Datos Identificativos 2020/21
Asignatura (*) Educación para a saúde: psicoloxía da saúde e cuidados básicos Código 653G01408
Titulación
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Cuarto Optativa 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Ciencias da Saúde
Psicoloxía
Coordinación
Garcia Sanchez, Maria Matilde
Correo electrónico
matilde.garcia@udc.es
Profesorado
Garcia Sanchez, Maria Matilde
Otero Otero, Patricia
Correo electrónico
matilde.garcia@udc.es
patricia.otero.otero@udc.es
Web http://moodle.udc.es
Descrición xeral Esta asignatura pretende o desenvolvemento de competencias que permitan ao alumnado comprender e aplicar os coñecementos relacionados coa psicoloxia da saúde e a educación para a saúde e coidados básicos. A impartición desta asignatura ten como fin que o alumno coñeza a psicoloxía da saúde e as bases teóricas e fundamentos dos coidados básicos e a educación para a saúde, que sirven como soporte da teoría e o arte de coidar, e adquirir os coñecementos necesarios para axudar ás persoas na satisfacción das súas necesidades fundamentais.
Plan de continxencia 1. Modificacións nos contidos:
• Non se realizan cambios nos contidos da materia.

2. Metodoloxías
*Metodoloxías docentes que se manteñen:
• Sesión maxistral
• Seminario
• Traballo Tutelado (computa na avaliación)
• Proba mixta (computa na avaliación)

*Metodoloxías docentes que se modifican:
• Non se realizan cambios nas metodoloxías da materia. As metodoloxías programadas previamente de maneira presencial, pasarán a desenvolverse de maneira virtual. No caso da Simulación, esta pasará a desenvolverse a través dunha metodoloxía de resolución de casos prácticos (computa na avaliación).

3. Mecanismos de atención personalizada ao alumnado:
• Correo electrónico: De uso para facer consultas e resolver dúbidas.
• Videoconferencia sesión maxistral (Teams): sesión semanal en grupo para a exposición dos contidos teóricos, na franxa horaria que ten asignada a materia no calendario da facultade.
• Videoconferencia seminarios (Teams): sesión semanal en grupo para o avance dos contidos teóricos e para o seguimento e apoio na realización dos exercicios prácticos a realizar na unidade temática, na franxa horaria que ten asignada a materia no calendario da facultade.
• Moodle: Emplearase como repositorio do material documental e para a realización de tarefas e actividades para o seguimento da materia.


4. Modificacións na avaliación:
• Non se realizan cambios na avaliación da materia.

*Observacións de avaliación:
• As diferentes actividades de avaliación continuada efectuaranse de xeito non presencial, mediante a plataforma Moodle e con soporte en directo, mediante Teams.
• As probas de avaliación correspondentes ás convocatorias oficiais, realizaranse de maneira presencial, e de non ser posible, faranse na modalidade virtual.

5. Modificacións da bibliografía ou webgrafía:
• Disporán de todos os materiais de traballo de maneira dixitalizada en Moodle.
• Engádense enlaces web na plataforma Moodle, como bibliografía complementaria a algún contido impartido de maneira non presencial, ao que terá acceso todo o alumnado.


Competencias do título
Código Competencias / Resultados do título

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias / Resultados do título
Adquirir os coñecementos, actitudes e habilidades imprescindibles para actuar ante unha situación de emerxencia; que entraña risco vital ou non, producida como consecuencia dun accidente ou enfermidade repentina; até a intervención dos equipos de emerxencia sanitaria. A6
A13
A15
B2
B5
B6
B7
B12
B13
B14
B15
Coñecer os aspectos máis importantes de educación e saúde ante situacións de risco, así como temas específicos da metodoloxía en educación para a saúde. B1
B3
B4
B8
B9
B12
B17
B18
B24
B28
Integrar os coñecementos teóricos adquiridos na realización daqueles procedementos máis usuais relacionados cos coidados básicos na atención de urxencia. B16
B21
B23
B27
Coñecer as bases da Psicoloxía científica e explicar a relación entre a psicoloxía, a saúde e o benestar. A1
B2
Traballar na sociedade con individuos e grupos para fomentar desde a Psicoloxía a promoción da Saúde e a prevención, segundo os principios da práctica centrada no cliente. A6
A13
A15
A34
B6
Adquirir habilidades básicas para analizar e modificar condutas no ámbito laboral, aconsellando a clientes, traballadores, membros do equipo interdisciplinar e fundamentar a actuación clínica e cotiá en códigos éticos e de respecto interprofesional. A15
A16
A17
A21
A23
B7
B13
B14
B15
Expresarse correctamente, tanto de forma oral como escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma. Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida. Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común. Valorar críticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse. Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida. Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade. C1
C3
C4
C6
C7
C8

Contidos
Temas Subtemas
UNIDADE 1. INTRODUCCION Á ATENCION ANTE SITUACIÓNS DE URXENCIA 1.1. Principios e prioridades na atención de urxencia.
1.2. Valoración primaria e secundaria.

UNIDADE 2. COIDADOS BASICOS NA ATENCION DE URXENCIA:SITUACIÓNS DE RISCO VITAL


2.1. Obstrución da via aérea
2.2. Resucitación cardiopulmonar básica.
2.3. Hemorraxia severa
UNIDADE 3. COIDADOS BASICOS NA ATENCION DE URXENCIA:
OUTRAS SITUACIÓNS DE RISCO

3.1. Feridas e queimaduras
3.2. Intoxicacións e reaccións adversas
3.3. Traumatismos.
3.4. Situacións de urxencia relacionadas co estado de saúde



UNIDADE 4. TEORÍA DA COMUNICACIÓN HUMANA. A EMPATIA. Os FERENTES ESTILOS DE COMUNICACIÓN. A RELACIÓN TERAPÉUTICA.
4.1. Empatía y comunicación.
4.2. Estilos de comunicación profesional.
4.3. Informar vs. comunicar. Barreras.
4.4. Aprendizaxe das habilidades de comunicación. Modalidades.

UNIDADE 5. Os ELEMENTOS BÁSICOS DA COMUNICACIÓN. ADESTRAMENTO EN HABILIDADES BASICAS DE COMUNICACIÓN. 5.1. Elementos verbais e non verbais da comunicación. A empatía.
5.2. Preguntas, suxestións, reflexos, resumos, mensaxe ?eu?, suxestións, reforzos da comunicación.
UNIDADE 6.MANEXO DE SITUACIÓNS DIFÍCILES 6.1. Manexo da agresividade
6.2. Atención das demandas imposibles
6.3. Inhibición e conflitos de relación
6.4. Comunicación de información aversiva. ?As malas noticias?.


Planificación
Metodoloxías / probas Competencias / Resultados Horas lectivas (presenciais e virtuais) Horas traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A6 A13 A15 A17 A34 B1 B3 B8 B12 B13 9 33 42
Traballos tutelados A1 A16 B21 B24 12 48 60
Obradoiro A15 A16 A21 A23 C3 C4 C6 C7 C8 15 15 30
Proba mixta B2 B3 B8 B9 B12 B13 B23 C1 1 0 1
Simulación B28 B27 B23 B18 B17 B16 B15 B14 B13 B12 B9 B7 B6 B5 B4 B2 C4 C6 C7 6 6 12
 
Atención personalizada 5 0 5
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Exposición oral complementada co uso de medios audiovisuais e a introdución dalgunhas preguntas dirixidas aos estudantes, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe.
A clase maxistral é tamén coñecida como conferencia, método expositivo ou lección maxistral. Esta última modalidade adóitase reservar a un tipo especial de lección impartida por un profesor en ocasións especiais, cun contido que supón unha elaboración orixinal e baseada no uso case exclusivo da palabra como vía de transmisión da información á audiencia.
Traballos tutelados Metodoloxía deseñada para promover a aprendizaxe autónoma dos estudantes, baixo a tutela do profesor e en escenarios variados (académicos e profesionais). Está referida prioritariamente á aprendizaxe do como facer as cousas. Constitúe unha opción baseada na asunción polos estudantes da responsabilidade pola súa propia aprendizaxe.
Este sistema de ensino baséase en dous elementos básicos: a aprendizaxe independente dos estudantes e o seguimento desa aprendizaxe polo profesor-titor.

Permite adquirir as competencias xenéricas asignadas nesta materia
Obradoiro Persegue a posta en práctica de habilidades e destreza concretas mediante estratexias de simulación ou role playing.
Proba mixta Proba que integra preguntas tipo de probas de ensaio e preguntas tipo de probas obxectivas.
En canto a preguntas de ensaio, recolle preguntas abertas de desenvolvemento. Ademais, en canto preguntas obxectivas, pode combinar preguntas de resposta múltiple, de ordenación, de resposta breve, de discriminación, de completar e/ou de asociación.
Simulación Consiste na representación dun fenómeno de natureza física, técnica ou psicolóxica, que permite unha análise máis sinxela, económica ou inocua que si se levara a cabo sobre o orixinal ou na realidade. Ponse ao suxeito ante unhas condicións hipotéticas nas cales se proba o seu comportamento ante situacións concretas, os seus coñecementos, a súa capacidade de analizar alternativas e as súas consecuencias. Baséase, por tanto, na configuración de situacións similares ás que se producen nun contexto real, coa finalidade de utilizalas como experiencias de aprendizaxe ou como procedemento para a avaliación.

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Simulación
Obradoiro
Proba mixta
Descrición
A atención personalizada, que se describe en relación a estas metodoloxías concíbense como momentos de traballo, onde interactúa o alumno co profesor.

A forma e o momento en que se desenvolverá indicarase en relación a cada actividade ao longo do curso segundo o plan de traballo da materia.

Avaliación
Metodoloxías Competencias / Resultados Descrición Cualificación
Traballos tutelados A1 A16 B21 B24 Valorarase a asistencia ás tutorias e a presentación de actividades relacionadas con esta metodoloxía. Implica a gravación en vídeo dun role-playing sobre unha entrevista nunha situación difícil no que se representen de maneira práctica as estratexias comunicativas aprendidas e adestradas en clase. 50
Simulación B28 B27 B23 B18 B17 B16 B15 B14 B13 B12 B9 B7 B6 B5 B4 B2 C4 C6 C7 Consiste na presentación de situacións concretas e centradas na realidade poñendo ao estudante ante unhas condicións hipotéticas a través das cales próbase o seu comportamento, os seus coñecementos e a súa capacidade de análise. Basándonos na configuración de situacións similares ás que se producen nun contexto real, co fin de utilizalas como experiencias de aprendizaxe e como procedemento para a avaliación. 10
Proba mixta B2 B3 B8 B9 B12 B13 B23 C1 Proba que integra preguntas tipo test e preguntas de desenvolvemento a través da resolución dun caso practico, onde deben integrarse os coñecementos e habilidades adquiridas en cada unha das metodologias.
40
 
Observacións avaliación

Os aspectos e criterios que se terán en consideración ao avaliar as actividades que se farán contorna á devandita metodoloxía son a asistencia, participación e compromiso individual e grupal, coherencia dos contidos abordados, coñecementos demostrados nos exames teóricos e prácticos e competencias referidas para esta materia.

Módulo A. Atención ante situacións de urxencias. Unidade 1,2 e 3:

PROBA ESCRITA que consta de dous partes: A primeira parte é unha proba con preguntas de resposta curta ou test (20% da nota). A segunda parte consiste na resolución dun caso práctico (20% da nota).

SIMULACIÓN. Presentación de situacións concretas e centradas no Soporte Vital Básico poñendo ao estudante ante unhas condicións hipotéticas a través das cales avalíanse as competencias relacionadas con estos contidos (10% da nota).

Módulo B. Habilidades de comunicación terapéuticas. Unidade 4,5 e 6:

TRABALLO TUTELADO consistente na gravación en vídeo dun role-playing sobre unha entrevista nunha situación difícil no que se representen de maneira práctica as estratexias comunicativas aprendidas e adestradas en clase. (50% de ella nota)

PRIMEIRA OPORTUNIDADE: 

A avaliación anteriormente descrita é OBRIGATORIA para todos os alumnos con MATRICULA COMÚN que se presenten á primeira oportunidade.     

SEGUNDA OPORTUNIDADE: 

Para a Segunda Oportunidade o alumno será avaliado mediante un exame único escrito que incluirá a/s proba/s pendente/s ou non superadas, mantendo a porcentaxe establecida sobre a cualificación final. 

MATRÍCULA PARCIAL: 

Para os alumnos de MATRICULA PARCIAL poderán optar por examinarse por escrito en primeira e segunda oportunidade nun único exame que se corresponderá coas datas oficiais aprobadas en Xunta de Facultade, onde se aplicarán as porcentaxes relativas a cada parte do contido da materia. 

OPORTUNIDADE ADIANTADA:

Os alumnos que soliciten OPORTUNIDADE ADIANTADA deberán examinarse por escrito a través dun único exame que se corresponderá coas datas oficiais aprobadas en Xunta de Facultade. 

MATRÍCULA DE HONRA: 

Poderán optar a matrícula de honra aqueles alumnos cunha media superior ao 9,5 quedando supeditada á consideración dos profesores da materia, se así o estimasen oportuno.


Fontes de información
Bibliografía básica Costa y López, E (2001). Habilidades de comunicación en la relación de ayuda. Manejando situaciones ´dificiles.. Madrid, Ministerio de Asuntos sociales
Fernández Liria, A., Rodríguez Vega, B. (2008). Habilidades de entrevista para psicoterapeutas. Desclée. Bilbao.
Manbriani, S (1993). La comunicación en las relaciones de ayuda. . Madrid: San Pablo
Laura Prieto Pérez (2015). Manual básico de primeros auxilios . Madrid : Editorial Tébar Flores,
Fundación pública Urgencias Sanitarias de Galicia 061. (2008). Manual de Primeros Auxilios.. Ediciones Punto gráfico,
Guía de actuación en urgencias (2017). Manuel José Vázquez Lima, José Ramón Casal Codesido. Barcelona : Panamericana , 5ª ed.
Arriaza Romero, Purificación Dolores (2013). Primeros auxilios . Madrid : Paraninfo
Cibanal, J (2014). Técnicas de comunicación y relación de ayuda en ciencias de la salud.. Barcelona, Elsevier
Juan Navarro Campoamor, Venancio MArtínez suárez, Carmen Martínez Gómez, José Gutiérrez Rodríguez. (2017). Urgencias de 0 a 100 años . Madrid : Panamericana,
Fundación pública Urgencias Sanitarias de Galicia 061 (2008). Urgencias y Emergencias Prehospitalarias en Enfermería. Ediciones Punto gráfico,

ATENCION ANTE SITUACIONES DE URGENCIA: CUIDADOS BÁSICOS

.Manuel José Vázquez Lima, José Ramón Casal Codesido. Guía de actuación en urgencias. Barcelona : Panamericana , 5ª ed.,2017.

.Juan Navarro Campoamor,  Venancio MArtínez suárez, Carmen Martínez Gómez, José Gutiérrez Rodríguez.Urgencias de 0 a 100 años. Madrid : Panamericana, 2017.

. Laura Prieto Pérez. Manual básico de primeros auxilios.  Madrid : Editorial Tébar Flores, 2015.

.Arriaza Romero, Purificación Dolores. Primeros auxilios.  Madrid : Paraninfo, 2013.

.Fundación pública Urgencias Sanitarias de Galicia 061. Manual de Primeros Auxilios. Ediciones Punto gráfico, 2002.

.Fundación pública Urgencias Sanitarias de Galicia 061. Urgencias y Emergencias Prehospitalarias en Enfermería. Villagarcía: Ediciones Aroprint, 2006.

HABILIDADES DE COMUNICACIÓN TERAPÉUTICAS.

.Cibanal, J (2014). Técnicas de comunicación y relación de ayuda en ciencias de la salud. Barcelona, Elsevier

.Costa y López, E (2001). Habilidades de comunicación en la relación de ayuda. Manejando situaciones ´dificiles. Madrid, Ministerio de Asuntos sociales

.Fernández Liria, A., Rodríguez Vega, B. (2006). Habilidades de entrevista para psicoterapeutas. Desclée. Bilbao.

.Manbriani, S (1993). La comunicación en las relaciones de ayuda. Madrid. San Pablo

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías