Datos Identificativos 2021/22
Asignatura (*) Mecanismos de xeración da variación xenética Código 610441005
Titulación
Mestrado Universitario en Bioloxía Molecular , Celular e Xenética
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 1º cuadrimestre
Primeiro Obrigatoria 3
Idioma
Castelán
Inglés
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Bioloxía
Coordinación
Gonzalez Tizon, Ana Maria
Correo electrónico
ana.gonzalez.tizon@udc.es
Profesorado
Gonzalez Tizon, Ana Maria
Vila Sanjurjo, Antón
Correo electrónico
ana.gonzalez.tizon@udc.es
anton.vila@udc.es
Web http://cie48.udc.es
Descrición xeral Esta materia profundiza en el conocimiento de los diversos mecanismos que generan la variación genética, tanto en el aspecto de sus bases moleculares como en el de su impacto sobre los genomas y la evolución de las especies.
Plan de continxencia No caso dun novo confinamento por mor da covid19: 1. Non haberá modificacións nos contidos. 2. Todas as clases pasarán a realizarse mediante videoconferencia por TEAMS. 3. Os mecanismos de atención personalizada ao alumnado serán vía email, videoconferencia ou chat implementado en TEAMS. 4. A avaliación pasará a ser online, pero non haberá modificacións nas porcentaxes asignadas ao exame, e a o resto de actividades planificadas. 5. Facilitaráse ao alumnado as fontes bibliográficas necesarias para completar o curso con éxito.

Competencias do título
Código Competencias do título
A3 Capacidade de utilizar ferramentas Bioinformáticas a nivel de usuario
A6 Capacidade de comprender o funcionamento celular a través da súa organización estrutural, sinalización bioquímica, expresión génica e variabilidade xenética
A11 Capacidade de comprender a estrutura, función e evolución dos xenomas e aplicar as ferramentas necesarias para o seu estudio
A12 Capacidade para comprender, detectar e analizar a variación xenética, coñecer os procesos de genotoxicidad e as metodoloxías para a súa avaliación, así como realizar estudos de diagnóstico e risco xenético
A13 Capacidade para integrarse profesionalmente en servizos do sector sanitario, farmacéutico, veterinario, produción animal, biotecnoloxía ou industrias do sector da alimentación
B1 Capacidade de análise e síntese de problemas biolóxicos en relación coa Bioloxía Molecular, Celular e Xenética
B2 Capacidade de toma de decisións para a resolución de problemas: que sexan capaces de aplicar os coñecementos teóricos e prácticos adquiridos na formulación de problemas biolóxicos e a busca de solucións
C2 Capacidade para coñecer e empregar axeitadamente a terminoloxía técnica do campo de coñecemento do máster, na lingua nativa e en inglés, como lingua de difusión internacional neste campo
C3 Capacidade de utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Lectura comprensiva de textos científicos relacionados con las materias del módulo Capacidad de exponer el estado actual del conocimiento dentro de este campo Capacidad crítica de valoración de hipótesis e interpretación de resultados Comprensión de la estructura y funcionamiento celular desde una visión interdisplinar en la que convergen la Biología Celular, la Citología clásica, la Genética y la Biología Molecular Comprensión de los procesos bioquímicos y fisiológicos que permiten la señalización entre células y con elementos estructurales, así como los aspectos causantes de patologías relacionadas con alteraciones de la señalización celular y las herramientas utilizadas para su estudio Conocer las técnicas experimentales para acceder al estudio de los mecanismos moleculares de regulación de la expresión génica así como las maquinarias moleculares implicadas y sus sistemas de regulación Conocer las características de las proteínas y complejos implicados en la regulación de la expresión génica, su interacción con el material genético y las reacciones enzimáticas que modulan su actividad Conocer los mecanismos causantes de variabilidad genética AI3
AI6
AI11
AI12
AI13
BI1
BI2
CM2
CM3

Contidos
Temas Subtemas
Tema 1. Variación xenética: a mutación
Variación xenética e o seu significado.
Natureza e consecuencias das mutacións
Reordenacions cromosómicas.
Tasas de mutación.

Tema 2. ADN móvil Abundancia nos xenomas.
Tipos de elementos transponibles.
Impacto sobre os xenomas
Tema 3. A recombinación. Tasas de recombinación.
Conversión xénica.
Dimorfismo sexual na tasa de recombinación, entrecruzamento e conversión xénica.
Tema 4. Evolución do pensamiento científico respecto a orixen da variabilidade xenética. A aportación de Woese. Evolución celular: el camino “bacheado” a “quien se sabe donde”. Historia del pensamiento evolutivo. Estado de la Microbiología (y la Virología) durante la mayor parte del siglo XX. Carl Woese. LUCA. Generación de variabilidad genética en los comienzos de la vida.


Tema 5. A evolución microbiana na la era da xenómica. A turbulenta dinámica da evolución microbiana. Conceptos malditos da xenética clásica: ¿Elementos xenéticos con sabor lamarckiano? ¿Evolución da evolvabilidade?

Tema 6. El misterioso mundo dos virus. ¿Están vivos os virus? Evolución dos virus y dos replicones virais. Modelos de dinámica de poblacións virais

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A6 A11 A12 A13 B1 10 20 30
Proba de ensaio B1 B2 2 8 10
Análise de fontes documentais A3 A6 A11 A12 B1 C2 C3 4 10 14
Prácticas de laboratorio A3 A11 10 10 20
 
Atención personalizada 1 0 1
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral No caso do alumnado PRESENCIAL, en cada clase expoñeranse os contidos do temario.

PLAN DE CONTINXENCIA: as clases serán vía TEAMS
Proba de ensaio Proba escrita na que se tratará calquera aspecto abordado na docencia teórica e práctica

PLAN DE CONTINXENCIA: o alumnado realizará o exame vía TEAMS nas datas e horario establacido e aprobado
Análise de fontes documentais O alumnado leerá unha serie de documentos de artigos de investigación relacionados coa materia. Este traballo se reflectirá en unha elaboración en power point que será presentada e exposta na aula
PLAN DE CONTINXENCIA: as presentacións se farán vía TEAMS
Prácticas de laboratorio As prácticas de laboratorio son as seguintes:
Práctica 1: amplificación por medio de PCR de ADN mitocondrial de Drosophila buzzatti
Práctica 2: electroforésis dos produtos de PCR
Práctica 3: Traballos con ferramentas bioinformáticas para a análise dos produtos de PCR e para a súa utilización na ensamblaxe do xenoma mitocondrial de Drosophila buzzatti
PLAN DE CONTINXENCIA: no caso de confinamento as prácticas serán reconvertidas ou sustituídas en análise informáticos traballando con distintas secuencias xenómicas.

Atención personalizada
Metodoloxías
Análise de fontes documentais
Descrición
O alumnado podrá acudir as tutorías dos profesores noss horarios previamente establecidos ou consensuados cos alumnos e alumnas da materia.

PLAN DE CONTINXENCIA: en caso de confinamento o alumnado solicitará turoría e se fará vía TEAMS ou correo electrónico,

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Prácticas de laboratorio A3 A11 Valorarase a asistencia ás sesións prácticas e a execución dos exercicios propostos polo profesor. Para o seguemento e avaliación do aprendizaxe, os alumnos haberán de elaborar e presentar un caderno de prácticas ca súa introducción, materiais e métodos, descripción de resultados e conclusións. Nesta actividade avaliarase a adquisición da competencia A5. 15
Análise de fontes documentais A3 A6 A11 A12 B1 C2 C3 Os estudantes leerán varios artigos de investigación e realizarán unha presentación en power point de 10-12 minutos de duración 15
Proba de ensaio B1 B2 Test de resposta múltiple sobre os contenidos teóricos e prácticos. Cando menos o 50% da proba será en inglés. Nesta actividade avaliarase a adquisición das competencias A5, A9, A16. 70
 
Observacións avaliación

As prácticas de laboratorio son obrigatorias.

Para aprobar a
materia o alumno debe obter a lo menos un 50% da cualificación da proba
mixta e un 50% da cualificación de prácticas de laboratorio.

Se
considerará NON PRESENTADO cando o alumno non participe en máis dun 20%
das actividades avaliables programadas. Este criterio se aplica á
convocatoria de xaneiro, Na convocatoria de xullo, para obter a
cualificación NON PRESENTADO, bastará con non presentarse ás probas
obxectivas (examen de teoría e examen de prácticas).

Para a
avaliación da convocatoria de xullo o alumno, ademáis dos exámenes de
teoría e prácticas, deberá presentar  a presentación en power point da exposición oral. No caso de que xa estivese avaliada na convocatoria
de xaneiro, a culificación obtida manterase na de Xullo

Para o
alumnado con dedicación a tempo parcial e dispensa de exención de
asistencia  o   profesor   adoptará   as   medidas   que   considere  
oportunas   para   non   perxudicar   a   súa   cualificación
(flexibilidad nas datas de entrega das actividades avaliables, data de
examen, entrega de seminarios). Asemesmo, en vez da presentación oral,
estes alumnos realizarán un resumen de 2-3 páxinas que deberán entregar
en pdf a o profesorado da materia.




Fontes de información
Bibliografía básica Gibson, G. (2009). A primer of genome science. Sinauer Associates
E.C. Friedberg et al. (2006). DNA repair and mutagenesis. Second edition. ASM Press
Weiner, M. P., Gabriel, S., and Claibo, J. (2007). Genetic variation: a laboratory manual. Cold Spring Harbor Laboratory Press
Meyers, R. A. (2007). Genomics and genetics: from molecular details to analysis and techniques. Wiley-VCH
N L Craig et al. (2002). Mobile DNA II. ASM Press
O alumnado recibirá por parte dos profesores da materia webgrafía reciente e artículos de revisión para preparar axeitadamente a materia.

Bibliografía complementaria R Scott Hawley, MY Walker (2003). Advanced genetic analysis. Finding meaning in a genome. . Blackwell Publishing
Hartl, D. L. (2009). Genetics: analysis of genes and genomes. Jones and Bartlett
Watson et al. (2004). Molecular Biology of the gene. Fifth edition. Pearson-Cummings
J. M. Coffin et al. (1997). Retroviruses. Cold Spring Harbor Laboratory Press


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións
A a sistencias as clases maxistrais posibilita o tratamento de dúbidas ou cuestións que poidan xurdir no transcurso das explicacións, facilitando a comprensión dos temas.
O estudo debe contemplar a consulta habitual de, ao menos, a bibliografía recomendada.
O estudo e traballo en grupo favorece a comprensión e desenvolve o espíritu crítico.
As dudas e dificultades que plantexe calqueira asoecto da materia resolveránse o antes posible, plantexándoas nas clases presenciáis ou acudindo as tutorías individuais.

Dado que parte da bibliografía recomendada para esta materia está en inglés, se recomenda ter manexo dista lingua, a lo menos a nivel de comprensión de textos escritos.


Programa Green Campus Facultade de Ciencias

Para axudar a conseguir unha contorna inmediata sostible e cumprir co punto 6 da "Declaración Ambiental da Facultade de Ciencias (2020)", os traballos documentais que se realicen nesta materia:

a. Solicitaranse maioritariamente en formato virtual e soporte informático.

b. De realizarse en papel:

- Non se empregarán plásticos.

- Realizaranse impresións a dobre cara.

- Empregarase papel reciclado.

- Evitarase a realización de borradores.



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías