 6/7/2018 e pendurado en Moodle).

Bibliografía básica	Ana Hatherly (2006). 463 Tisanas. Lisboa: Quimera Carlos Paulo Martínez Pereiro (2010). A man que caligrafando pensa – Do plástico-escritural e da manuscrita novoneyriana. A Coruña: SP-UDC Uxío Novoneyra (1979). Cadernos caligráficos. Madrid: Cadernos da gadaña Edoardo Fazzioli; Eileen Chan Mei Ling (2010). Caracteres chineses. Lisboa: Público Raymond Bellour (2011). Lire Michaux. Paris: Gallimard Paulo Leminski (2013). Toda poesia. São Paulo: Companhia das Letras Ana Hatherly (2001). Un calculador de improbabilidades. Lisboa: Quimera
	BIBLIOGRAFÍA DE REFERENCIA – AGUILAR, G.: Poesia concreta brasileira: as vanguardas na encruzilhada modernista. Trad. João Bandeira e Marilena Vizentin (EDUSP, São Paulo, 2005). – CASAS, A.: “Mirar é ir. Introdución a unha poética”, in Casas, A. (ed.): Uxío Novoneyra. Antoloxía Poética (Editorial Galaxia, Vigo, 2010): 11-59. – HATHERLY, A. e MELO e CASTRO, E. M.: Po-Ex – Textos teóricos da Poesia Experimental protuguesa (Moraes Editores, Lisboa, 1981). – MACEDO, G. (org.): Ana Hatherly: Interfaces do Olhar – Uma Antologia Crítica / Uma Antologia Poética, Roma Editora, Lisboa, 2004. – MARTÍNEZ PEREIRO, C. P.: A man que caligrafando pensa – Do plástico-escritural e da manuscrita novoneyriana (Servizo de Publicacións–UDC, A Coruña, 2010). – MORICONI, Í.: A poesia brasileira do século XX (Editora Objetiva, Rio de Janeiro, 2002) – VIEIRA, F. (2007): Oriente ocidente através: a melofanologopaica poesia de Paulo Leminski, Dissertação de Mestrado / Programa de Pós-Graduação em Letras / Centro de Ciências Humanas, Letras e Artes (Universidade Federal da Paraíba, 2007): http://www.cchla.ufpb.br/ppgl/wp-content/uploads/2012/11/images_Francisco.pdf
Bibliografía complementaria
	– SELECCIÓNS ANTOLÓXICAS «AD HOC» da poesía dos tres autores visados: Paulo Leminski, Uxío Novoneyra e Ana Hatherly (a disponibilizar na Plataforma Moodle). MATERIAIS AUDIOVISUAIS – «Paulo Leminski – Ervilha de fantasia» (Documentário de Wener Schumann, 1985): https://www.youtube.com/watch?v=zkl57-hC3ko – «Curtametragem: "Cinco Poemas Concretos", 2007»:http://www.youtube.com/watch?v=yC3e7rmSYM4 – «”Vietnam canto”, lido por Uxío Novoneyra»: https://www.youtube.com/watch?v=cGBHtVirQyQ – «“rotura” [trecho], de Ana Hatherly, 1979»: https://www.youtube.com/watch?v=eghPc-w85f8 – «Ana Hatherly – A mão inteligente» [trailer]» (Documentário de Luís Alves de Matos, 2002).: https://www.youtube.com/watch?v=eghPc-w85f8

Observacións
NOTA BENE –Todas as cuestións non contempladas explicitamente nesta guía ou as eventuais dúbidas en relación co desenvolvemento da materia serán resolvidas polo profesorado no seu horario de atendemento, nas sesións presenciais ou no correo electrónico que figura no lugar correspondente.