Datos Identificativos 2022/23
Asignatura (*) Xestión da Seguridade, a Calidade e o Medio Ambiente Marítimo Código 631G01315
Titulación
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
Terceiro Optativa 6
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Ciencias da Navegación e Enxeñaría Mariña
Coordinación
Cao Feijóo, Genaro
Correo electrónico
genaro.cao@udc.es
Profesorado
Cao Feijóo, Genaro
Correo electrónico
genaro.cao@udc.es
Web
Descrición xeral Esta materia fará fincapé no coñecemento da normativa para que o alumnado poida comprender en que se fundamenta unha axeitada xestión da seguridade no mar e a protección do seu medio. Para iso, estudaranse en detalle as normativas que incumben á xestión da seguridade, a calidade e o medio ambiente no ámbito marítimo. Asemade, aplicaranse criterios e técnicas tanto da xestión da calidade como da sostibilidade medioambiental ó transporte marítimo.
A materia foi especialmente diseñada e enfocada para aqueles alumnos que non desenvolvan súa actividade profesional a bordo dos buques.

Competencias do título
Código Competencias do título

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Coñecer a normativa respecto á seguridade no transporte marítimo (Código SGS) , a calidade e a protección do medio mariño. A33
A52
B1
B15
C11
Aplicar a normativa e as técnicas en materias de xestión da calidade, a seguridade do transporte marítimo e a protección do medio mariño. A33
A52
B5
C4
C11
Interpretar e analizar a información enviada dende o buque e identificar situacións de risco para a seguridad e o medio ambiente mariño. A33
A52
B4
B5
Aplicar criterios de sostibilidade medioambiental ó transporte marítimo A33
A52
B15
C4
C11
Protexer o medioambiente mariño A33
A52
B1
B4
B5
B7
B15
B20
C8
C11
Preparar e realizar auditorías internas e externas de xestión da seguridad e da calidade A33
A52
B1
B4
B5
B7
B15
C4
C8
C11

Contidos
Temas Subtemas
1. XESTIÓN DA SEGURIDADE 1.1 Introdución ós sistemas de xestión da seguridade e saúde laboral.
1.2. Estrutura dun sistema de xestión
1.3. Código Internacional de Xestión da Seguridade Operacional do Buque e a Prevencion da Contaminación.
1.4. Medidas que se adoptarán para a protección e salvaguarda de tódalas persoas a bordo nunha emerxencia
1.5. Coñecemento das regras sobre os dispositivos de salvamento (Convenio SOLAS)
1.6. Obrigacións e responsabilidades da empresa navieira e as autoridades portuarias na aplicación do Código IGS.
1.7. Protección del buque y las instalaciones portuarias.
1.7.1. Obrigacións e responsabilidade das autoridades portuarias na aplicación do Código ISPS.
2. XESTIÓN DA CALIDADE 2.1. Introdución ós sistemas de Xestión da Calidade.
2.2. Normas ISO 9000
2.3. O modelo europeo “EFQM”
2.3.1. Outros estándares de Calidad
2.4. Sistema de Calidad
2.5. Responsabilidade da dirección
2.5.1. A política de Calidad
2.6. Documentación, control de datos, aprobación e expedición
3. XESTIÓN DO MEDIO AMBIENTE MARÍTIMO 3.1. Introdución ós sistemas de Xestión do Medioambiente
3.2. A serie de normas ISO 14000 sobre Xestión Ambiental
3.2.1. Norma ISO 14001:2015
3.3. O Reglamento Europeo “EMAS”
3.4. Xestión da prevención da contaminación (Convenio MARPOL)
3.5. Normativa nacional
4. AUDITORÍAS
4.1. Comunicacións, informes e rexistro
4.2. Elaboración de Plans
4.3. Certificación e instruccións
4.4. Auditor e auditoría
4.5. Informe de auditoría
4.6. Seguimento
O desenvolvemento e superación destes contidos, xunto cos correspondentes a outras materias que inclúan a adquisición de competencias específicas da titulación, garanten o coñecemento, comprensión e suficiencia das competencias recollidas no cadro AII/2, do Convenio STCW, relacionadas co nivel de xestión de Primeiro Oficial de Ponte da Mariña Mercante, sen limitación de arqueo bruto e Capitán da Mariña Mercante ata o máximo de 3.000 GT. Cadro A-II/2 del Convenio STCW.
Especificación de las normas mínimas de competencia aplicables a Capitáns y primeiros oficiais de ponte de buques de arqueo bruto igual ou superior a 500 GT.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Proba obxectiva A33 A52 B4 B15 C11 2 0 2
Traballos tutelados A33 A52 B1 B4 B5 C4 C8 5 30 35
Presentación oral B1 B4 B7 B15 5 18 23
Sesión maxistral A33 A52 B4 B15 B20 C11 30 60 90
 
Atención personalizada 0 0 0
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Proba obxectiva Exame final.
Traballos tutelados Ao longo do cuadrimestre proporase un ou varios traballos en torno ao contido do temario que deberán fundamentarse coa bibliografía básica e complementaria da guía e con outra seleccionada polo profesorado e/ou polo estudantado.
A súa realización iniciarase na aula e completarase mediante o traballo autónomo do alumnado, atendendo ás indicacións proporcionadas a través da atención personalizada do profesorado.
A través da exposición na aula, compartiranse os traballos realizados.
Presentación oral Respecto aos traballos tutelados.
Sesión maxistral Na actividade de sesión maxistral traballaranse os contidos que conforman o marco teórico mediante a exposición oral, guiada co uso de presentacións, de medios audiovisuais e coa introdución de cuestións dirixidas ao alumnado coa finalidade de favorecer a aprendizaxe e a construción do coñecemento.
Realizarase unha exposición xeral introdutoria de cada un dos distintos temas de que consta o programa, indicando os aspectos que o alumnado debe ampliar co seu traballo persoal, coas oportunas orientacións bibliográficas.

Atención personalizada
Metodoloxías
Presentación oral
Proba obxectiva
Traballos tutelados
Sesión maxistral
Descrición
A atención personalizada que se describe en relación a estas metodoloxías concíbese como momentos de traballo có profesor da materia.

A forma e o momento en que se desenvolverá indicarase en relación con cada actividade ao longo do curso, segundo o plan de traballo da materia.

O alumnado con recoñecemento de dedicación a tempo parcial segundo establece a "NORMA QUE REGULA O RÉXIME DE DEDICACIÓN AO ESTUDO E A PERMANENCIA E A PROGRESIÓN DOS ESTUDANTES DE GRAO E MESTRADO UNIVERSITARIO NA UDC" desenvolverá a súa actividade coa asistencia e participación nas dinámicas que se recollen no Paso 4 "Planificación" e neste paso que nos ocupa "Atención personalizada" descrita para os Traballos tutelados, a través dos grupos de traballo que se conformen na materia. A actividade farase atendendo ás observacións da avaliación relativas á flexibilidade de asistencia-participación e aos requisitos para superar a materia.




Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Presentación oral B1 B4 B7 B15 Para avaliar a exposición/presentación teránse en conta os seguintes aspectos:

- Relevancia e organización dos contidos expostos.
- Coordinación da exposición (que reflicta un traballo colaborativo, non unha suma de
partes).
- Nivel de comprensión dos contidos básicos.
- Claridade expositiva.
10
Proba obxectiva A33 A52 B4 B15 C11 Os criterios de avaliación contemplados no cadro A-II/1 do Código STCW, e recollido no Sistema de Garantía de Calidad, tenránse en conta a hora de deseñar e realizar a avaliación. 60
Traballos tutelados A33 A52 B1 B4 B5 C4 C8 Para avaliar os traballos teránse en conta na súa elaboración os seguintes aspectos:

- Estrutura: presentación, organización do contido, claridade expositiva e corrección
gramatical.

- Contido: Comprensión de ideas básicas, dominio conceptual, uso das fontes
traballadas no tratamento dos contidos ao longo do cuadrimestre e relacións entre
eles.
20
Sesión maxistral A33 A52 B4 B15 B20 C11 Os criterios de avaliación contemplados no cadro A-II/1 do Código STCW, e recollido no Sistema de Garantía de Calidad, tenránse en conta a hora de deseñar e realizar a avaliación. 10
 
Observacións avaliación

Os criterios de avaliación contemplados no cadro A-II/1 do Código STCW, e recollido no Sistema de Garantía de Calidad, tenránse en conta a hora de deseñar e realizar a avaliación.

Para
superar a materia seguindo a avaliación continua é necesario superar cada
metodoloxía. Na sesión maxistral, asemade da asistencia ás aulas
(conseguintemente, un mínimo do 50%) valorárase a participación do alumno.

O
alumnado que non siga ou supere a avaliación continua sempre terá a opción de
presentarse a proba obxectiva. Conseguintemente, nesta circunstancia dita
metodoloxía terá un valor na avaliación do 100%.  

O
alumnado con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica
de exención de asistencia, segundo establece a "NORMA QUE REGULA O RÉXIME
DE DEDICACIÓN AO ESTUDO DOS ESTUDANTES DE GRAO NA UDC (Arts. 2.3; 3.b; 4.3; 6.b
e 7.5) (04/05/2017) poderá realizar as probas parciais, se as houbere, sen
necesidade de asistir o 50% das aulas presenciais, sempre e cando o mestre sexa
debidamente informado ao principio do curso. Sen menoscabo do anterior, o
profesor poderá encargarlle a este alumnado diferentes traballos (individuais
e/ou en grupo) ao longo do curso para ser expostos no horario de titorías co
gallo de puntuar na avaliación continua a parte proporcional do valor da sesión
maxistral.


Fontes de información
Bibliografía básica Vidal Vázquez, Estrella (2014). La calidad y su gestión en las organizaciones gallegas propuesta de un modelo de gestión de la calidad total basado en el Modelo EFQM de Excelencia.
OMI (2018). Código IGS : Código internacional de gestión de la seguridad y Directrices para la implantación del Código IGS. Londres
Moreno Redondo, Mª del Mar. (2002). Código IGS y sus auditorías.
OMI (). Código Internacional de Gestión de la Seguridad (Código IGS) y Directrices revisadas para la implantación del Código IGS. . Londres
OMI (). Código Internacional para la Protección de los Buques y de las Instalaciones Portuarias (Código PBIP). Londres
López Lemos, Paloma (2015). Cómo documentar un sistema de gestión de calidad según ISO 9001:2015. Madrid
Diario Oficial de la UE (2008). Directiva 2008/56/CE Marco de acción comunitaria para la política del medio marino. Parlamento Europeo
IMO (2011). Directrices para la elaboración de planes de emergencia de a bordo contra la contaminación del mar . LONDRES
IMO (2007). Directrices relativas al Convenio sobre la prevención de la contaminación del mar por vertimiento de desechos y otras materias, 1972. . LONDRES
IMO (2007). Equipo de prevención de la contaminación conforme al MARPOL . LONDRES
Cuatrecasas Arbós, Lluís (2017). Gestión integral de la calidad : implantación, control y certificación. Barcelona
Abril Sánchez, Cristina Elena (). Integración de sistemas de gestión : calidad, medio ambiente y seguridad y salud en el trabajo. Madrid Fundación Confemetal
IMO (2002). International Safety Management Code ISM Code : and Revised guidelines on implementation of the ISM Code by Administrations. London
IMO (1994). International Safety Mangement (ISM Code).
IMO (2014). ISM code : International safety management code with guidelines for its implementation.. London
(1996). La contaminación del mar fuentes, toxicidad, degradación y eliminación de contaminantes . Oviedo : Universidad, Servicio de Publicaciones
BOE (2010). Ley 41/2010 de Protección del Medio Marino. España
Chauvel, Alain-Michel (1997.). Managing Safety and Quality in Shipping. London: The Nautical Institute
Kuo, Chengi (1998). Managing ship safety. Ed. LLP. 1998. London
Silos Rodríguez, José María (2008). Manual de lucha contra la contaminación por hidrocarburos . Cádiz : Servicio de Publicaciones de la Universidad de Cádiz
IMO (2010). Manual on oil spill risk evaluation and assessment of response preparedness . London
IMO (2009). Manual sobre contaminación química. . LONDRES
IMO (2011). Manual sobre la contaminación ocasionada por hidrocarburos. . LONDRES
IMO (). MARPOL 73/78. LONDON
Sánchez Rivero, José Manuel. (2016). mplantación de sistemas de gestión de la calidad : la norma ISO 9001:2015. Madrid
Ministerio para la Transición Ecológica (2019). Ordenación del Espacio Marítimo. Catálogo de Publicaciones de la Admon. Gral. Estado Español
Ministerio para la Transición Ecológica (2018). RD 957/2018 modifica anexo I de la ley 41/2010. España
Boat Books Australia (2010). Response to marine oil spills . Livingston : Witherby Seamanship International Ltd. Australia
Fernández Hatre, Alfonso (2003). Sistemas integrados de gestión : calidad, gestión medioambiental, prevención de riesgos laborales. Llanera : Instituto de Desarrollo Económico del Principado de Asturias

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías