Datos Identificativos 2022/23
Asignatura (*) Meteoroloxía e Oceanografía Código 631G01302
Titulación
Grao en Náutica e Transporte Marítimo
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Terceiro Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Ciencias da Navegación e Enxeñaría Mariña
Coordinación
Manteiga Outeiro, Minia
Correo electrónico
minia.manteiga@udc.es
Profesorado
González Santamaría, Iker
Manteiga Outeiro, Minia
Correo electrónico
iker.gonzalez@udc.es
minia.manteiga@udc.es
Web
Descrición xeral O obxectivo desta materia é proporcionar coñecementos básicos en ambas as disciplinas, Meteoroloxía e Oceanografía, para afrontar de xeito eficaz e seguro o desenvolvemento da profesión de mariñeiro e servir como ferramenta científica introdutoria que permita orientar a actividade profesional cara ao estudo técnico ou científico do medio mariño.

Competencias do título
Código Competencias do título
A8 Modelizar situacións e resolver problemas con técnicas ou ferramentas físico-matemáticas.
A9 Avaliación cualitativa e cuantitativa de datos e resultados, así como representación e interpretación matemática de resultados obtidos experimentalmente.
A10 Redactar e interpretar documentación técnica e publicacións náuticas.
A14 Planificar e dirixir unha travesía, determinar a situación por calquera medio de navegación, e dirixir a navegación.
A28 Planificar e controlar a derrota meteo-oceanográfica.
B2 Resolver problemas de xeito efectivo.
B5 Traballar de forma autónoma con iniciativa.
B6 Traballar de forma colaboradora.
B9 Capacidade para interpretar, seleccionar e valorar conceptos adquiridos noutras disciplinas do ámbito marítimo, mediante fundamentos físico-matemáticos.
B12 Uso das novas tecnoloxías TIC, e de Internet como medio de comunicación e como fonte de información.
B13 Comunicar por escrito e oralmente os coñecementos procedentes da linguaxe científica.
B15 Capacidade para adquirir e aplicar coñecementos.
B22 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C2 Dominar a expresión e a comprensión de forma oral e escrita dun idioma estranxeiro.
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.
C10 Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en contornas novas ou pouco coñecidas dentro de contextos máis amplas (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo
C11 Que os estudantes sexan capaces de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuízos a partires dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vencelladas á aplicación dos seus coñecementos e xuízos

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Coñecer as leis que rexen a dinámica atmosférica e oceánica. A9
A10
A14
B5
B12
B13
C1
C2
C3
C8
Cuantificar as variables meteorolóxicas e coñecer o uso da instrumentación meteorolóxica A9
A10
B5
B6
B9
B12
B15
C1
C2
C3
Interpretar e analizar a información meteorolóxica-oceanográfica recibida a bordo dos buques e identificar situacións de risco para a navegación. A9
A10
A28
B2
B5
B6
B9
B12
B13
B15
B22
C1
C2
C3
C10
C11
Coñecer os formatos dos boletíns e os informes meteorolóxicos cifrados. A9
A10
B5
B6
B9
B12
B13
B15
C1
C2
C3
Planificar a derrota meteo-oceanográfica A8
A9
A28
B2
B5
B6
B9
B12
B13
B15
C1
C2
C3

Contidos
Temas Subtemas
TEMA 1: METEOROLOXÍA DESCRIPTIVA 1-1. OS MEDIOS OCEÁNICO E ATMOSFÉRICO
1-2. A RADIACIÓN SOLAR E TERRESTRE
1-3. ATMÓSFERA E VARIABLES METEOROLÓXICAS,
1-4. HIDROMETEOROS, NUBES E NEBOA
1-5. O VENTO
TEMA 2: METEOROLOXÍA FÍSICA 2-1. SISTEMAS METEOROLÓXICOS: MASAS DE AIRE E FRENTES
2-2. SISTEMAS METEOROLÓXICOS: BORRASCAS E ANTICICLONS
2-3. SISTEMAS METEOROLÓXICOS: CICLONS TROPICAIS
2-4. CIRCULACIÓN XERAL DA ATMÓSFERA
TEMA 3: OCEANOGRAFÍA DESCRIPTIVA 3-1. AS CORRENTES MARINAS
3-2. A ONDADA
3-3. OS XEOS MARINOS
TEMA 4: PARTES E CARTAS DO TIEMPO. CIFRADO METEOROLÓXICO
TEMA PRÁCTICO QUE SE REALIZARÁ AO LONGO DE TODO O CURSO
INTERPRETACIÓN DE CARTAS SINÓPTICAS DO TIEMPO
INTERPRETACIÓN DE CARTAS DE CORRENTES
PRINCIPAIS CLAVES METEOROLOXICAS
Capacidade para interpretar e utilizar a información obtida con os instrumentos meteorolóxicos de a bordo
Conocimiento de las características de los diversos sistemas meteorológicos, procedimientos de transmisión de partes y sistemas de registro
Capacidad para aplicar la información meteorológica disponible
TEMA 5: PREDICCIÓN METEO-OCEANOGRÁFICA
TEMA PRÁCTICO QUE SE REALIZARÁ A O LONGO DE TODO O CURSO
FUNDAMENTOS DE PREDICCIÓN DO TIEMPO
TEMA 6: REVISIÓN DOS REQUISITOS PARA O ACCESO OS TITULOS PROFESIONAIS. O desenvolvemento e superación destes contidos, xunto cos correspondentes a outras materias que inclúan a adquisición de competencias específicas da titulación, garanten o coñecemento, comprensión e suficiencia das competencias recollidas no cadro AIII/2, do Convenio STCW, relacionadas co nivel de xestión de Oficial de Máquinas de Primeira da Mariña Mercante, sen limitación de potencia da planta propulsora e Xefe de Puente da Mariña Mercante ata o máximo de 3000 kW. Cadro A-III/2 del Convenio STCW.
Especificación das normas mínimas de competencia aplicables os Capitans e Primeiros Oficialais de Ponte de buques cuxa máquina propulsora principal teña unha potencia igual ou superior a 3000 kW

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Estudo de casos A9 A10 A14 A28 B2 B5 B6 B9 B12 B13 B15 B22 C1 C2 C3 C8 C10 C11 10 4 14
Prácticas a través de TIC A9 B12 B15 C3 10 0 10
Presentación oral A10 B5 B9 B13 C1 6 10 16
Solución de problemas B2 10 5 15
Saídas de campo B15 3 0 3
Proba obxectiva A8 A9 A10 A28 B2 B5 B9 B13 B15 C1 4 6 10
Seminario A28 B9 6 6 12
Lecturas A10 B5 B9 B15 0 6 6
Sesión maxistral A8 A9 A10 A28 B2 B5 24 36 60
 
Atención personalizada 4 0 4
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Estudo de casos 1- Interpretación de mapas meteorolóxicos sinópticos de superficie: identificación de sistemas, frontes e masas de aire. Estima do vento. Localización das zonas de tormenta.
2- Interpretación de mapas de altura. Topografías relativas. Pronóstico do tempo.
3- Interpretación básica de sondaxes meteorolóxicas.
4- Interpretación de derrotas de ciclóns tropicais: posicionamento, estimación e evolución do vento, semicírculo manexable e perigoso, regras xerais de manobra
Prácticas a través de TIC 1- Información meteorolóxica na páxina web AEMET, MetOffice e MeteoFrance
2- Información meteorolóxica-oceanográfica na páxina web de Puertos del Estado
3- Información nas cartas do tempo
4- Correntes mariñas (plataforma MetEd)
5- Mareas (plataforma MetEd)
6- Cartografíado meteorolóxico (MetEd)
Presentación oral Presentación de traballos individuais o en grupo sobre contidos ampliados do curso. Somentes si o transcurso do curso o permite.
Solución de problemas - Problemas da fórmula hipsométrica. Reducción da presión o nivel do mar
- Problemas de vento aparente a bordo
- Uso de ábacos de vento e ondada
- parámetros da ondada
Saídas de campo - Visita a sede da AEMET na Coruña
Proba obxectiva -Avaliación do coñecemento e comprensión dos contidos básicos da materia, considerando as habilidades do alumno, as súas estratexias e enfoques na resolución de problemas. Valorarase expresamente o grao de evolución do alumno e a súa capacidade para analizar, xulgar e resolver problemas específicos, requirindo unha formación teórico-práctica equilibrada.
A proba obxectiva global reportará o 70% da avaliación total da materia, pero será necesario aprobar cun 5 para superar a materia.
Seminario - Exposición de temas elaborados conxuntamente por o profesor e o alumno/a sobre temas de especial actualidade ou interés: cicloxénesis explosiva, o problema do calentamiento global e a navegabilidade do Océano Ártico, o fenómeno oceanográfico El Niño, etc.
Lecturas - Recoméndase a ampliación de contido lendo temas específicos. Por exemplo, artigos de investigación sobre a clasificación, propiedades e estatísticas das tormentas en Galicia.
Sesión maxistral - Clases expositivas clásicas orientadas a adquisición de coñecementos e as suas aplicacions.

Atención personalizada
Metodoloxías
Presentación oral
Solución de problemas
Prácticas a través de TIC
Seminario
Estudo de casos
Saídas de campo
Descrición
- Análise de mapas sinópticos de superficie
-Análise de mapas de altura
- Prácticas do curso en liña na plataforma MetEd sobre mareas, correntes e ondada, cartografía meteorolóxica
-Resolución de problemas sobre o cambio de vento aparente a verdadeiro
-Resolución de problemas sobre a fórmula hipsométrica
- Resolución de problemas sobre o uso de abacos para estimar ventos e ondas
- Explicación e exemplos sobre a codificación SHIP, IAC e MAFOR
- Instrumentos meteorolóxicos e o seu uso
-Seminario sobre derrotasas meteorolóxicas e modelos de predición meteorolóxico-oceanográfica.

Os estudantes exentos de asistencia ou con dedicación a tempo parcial poderán recibir atención personalizada mediante o intercambio de correos electrónicos do profesor.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Presentación oral A10 B5 B9 B13 C1 Presentación oral de temas con soporte informático o pizarra
Competencias availadas: A9, B5, B9, B15, C1
1
Solución de problemas B2 -Realización de problemas sobre el paso de viento aparente a verdadero
- Realización de problemas sobre las claves de codificación meteorológicas
-Realización de problemas sobre el uso de ábacos de viento y oleaje
-Realización de problemas sobre la fórmula hipsometrica
Competencias availadas: A9, B2, B5, B9, C1
1
Prácticas a través de TIC A9 B12 B15 C3 Prácticas sobre corrientes, mareas y oleaje en la plataforma MetEd
Competencias availadas: A9, A10, B6, B9, B12, C2, C3
14
Seminario A28 B9 Extensión de algunos temas mediante exposición de casos ilustrativos o ejercicios prácticos avanzados
Competencias availadas: A28, A8, A9, B2, B9, C1
1
Estudo de casos A9 A10 A14 A28 B2 B5 B6 B9 B12 B13 B15 B22 C1 C2 C3 C8 C10 C11 Análisis de mapas sinópticos de superficie y altura.
Competencias availadas; A8, A10, A28, B9, B12, B15, C2, C3
1
Sesión maxistral A8 A9 A10 A28 B2 B5 Presentación oral de temas 1
Proba obxectiva A8 A9 A10 A28 B2 B5 B9 B13 B15 C1 -Evaluación de conocimientos y comprensión de los contenidos básicos de la materia, considerando las habilidades y destrezas del alumno, sus estrategias y planteamientos en la resolución de problemas. Se valorará expresamente el grado de evolución del alumno y su capacidad para analizar, enjuiciar y resolver problemas puntuales, requiriéndose una formación teórico-práctica equilibrada.
La prueba objetiva global reportará un 70% del total de la evaluación de la materia.
Competencias availadas: A10, A28, B2, B9, B15, C1
80
Saídas de campo B15 En el caso de que se pueda realizar, la asistencia a la visita al centro meteorológico de la AEMET es obligatoria.
Competencias availadas: B9, C8
1
 
Observacións avaliación

Os criterios de evaluación contemplados no cadro A-II/1 do Código STCW, e recoliidos no Sistema de Garantía de Calidade, teranse en conta a horade diseñar e realizar a evaluación

Os alumnos con exención de asistencia y/o adicación parcial poderán entregar os exercizos prácticos o final de curso para ser availados, e deberán asistir a proba obxetiva.

O alumnado con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia, segundo establecea "NORMA QUE REGULA O RÉXIME DE DEDICACIÓN AO ESTUDO DOS ESTUDANTES DEGRAO NA UDC (Arts. 2.3; 3.b; 4.3 e 7.5) (04/05/2017) poderá realizar as probas parciais, se as houbere, sen necesidade de asistir as clases presenciais, sempre e cando os profesores sexan debidamente informados o principio do curso. Sen menoscabo do anterior, os profesores poderán encargarlle a este alumnado diferentes traballos/problemas ó longo do curso para ser expostos en horario de titorias.

A realización fraudulenta das probas ou actividades de avaliación, unha vez comprobada, implicará directamente a cualificación de suspenso "0" na materia na convocatoria correspondente, invalidando así calquera cualificación obtida en todas as actividades de avaliación de cara a convocatoria extraordinaria


Fontes de información
Bibliografía básica

Ramón Fisure Lanza (2006). Meteorología y Oceanografía. colección ITSASO n29

Sánchez Reus y Zabaleta Vidales (1972). Meteorología y Oceanografía. Secretaria de la Marina Mercante

Varios. Met Office británica (). Meteorology for Mariners. V

Hernandez Yzal, S (). Meteorología y Oceanografía. Editorial Cadi, Barcelona

Conesa, G. (). Análisis meteorológico en la mar. Ediciones UPC, Barcelona

Varios. The open University team (). The Open University course team, “Waves, Tides and shallow water processes. Open University. UK.

Hydrographic Department of the USA. (). The Mariners handbok. . Hydrographic Department of the USA.

J.M. Cuadrat y M.F. Pita (1997). Climatología. Ed. Cátedra. Madrid

The COMET program (). MeEd. Introducción a las corrrientes oceánica. https://www.meted.ucar.edu/

The COMET program (). Introducción a las mareas . https://www.meted.ucar.edu

The COMET program (). El ciclo de vida de las olas I y II. https://www.meted.ucar.edu

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Física/631G01103
Inglés I/631G01108
Navegación I/631G01202

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías