Datos Identificativos 2021/22
Asignatura (*) Investigación en Ocupación Humana e Determinantes Sociais da Saúde Código 653862314s
Titulación
Máster Universitario en Asistencia e Investigación Sanitaria (semipresencial)
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 2º cuadrimestre
Primeiro Optativa 6
Idioma
Castelán
Galego
Inglés
Modalidade docente Híbrida
Prerrequisitos
Departamento Ciencias da Saúde
Fisioterapia, Medicina e Ciencias Biomédicas
Coordinación
Viana Moldes, Ines
Correo electrónico
ines.viana@udc.es
Profesorado
Ávila Álvarez, Adriana Ivette
Núñez Pérez, Antonio
Rivas Quarneti, Natalia Yanaina
Correo electrónico
adriana.avila.alvarez@udc.es
a.nunez@udc.es
natalia.rivas.quarneti@udc.es
Web
Descrición xeral
Plan de continxencia

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Adquirir la capacidad para elegir y aplicar las metodologías de investigación más adecuadas a la investigación planteada
A3 Adquirir un sentido ético de la investigación sanitaria
A5 Adquirir el conocimiento de la realidad investigadora en un ámbito concreto de las ciencias de la salud
B1 Ser capaz de aplicar el método científico en la planificación y el desarrollo de la investigación sanitaria
B2 Tener fluidez y propiedad en la comunicación científica oral y escrita
B3 Adquirir el compromiso por la calidad del desarrollo de la actividad investigadora
B4 Desarrollar la capacidad de análisis y de síntesis
B5 Obtener la habilidad para manejar distintas fuentes de información
B6 Ser capaz de trabajar de forma colaborativa en equipos multi e interdisciplinar
B7 Desarrollar la capacidad de establecer una relación de empatía con los sujetos implicados en el desarrollo de la actividad investigadora
B8 CB6 Poseer y comprender conocimientos que aporten una base u oportunidad de ser originales en el desarrollo y/o aplicación de ideas, a menudo en un contexto de investigación
B9 CB7 Que los estudiantes sepan aplicar los conocimientos adquiridos y su capacidad de resolución de problemas en entornos nuevos o poco conocidos dentro de contextos más amplios (o multidisciplinares) relacionados con su área de estudio
B10 CB8 Que los estudiantes sean capaces de integrar conocimientos y enfrentarse a la complejidad de formular juicios a partir de una información que, siendo incompleta o limitada, incluya reflexiones sobre las responsabilidades sociales y éticas vinculadas a la aplicación de sus conocimientos y juicios
B11 CB9 Que los estudiantes sepan comunicar sus conclusiones y los conocimientos y razones últimas que las sustentan a públicos especializados y no especializados de un modo claro y sin ambigüedades
B12 CB10 Que los estudiantes posean las habillidades de aprendizaje que les permitan continuar estudiando de un modo que habrá de ser en gran medida autodirigido o autónomo
C1 Expresarme correctamente, tanto de forma oral como escrita, en las lenguas oficiales de la comunidad autónoma
C2 Dominar la expresión y la comprensión de forma oral y escrita de un idioma extranjero
C4 Desarrollarse para el ejercicio de una ciudadanía respetuosa con la cultura democrática, los derechos humanos y la perspectiva de género
C7 Desarrollar la capacidad de trabajar en equipos interdisciplinares o transdisciplinares, para ofrecer propuestas que contribuyan a un desarrollo sostenible ambiental, económico, político y social
C9 Tener la capacidad de gestionar tiempos y recursos: desarrollar planes, priorizar actividades, identificar las críticas, establecer plazos y cumplirlos

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
1. Favorecer o coñecemento sobre os diferentes conceptos e modelos de saúde. AI3
BI5
BI9
CI4
2. Profundizar o coñecemento sobre os determinantes sociais da saúde e as súas implicacións sobre as ocupacións humanas. AI1
AI3
AI5
BI4
BI6
BI7
BI10
CI7
CI9
3. Potenciar o deseño e o desenvolvemento de proxectos de investigación baseados nos determinantes sociais da salúde, acordes aos perfís ocupacionais do estudantado. AI1
AI3
AI5
BI1
BI2
BI3
BI4
BI5
BI8
BI9
BI10
BI12
CI1
CI2
CI7
CI9
4. Impulsar o deseño e desenvolvemento de proxectos de investigación baseados na diversidade humana, acordes aos perfís ocupacionais do estudantado. AI1
AI3
BI6
BI7
BI9
BI11
CI4
CI7

Contidos
Temas Subtemas
CONTIDOS TEÓRICOS:
1. Aproximación á investigación na ocupación humana.
1.1. Introducción e bases conceptuais da investigación na ocupación humana.
1.2. Introducción á ciencia ocupacional.
2. Saúde. 2.1. Conceptos e modelos de saúde.
3. Determinantes sociais da salud, ODS, dereitos humanos e ocupacionais. Condicións de vida: socioeconómicas, culturais e medioambientais (contidos avanzados).
3.1. Equidade desde o principio. Educación.
3.2. Contornos saudables: urbanos e rurais.
3.3. Prácticas xustas de emplego e traballo digno.
3.4. Protección social ao longo da vida.
3.5. Atención universal de saúde.
4. Determinantes sociais da saúde, ODS, dereitos humanos e ocupacionais. Distribución desigual do poder, do diñeiro e dos recursos (contidos avanzados).
4.1. Equidade sanitaria e políticas.
4.2. Financiación equitativa.
4.3. Responsabilidade de mercado.
4.4. Equidade de xénero.
4.5. Emancipación política.
4.6. Governanza mundial eficaz.
5. Ocupación humana significativa 5.1. Conectando: educación, práctica, xestión, investigación e ciudadanía.
CONTIDOS PRÁCTICOS:
1. Deseño e desenvolvemento de proxectos de investigación baseados nos determinantes sociais da saúde.

1.1. Investigación na ocupación humana y ciencia ocupacional: aportes para a transformación de determinantes sociais da saúde.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Análise de fontes documentais A1 A5 B2 B4 B5 B8 B10 C1 C2 C7 0 20 20
Discusión dirixida A3 B4 B5 B6 C1 C4 C7 9 15 24
Investigación (Proxecto de investigación) A1 A3 A5 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B10 C1 C2 C7 C9 6 54 60
Solución de problemas A3 B4 B5 B6 B7 B9 B10 C4 C7 C9 6 12 18
Foro virtual B3 B4 B6 B7 B11 B12 0 14 14
Presentación oral B2 B4 B11 C1 C9 3 6 9
 
Atención personalizada 5 0 5
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Análise de fontes documentais Técnica metodolóxica que supón a utilización de documentos audiovisuais e/ou bibliográficos (fragmentos de reportaxes documentais ou películas, noticias de actualidade, paneis gráficos, fotografías, biografías, artigos, textos lexislativos, etc.) relevantes para a temática da materia con actividades especificamente deseñadas para a análise dos mesmos. Pódese empregar como introdución xeral a un tema, como instrumento de aplicación do estudo de casos, para a explicación de procesos que non se poden observar directamente, para a presentación de situacións complexas ou como síntese de contidos de carácter teórico ou práctico.
Discusión dirixida Técnica de dinámica de grupos na que os membros dun grupo discuten de forma libre, informal e espontánea sobre un tema, aínda que poden estar coordinados por un moderador.
Investigación (Proxecto de investigación) Proceso de ensinanza orientado á aprendizaxe do alumnado mediante a realización de actividades de carácter práctico a través das que se propoñen situacións que requiren ao estudante identificar un problema obxecto de estudo, formulalo con precisión, desenvolver os procedementos pertinentes, interpretar os resultados e sacar as conclusións oportunas do traballo realizado.
Solución de problemas Técnica mediante a que se ten que resolver unha situación problemática concreta, a partir dos coñecementos que se traballaron, que pode ter máis dunha posible solución.
Foro virtual Estudo dirixido a través de materiais multimedia.
Presentación oral Intervención inherente aos procesos de ensino-aprendizaxe baseada na exposición verbal a través da que o alumnado e profesorado interactúan dun modo ordenado, propoñendo cuestións, facendo aclaracións e expoñendo temas, traballos, conceptos, feitos ou principios de forma dinámica.

Atención personalizada
Metodoloxías
Análise de fontes documentais
Discusión dirixida
Investigación (Proxecto de investigación)
Presentación oral
Solución de problemas
Foro virtual
Descrición
A atención personalizada farase mediante titorías individualizadas ou en grupo reducido (segundo as necesidades do alumnado), preferiblemente de maneira virtual, a través da aplicación Teams.
Estas titorías poderanse realizar de luns a venres, entre as 09:00 e as 19:00 h. Levaranse a cabo previa solicitude do estudantado interesado, ou a petición do profesorado da materia se o considera preciso, sendo programadas nun horario consensuado co equipo docente, que non interfira en ningún caso coa asistencia e participación do alumnado nas restantes materias do título en que estea matriculado.
Ademais, tamén se brindará atención personalizada mediante o correo electrónico, e a través dos foros ou a opción de mensaxe privada do Campus Virtual.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Análise de fontes documentais A1 A5 B2 B4 B5 B8 B10 C1 C2 C7 Análise crítico de diverso tipo de material vinculado aos contidos da materia.
Para a avaliación desta metodoloxía, valorarase: a capacidade de expresión escrita do alumnado (valorando de forma negativa os erros ortográficos, gramaticais e sintácticos), a integración e aplicación de conceptos teóricos e prácticos abordados na materia, a capacidade de análise e de síntese, a argumentación ofrecida nas súas intervencións, e a actitude crítica e reflexiva.
30
Investigación (Proxecto de investigación) A1 A3 A5 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B10 C1 C2 C7 C9 Elaboración dun proxecto de investigación.
Para a avaliación desta metodoloxía, valorarase: a capacidade de expresión escrita do alumnado (valorando de forma negativa os erros ortográficos, gramaticais y sintácticos), a integración e aplicación de conceptos e procedementos abordados na materia, a argumentación ofrecida nas súas intervencións, a capacidade de razoamento e de resolución de problemas, e a actitude crítica e reflexiva.
50
Presentación oral B2 B4 B11 C1 C9 Exposición e defensa do proxecto de investigación elaborado na materia.
Para a avaliación desta metodoloxía, valorarase: a capacidade de comunicación oral do alumnado, a capacidade de análise e de síntese, e a argumentación ofrecida nas súas intervencións.
20
 
Observacións avaliación

Fontes de información
Bibliografía básica

Barros, D. Operadores de saúde na área social, Rev. de TerapiaOcupacional da USP, São Paulo, vol. 1(1):11-16,1990.

Carter,S.M.,& Little, M. (2007). Justifying knowledge, justifying method,takingaction: epistemologies, methodologies, and methods inqualitativeresearch. QualitativeHealth Research, 17(10),1316-1328.http://doi.org/10.1177/1049732307306927

Clare Hocking (2021) Occupation in context: A reflection on environmental influences on human doing, Journal of Occupational Science, 28:2, 221-234, DOI: 10.1080/14427591.2019.1708434

Durocher,E., Gibson, B. E., & Rappolt, S. (2014). Occupational Justice: A ConceptualReview. Journal of Occupational Science , 21 (4), 418-430.http://doi.org/10.1080/14427591.2013.775692

Farias L, Rudman DL, Magalhães L (2016). Illustrating theImportance of Critical Epistemology to Realize the Promise of OccupationalJustice. OTJR: Occupation, Participation and Health. First Published August 24. https://doi.org/10.1177/1539449216665561

Fisher,A. G. (2013). Occupation-centred, occupation-based, occupation-focused: same,same or different? Scandinavian Journal of Occupational Therapy , 20 (3),162-173. http://doi.org/10.3109/11038128.2012.754492

Fransen,H., Kantartzis, S., Pollard, N., & Viana-Moldes, I. (2013). Citizenship:exploring the contribution of Occupational Therapy. Recuperado a partir dehttp://www.enothe.eu/activities/meet/ac13/CITIZENSHIP_STATEMENT_ENGLISH.pdf

Fransen, H., Pollard, N., Kantartzis, S., & Viana-Moldes, I. (2015). Participatory citizenship: Critical perspectives on client-centred occupational therapy. Scandinavian Journal of Occupational Therapy, 22(4), 260–266. https://doi.org/10.3109/11038128.2015.1020338

Galheigo,S. (2011a). Occupational therapy in the social field: concepts and criticalconsiderations. En F. Kronenberg, N. Pollard, & D. Sakellariou (Eds.), OccupationalTherapies without Borders - Volume 2: Towards an ecology of occupation-basedpractices (2.ª ed., pp. 47-56). Edinburgh: ChurchillLivingstone.

Galheigo,S. (2011b). What needs to be done? Occupational therapy responsibilities andchallenges regarding human rights. Australian Occupational Therapy Journal , 58 (2), 60-66. http://doi.org/10.1111/j.1440-1630.2011.00922.x

Kinébanian,A., & Stomph, M. (2009). Diversity matters: Guiding Principles on Diversityand Culture. World Federation of Occupational Therapists.

Kronenberg,F., Fransen, H., & Pollard, N. (2005). The WFOT Position Paper onCommunity-based Rehabilitation: A Call upon the Profession to Engage withPeople Affected by Occupational Apartheid. World Federation of OccupationalTherapists Bulletin , 51 (1), 5-13.http://doi.org/10.1179/otb.2005.51.1.002

Kronenberg, F., & Pollard, N. (2007). Superar elapartheid ocupacional: exploración preliminar de la naturalezapolítica de laterapia ocupacional. En F. Kronenberg, S. Simó Algado, & N. Pollard (Eds.), Terapia ocupacional sin fronteras: aprendiendo del espíritu desupervivientes (pp. 58-84). Madrid: Editorial Médica Panamericana.

Kronenberg, F., Simó Algado, S., & Pollard, N.(2006). Terapia ocupacional sin fronteras: aprendiendo del espíritu desupervivientes . Madrid: Editorial Médica Panamerican

Larson,E., Wood, W., & Clark, F. (2005). Ciencia Ocupacional desarrollo de la ciencia y la práctica de la ocupación através de una disciplina académica[Occupational Science: science andprofessional development through an academicdiscipline]. En Willard& Spackman, terapia ocupacional (10ª ed, pp.15-26). Buenos Aires; Madrid: Médica Panamericana.

Flick,U. (2004). Introducción ala investigación cualitativa. Madrid: Morata.

Gómez Mengelberg E. Un recorrido históricodel concepto de salud y calidad de vida através de los documentos de la OMS.TOG (A Coruña) [revista en Internet]. 2009[acceso el 30 de abril del 2011];6(9): [10p.]. Disponible en:http://www.revistatog.com/num9/pdfs/original2.pdf

Hocking,C.,Jones, M., & Reed, K. (2015). Occupational Science Informing OccupationalTherapy Interventions. En I. Söderback (Ed.), InternationalHandbookof Occupational Therapy Interventions (pp. 127-134).SpringerInternational Publishing. Recuperado a partir de http://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-319-08141-0_9

Huot, S., Cao, A., Kim, J., Shajari, M., & Zimonjic, T. (2018). The power of language: Exploring the relationship between linguistic capital and occupation for immigrants to Canada. Journal of Occupational Science, 0(0), 1–12. https://doi.org/10.1080/14427591.2018.1534136

Magalhães L., Farias L., Rivas-Quarneti N., AlvarezL.& Malfitano, AP.(2019) El desarrollo de la ciencia ocupacional fuera delámbito anglófono: Promoviendo la colaboración global, Journal of OccupationalScience, 26:2, iii-xv, DOI: 10.1080/14427591.2018.1551048

Molineux,M., & Whiteford, G. (2012). Occupational science: genesis,evolutionand future contribution. En E. A. S. Duncan (Ed.), Foundationsforpractice in occupational therapy (5ª ed.).Edinburgh: Elsevier.

Rudman DL. (2018) Occupational therapy and occupational science: building critical and transformative alliances/Terapia ocupacional e ciência ocupacional: construindo alianças críticas e transformadoras. Cadernos Brasileiros de Terapia Ocupacional/Brazilian Journal of Occupational Therapy. V.26 n.1

Salvador R,Márquez R, Romero Zepeda H. Reflexiones sobre calidad de vida relacionada conla salud. Rev Med Inst Mex Seguro Soc 2010; 48 (1): 91-102.

Whiteford G., Jones K., Rahal C.& Suleman A. (2018) El Marco de Justicia Ocupacional Participativa como herramienta de cambio: Descripción y contraste de tres casos, Journal of Occupational Science, 25:4, l-lxii, DOI: 10.1080/14427591.2018.1504610

YerxaEJ. Health and the human spirit for occupation. Am J OccupTher.1998;52(6):412-418. .

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións

1.- Para axudar a conseguir unha contorna inmediata sostible e cumprir cos obxectivos estratéxicos 1 e 2 do "IV Plan de Acción do Programa Green Campus FCS (2020-2022)", os traballos documentais que se realicen nesta materia:

a.- Na súa maioría, solicitaranse en formato virtual e soporte informático.

b.- De realizarse en papel:

  • Non se empregarán plásticos.
  • Realizaranse impresións a dobre cara.
  • Utilizarase papel reciclado.
  • Evitarase a impresión de borradores.

2.- A docente responsable da materia resérvase a posibilidade de realizar algún cambio na avaliación ou noutros aspectos da materia, que serán notificados ao alumnado coa suficiente antelación.

3.- A docente responsable da materia aplicará a correspondente normativa da Universidade da Coruña ante a detección de calquera tentativa de plaxio motivada por un(ha) estudante no desenvolvemento dos seus traballos. A realización fraudulenta das probas ou actividades de avaliación implicará directamente cualificación de suspenso '0' na materia, na oportunidade correspondente, invalidando así calquera cualificación obtida en todas as actividades de avaliación de cara á oportunidade extraordinaria.

4.- Sosterase o principio de debate democrático, escoitando e respetando as diversas opinións sobre aos temas tratados, tanto da parte do profesorado coma do estudanado.



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías