Datos Identificativos 2020/21
Asignatura (*) Historia da Radio, a Televisión e a Multimedia Código 616G01002
Titulación
Grao en Comunicación Audiovisual
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
 Primeiro Formación básica 6
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Socioloxía e Ciencias da Comunicación
Coordinación
González Neira, Ana María
 Correo electrónico
ana.gneira@udc.es
Profesorado
González Neira, Ana María
 Correo electrónico
ana.gneira@udc.es
Web
Descrición xeral Explicaránse os principais fitos históricos da televisión, a radio e o multimedia desde o seu nacemento. Xunto cos avances destes medios a nivel mundial, farase fincapé na súa evolución en España e en Galicia e nos principais programas da televisión desde a súa orixe.
Plan de continxencia 1. Modificacións nos contidos

Non se realizara?n cambios

2. Metodoloxías
*Metodoloxías docentes que se manteñen

• Sesión maxistral
• Discusión dirixida (computa na avaliacio?n)
• Proba obxectiva (computa na avaliacio?n))
• Lecturas
• Investigación ( Atencio?n personalizada)

*Metodoloxías docentes que se modifican
Ningunha. Pasase a online a modalidade de todas elas.

3 Mecanismos de atención personalizada ao alumnado
• Correo electro?nico: Diariamente. De uso pra facer consultas, solicitar encontros virtuais para resolver du?bidas e facer o seguimento dos traballos tutelados.
• Moodle: Diariamente. Segundo a necesidade do alumando.
• Teams: 1 sesio?n semanal en gran grupo para o avance dos contidos teo?ricos e dos traballos tutelados na franxa horaria que ten asignada a materia no calendario de aulas da facultade. De 1 a 2 sesio?ns semanais (ou mais segundo o demande o alumnado) en pequeno grupo (ate 6 persoas), para o seguimento e apoio na realizacio?n dos “traballos tutelados”. Esta dina?mica permite facer un seguimento normalizado e axustado as necesidades da aprendizaxe do alumando para desenvolver o traballo da materia.

4. Modificacións na avaliación

Manteñense as mesmas porcentaxes de avaliación que na modalidade presencial

*Observacións de avaliación:
Mante?n?ense as mesmas que figuran na gui?a docente
Ao longo do cuatrimestre desenvolveranse exames parciais de carácter liberatorio. A superación de cada unha destas probas liberará ao estudante da parte correspondente do temario no exame de xaneiro (primeira oportunidade). Dado o especial contexto deste curso, invítase a todo o alumnado a participar nestas probas.
- Nos traballos calquer fragmento superior a unha frase que non sexa orixinal suporá un 0 nesta parte para todo o grupo.
- Para aprobar a materia é necesario ter superadas as probas sobre o contido teórico da asignatura.
- Unha falta de ortografía suporá a anulación do traballo/exame onde se cometa.
- Na oportunidade de xullo non se gardarán as notas dos parciais realizados e o alumno realizará toda a proba. Manterase a mesma porcentaxe de avaliación que na de xaneiro. No caso daqueles alumnos que non foran ás clases, a porcentaxe de avaliación será 40% proxecto de investigación e 60% proba obxectiva.
- Recomendáse estar atento ás canles de comunicación para coñecer as novas que podan afectar á materia.


5. Modificacións da bibliografía ou webgrafía
Non se realizara?n cambios.

Competencias do título
Código Competencias / Resultados do título
A4 Investigar e analizala comunicación audiovisual.
A5 Coñecelas teorías e a historia da comunicación audiovisual.
A6 Coñecelo sector audiovisual: a oferta e as audiencias.
A7 Coñecelas técnicas de creación e produción audiovisual.
A10 Coñecelo marco legal e deontolóxico.
A11 Coñecelas metodoloxías de investigación e análise.
B2 Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos ao seu traballo ou vocación dun xeito profesional e posúan as competencias que adoitan amosarse por medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudo.
B3 Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar os datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que acheguen unha reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética
B4 Que os estudantes poidan transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público tanto especializado como non especializado
B5 Que os estudantes desenvolvesen aquelas habilidades de aprendizaxe precisas para emprender estudos posteriores cun alto grao de autonomía
B6 Expresarse correctamente tanto de xeito oral como escrito en linguas oficiais da comunidade autónoma
B8 Empregar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) precisas para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
B9 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida e solidaria capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e imprantar solución baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común
C1 Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras.
C2 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C4 Valorar a importancia que ten a investigación, innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias / Resultados do título
Coñecer a evolución histórica dos formatos televisivos, radiofónicos e do multimedia nacionais e internacionais desde un punto de vista tecnolóxico e de formatos. A5
A7
A10
 B8
Coñecelo sector audiovisual: a oferta e as audiencias A4
A6
A11
Aprender a realizar análises críticos B3
B4
B9
Aprender a traballar en grupo B5
Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse. B2
B5
 C2
C4
Expresarse correctamente B2
B6
 C1

Contidos
Temas Subtemas
1. A radio. Das oríxes á idade de ouro. Primeiros pasos
As primeiras emisoras de radio
A programación na 'idade de ouro' do medio
2. A guerra e a súas repercusións A radio na Guerra Civil española
A radio na Guerra Mundial
O contexto da radio post-bélico
3. A radio na segunda mitade do s. XX Principais avances técnicos
Un novo concepto de radiodifusión
4. Da imaxe en movimento á televisión Os precedentes
As primeiras emisións
5. Os sistemas televisivos nacionais. Eclosión e regularización A expansión da televisión no mundo
Regularización dos sistemas televisivos
6. A segunda época da televisión A televisión total
Liberalización
A televisión líquida
7. Multimedia Da memoria artificial á colectiva
8. Os videoxogos Unha aproximación histórica

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias / Resultados Horas lectivas (presenciais e virtuais) Horas traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A5 A6 A7 A10 26 0 26
Proba obxectiva A5 A6 B2 B3 B5 8 36 44
Discusión dirixida A4 B4 B5 B6 B8 C1 10 10 20
Actividades iniciais A4 2 0 2
Lecturas A6 A7 8 16 24
Investigación (Proxecto de investigación) A11 B2 B3 B5 B8 B9 C2 C4 6 27 33
 
Atención personalizada 1 0 1
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Exposicións teóricas que irán acompañadas de contidos audiovisuais sobre cada un dos temas concretos.
Proba obxectiva Examen de preguntas teóricas.
Discusión dirixida Prácticas en grupo nas que basándose nunha serie de fragmentos de carácter audiovisual, realizase unha actividad de reflexión que levará a un posterior debate.
Actividades iniciais Explicación inicial da asignatura e do calendario
Lecturas Darase unha serie de textos sobre o contido da materia para analizar e reflexionar.
Investigación (Proxecto de investigación) Traballos de investigación individual e en grupo (4-5 personas) que versará sobre a historia da radio, a televisión e o multimedia a partir duhna lista pechada de temas.
Hacia o final do curso realizaráse unha exposición do traballo feito, duns 20 minutos e posteriormente haberá un debate sobre o exposto.

Atención personalizada
Metodoloxías
Investigación (Proxecto de investigación)
Discusión dirixida
Descrición
Os traballos de investigación e os debates de grupo estarán polo profesor.

Avaliación
Metodoloxías Competencias / Resultados Descrición Cualificación
Investigación (Proxecto de investigación) A11 B2 B3 B5 B8 B9 C2 C4 Traballos de investigación con exposición en clase sobre algún aspecto da evolución histórica da radio ou a televisión. O tema será acordado coa docente.
Valorarase o contido, redacción, orixinalidade e a exposición. 		30
Proba obxectiva A5 A6 B2 B3 B5 Exames sobre o contido da materia. Para aprobar a asignatura é preciso superar estes exames. 50
Discusión dirixida A4 B4 B5 B6 B8 C1 Valorarase a participación activa dos alumnos nestas clases. 20
 
Observacións avaliación

- Ao longo do cuatrimestre desenvolveranse exames parciais de carácter liberatorio. A superación de cada unha destas probas liberará ao estudante da parte correspondente do temario no exame de xaneiro (primeira oportunidade). Dado o especial contexto deste curso, invítase a todo o alumnado a participar nestas probas.

- Nos traballos calquer fragmento superior a unha frase que non sexa orixinal suporá un 0 nesta parte para todo o grupo.

- Para aprobar a materia é necesario ter superadas as probas sobre o contido teórico da asignatura.

- Unha falta de ortografía suporá a anulación do traballo/exame onde se cometa.

- Na oportunidade de xullo non se gardarán as notas dos parciais realizados e o alumno realizará toda a proba. Manterase a mesma porcentaxe de avaliación
que na de xaneiro.  No caso daqueles alumnos que non foran ás clases, a
porcentaxe de avaliación será 40% proxecto de investigación e 60% proba
obxectiva.

- Recomendáse estar atento ás canles de comunicación para coñecer as novas que podan afectar á materia.

Fontes de información
Bibliografía básica FAUS BELAU, A. (1995). LA ERA AUDIOVISUAL. HISTORIA DE LOS PRIMEROS CIEN AÑOS DE LA RADIO Y LA TELEVISIÓN. ED. INTERNACIONALES UNIVERSITARIAS

Palacio, M.,Historia de la TV en España. Barcelona: Gedisa, 2001.

Montero Díaz, J., Una televisión de dos cadenas. Madrid: Cátedra, 2018.
Bibliografía complementaria BIGNELL, S. FICKERS, A., (2008). A EUROPEAN TELEVISION HISTORY. WILEY-BLACKWELL
GOMERY, D. (2008). A HISTORY OF BROADCASTING IN THE UNITED STATES. BLACKWELL
BRIGGS & BURKE (2002). DE GUTENBERG A INTERNET. UNA HISTORIA SOCIAL DE LOS MEDIOS DE COMUNICACIÓN. TAURUS
FAUS BELAU, A. (2007). LA RADIO EN ESPAÑA (1896-1977). SANTILLANA

Albert, P., Tudesq, A-J., Historia de la radio y la televisión. México: FCE, 2001.

Álvarez Berciano, R., La comedia enlatada. Barcelona: Gedisa, 1999.

Balsebre, A., Historia de la radio en España. Vol I y II. Madrid: Cátedra, 2001.

Bustamante, E., Historia de la Radio y la Televisión en España. Barcelona: Gedisa, 2013.

Carmona, L.M., Diccionario de las series españolas de televisión. Granada: Lozano, 2009.

Carreras, N., TVE en sus inicios. Madrid: Fragua, 2012.

Casado, M., Historias de la tele: los secretos jamás contados de la pequeña pantalla. Madrid: Aguilar, 2017.

Cascajosa, C. La cultura de las series. Barcelona: Laertes, 2015.

Cascajosa, C., Prime time: las mejores series de televisión americanas. Madrid: Calamar, 2005.

Cascajosa, C. (ed.), La caja lista: televisión norteamericana de culto. Barcelona: Laertes, 2007.

Cendán Fraga, A. A televisión en Galicia. Santiago: Lea, 1998.

De la Torre, T., Historia de las series. Barcelona: Roca editorial 2016.

Díaz, L., 50 años de TVE. Madrid: Alianza, 2006.

Diego, P., La ficción en la pequeña pantalla. Cincuenta años de series en España. Navarra: Eunsa, 2010.

Faus Belau, A., La radio en España (1896-1977). Taurus: Madrid, 2007.

Fernández Hermana, L. A., Historia viva de internet. Barcelona: UOC, 2011.

Fernández Sande, M., Los orígenes de la Radio en España. Madrid: Fragua, 2006.

Flichy, P., Una historia de la comunicación moderna. México: Gili, 1993.

García de Castro, M., La ficción televisiva popular. Barcelona: Gedisa, 2002.

Georges, F., La historia de Nintendo. Sevilla: Héroes de papel, 2015.

González Fierro Santis, J. M., Mena, J. L., Las mejores series de la historia de la televisión. Madrid: Cacitel, 2008.

Grandío, M., Adictos a las series. Barcelona: UOC, 2016.

Isaacson, W., Los innovadores. Barcelona: Debate, 2014.

Íñigo, J. M. La tele que fuimos. Del Un, dos, tres a la telebasura. Barcelona: Ediones B, 2013.

Lejarza, M. Gómez, S., Televisores cuadrados, ideas redondas. Madrid: Temas de hoy, 2013

Levinson, P. New new media. Upper Saddle River: Pearson Education, 2013

López, F., Cueto Asín, E., George, D., Historias de la pequeña pantalla. Madrid: Vervuert, 2009.

Martínez Cantudo, R., La generación que cambió la historia del videojuego. Madrid: Síntesis, 2015.

Medina, M., Series de televisión. Pamplona: Eunsa, 2008.

Mendíbil, A. España en serie. Madrid: Santillana, 2013.

Newman, M., Levine, E., Legitimating television. New York: Routledge, 2012.

O´Donnell, V., Television criticism. Sage, 2016

Orozco Galindo, J. Radio Nacional de España. Nacida paea ganar una guerra. Madrid: Manuscritos, 2009.

Orozco, G. (coord.), Historias de la televisión en América Latina. Barcelona: Gedisa, 2002.

Palacio, M., La televisión durante la Transición española. Madrid: Cátedra, 2012.

Palacio, M. (ed.), Las cosas que hemos visto. 50 años y más de TVE. Madrid: Artegraf, 2006.

Planells, A., Videojuegos y mundos de ficción. De Supermario a Portal. Madrid: Cátedra, 2015.


Puyal, A., Arte y radiovisión. Madrid: UCM, 2009.

Rodríguez Herrera, D., Ceros y unos. La increíble historia de la informátoca, internet y los videojuegos. Madrid: Ciudadela libros, 2011.

Rueda Laffond, J. C., Coronado Ruiz, C., La mirada televisiva. Ficción y repersentación histórica en España. Madrid: Fragua, 2009.

Rueda Laffond, J. C., Chicharro Merayo, M. La televisión en España (1956-2006). Política, consumo y cultura televisiva. Madrid: Fragua 2006.

Ruiz del Olmo, F., Orígenes de la televisión en España. Málaga: Servicio de Publicaciones, 1997.

Sánchez Noriega, J. L., Historia del cine. Madrid: Alianza Editorial, 2006.

Sempere, A., Locos por la tele. Alicante: ECU, 2005.

Smith, P. J., Television in Spain. From Franco to Almodóvar. Woodbridge: Tamesis, 2006.

Terán, B. Tele. Los 99 ingredientes de la televisión que dejan huella. Barcelona. Somos Libros, 2019.

Wyver, J., La imagen en movimiento. Valencia: IVAECM, 1992.

Van Burnham, Supercade, a visual history of videogame age 1971-1984. MIT Press, 2001.

Verón, E. Escudero, L., Telenovela, ficción popular y mutaciones culturales. Barcelona: Gedisa, 1997.

VVAA., Vírgenes catódicas, putas recalcitrantes. Basauri: Txalaparta, 2015.

VVAA., Yo soy más de series. Granada: Esdrújula, 2015.

VVAA., Galicia pola radio. A historia falada 1933-2008. Santiago: Bolanda, 2011.

VVAA., Lo que vendría a ser la televisión en España. Barcelona: Planeta, 2011.

VVAA., Detrás de la cámara. Historia de la televisión y de sus cincuenta años en España. Madrid: Colegio oificial de Ingenieros en Telecomunicaciones, 2008.

Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Comunicación e industrias culturais/616G01009

Materias que continúan o temario
Historia do cine e da animación/616G01006
Sector audiovisual/616G01007

Observacións

Recoméndase utilizar a plataforma Moodle onde a docente colgará material da asignatura.

Recomendáse estar atento ás canles de comunicación para coñecer as novas que podan afectar á materia.

Nesta materia desenvolveranse actividades relacionadas coas liñas de innovación docente ás que se adscribe o grupo de innovación docente GIDCOM.



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías