Datos Identificativos 2023/24
Asignatura (*) Mecanismos de xeración da variación xenética Código 610441005s
Titulación
Máster Universitario en Bioloxía Molecular, Celular e Xenética (semipresencial)
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 1º cuadrimestre
Primeiro Obrigatoria 3
Idioma
Castelán
Inglés
Modalidade docente Híbrida
Prerrequisitos
Departamento Bioloxía
Coordinación
Gonzalez Tizon, Ana Maria
Correo electrónico
ana.gonzalez.tizon@udc.es
Profesorado
Gonzalez Tizon, Ana Maria
Vila Sanjurjo, Antón
Correo electrónico
ana.gonzalez.tizon@udc.es
anton.vila@udc.es
Web http://cie48.udc.es
Descrición xeral Esta materia profundiza en el conocimiento de los diversos mecanismos que generan la variación genética, tanto en el aspecto de sus bases moleculares como en el de su impacto sobre los genomas y la evolución de las especies.

Competencias do título
Código Competencias do título
A3 Capacidade de utilizar ferramentas Bioinformáticas a nivel de usuario
A6 Capacidade de comprender o funcionamento celular a través da súa organización estrutural, sinalización bioquímica, expresión génica e variabilidade xenética
A11 Capacidade de comprender a estrutura, función e evolución dos xenomas e aplicar as ferramentas necesarias para o seu estudio
A12 Capacidade para comprender, detectar e analizar a variación xenética, coñecer os procesos de genotoxicidad e as metodoloxía
A13 Capacidade para integrarse profesionalmente en servizos do sector sanitario, farmacéutico, veterinario, produción animal, biotecnoloxía ou industrias do sector da alimentación
B1 Capacidade de análise e síntese de problemas biolóxicos en relación coa Bioloxía Molecular, Celular e Xenética
B2 Capacidade de toma de decisións para a resolución de problemas: que sexan capaces de aplicar os coñecementos teóricos e prácticos adquiridos na formulación de problemas biolóxicos e a busca de solucións
C2 Capacidade para coñecer e empregar axeitadamente a terminoloxía técnica do campo de coñecemento do máster, na lingua nativa e en inglés, como lingua de difusión internacional neste campo
C3 Capacidade de utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Coñocer os mecanismos causantes da variabilidade xenética e a importancia da variación xenética na evolución. AI3
AI6
AI11
AI12
AI13
BI1
BI2
CM2
CM3

Contidos
Temas Subtemas
Tema 1. Natureza das mutacións. Estimacións da taxa de mutación e frecuencia.
Tipos de lesións causadas por mutacións. Mutáxenos físicos e químicos.
Reversión e eliminación.
A paramutación.
Tema 2. Mecanismos de reparación do ADN. Métodos preventivos.
Reparación directa.
Reparación por escisión.
Reparación post-replicación.
Tema 3. Enfermidades xenéticas relacionadas con axentes mutaxénicos. Cancro.
Enfermidades por avarías nos sistemas de reparación.
Tema 4. ADN móbil: Abundancia nos xenomas.
Clasificacións de elementos transpoñibles. Proliferación.
Evolución modular. Impacto nos xenomas. Domesticación.
Tema 5. Procesos de recombinación. Taxas de recombinación.
Conversión xenética.
Dimorfismo sexual da taxa de recombinación, cruzamento e conversión de xenes.
Conversión xenética sesgada
Tema 6. Evolución do pensamento científico sobre a orixe da variabilidade xenética. A contribución de Woese. ntrodución: Evolución celular: o camiño “desigual” cara “quen sabe
onde"
Historia do pensamento evolutivo: Lamarck
Historia do pensamento evolutivo: unha síntese moderna da bioloxía evolutiva
Estado da microbioloxía (e da viroloxía) durante a maior parte dun século
XX
luca
Tema 7. A evolución microbiana na era da xenómica Introdución
A dinámica turbulenta da evolución microbiana
hgt
Conceptos malditos da xenética clásica: elementos xenéticos con sabor
Lamarckiano?
Conceptos malditos da xenética clásica: evolución da evolución?
Tema 8. O misterioso mundo dos virus Introdución
figuras e definicións
¿Están vivos os virus?
As primeiras ideas sobre a evolución dos virus
A bioloxía estrutural permite unha mirada profunda ao pasado
A orixe dos replicóns virais
Cando se orixinaron os virus?
Fluxo xenético entre virus e hóspedes
Novos descubrimentos sobre a evolución dos virus
Modelos de dinámica de poboacións virales
conclusións

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A3 A6 A11 A12 A13 B1 B2 C2 C3 0 36 36
Proba de ensaio C2 C3 2 8 10
Proba de resposta múltiple C2 C3 8 0 8
Lecturas A6 A11 A12 B1 B2 C2 C3 0 14 14
Prácticas de laboratorio A12 A13 B1 B2 C2 C3 6 0 6
 
Atención personalizada 4 0 4
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral No caso do alumnado PRESENCIAL, en cada clase expoñeranse os contidos do temario.
Proba de ensaio Proba escrita na que se tratará calquera aspecto abordado na docencia teórica e práctica

Proba de resposta múltiple
Lecturas
Prácticas de laboratorio As prácticas de laboratorio son as seguintes:
Práctica 1: amplificación por medio de PCR de ADN mitocondrial de Drosophila buzzatti
Práctica 2: electroforésis dos produtos de PCR
Práctica 3: Traballos con ferramentas bioinformáticas para a análise dos produtos de PCR e para a súa utilización na ensamblaxe do xenoma mitocondrial de Drosophila buzzatti
PLAN DE CONTINXENCIA: no caso de confinamento as prácticas serán reconvertidas ou sustituídas en análise informáticos traballando con distintas secuencias xenómicas.

Atención personalizada
Metodoloxías
Descrición
O alumnado podrá acudir as tutorías dos profesores noss horarios previamente establecidos ou consensuados cos alumnos e alumnas da materia.


Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Proba de ensaio C2 C3 Test de resposta múltiple sobre os contenidos teóricos e prácticos. Cando menos o 50% da proba será en inglés. Nesta actividade avaliarase a adquisición das competencias A5, A9, A16. 70
Prácticas de laboratorio A12 A13 B1 B2 C2 C3 Valorarase a asistencia ás sesións prácticas e a execución dos exercicios propostos polo profesor. Para o seguemento e avaliación do aprendizaxe, os alumnos haberán de elaborar e presentar un caderno de prácticas ca súa introducción, materiais e métodos, descripción de resultados e conclusións. Nesta actividade avaliarase a adquisición da competencia A5. 15
 
Observacións avaliación
<p>As prácticas de laboratorio son obrigatorias.</p><p>Para aprobar a
materia o alumno debe obter a lo menos un 50% da cualificación da proba
mixta e un 50% da cualificación de prácticas de laboratorio.<em><br /></em></p><p>Se
considerará NON PRESENTADO cando o alumno non participe en máis dun 20%
das actividades avaliables programadas. Este criterio se aplica á
convocatoria de xaneiro, Na convocatoria de xullo, para obter a
cualificación NON PRESENTADO, bastará con non presentarse ás probas
obxectivas (examen de teoría e examen de prácticas). </p><p>Para a
avaliación da convocatoria de xullo o alumno, ademáis dos exámenes de
teoría e prácticas, deberá presentar  a presentación en power point da exposición oral. No caso de que xa estivese avaliada na convocatoria
de xaneiro, a culificación obtida manterase na de Xullo</p><p>Para o
alumnado con dedicación a tempo parcial e dispensa de exención de
asistencia  o   profesor   adoptará   as   medidas   que   considere  
oportunas   para   non   perxudicar   a   súa   cualificación
(flexibilidad nas datas de entrega das actividades avaliables, data de
examen, entrega de seminarios). Asemesmo, en vez da presentación oral,
estes alumnos realizarán un resumen de 2-3 páxinas que deberán entregar
en pdf a o profesorado da materia. </p><p><br /></p><p><em><br /></em></p>

Fontes de información
Bibliografía básica Gibson, G. (2009). A primer of genome science. Sinauer Associates
E.C. Friedberg et al. (2006). DNA repair and mutagenesis. Second edition. ASM Press
Weiner, M. P., Gabriel, S., and Claibo, J. (2007). Genetic variation: a laboratory manual. Cold Spring Harbor Laboratory Press
Meyers, R. A. (2007). Genomics and genetics: from molecular details to analysis and techniques. Wiley-VCH
N L Craig et al. (2002). Mobile DNA II. ASM Press
O alumnado recibirá por parte dos profesores da materia webgrafía reciente e artículos de revisión para preparar axeitadamente a materia.

Bibliografía complementaria R Scott Hawley, MY Walker (2003). Advanced genetic analysis. Finding meaning in a genome. . Blackwell Publishing
Hartl, D. L. (2009). Genetics: analysis of genes and genomes. Jones and Bartlett
Watson et al. (2004). Molecular Biology of the gene. Fifth edition. Pearson-Cummings
J. M. Coffin et al. (1997). Retroviruses. Cold Spring Harbor Laboratory Press


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións
A a sistencias as clases maxistrais posibilita o tratamento de dúbidas ou cuestións que poidan xurdir no transcurso das explicacións, facilitando a comprensión dos temas. O estudo debe contemplar a consulta habitual de, ao menos, a bibliografía recomendada. O estudo e traballo en grupo favorece a comprensión e desenvolve o espíritu crítico. As dudas e dificultades que plantexe calqueira asoecto da materia resolveránse o antes posible, plantexándoas nas clases presenciáis ou acudindo as tutorías individuais. Dado que parte da bibliografía recomendada para esta materia está en inglés, se recomenda ter manexo dista lingua, a lo menos a nivel de comprensión de textos escritos. 

Perspectiva de xénero

En esta materia terase presente a perspectiva de xénero, non se tolerarán actitudes sexistas e fomentaranse os valores de respecto e igualdade.

Programa Green Campus Facultade de Ciencias

Para axudar a conseguir una contorna inmediata sustentable e cumprir co punto 6 da “Declaración Ambiental da facultade de Ciencias (2020)”, os traballos documentais que se realicen nesta materia:

a. Solicitaranse maioritariamente en formato virtual e soporte informático

b. De realizarse en papel:

Non se empregarán plásticos

Realizaranse impresións a dobre cara

Empregarase papel reciclado

Evitarase a realización de borradores

A Declaración Ambiental está disponible en:

https://ciencias.udc.es/images/Facultade/Green_Campus/Regulamento_Comit%C3%A9_Green_Campus_FCiencias.pdf



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías