Competencias do título |
Código
|
Competencias / Resultados do título
|
A1 |
Coñecemento das principais institucións xurídicas. |
A2 |
Coñecer a función do Dereito como sistema regulador das relacións sociais. |
A3 |
Percepción do carácter sistemático do ordenamento xurídico. |
A4 |
Percepción do carácter interdisciplinar dos problemas xurídicos. |
A5 |
Coñecemento dos principios e valores constitucionais. |
A6 |
Comprensión das distintas manifestacións do dereito na súa evolución histórica e na súa realidade actual. |
A7 |
Coñecemento das estruturas xurídico-políticas de ámbito nacional e internacional. |
A8 |
Coñecementos básicos de argumentación xurídica. |
A9 |
Capacidade para o manexo de fontes xurídicas (legais, xurisprudenciais e doutrinais). |
A10 |
Capacidade de interpretar e analizar críticamente o ordenamento xurídico. |
A11 |
Capacidade de comprender e de redactar documentos xurídicos. |
A12 |
Manexo da oratoria xurídica. (Capacidade de expresarse apropiadamente en público). |
A13 |
Dominio das novas tecnoloxías aplicadas ao dereito. |
A14 |
Capacidade de elaboración de normas. |
A15 |
Capacidade de negociación e mediación. |
B1 |
Que os estudantes demostrasen posuír e comprender coñecementos nunha área de estudo que parte da base da educación secundaria xeral, e adóitase atopar a un nivel que, aínda que se apoia en libros de texto avanzados, inclúe tamén algúns aspectos que implican coñecementos procedentes da vangarda do seu campo de estudo |
B2 |
Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos ao seu traballo ou vocación dunha forma profesional e posúan as competencias que adoitan demostrarse por medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudo |
B3 |
Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que inclúan unha reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética |
B4 |
Que os estudantes poidan transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público tanto especializado como non especializado |
B5 |
Que os estudantes desenvolvesen aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores cun alto grao de autonomía |
B6 |
Aprender a aprender. |
B7 |
Resolver problemas de forma efectiva, valorando a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade. |
B8 |
Aplicar un pensamento crítico, lóxico e creativo, entendendo, tamén, a importancia da cultura emprendedora. |
B9 |
Traballar de forma autónoma con iniciativa tendo en conta a importancia da aprendizaxe ao longo de toda a vida. |
B10 |
Traballar de forma colaborativa. |
B11 |
Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán e como profesional. |
B12 |
Comunicarse de maneira efectiva nun entorno de traballo, amosando capacidade de expresión tanto oral como escrita en calquera das linguas oficiais da comunidade autónoma, así como nun idioma estranxeiro. |
B13 |
Capacidade para utilizar a rede informática (internet) na obtención de información e na comunicación de datos e, en xeral, capacidade para empregar as ferramentas básicas das TIC necesarias para o exercicio da súa profesión. |
C1 |
Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma. |
C2 |
Dominar a expresión e a comprensión de forma oral e escrita dun idioma estranxeiro. |
C3 |
Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida. |
C4 |
Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común. |
C5 |
Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras. |
C6 |
Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse. |
C7 |
Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida. |
C8 |
Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade. |
Resultados de aprendizaxe |
Resultados de aprendizaxe |
Competencias / Resultados do título |
Coñecemento das principais institucións xurídicas. |
A1 A4 A6
|
B8 B3 B5
|
C1 C6
|
Coñecer a función do Dereito como sistema regulador das relacións sociais. |
A2
|
B7 B2
|
C3 C8
|
Percibir o carácter sistemático do ordenamento xurídico. |
A3 A5 A10
|
B1
|
|
Coñecer os principios e valores constitucionais. |
A5 A9 A13 A14 A15
|
B6 B4
|
C7
|
Coñecer as distintas manifestacións do dereito na súa evolución histórica e na súa realidade actual |
A7 A8
|
B12 B13
|
|
Saber interpretar e analizar críticamente o ordenamento xurídico |
A2 A3 A5 A6 A8 A10 A11
|
B2
|
C2
|
Saber comprender e redactar documentos xurídicos. |
A9 A11 A12 A13 A14
|
B8 B2 B3
|
C1 C5
|
Saber empregar a oratoria xurídica. (Capacidade de expresarse apropiadamente en público). |
A8 A9 A11 A12
|
|
|
Traballar de forma autónoma afrontando os problemas constitucionais con iniciativa e capacidade crítica. |
A1 A2 A3
|
B9
|
C5 C7 C8
|
Traballar de forma colaborativa. |
|
B8 B10 B11
|
C1 C2 C4 C6 C8
|
Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán e como profisional. |
A2 A4 A5 A10
|
B8 B11
|
C4 C6
|
Desenvolver para o exerciucio duhna cidadanía aberta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento. |
A1 A2 A5
|
B8 B11
|
C4 C6 C8
|
Contidos |
Temas |
Subtemas |
PRIMEIRA PARTE: INTRODUCIÓN
Tema 1: O Estado Moderno.
|
1) Evolución do Estado. Características e elementos. 2) Clasificación dos Estados. A evolución do Estado de Dereito (Estado liberal e Estado social). Estado democrático e principio democrático. Estados centralizados e Estados descentralizados |
Tema 2: Orixe histórica do constitucionalismo |
1) As raíces do constitucionalismo moderno. 2) Fases de evolución do constitucionalismo.
|
Tema 3: Hisotria Constitucional española |
1) Introducción. Características. 2) O Estatuto de Bayona. 3) A Constitución de 1812. 3) O Estatuto Real de 1834. 4) A Constitución de 1837. 5) A Constitución de 1845. 6) A Constitución “non nata” de 1856. 7) A Constitución de 1869. 8)A I República e o Proxecto Federal de 1873. 9) A Restauración monárquica: A Constitución de 1876. 10) A crise constitucional e a ditadura de Primo de Rivera. 11) A II República española e a Constitución de 1931. 12) As Leyi Fundamentais do franquismo. |
Tema 4: A transición política e o proceso constituínte |
1) O Poder Constituínte. 2) A transición do réxime franquista ao sistema constitucional. O imposible continuísmo do franquismo. A vía do consenso. 3) A Lei para a Reforma Política e as eleccións de 15 de xuño de 1977. |
SEGUNDA PARTE: FONTES DO DEREITO
Tema 5: O concepto de Constitución. |
1) A Constitución como norma xurídica. 2) A Constitución como fonte do Dereito. 3) Os principios estructuradores do ordenamento xurídico. 4) A reforma da Constitución española de 1978: o procedemento ordinario e o procedemento agravado |
Tema 6: O sistema de fontes. |
1) A Lei ordinaria. 2) A Lei Orgánica. Concepto. Materias reservadas á Lei Orgánica. 3) Os actos con forza de lei: A) Decreto-Lei, B) Decreto lexislativo, C) Regulamentos. Regulamentos parlamentarios. 4) Os Estatutos de Autonomía. 5) O Dereito Comunitario. As normas comunitarias orixinarias e derivadas. 6) As normas internacionais. O artigo 10.2 CE como cláusula de interpretación de dereitos e liberdades. |
TERCEIRA PARTE: DEREITOS FUNDAMENTAIS. GARANTÍAS DOS DEREITOS
Tema 7: O principio de igualdade. |
1) Igualdade ante a lei e igualdade na lei. 2) Igualdade e non discriminación. Accións positivas.
|
Tema 8: O dereito á vida e á integridade física. |
1) Significado do dereito á vida e protección do nasciturus. 2) Titularidade do dereito á vida. A cuestión do aborto. 3) A eutanasia e o suicidio. 4) A prohibición da tortura e dos tratos degradantes ou inhumanos. 5) A abolición da pena de morte. |
Tema 9: O dereito á liberdade ideolóxica e á liberdade relixiosa. |
1) Contido. 2) Titularidade. 3) Artigos 16.1, 16.2 e 16.3 CE. 4) A posición da Estar fronte ao fenómeno relixioso. Relacións do Estado coas confesións relixiosas. Os Tratados coa Igrexa católica e os Convenios coas confesións minoritarias. |
Tema 10: Dereitos personalísimos |
1) O dereito á honra, o dereito á intimidade e o dereito á propia imaxe. A Lei Orgánica 1/1982. 2) O dereito á inviolabilidade do domicilio. 3) O dereito ao segredo das comunicacións. 4) A protección de datos e as novas tecnoloxías. |
Tema 11: O dereito de reunión e manifestación. |
1) Definición do dereito de reunión. Caracteres. 2) Límites ao dereito de reunión. 3) Titularidade ou suxeitos do dereito de reunión. 4) O concepto do dereito de manifestación. 5) Comunicación previa. Contido da comunicación. |
Tema 12: O dereito de asociación. |
1) Concepto e características dunha asociación. 2) Titularidade do dereito. 3) Contido do dereito. Deber de inscrición rexistral. Obrigación legal de asociarse. 4) Asociacións ilícitas. 5) Disolución dunha asociación. 6) Os partidos políticos: asociacións con réximes particulares. 7) A posible disolución dun partido político. |
Tema 13: O dereito á educación |
1) Dereito á Educación e Libertade de Ensinanza 2) Educación en principios democráticos e dereitos fundamentais 3) Centros de ensino e poderes públicos 4) A autonomía universitaria |
Tema 14: A liberdade de expresión e o dereito á información. |
1) Concepto do dereito á información. 2) Contido. 3) Suxeito. 4) Dereito a unha información veraz. 5) Dereito de información e cláusula de conciencia. Dereito de información e segredo profesional. 6) O dereito de rectificación. |
Tema 15: O dereito á tutela xudial efectiva. |
1) O dereito á tutela xudicial efectiva (art. 24.1 CE). 2) o dereito a un proceso debido (art. 24.2 CE) |
Tema 16: As garantías dos dereitos fundamentais. |
1) Garantías normativas. 2) Garantías xurisdiccionais. 3) Garantías institucionais: Defensor Del Pueblo. 4) A suspensión dos dereitos fundamentais. |
Planificación |
Metodoloxías / probas |
Competencias / Resultados |
Horas lectivas (presenciais e virtuais) |
Horas traballo autónomo |
Horas totais |
Actividades iniciais |
A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8 A9 A10 A11 A12 A13 A14 A15 B6 B7 B8 B9 B10 B11 B12 B13 B1 B2 B3 B4 B5 C1 C2 C3 C4 C5 C6 C7 C8 |
1 |
0 |
1 |
Sesión maxistral |
A1 A2 A3 A5 A7 A10 |
21 |
42 |
63 |
Seminario |
A1 A2 A3 A5 A7 A10 A11 A12 B8 B9 B10 B11 B3 B5 C1 C4 C6 |
7 |
14 |
21 |
Estudo de casos |
A1 A2 A3 A5 A7 A10 A11 A12 B8 B9 B10 B11 B3 B5 C1 C4 C6 |
16 |
16 |
32 |
Análise de fontes documentais |
A1 A2 A3 A5 A7 A10 A11 B8 B9 B10 B11 B3 B5 C1 C4 C6 |
3 |
6 |
9 |
Discusión dirixida |
A1 A2 A3 A5 A7 A10 A11 A12 B10 B11 B3 B5 C1 C4 C6 |
2 |
2 |
4 |
Lecturas |
A1 A2 A3 A5 A7 A10 A11 B9 B10 B11 B3 B5 C1 C4 C6 |
0 |
6 |
6 |
Proba obxectiva |
A1 A2 A3 A5 A7 A10 A11 A12 B8 B9 B10 B11 B3 B5 C1 C4 C6 |
2 |
0 |
2 |
Eventos científicos e/ou divulgativos |
A1 A2 A3 A5 A7 A10 B8 B10 B3 B5 C4 C6 |
3 |
0 |
3 |
Traballos tutelados |
A1 A2 A3 A5 A7 A10 A11 A12 B8 B9 B10 B11 B3 B5 C1 C4 C6 |
4 |
4 |
8 |
|
Atención personalizada |
|
1 |
0 |
1 |
|
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado |
Metodoloxías |
Metodoloxías |
Descrición |
Actividades iniciais |
O primeiro día de clase, cada un dos profesores responsables dos diferentes grupos procederá a explicar aos seus alumnos/as a estrutura da guía docente personalizada, así como as materias concretas obxecto de estudo, a distribución aproximada do cronograma e as fontes documentais máis útiles para seguir o curso académico. |
Sesión maxistral |
As sesións maxistrais constituirán a base teórica que facilite os coñecementos esenciais ao alumno sobre a materia |
Seminario |
Os seminarios son sesións de traballo cun perfil teórico-práctico especializadas nun tema concreto |
Estudo de casos |
Estudo de casos prácticos, análises de textos xurídicos ou de xurisprudencia que os docentes expoñan aos alumnos/as. Esta actividade poderá ser presencial ou non presencial. |
Análise de fontes documentais |
Estudar ou comentar documentos xurídicos, documentos doctrinales ou xurisprudencia do Tribunal Constitucional, Tribunal Europeo de Dereitos Humanos, etc... |
Discusión dirixida |
Esta actividade será realizada de modo presencial e consistirá na posta en común de opinións sobre unha materia, ou ben, na resolución común de problemas actuais que estean directamente relacionados co obxecto de estudo |
Lecturas |
Lecturas en sesións presenciais ou non presenciais.
|
Proba obxectiva |
Exame final e, no seu caso, exame parcial (se así o establece o profesor encargado dese grupo) |
Eventos científicos e/ou divulgativos |
Nos científicos desenvólvese, xeralmente con máis profundidade que nas clases presenciais, un ou varios temas relacionados coa materia. Nos divulgativos as aproximacións non requiren a adquisición de coñecementos específicos previos |
Traballos tutelados |
Que permiten desenvolver en profundidade desde unha perspectiva teórico-prática un ou máis problemas xurídicos. Poderán ser individuais ou grupais |
Atención personalizada |
Metodoloxías
|
Traballos tutelados |
|
Descrición |
A atención personalizada realizarase de conformidade co descrito no apartado sobre metodoloxías. En principio, a atención xenérica consistiría na tradicional tutoría mediante a cal o profesor/a ponse a disposición dos/as estudantes nun momento temporal concreto co obxecto de que éste/a poida consultar o que estime oportuno en relación ao contido da materia, pero de forma individualizada. Asimesmo, virtualmente os estudantes poderán porse en contacto co profesor/a por e-mail, Moodle ou Teams para formularlle as preguntas que consideren oportunas.
|
|
Avaliación |
Metodoloxías
|
Competencias / Resultados |
Descrición
|
Cualificación
|
Estudo de casos |
A1 A2 A3 A5 A7 A10 A11 A12 B8 B9 B10 B11 B3 B5 C1 C4 C6 |
En sesións de GR e en traballo fora da aula |
10 |
Proba obxectiva |
A1 A2 A3 A5 A7 A10 A11 A12 B8 B9 B10 B11 B3 B5 C1 C4 C6 |
Proba de avaliación de competencias xerais e específicas. A superación da materia require a superación desta proba |
85 |
Traballos tutelados |
A1 A2 A3 A5 A7 A10 A11 A12 B8 B9 B10 B11 B3 B5 C1 C4 C6 |
Plantexamentos teórico-prácticos desde o enfoque de problemas, con orientacións do profesor |
5 |
|
Observacións avaliación |
SITUACIÓN DOS ESTUDANTES CON DEDICACIÓN OU DISPENSA A TEMPO PARCIAL: Os estudantes con dedicación ou dispensa a tempo parcial, é dicir, que
solicitaran e lles fose concedida polo Decano da Facultade de Dereito a
exención de asistencia ás aulas presenciais (pódese consultar a normativa que
regula o réxime de estudos a tempo parcial), poderán ser avaliados mediante
unha proba obxectiva que representará o 100% da nota final da materia, sen
necesidade de que entreguen as prácticas ou actividades interactivas. Non
obstante, se o alumno desexa optar polo sistema de avaliación continua, deberá
facelo constar por escrito ao profesor e obter a súa aprobación tamén por
escrito. SANCIÓN POR COPIA OU PLAXIO:
Calquera intento de copiar nos exames ou plaxiar os traballos ou as prácticas
pode ser penalizado cunha nota directa de "SUSPENSO: 0 puntos",
independentemente do desenvolvemento do resto do exercicio ou exame. PREVISIÓNS PARA A PRIMEIRA OPORTUNIDADE: Para aprobar o curso, os estudantes deberán acadar unha nota mínima de
5 sobre 10 nas probas obxectivas. Así as cousas, calcularase o 85% e
engadiranse as puntuacións obtidas nas tarefas prácticas e interactivas, no seu
caso. O tipo de exame será confirmado, con antelación suficiente, por cada
un dos profesores responsables aos seus alumnos na aula. PREVISIÓNS PARA A SEGUNDA OPORTUNIDADE: Para aprobar o curso, os estudantes deberán acadar unha nota mínima de
5 sobre 10 puntos nas probas obxectivas. Así as cousas, calcularase o 85% desa
cualificación e engadiranse as puntuacións obtidas nas tarefas prácticas e
interactivas, no seu caso. O tipo de exame será confirmado por cada un dos profesores
responsables de cada grupo aos seus alumnos na aula. As cualificacións das actividades prácticas e interactivas manteranse para
a segunda oportunidade (xullo). Como regra xeral, non está permitida a recuperación de actividades
prácticas para a segunda oportunidade. Atendendo a circunstancias graves ou
excepcionais previstas na normativa e debidamente acreditadas, o persoal
docente podería permitir esta recuperación.
|
Fontes de información |
Bibliografía básica
|
|
-
A bibliografía recomendada refírese sempre á última edición dispoñible
- José
Antonio Portero Molina,
Constitución y jurisprudencia constitucional, Tirant lo Blanch, Valencia,
- Fernando Santaolalla, Derecho Constitucional,
Dykinson, Madrid,
- Balaguer Callejón, Francisco (Coordinador), Manual de Derecho Constitucional, Tecnos, Madrid, Volumen I y II.
- Roberto Blanco Valdés, Introducción a
la Constitución de 1978, Alianza, Madrid,
- María Isabel Vélez (Coord.), Lecciones de Derecho Constitucional, Tirant lo Blanch, Valencia,
- José Carlos de Bartolomé Cenzano, Derechos fundamentales y libertades públicas, Tirant lo Blanch, Valencia,
- Miguel Agudo Zamora y otros, Manual de Derecho Constitucional, Tecnos, Madrid
- Santiago
Roura y Javier Tajadura (Dirs.), La reforma constitucional, Bilioteca Nueva, Madrid.
-
PEDRO
DE VEGA: La reforma constitucional y la
problemática del Poder Constituyente, Tecnos, Madrid, 1985. (hay ediciones
posteriores).
JAVIER
RUIPÉREZ ALAMILLO: En torno a la reforma
constitucional y la fuerza normativa de la Constitución, Tirant lo Blanc,
2018.
JAVIER
RUIPÉREZ ALAMILLO: Reforma versus Revolución, Porrúa, Ciudad de México,
2014.
JAVIER
RUIPÉREZ ALAMILLO: Libertad civil e
ideología democrática, UNAM, Ciudad de México, 2008.
JAVIER
RUIPÉREZ ALAMILLO: La necesidad de
constitucionalizar como “fundamentales” algunos derechos atinentes a la
dignidad de la persona. El derecho a la vivienda digna, Andavira, 2017.
EGON
ZWEIG: La teoría del Poder Constituyente,
Tecnos, Madrid, 2022. (Se pondrá a la venta en junio de 2022).
OTTO
VON GIERKE: Johannes Althussius y el
nacimiento histórico del contractualismo, Tecnos, 2022.
BIBLIOGRAFÍA COMPLEMENTARIA: (lecturas recomendadas
y para los distintos trabajos y seminarios):
J. G. A. Pocock,
La Ancient Constitution y el Derecho feudal (1957/1987),
Tecnos, Madrid, 2011.
S.
J. BRUTUS, Vindiciae
contra Tyrannos. Del poder legítimo del príncipe sobre el Pueblo y del Pueblo
sobre el príncipe (1579), Tecnos, Madrid, 2008.
Marsilio de Padua,
El
defensor de la paz
(1324), Tecnos, Madrid, 1989.
N. de Maquiavelo,
El Príncipe (1513), Tecnos, Madrid, 1988.
Montesquieu,
Del espíritu de las leyes
(1748), Tecnos, Madrid, 1985.
J.-J. Rousseau,
El contrato social o principios de
Derecho Político, Tecnos, Madrid, 2007, 5. ª ed.
VV.
AA.: La Constitución de Weimar. La
Constitución alemana de 11 de agosto de 1919, Tecnos, Madrid, 2010.
E. Forsthoff, Estado de Derecho en mutación. Trabajos
constitucionales. 1954-1973, Tecnos, Madrid, 2015.
R. Smend y H. Kelsen, La
controversia Smend/Kelsen sobre la integración en la Constitución y el Estado
durante la República de Weimar; Constitución y Derecho Constitucional versus El Estado como integración, Tecnos,
Madrid, 2019.
G.
FERRERO: El Poder. Los genios invisibles
de la ciudad, Tecnos, Madrid, 2022, nueva edición.
C. Schmitt y H. Kelsen, La polémica
Schmitt/Kelsen sobre la justicia constitucional: El defensor de la Constitución
versus ¿Quién debe ser el defensor de la
Constitución?, Tecnos, Madrid,
2009.
JAVIER
RUIPÉREZ ALAMILLO: La “ciudadanía
europea” y sus implicaciones para el Derecho Constitucional, UNAM, Ciudad
de México, 2018.
|
Bibliografía complementaria
|
|
· José
Antonio Portero Molina,
“Contribución al debate sobre la reforma del Senado”, Revista de Estudios Políticos,
n.º 87 (1995), págs. 81-105.
·
Javier
Ruipérez, La
protección constitucional de la autonomía, Tecnos, Madrid, 1993
Santiago
Roura y Javier Tajadura (Dir.), La reforma constitucional, Bilioteca Nueva, Madrid, 2005.
· Ana
Aba Catoira,
La limitación de los derechos en la jurisprudencia del Tribunal Constitucional
Español, Tirant lo Blanch, Valencia, 1999.
·
Sonia
García Vázquez, El
estatuto jurídico-constitucional del extranjero en España, Tirant lo Blanch,
Valencia, 2007.
·
Francisco
Tomás y Valiente,
El reparto competencial en la jurisprudencia del Tribunal Constitucional,
Tecnos, Madrid, 1998.
|
Recomendacións |
Materias que se recomenda ter cursado previamente |
|
Materias que se recomenda cursar simultaneamente |
Fundamentos romanísticos da cultura xurídica occidental/612G01001 | España na configuración histórico-xurídica de Europa/612G01002 | Comunicación oral e escrita/612G01004 |
|
Materias que continúan o temario |
Organización constitucional do Estado/612G01009 | Constitución e poder xudicial/612G01014 | Dereito Internacional Público/612G01019 | Dereito da Unión Europea/612G01021 | Dereito Público Autonómico/612G01030 | Dereito de estranxeiría/612G01036 | Dereito e biomedicina/612G01040 |
|
|