Datos Identificativos 2023/24
Asignatura (*) Xestión de Patrimonio Dixital e Xestión Dixital do Patrimonio Código 614552003
Titulación
Máster Universitario en Patrimonio Cultural Dixital
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 1º cuadrimestre
Primeiro Obrigatoria 5
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Ciencias da Computación e Tecnoloxías da Información
Humanidades
Coordinación
Fernandez Travieso, Carlota
Correo electrónico
carlota.ftravieso@udc.es
Profesorado
de Castro Celard, David
Fernandez Travieso, Carlota
Saavedra Places, María de los Angeles
Correo electrónico
david.decastro@udc.es
carlota.ftravieso@udc.es
angeles.saavedra.places@udc.es
Web http://https://campusvirtual.udc.gal/
Descrición xeral Abórdanse os conceptos de patrimonio dixital e dixitalizado, con atención á súa creación, almacenamento, acceso, modelado e xestión. Así mesmo, se estuda o proceso de creación e xestión do proxectos patrimoniais na contorna dixital.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 CON1-Concepto e fundamento histórico do patrimonio
A4 CON4-Coñecementos sobre entidades de patrimonio dixital, modelaxe e xestión da información patrimonial
A5 CON5-Coñecementos sobre creación e xestión de proxectos patrimoniais na contorna dixital
B3 HAB3-Ser capaz de establecer relacións e interactuar cos enfoques de diversas disciplinas
B5 HAB5-Ser capaz de elixir e presentar os resultados de proxectos de todo tipo relacionados coa xestión do patrimonio dixital
B7 DES2-Ser capaz de planificar e xestionar o desenvolvemento temporal dun proxecto de xestión patrimonial
C1 CB1. Posuír e comprender coñecementos que aporten unha base ou oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación
C2 CB2. Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en contornos novos ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa sá área de estudo
C5 CB5. Que os estudantes posúan as habilidades de aprendizaxe que lles permitan continuar estudando dun modo que terá que ser en grande medida autodirixido ou autónomo
C6 CG1. Construír, xestionar e difundir o patrimonio dixital e o tratamiento dixital do patrimonio en todas as súas acepcións
C7 CG2. Aplicar o coñecemento na implementación de proxectos patrimoniais no contorno digital
C8 CG3. Utilizar adecuadamente as ferramentas tecnolóxicas necesarias para a adquisición, procesado, xestión e difusión do patrimonio cultural dixital
C11 CG6. Crear contidos orixinais no ámbito do patrimonio cultural unindo coñecementos humanísticos e tecnolóxicos.
C12 CT1. Adaptar o uso e transferencia do coñecemento a novas situacións derivadas do cambio tecnolóxico
C13 CT2. Facer fronte de forma activa á resolución de problemas no contorno social e de mercado.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Distinguir o patrimonio dixital e o dixitalizado e coñecer as súas características AP1
BP3
CP1
CP2
CP5
Ser capaz de identificar entidades do patrimonio dixital, modelar os correspondentes dominios e xestionar información patrimonial AP4
AP5
BP3
BP5
CP1
CP2
CP5
CP6
CP7
CP8
CP11
CP12
Coñecer os procesos de creación e xestión de proxectos patrimoniais na contorna dixital AP4
AP5
BP3
BP5
BP7
CP1
CP2
CP5
CP6
CP7
CP8
CP11
CP12
CP13

Contidos
Temas Subtemas
1. PATRIMONIO DIXITAL E PATRIMONIO DIXITALIZADO
Concepto e definición
2. ENTIDADES DE PATRIMONIO DIXITAL: FORMAS DE ALMACENAMENTO E ACCESO Á INFORMACIÓN
2.1 Definición e tipos de elementos
2.2 Formas de almacenamento: as bases de datos e os seus tipologias
2.3 Acceso á información: buscadores tradicionais, buscadores facetados, linguaxes e formas de interrogación
3. MODELADO DA INFORMACIÓN PATRIMONIAL
3.1 Definición de modelos, estrutura da información e teoría da representación
3.2. Modelos de datos e metadatos para o patrimonio: ontologías, datos abertos e vocabularios controlados

4. XESTIÓN DA INFORMACIÓN PATRIMONIAL
4.1 Xestión do patrimonio escrito (textos e documentos). Repositorios de textos completos: as edicións dixitais. Linguaxes de marcado e o estándar TEI.
4.2 Xestión de obxectos e imaxes. Formas de representación de arquivos de imaxes e audiovisuais. Estándares para a súa #poñer# ao dispor: IIIF.
4.3 Xestión de datos: os principios FAIR

5. CREACIÓN E XESTIÓN DE PROXECTOS PATRIMONIAIS NA CONTORNA DIXITAL
5.1 Fases de creación dun proxecto.
5.2 Procesos de dixitalización e selección de tecnoloxías
5.3 Estratexias de preservación

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Prácticas a través de TIC A4 B3 B5 B7 C1 C2 C5 C6 C7 C8 C11 C12 C13 10 40 50
Obradoiro A4 A5 B3 B5 B7 C1 C2 C5 C6 C7 C8 C11 C12 C13 10 40 50
Proba obxectiva A1 A4 A5 C2 2 0 2
Sesión maxistral A1 A4 A5 C1 C2 15 8 23
 
Atención personalizada 0 0
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Prácticas a través de TIC Impartiranse clases prácticas nas que, aínda que se darán explicacións teóricas, principalmente se realizarán exercicios, algúns dos cales precisarán de ferramentas TIC, en concreto, Microsoft Access.
Nestas aulas proporanse traballos tutelados que o alumnado terá que realizar de forma individual e entregar nos prazos e segundo as normas que se establecerán durante o curso e quedarán publicados no espazo da materia no Campus Virtual, e que computarán para a avaliación.
Obradoiro Os alumnos experimentarán o proceso creación dunha edición académica digital curta sobre os documentos propostos pola profesora, poñendo en práctica procesos para a obtención do texto e as imaxes, a aplicación dun modelo TEI, a súa visualización e a posterior xestión dos datos. Terán que elaborar un traballo escrito no que reflexionen sobre as distintas fases do proceso de creación deste proxecto dixital, para presentar as tarefas que teñan realizado e os arquivos elaborados, que tamén se adxuntarán para a súa avaliación.
Proba obxectiva Exame dos contidos teórico-prácticos que pode combinar distintos tipos de preguntas: preguntas de resposta múltiple, de ordenación, de resposta breve, de discriminación, de completar e/ou de asociación.
Sesión maxistral Exposición oral dos contidos esenciais correspondentes aos temas do programa, que poderá ser apoiada por medios audiovisuais. Proposta de exemplos e modelos. Resposta a dúbidas e preguntas.

Atención personalizada
Metodoloxías
Prácticas a través de TIC
Obradoiro
Descrición
As titorías da materia permitirán aos estudantes resolver dúbidas sobre os contidos da materia, as prácticas a través das TIC e o obradoiro

En xeral e en todas as metodoloxías aplicadas, utilizaranse as titorías, o correo electrónico e a plataforma Moodle da UDC. Poderanse realizar titorías por Teams, acordándoas previamente por correo electrónico coas profesoras.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Proba obxectiva A1 A4 A5 C2 Valorarase a adecuación das respostas ás preguntas expostas, o nivel de coñecementos e aptitudes demostrado. 20
Prácticas a través de TIC A4 B3 B5 B7 C1 C2 C5 C6 C7 C8 C11 C12 C13 40
Obradoiro A4 A5 B3 B5 B7 C1 C2 C5 C6 C7 C8 C11 C12 C13 Se valorará la adecuación a las pautas marcadas para cada una de las actividades prácticas, la capacidad de relacionar los contenidos teóricos con las tareas realizadas y los archivos elaborados, la calidad de las aportaciones por parte de los alumnos, la coherencia de su estructura, la redacción y presentación. 40
 
Observacións avaliación

PRIMEIRA OPORTUNIDADE: 

Para aprobar a materia, é preciso obter unha nota media de 5 sobre 10 que se calculará atendendo ás porcentaxes sinaladas para cada metodoloxía no apartado de avaliación. Será imprescindible obter un mínimo de 4 sobre 10 en cada unha das medologías que se avalían, de non ser así a nota global da materia non será superior a 4,5. Non se avaliarán traballos entregados fóra de prazo ou non acordados cos docentes previamente cando sexa preciso. Cualificaranse cun 0 os traballos que non cumpran coas instrucións prescritas para a súa elaboración ou que fosen copiados ou plaxiados. A cualificación será de non presentado (N. P.), cando non se entreguen os traballos relativos ás prácticas a través de TIC ou o Obradoiro ou non se acuda ao exame. 

SEGUNDA OPORTUNIDADE

Poderán presentarse á segunda oportunidade UNICAMENTE aqueles/as estudantes que non superen a materia na primeira oportunidade. Gardaranse as notas relacionadas coas diferentes metodoloxías mencionadas no apartado de avaliación que resultasen aprobadas na primeira oportunidade. Será obrigatorio comunicar aos profesores como se abordará a avaliación nesta segunda oportunidade. Cando haxa que elixir un tema para unha das actividades do portafolios ou para o traballo tutelado, se non se fixo durante cUrso, será obrigatorio acordalo cos docentes, como mínimo, un mes antes da data fixada oficialmente para o exame. 

ALUMNOS CON DEDICACIÓN A TEMPO PARCIAL OU DISPENSA ACADÉMICA DE ASISTENCIAS A CLASE LEGALMENTE RECOÑECIDA:

Terán que acordar unha titoría nas dúas primeiras semanas de clase co fin de establecer un plan de traballo idóneo. Non haberá diferenzas no sistema de avaliación en relación co proposto para o resto do alumnado.

Escoitar


Fontes de información
Bibliografía básica Gengnagel, Tessa; Neuber, Frederike; Schulz, Daniela (2023). "EDITORIAL: FAIR Enough? Evaluating Digital Scholarly Editions and the Application of the FAIR Data Principles." RIDE 16 . https://ride.i-d-e.de/issues/issue-16/editorial/
Bazzaco, S. (2020). "El reconocimiento automático de textos en letra gótica del Siglo de Oro: creación de un modelo HTR basado en libros de caballerías del siglo XVI en la plataforma Transkribus", JANUS 9 (2020.
Vaughan, N. (2021). "Introducción a la codificación de textos en TEI (parte 1)", Programming Historian en español 5 . https://doi.org/10.46430/phes0053
Vaughan, N. (2021). "Introducción a la codificación de textos en TEI (parte 2)", Programming Historian en español 5 . https://doi.org/10.46430/phes0055
Allés-Torrent, S. (2019). "Introducción a la Text Encoding Initiative". TTHub. Text Technologies Hub: Recursos sobre tecnologías del texto y edición digital.. https://TTHub.io/aprende/introduccion-a-tei/
Sahle, P. (2016). "What is a scholarly digital edition?"In: Driscoll, Matthew-James; Pierazzo, Elena (eds.). Digital scholarly editing: theories and practices.. Cambridge: Open Book Publishers, pp. 19-39.
Unesco (2003). Carta de la UNESCO para la Preservación del Patrimonio Digital. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000229034_spa
Mancinelli, T. y Pierazzo, E. (2020). Che cos'è un'edizione scientifica digitale. Roma: Carocci
(2011). Directrices para la implementación de la digitalización de documentos (UNE-ISO/TR 13028: 2011).
Biblioteca Nacional de Australia (2003). Directrices para la preservación del patrimonio digital. Unesco
IFLA (2002). DIRECTRICES PARA PROYECTOS DE DIGITALIZACIÓN de colecciones y fondos de dominio público, en particular para aquellos custodiados en bibliotecas y archivos. Madrid: Ministerio de Cultura
Unesco / Persist (2021). Directrices UNESCO/PERSIST sobre selección del patrimonio digital para su conservación a largo plazo. https://repository.ifla.org/bitstream/123456789/1390/1/UNESCO%20PERSIST%20sobre%20selecci%C3%B3n%20d
Alvite-Díez, M.-L., & Rojas-Castro, A. (2022). Ediciones digitales académicas: concepto, estándares de calidad y software de publicación.. Profesional De La información, 31(2)
Monella, P. y Rosselli Del Turco, R. (2020). Extending the DSE: LOD support and TEI/IIIF integration in EVT, in Marras, Cristina; Passarotti, Marco; Franzini,Greta; Litta, Eleonora (eds.), Atti del IX Convegno Annuale AIUCD. La svolta inevitabil. Milano (special number of journal Quaderni di Umanistica Digitale), pp. 148-155
DANS (2020). Fair-Aware. Your first steps toward FAIR data(set). https://fairaware.dans.knaw.nl/
Silberschatz, A.; Korth, H.; Sudarshan, S. (2014). Fundamentos de bases de datos . Aravaca: McGraw-Hill
Elmasri, R.; Navathe, S. (2007). Fundamentos de sistemas de bases de datos. Madrid: Addison-Wesley
(). International Image Interoperability Framework. https://iiif.io/
Rivero Cornelio, E.; Martínez Fuentes, L.; Reina Juliá, L.; Benavides Abajo, J.; Olaizola Bartolomé (2002). Introducción al SQL para usuarios y programadores. Madid: Thomson
Díez Carrera, C. (2012). La bibioteca digital. Gijón, Trea
Reed, J. (2017). Learn IIIF. https://www.learniiif.org/
Universidad de Cornell (). Llevando la teoría a la práctica: tutorial de digitalización de imágenes. http://preservationtutorial.library.cornell.edu/tutorial-spanish/tutorial_Spanish.pdf
Parthenos (). MANAGE, IMPROVE AND OPEN UP YOUR RESEARCH AND DATA. https://training.parthenos-project.eu/sample-page/manage-improve-and-open-up-your-research-and-data/
van Zundert, J. (2018). On Not Writing a Review about Mirador: Mirador, IIIF, and the Epistemological Gains of Distributed Digital Scholarly Resources. Digital Medievalist, 11(1), p.5.
Connolly, T.; Begg. C. (2005). Sistemas de bases de datos: un enfoque práctico para diseño, implementación y gestión.. Madrid: Pearson
Bazzaco, S. (2018). «El Progetto Mambrino y las tecnologías OCR: estado de la cuestión», Historias Fingidas 6, 257-272.
Bazzaco, S.; Jiménez Ruiz, A. M.; Martín Molares, M. y Torralba Ruberte, A. (2022). «Sistemas de reconocimiento de textos e impresos hispánicos de la Edad Moderna.La creación de unos modelos de HTR para la transcripción automatizadade documentos en gótica y redonda (s. XV-XVII)», His.

As profesoras poderán proporcionar nas clases bibliografía específica para cada un dos temas e actividades a desenvolver, co fin de profundizar ou adecuar e actualizar de maneira continua os contidos da materia.

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías