Datos Identificativos

2022/23

Asignatura (*)

Orientación socioeducativa para a igualdade

Código

615525021d

Titulación

Máster Universitario en Políticas Sociais e Intervención Sociocomunitaria (a distancia)

Descriptores

Ciclo

Período

Curso

Tipo

Créditos

Mestrado Oficial

1º cuadrimestre

Segundo

Optativa

Idioma

Castelán

Galego

Modalidade docente

Non presencial

Prerrequisitos

Departamento

Didácticas Específicas e Métodos de Investigación e Diagnóstico en Educación
Pedagoxía e Didáctica

Coordinación

Arias Rodriguez, Maria Alicia

Correo electrónico

alicia.arias.rodriguez@udc.es

Profesorado

Arias Rodriguez, Maria Alicia

Correo electrónico

alicia.arias.rodriguez@udc.es

Web

http://http://www.sociologia.udc.es/gl/estudos/m%C3%A1sters/mestrado-en-pol%C3%ADticas-sociais-e-intervenci%C3%B3n-sociocomunitaria

Descrición xeral

Preténdese orientar o estudantado na práctica da reflexión fundamentada e no descubrimento de novas interrogantes que lles permitan obxectivar algúns dos elementos sociais que contribúen á xenerización da cultura considerada común, e tomar así conciencia do grao de coerción e/ou consentimento das relacións sociais en función da variable xénero. Defenderase a necesidade de apropiarse deste marco teórico-crítico, de carácter sociohistórico, para o deseño e desenvolvemento de proxectos sociais realmente coeducativos, isto é, que aporten razóns sobre a urxente necesidade de incorporar os saberes feministas á práctica profesional e tamén á vida cotiá, e contribuír así a reducir as diferentes fendas de xénero e a camiñar cara a sociedades máis inclusivas e xustas

Nas clases sosterase o principio de debate democrático, escoitando e respetando todas as opinións diversas en torno aos temas tratados, tanto de parte do profesorado como do alumnado

Competencias do título

Código	Competencias do título
A1	CE1 - Determinar as dimensións e categorías axeitadas para o diagnóstico e a análise científica das situacións de exclusión social.
A2	CE2 - Interpretar os feitos e as políticas sociais desde os distintos paradigmas teóricos vixentes na análise da exclusión.
A3	CE3 - Deseñar e desenvolver procesos de observación e documentación para o estudo das políticas e os sistemas de benestar social.
A4	CE4 - Recompilar e interpretar a información suficiente para chegar a diagnósticos fiables sobre os riscos de exclusión e os factores de vulnerabilidade social.
A5	CE5 - Interpretar as situacións e os procesos de marxinación social e económica de colectivos desde unha perspectiva histórica e macroestrutural.
A6	CE6 - Avaliar a capacidade e eficacia das medidas de intervención para corrixir ou previr situacións e procesos de exclusión social.
A7	CE7 - Identificar e valorar a posibilidade de intervención e prevención en procesos de conflitividade social.
A8	CE8 - Identificar procesos e factores de cohesión social, e deseñar medidas para a súa potenciación.
A10	CEM2 - Dominar as principais ferramentas conceptuais e técnicas que permiten definir un colectivo e unha problemática migratoria como obxecto de estudo e análise.
A11	CEM3 - Demostrar un coñecemento avanzado e crítico sobre as teorías e os debates académicos actuais de maior relevancia sobre as dinámicas migratorias e os procesos de integración dos colectivos migrantes.
A14	CEM6 - Actuar como profesional competente e cualificado/a no ámbito da análise das migracións internacionais e do traballo con colectivos migrantes.
A15	CEG1 - Demostrar coñecementos avanzados sobre a evolución histórica da discriminación das mulleres e dos marcos ideolóxicos e teóricos que xustifican e confrontan as desigualdades de xénero.
A16	CEG2 - Dominar as ferramentas conceptuais e metodolóxicas para identificar e analizar os mecanismos de exclusión e a vulnerabilidade vinculados ás áncoras patriarcais do sistema social.
A17	CEG3 - Aplicar a perspectiva de xénero como enfoque epistemolóxico e metodoloxía de investigación e de intervención sobre a realidade social.
A18	CEG4 - Examinar contextos e situacións de violencia e discriminación de xénero e sexual desde unha perspectiva teórica complexa e comprometida.
A19	CEG5 - Explicar os principios básicos que orientan os distintos tipos de políticas de igualdade desenvolvidos e as claves para avaliar a súa eficacia.
A20	CEG6 - Actuar como profesional competente e cualificado/a no ámbito do diagnóstico, o desenvolvemento e a xestión de políticas de igualdade de xénero.
A22	CEE2 - Manexar ferramentas conceptuais e metodolóxicas para a análise da vulnerabilidade asociada a formas de convivencia e a determinados grupos de idade.
A23	CEE3 - Identificar as dinámicas interxeracionais, biolóxicas e socioeconómicas que xeran situacións de exclusión.
A26	CEE6 - Actuar como profesional competente e cualificado/a no ámbito do deseño, a xestión e a avaliación de políticas de intervención dirixidas á conciliación familiar e ás necesidades dos maiores.
B1	CB1 - Demostrar coñecementos avanzados, de carácter multidisciplinar, para a investigación e o exercicio profesional no ámbito da exclusión social.
B2	CB2 - Aplicar e integrar os coñecementos a contornos e problemas emerxentes e indefinidos, na práctica investigadora e profesional.
B3	CB3 - Seleccionar o marco científico adecuado para avaliar as evidencias dispoñibles e postular hipóteses razoadas sobre a avaliación previsible dos feitos sociais estudados.
B4	CB4 - Identificar os dilemas éticos e a responsabilidade social tras os retos formulados na práctica profesional e investigadora.
B5	CB5 - Comunicar con claridade os coñecementos e problemas científicos sobre os que se traballa tanto a un público non experto como de especialistas.
B6	CB6 - Posuír e comprender coñecementos que proporcionen unha base ou oportunidade para ser orixinais no desenvolvemento e/ou a aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación.
B7	CB7 - Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en contornos novos ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo.
B8	CB8 - Que os estudantes sexan capaces de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuízos a partir dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á aplicación dos seus coñecementos e xuízos.
B9	CB9 - Que os estudantes saiban comunicar as súas conclusións e os coñecementos e razóns últimas que as sustentan a públicos especializados e non especializados dun modo claro e sen ambigüidades.
B11	CB11 - Participar en proxectos de investigación e colaboracións científicas no ámbito da exclusión social, en contextos interdisciplinares e de transferencia de coñecementos.
B12	CB12 - Manter responsabilidade e compromiso co desenvolvemento profesional continuo de forma autónoma.
B13	CX1 - Comprender e integrar coñecementos complexos para traducilos en propostas de investigación e programas de intervención en contextos sociais problemáticos.
B14	CX2 - Realizar unha análise crítica da realidade social e do desenvolvemento profesional vinculada aos feitos sociais sobre os que se traballa.
B15	CX3 - Deseñar, aplicar e avaliar proxectos de investigación en ciencias sociais relacionados cos procesos e as situacións de exclusión social.
B17	CX5 - Elaborar e defender informes, proxectos e memorias no campo das ciencias sociais.
B18	CX6 - Valorar a adecuación das distintas ferramentas teóricas, metodolóxicas e técnicas ás preguntas e os obxectivos específicos formulados sobre a realidade social e as políticas sociais.
B19	CX7 - Dar respostas innovadoras e orixinais ante situacións problemáticas emerxentes relacionadas coa exclusión social.
B22	CX10 - Recoñecer e valorar os xuízos de valor e as evidencias nos argumentos que sosteñen as descricións e políticas sobre a realidade social.
C1	CT1 - Expresarse correctamente, tanto de forma oral como escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C3	CT3 - Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C5	CT5 - Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras.
C6	CT6 -Adquirir habilidades para a vida e hábitos, rutinas e estilos de vida saudables.
C7	CT7 - Desenvolver a capacidade de traballar en equipos interdisciplinares ou transdisciplinares, para ofrecer propostas que contribúan a un desenvolvemento sostible ambiental, económico, político e social.

Resultados de aprendizaxe

Resultados de aprendizaxe	Competencias do título
Reflexionar acerca da situación actual das mulleres partindo do coñecemento da súa memoria histórica, así como das dificultades e retos aos que se enfrontan prestando especial atención a aquelas que presentan un maior risco de exclusión social	AM2 AM5 AM15 AM19 AM23	BM7 BM8 BM9 BM11 BM12 BM14 BM22	CM1 CM3 CM5 CM6
Reflexionar acerca da idoneidade e validez do constructo xénero, da súa transmisión a través do proceso de socialización así como da súa incidencia na creación dos estereotipos de xénero, na construción da identidade de xénero e na atribución de roles e status social.	AM6 AM7 AM8 AM11 AM14 AM17 AM18	BM1 BM2 BM3 BM4 BM5 BM13 BM18	CM1 CM3 CM5 CM7
Auto-diagnosticar a situación de partida das mulleres, valorando os factores obxectivos e subxectivos que inciden na inserción e o desenvolvemento profesional e ocupacional e na mellora da calidade de vida	AM1 AM3 AM4 AM10 AM16 AM17 AM20 AM22 AM26	BM1 BM6 BM15 BM17 BM19	CM1 CM3 CM5 CM7

Contidos

Temas	Subtemas
Tema 1.-Acceso das mulleres ao sistema educativo	1.1 Exclusión, dependencia e autonomía. 1.2. Alfabetización e escolarización primaria. 1.3. Ensino secundario e superior. A UDC como exemplo
Tema 2.- Aceso das mulleres ás profesións	2.1. A profesión de mestra: oportunidades e resistencias 2.2. A primeira catedrática da universidade española: Emilia Pardo Bazán 2.3. A muller escritora
Tema 3.- Neoliberalismo e Pedagoxía patriarcal	3.1. Sobre da libre elección e a mercantilización en educación. 3.2. Algúns efectos do patriarcado na educación.
Tema 4.- Feminismo e coeducación	4.1. Feminismo como teoría crítica. 4.2. Aproximación conceptual á coeducación. 4.3.Estratexias para diseñar proxectos de coeducación.
Tema 5.- Orientación profesional con perspectiva de xénero	5.1 Barreiras de xénero na toma de decisións académicas e profesionais e na inserción laboral 5.2 Finalidades, características e pautas para a intervención 5.3 Programas e experiencias no ámbito escolar e laboral
Tema 6.-Boas prácticas da igualdade no ámbito educativo e laboral	6.1. Boas prácticas coeducativas en orientacion. Indicadores, ferramentas para a súa detección e exemplos 6.2.O emprendemento das mulleres en España 6.3. Das accións positivas ao mainstreaming de xénero nos proxectos de inserción laboral

Planificación

Metodoloxías / probas	Competencias	Horas presenciais	Horas non presenciais / traballo autónomo	Horas totais
Portafolios do alumno	A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8 A10 A11 A14 A15 A16 A17 A18 A19 A20 A22 A23 A26 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B11 B12 B13 B14 B15 B17 B18 B19 B22 C1 C3 C5 C6 C7	40	100	140

Atención personalizada		10	0	10

*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías

Metodoloxías	Descrición
Portafolios do alumno	O alumnado online deberá de presentar o portafolio no que ha de recoller as actividades propostas polo profesorado da materia. O portafolio será entregado a través do Campus Virtual e nas datas que se específiquen para a primeira ou segunda oportunidade. O estudantado ONLINE debe poñerse en contacto coas responsables de cada módulo.

Atención personalizada

Metodoloxías

Portafolios do alumno

Descrición

Na atención personalizada o profesorado resolverá as dúbidas que teña o/a alumno/a sobre os diferentes temas a traballar na materia. Durante estas sesións, realizarase un seguimento do traballo do estudantado, supervisando e orientando mais directamente o proceso a seguir en cada unha das actividades realizadas.
Esta atención personalizada realizarase a través de Teams ou correo electrónico. Este horario está colgado no Campus Virtual

PARA PODER ORGANIZAR DITA ATENCIÓN. O ESTUDANTADO DEBE COMUNICARSE PRIMEIRAMENTE COA PROFESORA VÍA CORREO ELECTRÓNICO (NESE CORREO SOLICITARÁ UNHA TUTORIA INDIVIDUAL). LEMBRADE QUE AS PROFESORAS SON AS QUE MARCARÁN O HORARIO DE DITA TUTORIA

Avaliación

Metodoloxías	Competencias	Descrición	Cualificación
Portafolios do alumno	A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8 A10 A11 A14 A15 A16 A17 A18 A19 A20 A22 A23 A26 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B11 B12 B13 B14 B15 B17 B18 B19 B22 C1 C3 C5 C6 C7	O portafolio recolle as actividades que van computar para a avaliación e que serán propostas polo profesorado da materia ó comezo de cada módulo. As/os estudantes online presentarán un portafolio coas actividades que indique o profesorado (habilitarase un apartado no Campus Virtual). Para aprobar a materia todas/os estudantes hai que ter superadas todas as actividades de cada módulo (se queda algún módulo suspenso conleva o suspenso do portafolio, sexa estudante presencial, online ou non presencial) . O peso na cualificación final de cada módulo é a seguinte: -15% o módulo I (tema 1 e 2) -30% o módulo II (tema 3 e 4) - 10% para o módulo III (tema 5) -45% para o módulo IV (tema 6)	100

Observacións avaliación
ESTUDANTES ONLINE considéranse aquel estudantado que así opte dende o inicio da materia, xa que na matricula optan pola forma online. Estes estudantes presentarán un portafolio específico que aparecerá explicado en cada módulo da materia. Estes estudantes ao inicio da materia debe poñerse en contacto individualmente co profesorado responsable de cada módulo.

Fontes de información

Bibliografía básica

Gabriel, N. de (2013). “A educacion das mulleres no século XIX: exclusión, dependencia e autonomía”. Sarmiento, 16, 7-35
Acedo, G (2012). Formación y Orientación laboral. Madrid: Anaya Multimedia
Acker, J., Barry, K., and Essveld, J. (1983). Objectivity and truth: Problems in doing feminist research.. Women´s Studies, 6, no. 4: 423-435.
Acker, S (1989). Teachers, gender and careers. London: Lewes Falmer,
Álvarez, J. (2014). Acción tutorial y orientación: aceptación, compromiso, valores: una propuesta de estilo para la intervención de tutores y orientadores.. Bilbao: Desclée de Brouwer.
APPLE, M (1996). Cultural politics and education. . New York: Teachers College Press.
APPLE, M (2006). Educating the "right" way: Markets, standards, God, and inequality. 2nd edition.. New York: Routledge.
Askew, S. and Ross, C. (1991). Los chicos no lloran. el sexismo en educación.. Buenos Aires: Paidós.
BOURDIEU, P. (2000). La dominación masculina. . Barcelona: Anagrama
Botherton, F (2013). Manual de orientación. Badalona: Paidotribo
Cirillo, L. (2002). Mejor huérfanas. por una crítica feminista al pensamiento de la diferencia.. Barcelona: Anthropos
Cobos, A (2012). La orientación profesional y la búsqueda de empleo: experiencias innovadoras y técnicas de intervención que facilitan la inserción laboral.. Barcelona: Graó
CONNELL, R. (1996). Masculinities.. Cambridge: Polity Press.
CONNELL, R. (2000). Male roles masculinities and violence: a culture of peace perspective.. París: Unesco
Fernández Riquelme, S (2010). La Mediación social: itinerario histórico de la resolución de conflictos sociales. Contribuciones a las Ciencias Sociales. . Contribuciones a las Ciencias Sociales. Documento en línea:www.eumed.net/rev/cccss/07/sfr.htm
Gabriel, N. de (2014). "The entrance of women into the teaching profession in Spain (1855-1940)",. History of Education 43(3), 334-354.
Harding, S. (1996). Ciencia y feminismo. Madrid: Morata.
Harding, S. (1993). Rethinking standpoint epistemology: What is “strong objetivity?. In Feminist Epistemologies and Value, ed. L. Alcoff and E. Potter, 49-82. London: Routledge. Igles
Harding, S. (1993.). Rethinking standpoint epistemology: What is “strong objetivity?. In Feminist Epistemologies and Value, ed. L. Alcoff and E. Potter, 49-82. London: Routledge.
Iglesias, A. e Ballarín, P. (2013). “El mito del ‘éxito’ escolar de las chicas”. Revista Sarmiento, Anuario Galego de Historia da Educación, 17, 67-82.
Mañeru, A (2001). La diferencia sexual en la educación. In Educar En Femenino y En Masculino. N. Blanco, 131-143. Madrid: Akal.
McRobble, A (2010). “¿Las chicas arriba?. Las mujeres jóvenes y el contrato sexual posfeminista”. Debate Feminista, 21(41), 113-135.
Miedzian, M. (1995). Chicos son, hombres serán. cómo romper los lazos entre masculinidad y violencia. Madrid: Horas y Horas.
Nuñez, C., Carpintero, E., García, M., Serrano, S. y Ordóñez, X. (2011). Comprender la Orientación Educativa: manual de prácticas. Madrid: Catarata.
PARASKEVA & Jurjo TORRES, (edit) (2012). Globalism and power. Iberiam educational and curriculum policies. Peter Lang
Piussi, A. (2001). El sentido libre de la diferencia sexual.. Cuadernos De Pedagogía, 306, , 57-61.
Piussi, A. and Mañeru, A (2006). Educación, nombre común femenino. Barcelona: Octaedro.
Fundación Mujeres (2007). Rompiendo esquemas. Programa de orientación académica y profesional.. Oviedo: Instituto Asturiano de la Mujer
Piussi, A. (1989). Educare nella differenza.. Turin: Rosenberg & Sellier
Rodríguez, Mª. L (2011). Orientación profesional no sexista: teoría y práctica.. Saarbrücken: Editorial Académica Española
Rodríguez, C. (2001). Investigaciones sobre las desigualdades de género en el sistema educativo. In Un Acercamiento . a Los Estudios De Género. A.A.V.V., 121-154.Valencia: Germania.
Santana, L. E (2013). Orientación profesional. Madrid: Síntesis
TORRES, J. (2009). "The Trojan Horse of curricular contents". in Michael APPLE and Luis Armando GANDIN (Edit.). The routledge international handbook of critical e
TORRES, J. (1998). El curriculum oculto. Madrid: Morata
TOURAINE, A. (2006). El mundo de las mujeres.. Barcelona: Paidós
Varela, J., Parra, P. e Val Cubero, A. (2016). Memorias para hacer camino. Madrid: Morata.
VVAA. (2010). Conciliación de la vida laboral, familiar y personal. Implantaciones de planes de igualdad en organizaciones laborales. Materiales divulgativos. Madrid: Ministerio de igualdad y Fundación Mujeres.
Gabriel, N. de (2018). Emilia Pardo Bazán, las mujeres y la educación: el Congreso Pedagógico (1892) y la Cátedra de Literatura (1916. Historia y Memoria de la Educación, nº 8, 2018, 489-525.
Gabriel, N. de (2018). “Schoolteachers, social control and profesional conflicto: government procedures brought against schoolteachers in Galicia (1859-1910)”, . History of Education, vol. 47, nº 4, 2018, pp. 466-487
Sánchez A, e Iglesias, A. (2017). Coeducación: feminismo en acción. Atlánticas. Revista Internacional de Estudios Feministas
Miranda Santana, C. (2003). Género y orientación sociolaboral. Una experiencia desde la interdesciplinariedad y la integración en el currículum. Universidad de Las Palmas de Gran Canaria
Bom W. (2013). Abrirse paso. Orientación laboral y profesional para mujeres. Barcelona: El Roure Editorial
Ballarín, Pilar e Iglesias, Ana ((2018).). Feminismo y educación. Recorrido de un camino común. Historia de la Educación. Revista interuniversitaria,37, 37-67
Ballarín, Pilar ((2019)). ¿Por qué llamamos coeducación a la que no coeduca?. Em Rosa Cobo (ed.) La imaginación feminista. Debates y transformaciones disciplinares, pp. 165-200. Mad

Bibliografía complementaria

Recomendacións

Materias que se recomenda ter cursado previamente

Historia das teorías feministas/615525017d

Deseño de proxectos e traballos de investigación/615525029d

Fontes de información e técnicas estatísticas para a análise das políticas sociais/615525007d

Dimensión ética e procesos educativos na acción social/615525004d

Identidade, alteridade e interseccionalidade/615525006d

Deseño, xestión e avaliación de políticas sociais/615525009d

Investigación-acción participativa, acción comunitaria e xestión das organizacións sociais/615525010d

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións

Recomendase para cumprir coa perspectiva de xénero utilizar el lenguaxe inclusivo

Comité Ambiental da Facultade (GREEN CMPUS) recoméndase:

 -Recoméndase os envíos dos traballos telemáticamente e de non ser posible, no útilizar plásticos, elixir a impresión a doble cara, empregar papel reciclado e evitar imprimir borradores.

 -Débese facer un uso sostible dos recursos e a prevención de impactos negativos sobre o medio natural.

 -Débese ter en conta a importancia dos principios éticos relacionados cos valores da sosenibiliade nos comportamentos persoais e profesionais.

NOTA MOI IMPORTANTE

 Nas clases sosterase o principio de debate democrático, escoitando e respetando todas as opinións diversas en torno aos temas tratados, tanto de parte do profesorado como do alumnado 

(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías