Datos Identificativos 2022/23
Asignatura (*) Fundamentos Bioético-Xurídicos da Discapacidade e da Dependencia Código 651516003
Titulación
Mestrado Universitario en Discapacidade e Dependencia (plan 2015)
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 1º cuadrimestre
Primeiro Obrigatoria 4.5
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Dereito Privado
Dereito Público
Coordinación
Pereira Saez, Maria Carolina
Correo electrónico
c.pereira.saez@udc.es
Profesorado
Pereira Saez, Maria Carolina
Correo electrónico
c.pereira.saez@udc.es
Web
Descrición xeral Coñecemento dos fundamentos éticos básicos e das principais fontes xurídicas na atención a discapacidade e as persoas en situación de dependencia.

Competencias do título
Código Competencias / Resultados do título
A1 CE1. Ser capaz de integrar o fenómeno da discapacidade e a dependencia dentro da construción social do proceso saúde-enfermidade
A3 CE3. Ser capaz de integrar e actuar respecto aos conceptos e principios éticos e xurídicos básicos referidos á discapacidade e a dependencia
A4 CE4. Capacidade para a análise da influencia das achegas sociais e científicas das ciencias socio-sanitarios sobre a discapacidade e a dependencia no sistema xurídico
B1 CB6. Posuír e comprender coñecementos que acheguen unha base ou oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación
B2 CB7. Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en ámbitos novos ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo
B7 CG2 Identificar, avaliar e resolver os problemas derivados da presenza de discapacidade e dependencia
B8 CG3 Capacidade para a toma de decisións na resolución de problemas.
B9 CG4 Ser capaz de intervir na problemática derivada da discapacidade e da dependencia
C1 CT1. Ser capaz de relacionarse de forma eficiente con e dentro do equipo multidisciplinar, intradisciplinar e transdisciplinar.
C2 CT2. Coñecer os recursos sociosanitarios e aprender a utilizalos para elaborar programas de intervención no ámbito da discapacidade e a dependencia
C4 CT4. Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias / Resultados do título
Coñecer un panorama de respostas ético-xurídicas á situación das persoas con discapacidade e en situación de dependencia. AI3
BI1
BI2
BI7
BI9
CI4
Coñecer, comprender e utilizar os conceptos, normas e principios xurídicos básicos referidos á discapacidade e a dependencia. AI3
BI2
CI2
Identificar as categorías e os conceptos xurídicos básicos á luz das novas achegas científicas no ámbito da discapacidade e a dependencia. AI4
BI1
BI2
CI2
Procurar novas vías de reflexión e tratamento da discapacidade e a dependencia desde o Dereito. AI3
BI2
BI7
BI8
CI1
Adquirir a capacidade de argumentación con dereitos nos procesos de toma de decisións en materia de discapacidade e dependencia. AI1
AI3
AI4
BI1
BI2
CI4

Contidos
Temas Subtemas
Tema 1: Ética e Dereito 1. A Ética.
2. O Dereito.
3. Ética, Dereito e outras ordes norrmativas. A Deontoloxía.
4. A Bioética.
Tema 2. O significado ético e xurídico da discapacidade e a dependencia 1. A persoa con discapacidade. Modelos.
2. O significado ético da discapacidade.
3. A traducción xurídica da discapacidade e a dependencia: inimputabilidade, invalidez, minusvalía, modificación da capacidade, dependencia.
Tema 3. A intervención en materia de discapacidade e dependencia 1. Modelos de relación profesional-usuario. Paternalismo. Autonomía. O modelo iusfundamental.
2. O profesional responsable.
3. Os métodos para a toma de decisións. A deliberación.
Tema 4. A toma de decisións 1. Requisitos. Capacidade, información, voluntariedade.
2. Suxeitos e escenarios. Consentimento informado, planificación anticipada da atención, decisións de representación.
3. Intimidade e confidencialidade.
4. Contexto. Xustiza.
Tema 5: O coidado da discapacidade e a atención a dependencia 1. O coidado da discapacidade. Normativa básica. Principios éticos e xurídicos.
2. A promoción da autonomía e a atención a dependencia. Normativa básica. Principios éticos e xurídicos.


Planificación
Metodoloxías / probas Competencias / Resultados Horas lectivas (presenciais e virtuais) Horas traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A4 B1 B7 C2 15 30 45
Traballos tutelados A1 A3 B2 B8 B9 C1 C4 14.5 44 58.5
Proba de resposta múltiple A3 B1 2 3 5
 
Atención personalizada 4 0 4
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Mediante unha exposición oral o profesor trata de transmitir os conceptos e coñecementos básicos da materia para facilitar ao estudante a súa adecuada comprensión.
Traballos tutelados Coa guía do profesor, o estudante mellora a súa aprendizaxe autónoma mediante a realización de traballos sobre aspectos concretos do tratamento ético e xurídico da discapacidade e a dependencia. Desta maneira desenvolve habilidades de argumentación, destrezas metodolóxicas e reflicte os seus coñecementos.
Proba de resposta múltiple Proba para a avaliación dos coñecementos adquiridos.

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Descrición
A atención personalizada nas metodoloxías indicadas ten como finalidade principal orientar o manexo, ordenación, comprensión e avaliación dos materiais de traballo, singularmente das normas xurídicas. Tamén pretende guiar a deliberación e argumentación para garantir o seu rigor, en razón do escaso coñecemento da linguaxe e os conceptos xurídicos e a falta de costume no seu manexo.
A atención personalizada para os estudantes con recoñecemento de dedicación a tempo parcial ou dispensa académica de exención de asistencia se concretará axustándose ás súas circunstancias, previa titoría coa profesora da materia.

Avaliación
Metodoloxías Competencias / Resultados Descrición Cualificación
Traballos tutelados A1 A3 B2 B8 B9 C1 C4 Avaliación dos coñecementos e, sobre todo, das habilidades argumentativas orais e escritas. 50
Proba de resposta múltiple A3 B1 Principal avaliación dos coñecementos relativos aos fundamentos éticos e xurídicos da discapacidade e a dependencia. 50
 
Observacións avaliación

O método de avaliación para os estudantes con recoñecemento de dedicación a tempo parcial consistirá nunha proba de resposta múltiple (50%) e un traballo tutelado (50%). A profesora estará o seu dispor para consultas, tutorías, dudas, etc.

O método de avaliación é o mesmo para a primeira e a segunda convocatoria.

En caso de fraude ou plaxio en la realización de las pruebas de evaluación, a calificación da materia na oportunidade correspondente será 0.


Fontes de información
Bibliografía básica

Bibliografía básica:

De Lorenzo, R. y Pérez Bueno, L.C. (dir.) (2007): Tratado sobre discapacidad, Cizur Menor, Thomson, Aranzadi.

Oliver, M. (2009): Understanding disability: from theory to practice, 2ª ed. revisada, London, Palgrave-Macmillan.

Seoane, J. A. (2011): “¿Qué es una persona con discapacidad?”, Ágora, v. 30, nº 1, pp. 143-161.

Shakespeare, T. (2014): Disability rights and wrongs revisited, 2º ed., London, Routledge.


Normativa básica:

Constitución española

Código Civil

Código Penal

Ley 39/2006, de 14 de diciembre, de promoción de la autonomía personal y atención a las personas en situación de dependencia.

Real Decreto legislativo 1/2013, de 29 de noviembre, que aprueba el texto refundido de la Ley General de Derechos de las personas con discapacidad y su inclusión social.

Resolución 61/106, de la Asamblea General de las Naciones Unidas, sobre la Convención internacional sobre los derechos de las personas con discapacidad (Nueva York, 13.12.2006; BOE 21.4.2008).

Bibliografía complementaria

Álvarez Lata, N. y Seoane, J. A. (2010): “El proceso de toma de decisiones de la persona con discapacidad. Una revisión de los modelos de representación y guarda a la luz de la Convención sobre los derechos de las personas con discapacidad”, Derecho privado y Constitución, 24, pp. 11-66.

Asís Roig, R. de (2007): "Reflexiones en torno a la ley de promoción de la autonomía personal y atención a las personas en situación de dependencia", Universitas. Revista de Filosofía, Derecho y Política 5, pp. 3-21.

Etxebarría, X. (2011): “La Convención de la ONU sobre los derechos de las personas con discapacidad: perspectiva ética”, Siglo Cero, v. 42 (1), nº 237, pp. 33-46.

García Garnica, M. C., Rojo Álvarez-Manzaneda, R. (2014): Nuevas perspectivas del tratamiento jurídico de la discapacidad y la dependencia, Madrid, Dykinson.

Montoya, A. (dir.) (2007): La protección de las personas dependientes. Comentario a la Ley 39/2006, de promoción de la autonomía personal y atención a las personas en situación de dependencia, Cizur Menor, Thomson, Civitas.

Palacios, A. (2008): El modelo social de la discapacidad: orígenes, caracterización y plasmación en la Convención Internacional sobre los Derechos de las Personas con Discapacidad, Madrid, Cermi, Cinca.

Palacios, A. y Bariffi, F. (dir.) (2007): La discapacidad como una cuestión de derechos humanos. Una aproximación a la Convención internacional sobre los derechos de las personas con discapacidad, Madrid, Cinca.

Quinn, G. y Degener, T. (2002): Uso actual y posibilidades futuras de los instrumentos de derecho humanos de las Naciones Unidas en el contexto de la discapacidad, Nueva York y Ginebra, Naciones Unidas.

Seoane, J. A. (2011):"La Convención de la ONU sobre lso derechos de las personas con discapacidad: perspectiva jurídica" Siglo Cero, v.42 (1), nº 237, pp. 21-32.


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións

Para axudar a conseguir unha contorna inmediata sustentable e cumprir cos obxectivos estratéxicos do Plan Green Campus da Facultade de Fisioterapia, os traballos documentais que se realicen nesta materia poderanse solicitar tanto en formato papel como virtual ou soporte informático. De realizarse en papel, seguiranse na medida do posible as seguintes recomendacións xerais:

- Non se utilizarán plásticos.

- Realizaranse impresións a dobre cara.

- Empregarase papel reciclado.

- Evitarase a realización de borradores.



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías