| Competencias do título |
| Código | Competencias / Resultados do título |
| Resultados de aprendizaxe | |||
| Resultados de aprendizaxe | Competencias / Resultados do título | ||
| Coñecer os aspectos conceptuais, históricos e metodolóxicos da Anatomía e Cinesioloxía humanas e adquirir o suficiente dominio operativo dos mesmos. | A22 |
B1 |
C6 C8 |
| Coñecer e utilizar correctamente a terminoloxía anatómica e cinesiolóxica. | C1 |
||
| Coñecer, comprender e describir os aspectos xerais relacionados coa forma, estrutura e funcións de cada un dos diferentes sistemas do aparato locomotor (óseo, articular e neuromuscular). | A22 A27 |
||
| Coñecer os detalles da forma, estrutura e función de cada órgano ou elemento do aparato locomotor e comprender como intervén na estática e na dinámica corporal. | A22 A27 |
||
| Identificar, comprender e describir os diferentes movementos e os elementos internos e externos que interveñen neles, producíndoos ou limitándoos, no contexto da unidade funcional do organismo humano. | A22 A27 |
||
| Analizar e deseñar exercicios (posturas e movementos) destiñados á utilización ou adestramento dos diferentes elementos do aparato locomotor. | A14 A19 A28 |
||
| Comprender, analizar e aplicar os principios biomecánicos das capacidades motrices, así como a súa interrelación co medio. | A27 |
||
| Encauzar a curiosidade natural do alumnado para estimular a análise crítica dos coñecementos transmitidos e das circunstancias e feitos relacionados coa actividade física, habituándoos a reflexionar sobre os seus fundamentos científicos a a súa pertinencia, fomentando a inquietude investigadora e a profundización nos temas da disciplina. | B2 |
C6 C7 C8 |
|
| Desenrolar actitudes favorables para a colaboración interdisciplinar, o traballo en equipo e a toma de decisións baseadas na reflexión personal. | B2 B4 |
||
| Adquirir as habilidades básicas para a búsqueda, identificación e manexo das fontes de información bibliográfica e a análise reflexiva e crítica da información obtida. | B7 B9 B10 |
C3 C6 |
|
| Contidos |
| Temas | Subtemas |
| MÓDULO 1: INTRODUCIÓN E XERALIDADES. |
Temas 1 ao 5. |
| Tema 1. Introdución á Anatomía e á Cinesioloxía humanas. |
1.1. Conceptos de Anatomía e Cinesioloxía. Breve Historia e métodos de estudo. 1.2. Terminoloxía anatómica: 1.2.1. Posición anatómica, eixes, planos, xeometría das formas. 1.2.2. Termos de situación, dirección e descrición. 1.2.3. Rexións e cavidades corporais. 1.3. Introdución ao Aparato Locomotor. Tipos de movementos 1.4. Conceptos básicos de vascularización e inervación. |
| Tema 2. Introdución á Osteoloxía. | 2.1. Oso: definición e clasificación. 2.2. Esqueleto: división e compoñentes. 2.3. Tecidos esqueléticos. 2.4. Anatomía macroscópica e microscópica dos osos. 2.5. Formación e crecemento dos osos. 2.6. Funcións dos osos. |
| Tema 3. Introdución á Artroloxía. | 3.1. Definición de articulación. 3.2. Embrioloxía e clasificacións das articulacións. 3.3. Anatomía e funcións das articulacións sólidas (sinartrose e anfiartrose): sinfibrose e sincondrose. 3.4. Articulacións cavitadas (diartrose ou sinoviais): características; superficies articulares; anexos ás superficies articulares; medios de unión; cavidade articular; clasificacións das diartroses. 3.5. Cinesioloxía articular: movementos osteocinemáticos e artrocinemáticos; graos de liberdade; factores estabilizadores da articulación e limitantes da súa movilidade. |
| Tema 4. Introdución á Mioloxía. | 4.1. Definición de músculo. Tipos de tecido muscular, características e funcións. 4.2. Anatomía macroscópica do músculo esquelético e os seus anexos. 4.3. Clasificacións dos músculos esqueléticos. 4.3. Histoloxía do músculo esquelético e os seus anexos. 4.4. Vascularización e inervación: unión neuromuscular. 4.5. Fisioloxía da contracción muscular: acoplamento excitación-contracción. 4.6. Unidades motrices do músculo esquelético: control da tensión muscular. 4.7. Embrioloxía, crecemento e desenrolo do tecido muscular esquelético. |
| Tema 5. Cinesioloxía muscular. | 5.1. Tipos de contraccións. 5.2. Palancas: tipos e vantaxes mecánicas. 5.3. Compoñentes da forza muscular. 5.4. Factores que afectan á eficacia mecánica da contracción. 5.5. Clasificación funcional dos músculos. 5.6. Conceptos de lazada muscular e cadea cinética. Tipos de cadeas cinéticas. 5.7. Conceptos de insuficiencia activa e insuficiencia pasiva dos músculos. |
| MÓDULO 2: MEMBRO SUPERIOR | Temas 6 ao 21. |
| Tema 6. Introdución: filoxenia e funcións das extremidades. | 6.1. Evolución filoxenética das extremidades. 6.2. Funcións das extremidades. |
| Tema 7. Osteoloxía do membro superior. | 7.1. Osos da cintura escapular: clavícula e escápula. 7.2. Oso do brazo: húmero. 7.3. Osos do antebrazo: cúbito e radio. 7.4. Osos da man: osos do carpo, metacarpianos e falanxes. |
| Tema 8. Complexo articular do ombro. | 8.1. Articulacións dos osos da cintura escapular: 8.1.1. Articulación esternoclavicular. 8.1.2. Articulación acromioclavicular. 8.2. Sinsarcose escápulo-torácica. 8.3. Articulación escápulo-humeral. 8.4. Bolsa subacromiodeltoidea. |
| Tema 9. Músculos motores da cintura escapular. | 9.1. Músculos elevadores. 9.2. Músculos depresores. 9.3. Músculos anteversores. 9.4. Músculos retroversores. 9.5. Músculos que producen rotacións ou básculas escapulares. |
| Tema 10. Músculos motores da articulación escápulo-humeral. | 10.1. Músculos abductores. 10.2. Músculos aductores. 10.3. Músculos flexores. 10.4. Músculos extensores. 10.5. Músculos rotadores internos. 10.6. Músculos rotadores externos. |
| Tema 11. Articulación do cóbado. | 11.1 Estudo anatomofuncional da articulación do cóbado. |
| Tema 12. Articulacións entre os osos do antebrazo. | 12.1. Articulación radiocubital superior. 12.2. Articulación radiocubital inferior. 12.3. Sindesmosis radiocubital ou membrana interósea. 12.4. Cinesioloxía das articulacións radiocubitais. |
| Tema 13. Músculos motores do antebrazo | 13.1. Músculos flexores. 13.2. Músculos extensores. 13.3. Músculos pronadores. 13.4. Músculos supinadores. |
| Tema 14. Articulación do pulso | 14.1. Cámara proximal: articulación radiocarpiana. 14.2. Cámara distal: articulación mediocarpiana. |
| Tema 15. Músculos motores do pulso. | 15.1. Músculos abductores. 15.2. Músculos aductores. 15.3. Músculos flexores. 15.4. Músculos extensores. |
| Tema 16. Articulacións da man. | 16.1. Articulacións do carpo. 16.2. Articulacións carpometacarpianas. 16.3. Articulacións intermetacarpianas. 16.4. Articulacións metacarpofalánxicas. 16.5. Articulacións interfalánxicas. |
| Tema 17. Músculos motores dos dedos. | 17.1. Músculos motores dos dedos trifalánxicos. 17.2. Músculos motores do polgar. |
| Tema 18. Movementos de prensión da man. | 18.1. Diferentes xeitos de prensión. |
| Tema 19. Vascularización e inervación esquemáticas do membro superior. | 19.1. Vascularización esquemática do membro superior. 19.2. Inervación esquemática do membro superior. |
| Tema 20. Análise de movementos do membro superior. | 20.1 Análise das articulacións e músculos que participan nos movementos simples do membro superior. |
| Tema 21. Deseño de exercicios para o membro superior. | 21.1 Aplicación de exercicios simples, libres ou con pesas ou máquinas. |
| MÓDULO 3: MEMBRO INFERIOR. | Temas 22 ao 36. |
| Tema 22. Osteoloxía do membro inferior: muslo e perna. |
22.1. Oso do muslo: fémur. 22.2. Rótula. 22.3. Osos da perna: tibia e peroné. |
| Tema 23. Osteoloxía do membro inferior: osos do pé. | 23.1. Osos do tarso. 23.2. Metatarsianos. 23.3. Falanxes. |
| Tema 24. Articulación coxofemoral. | 24.1 Estudo anatomofuncional da articulación coxofemoral. |
| Tema 25. Músculos motores da articulación coxofemoral. | 25.1. Músculos abductores. 25.2. Músculos aductores. 25.3. Músculos flexores. 25.4. Músculos extensores. 25.5. Músculos rotadores internos. 25.6. Músculos rotadores externos. |
| Tema 26. Articulación do xeonllo. | |
| Tema 27. Músculos motores da articulación do xeonllo. | 27.1. Músculos flexores. 27.2. Músculos extensores. 27.3. Músculos rotadores internos. 27.4. Músculos rotadores externos. |
| Tema 28. Articulacións entre os osos da perna. | 28.1. Articulación tibioperonea superior. 28.2. Articulación tibioperonea inferior. 28.3. Sindesmose tibioperonea ou membrana interósea. 28.4. Importancia das articulacións tibioperoneas nos movementos do nocello. |
| Tema 29. O complexo articular do nocello. | 29.1. Cámara supraastragalina: articulación tibio-peroneo-astragalina. 29.2. Cámaras subastragalinas: calcáneo-astragalina e calcáneo-escafoideo-astragalina. |
| Tema 30. Músculos motores do complexo articular do nocello. | 30.1. Músculos flexores (cámara proximal). 31.2. Músculos extensores (cámara proximal). 30.3. Músculos inversores (cámaras distais). 30.4. Músculos eversores (cámaras distais). |
| Tema 31. Articulacións do pé. |
31.1. Articulacións do tarso. 31.2. Articulacións tarsometatarsianas. 31.3. Articulacións intermetatarsianas. 31.4. Articulacións metatarsofalánxicas. 31.5. Articulacións interfalánxicas. |
| Tema 32. Músculos motores dos dedos do pé. | 32.1. Músculos longos. 32.2. Músculos propios do pé. |
| Tema 33. Estudo da bóveda plantar. | 33.1. Elementos da bóveda plantar. 33.2. Estática e dinámica da bóveda plantar. |
| Tema 34. Vascularización e inervación esquemáticas do membro inferior. | 34.1. Vascularización esquemática do membro inferior. 34.2. Inervación esquemática do membro inferior. |
| Tema 35. Análise de movementos do membro inferior. | 35.1 Análise das articulacións e músculos que participan nos movementos simples do membro inferior. |
| Tema 36. Deseño de exercicios para o membro inferior. | 36.1 Aplicación de exercicios simples, libres ou con pesas ou máquinas. |
| MÓDULO 4: CABEZA E TRONCO. | Temas 37 a 47. |
| Tema 37. Osos da cabeza. | 37.1. Osos do cranio. 37.2. Osos da cara. 37.3. Cabeza ósea no seu conxunto. |
| Tema 38. Articulacións da cabeza. | 38.1. Articulacións do cranio. 38.2. Articulacións da cara. 38.3. Articulación témporo-mandibular. |
| Tema 39. Músculos da cabeza. | 39.1. Músculos derivados do arco primeiro ou mandibular. 39.2. Músculos derivados do arco segundo ou hioideo. 39.3. Expresións do rostro humano e as súas relacións coa mímica. |
| Tema 40. Osteoloxía da columna vertebral. | 40.1. Vértebra tipo. 40.2. Vértebras cervicais e torácicas. 40.3. Vértebras lumbares, sacras e coccíxeas. 40.4. Columna vertebral considerada no seu conxunto. 40.5. Anatomía bioscópica da columna vertebral. |
| Tema 41. Osteoloxía do tórax. | 41.1. Esternón, costelas e cartilaxes costais. 41.2. Tórax en xeral. |
| Tema 42. Osteoloxía da pelve. | 42.1. Oso coxal. 42.2. Estudo da pelve no seu conxunto. |
| Tema 43. Articulacións da columna vertebral. |
43.1. Articulacións comúns á maioría das vértebras. 43.2. Articulacións sacrovertebral e sacrococcíxea. 43.3. Articulación occipito-atloidea. 43.4. Articulacións entre o atlas e o axis. 43.5. Movementos de conxunto da columna vertebral. |
| Tema 44.- Articulacións da pelve. | 44.1. Articulacións sacroilíacas. 44.2. Sínfise pubiana. |
| Tema 45. Músculos motores da columna vertebral. | 45.1. Músculos del colo: grupos lateral, recto e prevertebral. 45.2. Músculos autóctonos do dorso do tronco. 45.3. Visión en conxunto do aparato motor das articulacións que unen a cabeza coa columna vertebral. 45.4. Músculos do abdome: grupo anterior ou recto, grupo lateral e grupo posterior ou profundo. 45.5. Visión en conxunto do aparato motor da columna vertebral. |
| Tema 46. Articulacións do tórax. | 46.1. Articulacións costovertebrais. 46.2. Articulacións costocondrais. 46.3. Articulacións condroesternais. |
| Tema 47. Músculos motores do tórax. | 47.1. Músculos do tórax. 47.2. Músculo toraco-abdominal ou diafragma. 47.3. Mécanica dos movementos respiratorios. 47.4. Visión en conxunto do aparato motor dos movementos respiratorios. |
| Tema 48. Vascularización e inervación esquemáticas da cabeza e do tronco. | 48.1. Vascularización esquemática da cabeza. 48.2. Inervación esquemática da cabeza. 48.3. Vascularización esquemática do tronco. 48.4. Inervación esquemática do tronco. |
| Tema 49. Análise de movementos do colo e do tronco, e deseño de exercicios. | 49.1. Análise de movementos do colo e o tronco. 49.2. Deseño de exercicios para o colo e o tronco. |
| Planificación | ||||
| Metodoloxías / probas | Competencias / Resultados | Horas lectivas (presenciais e virtuais) | Horas traballo autónomo | Horas totais |
| Actividades iniciais | B7 | 1 | 0 | 1 |
| Sesión maxistral | A14 A22 A27 B1 | 30 | 60 | 90 |
| Prácticas de laboratorio | A19 A28 B2 B4 B9 B10 C1 | 22 | 0 | 22 |
| Portafolios do alumno | B2 B7 C1 | 0 | 27 | 27 |
| Estudo de casos | C3 C6 C7 C8 | 4 | 0 | 4 |
| Proba de resposta múltiple | C6 C1 | 2 | 0 | 2 |
| Proba obxectiva | C6 C1 | 2 | 0 | 2 |
| Atención personalizada | 2 | 0 | 2 | |
| *Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado | ||||
| Metodoloxías |
| Metodoloxías | Descrición |
| Actividades iniciais | - Farase unha presentación da asignatura, coa lectura dos aspectos máis importantes da guía docente, e resolveranse as cuestións que plantexe o alumnado sobre a mesma. - Avaliaránse os coñecementos previos do alumnado no ámbito da Bioloxía e a Física que lle permitan abordar con seguridade os contidos da Anatomía e a Cinesioloxía. - Discutirase sobre a motivación pola que o alumnado inicia estes estudios e sobre cal é a importancia que neles lle asignan ao estudo da Anatomía e a Cinesioloxía. - A información obtida permitirá iniciar e desenrolar a docencia con maiores garantías de comprensión e interese por parte do alumnado. - Proporcionaranse orientacións e consellos xerais para o estudio axeitado da materia. |
| Sesión maxistral | - As sesións maxistrais levaranse a cabo en grupo grande (de 60 alumnos/as). A situación actual da COVID-19 obrigará a que estas sesións se impartan de xeito telematico (por Mcrosoft Teams) nun grupo único. - Durante a sesión o profesor fará unha exposición oral e resumida dos contidos máis importantes, coa axuda de medios audiovisuais. - Nembargantes, a maior parte da sesión dedicarase a resolver as dúbidas ou dificultades que o alumnado atopase ao longo do estudo e preparación previa dos temas. - Nestas sesións faranse preguntas dirixidas ao alumnado para que reflexionen sobre os aspectos máis relevantes e fixen, de este modo, ditos conceptos. |
| Prácticas de laboratorio | - A docencia interactiva (prácticas de laboratorio) levarase a cabo en grupos medianos (de 20 alumnos/as). - Nelas abordaranse os contidos de Osteoloxía, coa axuda de maquetas e pezas esqueléticas humanas. - Previamente á práctica, o alumnado fará un estudo (non presencial) dos osos que correspondan a cada práctica, co material docente dispoñible en Moodle. - O profesor resolverá ás dúbidas que os alumnos poidan plantexar, e incidirá nos elementos máis relevantes de cada peza ósea. |
| Portafolios do alumno | - O alumnado elaborará un caderno de traballo, que se fará escrito e debuxado a mán, que recollerá a descrición de tódalas prácticas de docencia interactiva (estudo da Osteoloxía), así como aqueles contidos do bloque temático de Xeralidades que proporá o profesor. |
| Estudo de casos | - Os estudos de casos vanse desenrolar en grupos medianos (de 20 alumnos/as). - Consistirán no estudo de patoloxías nas que están implicadas estructuras anatómicas, así como pode ser a resolución de problemas de análises articulares e musculares de posturas ou de movementos propostos polos profesores. - Tamén poderán consistir no deseño de exercicios físicos nos que estean implicados distintos segmentos corporais. |
| Proba de resposta múltiple | - Consistirá en varias probas que permitan evaluar a adquisición dos obxectivos sobre os coñecementos e competencias de cada bloque temático. - Explícase con máis detalle no apartado de Evaluación. |
| Proba obxectiva | - Consistirá nunha proba que permita avaliar a adquisición dos obxectivos sobre os coñecementos e competencias da materia. - Explícase con máis detalle no apartado de Avaliación. |
| Atención personalizada |
|
|
| Avaliación | |||
| Metodoloxías | Competencias / Resultados | Descrición | Cualificación |
| Proba obxectiva | C6 C1 | - A puntuación máxima desta proba é dun 40% da puntuación total da asignatura, que se sumaría á puntuación obtida polo portafolios e polas probas de resposta múltiple. - Esta proba é voluntaria. Se algún/a alumno/a obtivese a suficiente puntuación para superar a asignatura mediante as probas de resposta múltiple e o portafolio, pode prescindir de realizar esta proba final. - Esta proba obxectiva final incluirá tódolos contidos impartidos nas sesións maxistrais e nas prácticas de laboratorio. - En ningún caso se conservarán as cualificacións desta proba para posteriores convocatorias de outros cursos académicos. - O texto e as preguntas da proba obxectiva serán en castelán, pero todos os/as alumnos/as que desexen realizar unha proba en língua galega, poden solicitalo cunha antelación dunha semana ao profesor para poder elaborar a proba e se lles facilitará o acceso a un examen en dita língua oficial. - A proba obxectiva poderá constar de 40-80 preguntas de diferentes tipos: de verdadeiro/falso; de tipo test con varias opcións de resposta (das que so unha será correcta ou ben de resposta múltiple); identificación de elementos anatómicos en láminas ou debuxos; resolución de problemas de exercicios de movementos libres ou con pesas ou máquinas; preguntas curtas; preguntas de desarrollo; emparellamento de termos, de completar enunciados, etc. |
40 |
| Portafolios do alumno | B2 B7 C1 | A puntuación máxima é dun 20%. Valorarase se no portafolios están incluidos todos os contidos impartidos e se non existen erros na descrición. GUIÓN PARA A ELABORACIÓN DO PORTAFOLIO ANATOMÍA E CINESIOLOXÍA DO MOVEMENTO HUMANO ASPECTOS FORMAIS. - O traballo deberá facerse a man. - Portada.- Páxina inicial con: nome da Facultade, nome da asignatura, curso académico, nome do/da alumno/a. - Índice.- O traballo debe de ter un índice paxinado no que se reflicta, como mínimo, o número de bloques temáticos da asignatura, así como os subapartados que o alumno/a considere necesarios para orientar mellor a lectura do mesmo. - O formato será en DIN A4. - Data de entrega.- O portafolio entregarase ao profesor na última clase do curso académico. Se a situación da COVID-19 non permitise entregar o traballo ao profesor de forma persoal, farase un escaneo ou fotografía das páxinas e se elaborará un documento en formato pdf que se entregaría por correo electrónico. CONTIDOS - Organización en bloques temáticos da asignatura (Xeralidades, Cabeza e tronco, Membro superior e Membro inferior), incluindo os contidos das sesións maxistrais, prácticas interactivas e estudo de casos. - No estudo da Osteoloxía de cada bloque temático abordaráse de xeito independente cada peza ósea estudada. En cada oso ou grupo de osos (por exemplo, vértebras) se incluirán debuxos e se sinalarán nos mesmos tódolos elementos anatómicos que se estudaron en cada oso. - No estudo do bloque de Xeralidades se incluirán aquelas cuestións suxeridas polo profesor, e que estarán dispoñibles nun arquivo en Moodle. |
20 |
| Proba de resposta múltiple | C6 C1 | A avaliación continua realizarase mediante catro probas de resposta múltiple que terán lugar no prazo dunha semana trala finalización de cada bloque temático. A puntuación máxima destas catro probas é dun 40% da puntuación total da asignatura. - Esta proba está dividida en catro probas independentes, correspondentes cada unha delas a un bloque temático da asignatura. A puntuación máxima de cada proba será dun 10% da puntuación final da asignatura. - Cada unha destas catro probas incluirá tódolos contidos de cada bloque temático impartidos nas sesións maxistrais, nas prácticas de laboratorio e no estudo de casos. - En ningún caso se conservarán as cualificacións destas probas para posteriores convocatorias de outros cursos académicos. - O texto e as preguntas da proba obxectiva serán en castelán, pero todos os/as alumnos/as que desexen realizar unha proba en língua galega, poden solicitalo cunha antelación dunha semana ao profesor para poder elaborar a proba e se lles facilitará o acceso a un examen en dita língua oficial. - Cada proba podrá constar de 10-20 preguntas de resposta múltiple de diferentes tipos: de verdadeiro/falso; de tipo test con varias opcións de resposta (das que so unha será correcta ou ben de resposta múltiple), de completar enunciados, de emparellamento de temos, etc. - Para superar cada unha das probas será necesario obter alomenos un 30% da máxima puntuación posible. Se non se supera esta porcentaxe do 30%, a puntuación da proba será de 0 puntos e o/a alumno/a poderá examinarse dese bloque temático na proba obxectiva final. |
40 |
| Observacións avaliación | |||
|
As cualificacións finais expresaranse mediante cualificación numérica, de acordo co establecido no artigo 5 do RD 1125/2003 de 5 de setembro (BOE 18 de setembro), polo que se establece o sistema europeo de créditos e o sistema de cualificacións nas titulacións universitarias de carácter oficial. Estas cualificacións serán: 0-4.9=Suspenso; 5-6.9=Aprobado; 7-8.9=Notable; 9-10=Sobresaliente; Matrícula de Honra (graciable a partir de 9). |
|||
| Fontes de información |
| Bibliografía básica |
Vídeos Youtube Dr. Joe Muscolino (). . YouTube
Latarjet, Ruiz-Liard (2006 4ª ed). Anatomía humana. Madrid: Médica Panamericana.
Rouviere, H.; Delmas, A. (2005). Anatomía humana. Tomo I: cabeza y cuello. Barcelona: Masson.
Rouviere, H.; Delmas, A. (2005). Anatomía humana. Tomo II: tronco. Barcelona: Masson.
Rouviere, H.; Delmas, A. (2005). Anatomía humana. Tomo III: miembros. Barcelona: Masson.
Lippert, Lynn S. (2013). Anatomía y Cinesiología clinicas. Barcelona. Editorial Paidotribo
Putz, R.; Pabst, R. (2006). Atlas de Anatomía Humana. Volumen 1: cabeza, cuello y miembro superior.. Madrid: Médica Panamericana.
Schünke, M.; Schulte, E. y Schumacher, U. (2015). Colección Prometheus. Texto y Atlas de anatomía. . Madrid: Médica Panamericana.
Varios autores (2008). DVD-ROM Fundamentos de Anatomía Humana en 3D.. Primal
Kapandji, A. (2010). Fisiología articular. Tomo 1: Miembro superior.. Madrid: Médica Panamericana.
Kapandji, A. (2010). Fisiología articular. Tomo 2: Miembro inferior.. Madrid: Médica Panamericana.
Kapandji, A. (2011). Fisiología articular. Tomo 3: Tronco y raquis.. Madrid: Médica Panamericana.
Kendall, Florence Peterson y otros (2007 5ª ed). Kendall's musculos, pruebas funcionales. Postura y dolor.. Madrid: Marbán
Rasch, P.J.; Burke, R.K (1986). Kinesiología y anatomía aplicada.. Buenos Aires: El Ateneo
Neumann, Donald A. (2010 2ª ed). Kinesiology of the Musculoskeletal System Foundations for Rehabilitation. Mosby Elsevier
Muscolino, Joseph E. (2017 3ª ed). Kinesiology The Skeletal System and Muscle Functionos y referencias óseas.. Elsevier
Floyd, R.T. (2008). Manual de cinesiología estructural.. Barcelona: Paidotribo.
Llusá Pérez, M; Merí Vived, Á; Ruano Gil, D. (2004). Manual y Atlas fotográfico del Aparato Locomotor. Edit. Médica Panamericana
Netter, F.H. (2007). Netter. Atlas de anatomía humana. . Barcelona: Masson.
Hansen, John T. (2015). Netter. Cuaderno de anatomía para colorear.. Elsevier Masson |
|
Nos guións sobre obxectivos de coñecementos e competencias para cada tema, dispoñibles na plataforma de teleensinanza, indícanse tamén os capítulos e os libros máis recomendables para o seu estudo. |
|
| Bibliografía complementaria |
Palastanga, N; Field, D.; Soames, R. (2000). Anatomía y movimiento humano. Estructura y funcionamiento.. Barcelona. Paidotribo.
Drake, RL; Vogel. AW: Mitchell, A (2010 2ª ed.). Gray. Anatomía para estudiantes.. Elsevier
Olson T.R. (1997). A.D.A.M. Atlas de anatomía humana.. Barcelona. Masson-Williams & Wilkins.
Pérez Casas, A.; Bengoechea, M.E. (1987). Anatomía funcional del Aparato locomotor.. Oviedo. Gráficas Summa.
Orts Llorca, F. (1969). Anatomía Humana .. Barcelona. Editorial Científico-Médica.
Nordin, M; Frankel, V.H. (2004). Biomecánica básica del sistema musculoesquelético. Madrid. McGraw-Hill/Interamericana
Luttgens K. Wells K.F (1985). Kinesiología. Bases científicas del movimiento humano.. Philadelphia. Saunders Collegue Publishing |
|
Nas prácticas de Laboratorio para o estudo da Osteoloxía, pódense utilizar tamén os seguintes cadernos de prácticas: Prácticas de Anatomía Humana. Osteología del miembro inferior. Autores: Carlos Mª Agrasar Cruz. Juan Suárez Quintanilla. Javier de Toro Santos. Esther Fernández Fernández. Colección Cuadernos Técnico-Pedagógicos del I.N.E.F. Cuaderno Técnico Pedagógico nº 34. Edit.Agrupación Deportiva I.N.E.F. de Galicia. 2000. ISBN 84-699-2087-1. Prácticas de Anatomía Humana. Osteología de la cabeza y tronco. Autores: Carlos Mª Agrasar Cruz. Javier de Toro Santos. Mª Teresa Jorge Mora. Esther Fernández Fernández. Colección CuadernosTécnico-Pedagógicos del I.N.E.F. Cuaderno Técnico Pedagógico nº 35. Edit. AgrupaciónDeportiva I.N.E.F. de Galicia. 2000. ISBN 84-699-2672-1. Prácticas de Anatomía Humana. Osteología del miembro superior. Autores: Carlos Mª Agrasar Cruz. Mª Ángela Varela Martínez. Mª Consuelo Martínez Otero. Xosé Antón Pedrido Fernández. Colección Cuadernos Técnico-Pedagógicos del I.N.E.F. CuadernoTécnico Pedagógico nº 41. Edit. Agrupación Deportiva I.N.E.F. de Galicia. 2002. ISBN 84-699-8575-2. |
| Recomendacións | ||
| Materias que se recomenda ter cursado previamente |
| Materias que se recomenda cursar simultaneamente |
| Materias que continúan o temario | ||
|
| Observacións | |