Datos Identificativos 2022/23
Asignatura (*) Electrotecnia e Máquinas Eléctricas do Buque Código 631G03015
Titulación
Grao en Máquinas Navais
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Segundo Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Ciencias da Navegación e Enxeñaría Mariña
Enxeñaría Industrial
Coordinación
Vazquez Rodriguez, Santiago
Correo electrónico
santiago.vazquez@udc.es
Profesorado
Romero Gomez, Javier
Vazquez Rodriguez, Santiago
Correo electrónico
j.romero.gomez@udc.es
santiago.vazquez@udc.es
Web
Descrición xeral Nesta materia abórdanse os principios de análises de circuítos e de máquinas eléctricas, facendo especial énfase naqueles aspectos máis característicos das instalacións eléctricas navais.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 CE01 - Realizar unha garda de máquinas segura
A2 CE02 - Facer funcionar a maquinaria principal e auxiliar e os sistemas de control correspondentes.
A4 CE04 - Facer funcionar os sistemas eléctricos, electrónicos e de control.
A5 CE05 - Utilizar debidamente as ferramentas de man, máquinas ferramenta e instrumentos de medición para as operacións de fabricación, detección de avarías e reparación a bordo do buque.
A6 CE06 - Mantemento e reparación das máquinas e o equipo de a bordo.
A11 CE11 - Manter e reparar o equipo eléctrico e electrónico.
A99 CE99 - Ter a capacidade para exercer como Oficial de Máquinas da Mariña Mercante, unha vez superados os requisitos esixidos pola Administración Marítima.
A100 CE100 - Ter a capacidade para exercer como oficial ETO da Mariña Mercante, unha vez superados os requisitos esixidos pola Administración Marítima.
B1 CB1 - Demostrar que posúen e comprenden coñecementos na área de estudo que parte da base da educación secundaria xeneral, e que inclúe coñecementos procedentes da vangarda do seu campo de estudo
B2 CB2 - Aplicar os coñecementos no seu traballo ou vocación dunha forma profesional e posuír competencias demostrables por medio da elaboración e defensa de argumentos e resolución de problemas dentro da área dos seus estudos
B4 CB4 - Poder transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público tanto especializado como non especializado.
B5 CB5 - Ter desenvolvido aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores con un alto grao de autonomía.
B6 CG01 - Capacidade para xestionar os propios coñecementos e utilizar de forma eficiente técnicas de traballo intelectual.
B9 CG04 - Traballar de forma autónoma con iniciativa.
B10 CG05 - Traballar de forma colaborativa.
B14 CG09 - Comunicar por escrito e oralmente os coñecementos procedentes da linguaxe científica.
B15 CG10 - Capacidade para resolver problemas con iniciativa, toma de decisións, creatividade, razoamento crítico e de comunicar e transmitir coñecementos habilidades e destrezas.
B16 CG11 - Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C3 CT03 - Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C8 CT08 - Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Esta materia pretende capacitar ao alumno para: Analizar circuítos electricos, coñecer e manexar a aparamenta electrica, coñecer as máquinas eléctricas, os seus principios de funcionamento e coñecer as instalacións eléctricas típicas dos buques mercantes A1
A2
A4
A5
A6
A11
A99
A100
B1
B2
B4
B5
B6
B9
B10
B14
B15
B16
C3
C8

Contidos
Temas Subtemas
Electrotecnia Análise de circuítos eléctricos en CC e CA
Análise de circuítos trifásicos
Fundamentos circuítos magnéticos
Aparamenta eléctrica
Máquinas Eléctricas Fundamentos das máquinas eléctricas
Máquinas eléctricas rotativas
Transformadores

Construción e funcionamento do equipo eléctrico para efectuar probas e medicións.

Medidas de seguridade que deben adoptarse para traballos de reparación e mantemento, incluído o illamento seguro das máquinas e o equipo de a bordo, antes de permitir que o persoal traballe en tal equipo ou maquinaria.

Mantemento e reparación de equipo e sistemas eléctricos, cadros de conmutación,motores eléctricos, xeradores e equipo e sistemas eléctricos de corrente continua.

Detección de defectos eléctricos de funcionamento das máquinas, localización de fallos e medidas para previr as avarías.
Sistemas Eléctricos do Buque Xeración e distribución de enerxía eléctrica
Instalacións Eléctricas Navais
Instalacións en alta tensión
Prácticas de Laboratorio ELEMENTOS DE CONTROL Y MANIOBRA
1. Conductores
2. Pulsadores
2.1. Marcado de bornes
3. Interruptores y conmutadores
4. Relés
4.1. Realimentación de relés
5. Contactores
5.1. Enclavamiento de contactores
5.1.1. Enclavamiento mecánico
5.1.2. Enclavamiento por pulsadores
5.1.3. Enclavamiento por contacto auxiliar
6. Relé temporizadores
6.1. Temporización a la conexión
6.2. Temporización a la desconexión
6.3. Temporización a la conexión/desconexión
7. Detectores
7.1. Presostatos
7.2. Termostatos
7.3. Detectores de nivel
8. Lámparas de señalización

ELEMENTOS DE PROTECCIÓN
1. Tipos de anomalías en una instalación eléctrica
1.1. Sobreintensidades
1.2. Defecto de aislamiento
2. Fusibles
2.1. Tipos de fusibles
2.2. Referenciado de fusibles
3. Relé térmico
3.1. Funcionamiento del relé térmico
4. Interruptores magnetotérmicos
5. Interruptor diferencial
5.1. Funcionamiento
6. Seguridad eléctrica

SÍMBOLOS Y ESQUEMAS ELÉCTRICOS
1. Símbolos eléctricos
1.1. Referenciado de los aparatos eléctricos
1.2. Letras para designación de aparatos
1.3. Colores para pulsadores
1.4. Colores para lámparas de señalización
1.5. Colores para pulsadores luminosos
2. Esquemas eléctricos
2.1. Esquemas de potencia
2.2. Esquemas de mando
2.3. Esquema general de conexiones

MOTORES ELÉCTRICOS
1. Descripción
2. Motores asíncronos trifásicos
2.1. Constitución de los motores asíncronos trifásicos
2.2. Caja de bornes
2.2.1. Conexión en estrella
2.2.2. Conexión en triángulo
2.3. Placa de características
3. Consecuencias de la variación de tensión
3.1. Velocidad
4. Consecuencias de la variación de frecuencia
4.1. Corriente de arranque
4.2. Velocidad
5. Arranque de los motores asíncronos trifásicos
5.1. Arranque directo
Inversión de sentido de giro
5.2. Arranque estrella-triángulo
5.2.1 Esquema de potencia y maniobra de arranque estrella triangulo
5.3. Arranque de motores de devanados partidos “part-winding”
5.3.1 Esquema de potencia y maniobra de arranque “part-winding”
5.4. Arranque estatórico por resistencias
5.5. Arranque rotórico por resistencias de los motores de anillos
5.6. Arranque electrónico (soft starter)
6. Regulación de velocidad de los motores asíncronos trifásicos.
6.1 Motores de dos velocidades-Conexión Dahlander.
6.1.1. Esquema de Potencia y mando arranque Dahlander.
6.2. Variación de velocidad en motores de anillos por regulación por deslizamiento
6.3. Variación de velocidad por convertidor de frecuencia

REALIZACIÓN DE ESQUEMAS DE POTENCIA Y MANIOBRA DE ARRANQUE DE MOTORES TRIFÁSICOS
O desenvolvemento e superación destes contidos, xunto cos correspondentes a outras materias que inclúan a adquisición de competencias específicas da titulación, garanten o coñecemento, comprensión e suficiencia das competencias recollidas no cadro AIII/2, do Convenio STCW, relacionadas co nivel de xestión de Oficial de Máquinas de Primeira da Mariña Mercante, sen limitación de potencia da planta propulsora e Xefe de Máquinas da Mariña Mercante ata o máximo de 3000 kW. Cadro A-III/2 del Convenio STCW.
Especificación de las normas mínimas de competencia aplicables a los Jefes de máquinas y Primeros Oficiales de máquinas de buques cuya máquina propulsora principal tenga una potencia igual o superior a 3000 kW

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A6 A11 A99 A100 B1 B2 B4 B5 B6 B14 B15 B16 C3 C8 30 15 45
Solución de problemas A6 A11 A99 A100 B1 B2 B4 B6 B9 B10 B14 B15 B16 C3 15 26 41
Proba mixta B1 B2 B4 B9 B14 B15 B16 4 30 34
Prácticas de laboratorio A1 A2 A4 A5 A6 A11 A99 A100 B2 B9 B10 B14 B15 B16 C3 C8 8 16 24
 
Atención personalizada 6 0 6
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Sesión expositiva xeral con resolución de dúbidas de temas anteriores
Solución de problemas A partir de boletín de problemas propostos polo profesor, resolución por parte do alumno, corrección e resolución en sesión de grupo grande. A resolución destes exercicios pode ser liberadora de contido para a proba obxectiva. A forma de resolución, presencial ou non presencial, os tempos dispoñibles para iso e os contidos afectados serán fixados polo profesor, quen informará aos alumnos a comezo do curso.
Proba mixta
Baixo esta denominación inclúense:
1.- As probas de carácter oficial que se realizan ao finalizar o cuadrimestre e de segunda oportunidade. Estas constan dun conxunto de exercicios e preguntas que o alumno deberá resolver e responder nun tempo máximo estipulado polo profesor.
2.- Todas aquelas actividades avaliables propostas polo profesor ao longo do período lectivo e que permitan a aquel facer unha avaliación continuada do traballo e coñecemento dos alumnos no tocante á materia.
Prácticas de laboratorio Prácticas de mediciones eléctricas diversas
Montajes sobre paneles didácticos. Toma de resultados.
Realización de diferentes esquemas de arranque de motores trifásicos propuestos en clase con el simulador:
1.1. Arranque directo
Inversión de sentido de giro
1.2. Arranque estrella-triángulo
1.2.1 Esquema de potencia y maniobra de arranque estrella triangulo
1.3. Arranque de motores de devanados partidos “part-winding”
1.3.1 Esquema de potencia y maniobra de arranque “part-winding”
1.4. Arranque estatórico por resistencias
1.5. Arranque rotórico por resistencias de los motores de anillos
1.6. Arranque electrónico (soft starter)
2. Regulación de velocidad de los motores asíncronos trifásicos.
2.1 Motores de dos velocidades-Conexión Dahlander.
2.1.1. Esquema de Potencia y mando arranque Dahlander.
2.2. Variación de velocidad en motores de anillos por regulación por deslizamiento
2.3. Variación de velocidad por convertidor de frecuencia

Atención personalizada
Metodoloxías
Sesión maxistral
Prácticas de laboratorio
Solución de problemas
Proba mixta
Descrición
Con atención orientada al afianzamiento de conceptos fundamentales
Prácticas en laboratorio con atención especial a observar la seguridad para evitar accidentes
Problemas orientados a ejercitarse en la aplicación de los conceptos teóricos anteriormente expuestos.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Prácticas de laboratorio A1 A2 A4 A5 A6 A11 A99 A100 B2 B9 B10 B14 B15 B16 C3 C8 Montajes sobre paneles didácticos y virtuales ( simulador). Toma de resultados.
Realización de diferentes esquemas de arranque de motores trifásicos propuestos en clase con el simulador:
1.1. Arranque directo
Inversión de sentido de giro
1.2. Arranque estrella-triángulo
1.2.1 Esquema de potencia y maniobra de arranque estrella triangulo
1.3. Arranque de motores de devanados partidos “part-winding”
1.3.1 Esquema de potencia y maniobra de arranque “part-winding”
1.4. Arranque estatórico por resistencias
1.5. Arranque rotórico por resistencias de los motores de anillos
1.6. Arranque electrónico (soft starter)
2. Regulación de velocidad de los motores asíncronos trifásicos.
2.1 Motores de dos velocidades-Conexión Dahlander.
2.1.1. Esquema de Potencia y mando arranque Dahlander.
2.2. Variación de velocidad en motores de anillos por regulación por deslizamiento
2.3. Variación de velocidad por convertidor de frecuencia.

-Evaluación mediante examen: Realización de esquema eléctrico de una instalación con diferentes premisas y métodos de arranques de motores trifásicos usando un simulador.
-El alumno debe de entregar el boletín de ejercicios propuestos en clase, realizados con simulador, para que pueda tener derecho a que se le tenga en cuenta la nota de prácticas.

Notas importantes para le entrega del boletín de ejercidos de prácticas:

Las prácticas se entregaran en formato digital por correo electrónico a j.romero.gomez@udc.es en archivo Zip usando WeTransfer
El archivo Zip debe ser enviado siguiendo las siguientes instrucciones:

• Nombre del archivo: 1º apellido 2ºApellido_ Nombre Alumno
• El archivo debe contener los esquemas eléctricos guardados con el numero de esquema propuesto y con la extensión .cad


-Para aprobar la asignatura es imprescindible tener aprobadas las prácticas

40
Proba mixta B1 B2 B4 B9 B14 B15 B16 A proba de carácter oficial consistirá nun exame final 60
 
Observacións avaliación
<p>As porcentaxes son soamente unha primeira aproximación.Os criterios de avaliación contemplados nos cadros A-III/1 e A-III/2 do Código&nbsp; STCW e as súas emendas relacionados con esta materia teranse en conta á hora de deseñar e realizar a avaliación. Coa avaliación trátase de comprobar as competencias.</p><p>A cualificación obtida en cada unha das metodoloxías avaliables e, por extensión, en cada unha das probas ou actividades nas que se dividen estas, consistirá nunha nota numérica que vai de 0 a 10 puntos. O profesor informará ao comezo o curso da puntuación na que se establece o aprobado para cada unha destas.</p><p>A cualificación final da materia obterase como suma ponderada da nota obtida en cada unha das metodoloxías avaliables, resultando nun valor numérico sobre un máximo de 10 puntos.</p><p>cualificación final = cualificación proba mixta (60%) + cualificación prácticas de laboratorio (40%)</p><p>O aprobado da materia establécese en 5 puntos e está condicionado polo aprobado de todas e cada unha das metodoloxías avaliables e de cada unha das probas ou actividades en que estas puidesen dividirse.</p><p>Puidese darse o caso no que, aínda cando un alumno suspendese algunha das metodoloxías avaliables, a suma ponderada das notas de todas elas arroxase unha cualificación maior ou igual a 5. Nestes casos, a nota que se consignará na acta da convocatoria en curso será de 4,5 puntos.</p><p>O profesor resérvase o dereito de flexibilizar lixeiramente os anteriores criterios tendo en consideración as circunstancias particulares dun determinado caso. A valoración desta posibilidade compete única e exclusivamente ao profesor da materia e non debe ser interpretada, baixo ningún concepto, como un dereito adquirido por parte do alumno senón como unha posibilidade que brinda o profesor atendendo a cada caso particular.</p><p>Baixo ningún concepto poderase aprobar a materia sen superar con éxito a Proba mixta.</p><p><strong>Observacións á avaliación da Proba mixta</strong></p><p>A actividade avaliable principal e única necesaria para aprobar a Proba mixta é o exame final. É dicir, a nota máxima obtida neste exame supón un 10 na Proba mixta.</p><p>Con todo, o profesor poderá propoñer actividades que permitan ao alumno mellorar a súa cualificación. Estas actividades serán de carácter voluntario.</p><p>No caso de que a suma da cualificación obtida no exame final e as obtidas nas distintas actividades propostas sexa superior a 10 puntos, a cualificación da Proba mixta será de 10 puntos.</p><p>A mera asistencia a clase non é obrigatoria para a superación da materia e tampouco supón ningún tipo de recompensa en termos de cualificación final da materia. O profesor da materia non levará un control de asistencia ás clases máis aló do que estime necesario para coñecer o nome dos alumnos. Con todo, ao longo dun curso académico prodúcense circunstancias nas que o profesor pode percibir e valorar o interese que un alumno mostra na materia e no aproveitamento das clases en particular. Circunstancias como estas poden ser: a resolución de problemas, a formulación de preguntas de interese, a participación en debates, etc. En definitiva, o termo aproveitamento está relacionado coa&nbsp; proactividad do alumno en relación coa materia e o proceso de aprendizaxe.</p><p>A observación e a valoración que o profesor poida levar a cabo en relación co aproveitamento voluntario e&nbsp; proactivo do alumno pode supoñer un reforzo na nota final cando esta superou un mínimo de calidade establecido. Todo iso a criterio exclusivo do profesor e sen menoscabo dos dereitos do resto do alumnado.</p><p><b>Observacións á avaliación de prácticas de laboratorio</b></p><p>Terase en conta a asistencia ás prácticas</p><p>&nbsp; &nbsp; &nbsp;<b>Avaliación mediante exame</b>: Realización de esquema eléctrico dunha instalación con diferentes premisas e métodos de arranques de motores&nbsp; trifásicos usando un simulador</p><p>&nbsp; &nbsp; &nbsp;<b>O alumno debe de entregar o boletín de exercicios propostos&nbsp; en clase</b>, realizados con simulador, para que poida ter dereito a que se lle teña en conta a nota de prácticas.</p><p>&nbsp; &nbsp; &nbsp;<b>Notas importantes para entrégalle do&nbsp; boletín de exercidos de prácticas</b>: As prácticas entregásense en formato dixital por correo electrónico a j.romero.gomez@udc.es en arquivo&nbsp;<b>Zip</b> usando&nbsp;<b>WeTransfer</b>&nbsp;</p><p>Para aprobar a materia é imprescindible ter aprobadas as prácticas.</p>

Fontes de información
Bibliografía básica Rapp Ocariz (1983). Bobinado de Máquinas Eléctricas. Bilbao. Ed. Vagma
Edminister (1991). Circuitos Eléctricos. Madrid. McGraw-Hill
Hubert (1987). Circuitos Eléctricos. Méjico.McGraw-Hill
Baquerizo Pardo (1986). Electricidad aplicada al Buque. Madrid. ETSIN.
Fraile Mora (1990). Electromagnetismo y circuitos eléctricos. ETSIC-Madrid
Chapman S.J. (1993). Máquinas Eléctricas. Bogotá. McGraw-Hill
Fraile Mora (2002). Máquinas Eléctricas. Madrid. UPM
H D McGeorge (). Marine Electrical Equipment and Practice. Butterworth-Heinemann
Dennis T. Hall (1999). Practical Marine Knowledge. London Witherby.
Donanl G. Fink (). Standard Handbook for Electrical Engineers. Mc Graw-Hill
AENOR (). UNE21-135-201.Instalaciones Eléctricas en Buques.Diseño de sistemas.
AENOR (). UNE21-135-501.Instalaciones Eléctricas en Buques.Planta de propulsión Eléctrica.

Además de la bibliografía recomendada,&nbsp;para facilitar la tarea de aprendizaje&nbsp;el&nbsp; profesor subirá a Moodle&nbsp;un extracto de &nbsp;presentaciones realizadas en el aula, ejercicios a resolver en las colecciones de boletines y&nbsp;propuestas de trabajos a realizar por el alumno. Se complementa lo anterior con otros recursos didácticos adaptados a los objetivos&nbsp;&nbsp;que se trata de conseguir.

&nbsp;

Se proyectarán los videos elaborados por "Videotel Marine International" relacionados con el contenido del programa.

Bibliografía complementaria Roldán Viloria (1986). Automatización por contactores. Barcelona. CEAC
Amable Lopez Piñeiro (2000). Electricidad aplicada al buque. Madrid. ETSIN

La bibliografía&nbsp;de Propulsión Eléctrica&nbsp;se complementa con las presentaciones subidas a MOODLE proporcionadas por el profesor


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Matemáticas 1/631G02151
Física I/631G02153
Informática/631G02154
Inglés/631G02155
Matemáticas II/631G02156
Física II/631G02158
Matemáticas III/631G02260

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario
/

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías