Identifying Data 2023/24
Subject (*) Qualitative, Prospective and Participatory Research Techniques Code 615545004
Study programme
Máster Universitario en Métodos Avanzados de Investigación e Innovación na Análise Social
Descriptors Cycle Period Year Type Credits
Official Master's Degree 1st four-month period
First Obligatory 6
Language
Spanish
Galician
Teaching method Face-to-face
Prerequisites
Department Socioloxía e Ciencias da Comunicación
Coordinador
Cortés Vázquez, José Antonio
E-mail
j.a.cortes@udc.es
Lecturers
Cortés Vázquez, José Antonio
Rodríguez Teijeiro, Ariadna
E-mail
j.a.cortes@udc.es
ariadna.rodriguez@udc.es
Web http://www.sociologia.udc.gal
General description Con esta asignatura o estudantado poderá coñecer os plantexamentos teóricos e metodolóxicos avanzados para o estudo empírico das realidades sociais complexas a través de técnicas cualitativas, prospectivas e participativas. Trátase dunha materia eminentemente técnica na que nos penetraremos na forma de producir e extraer datos de experiencias, testemuños, prácticas e narrativas, entre outros. Percorreremos as técnicas máis comúns en investigación social cualitativa e penetrarémonos a un nivel avanzado nas fases e procesos a ter en conta dependendo dos escenarios e os suxeitos estudados.

Study programme competencies
Code Study programme competences
A1 C1. Know in detail the main theoretical and practical advances in qualitative and quantitative research and their application - critical, reflective and contextual - to understand, define and explain highly complex and uncertain phenomena associated with current social, economic and political challenges .
A2 C2. Know in detail the theoretical and practical foundations of participatory action research and the advanced use of social research for intervention in the public and private spheres.
A3 C3. Know in detail the theoretical and practical foundations of prospective techniques and their advanced use to issue conclusions based on the future evolution of complex and highly uncertain social, economic and political challenges.
A4 C4. Know, compare and combine in a creative and novel way the main paradigms and research designs (quantitative, qualitative, mixed, prospective, participatory), collecting the main recent advances in each design.
A11 H1. Evaluate and select the appropriate methodological paradigm (quantitative, qualitative, mixed, prospective, participatory) to formulate judgments based on incomplete or limited information on phenomena associated with social, economic and political challenges.
A13 H3 Develop applied research for intervention purposes related to some complex challenge of society.
A15 H5 Carry out qualitative and quantitative research in R.
A17 H7 Acquire the ability to continue delving into research and analysis methods in a way that will be largely self-directed and autonomous.
A19 H9 Develop an advanced capacity to evaluate the quality and results of research processes.
A20 CP1. Contrast the importance of the existing methodological diversity for the analysis of the social, political and economic reality, addressing different complex problems of current societies through creative and innovative solutions.
A24 CP5. Being able to work with data sources, scientific research methodologies and techniques, and advanced computer tools typical of the social sciences.

Learning aims
Learning outcomes Study programme competences
Coñecer os plantexamentos teóricos e metodolóxicos avanzados para o estudo empírico das realidades sociais complexas a través das técnicas cualitativas. AC1
AC4
AC11
AC13
AC17
AC20
AC24
Coñecer os plantexamentos metodolóxicos das principais técnicas cualitativas, de investigación-acción participativa (IAP), da investigación aplicada dirixida á intervención e da investigación prospectiva. AC2
AC13
AC20
Aprender a adaptar o uso das distintas técnicas cualitativas en función dos obxectivos de cada investigación. AC1
AC2
AC3
AC4
AC11
AC13
AC19
AC20
AC24
Adquirir as destrezas precisas para emitir conclusións fundamentadas na evolución de fenómenos complexos. AC11
AC13
AC15
AC17
AC19
AC20
Ser capaz de deseñar hipótesis e obxectivos de investigación de forma participativa e colaborativa así como coñecer os pasos e protocolos para asegurar os principios de distribución equitativa, representación e transparencia. AC11

Contents
Topic Sub-topic
BLOQUE I - A entrevista cualitativa. Entrevistas semi-estruturadas, abertas, conversacións informais, entrevistas de elite e grupais. Entrevista presencial e en liña. Elaboración dun guión de entrevista segundo escenario e suxeito investigado.
- Grupos de discusión. Captación, preparación e xestión de grupos. Elaboración dun guión de discusión.
- Observación participante. Elección e programación de escenarios. Inmersión ao campo e negociación de acceso. O diario de campo.
- Técnicas participativas de análises da realidade: o proceso de IAP. Xestión de obradoiros de participación.
BLOQUE II - A prospectiva como método para a toma de decisións estratéxicas. Historia e definición dos estudos do futuro.
- A análise de escenarios. Definición, deseño e utilidade.
- A análise DAFO e a toma de decisións.
- O deseño de estratexias mediante CAME.

Planning
Methodologies / tests Competencies Ordinary class hours Student’s personal work hours Total hours
Workshop A16 A21 A23 A29 A30 13 30 43
Supervised projects A11 A12 A13 A16 A17 A19 A20 A21 A23 A24 A29 A30 15 50 65
Guest lecture / keynote speech A1 A2 A3 A4 A5 A10 A11 A12 A13 A15 A17 A19 A20 A24 19 21 40
 
Personalized attention 2 0 2
 
(*)The information in the planning table is for guidance only and does not take into account the heterogeneity of the students.

Methodologies
Methodologies Description
Workshop Nos obradoiros aplicaránse os coñecementos adquiridos durante as sesións maxistrais coa axuda das docentes, a través de exercicios prácticos e exemplos.
Supervised projects Realizaránse prácticas e traballos nas que o estudantado levará a cabo o deseño, implementación e análisis dos datos obtidos a través das distintas técnicas abordadas.
Guest lecture / keynote speech As profesoras introducirán os diferentes contidos da asignatura nas sesións maxistrais nas que se fomentará la participación e o debate do estudantado.

Personalized attention
Methodologies
Workshop
Supervised projects
Description
Os obradoiros están orientados a resolver dúbidas e poñer en práctica o aprendido nas sesións maxistrais. Estos obradoiros permitirán a elaboración dos traballos tutelados. Neste sentido, realizarase atención personalizada durante os obradoiros e a través da realización de titorías individuais. O material utilizado nas sesións estará dispoñible no Campus Virtual, así como as instruccións para a elaboración das diferentes prácticas e traballos tutelados.

Assessment
Methodologies Competencies Description Qualification
Supervised projects A11 A12 A13 A16 A17 A19 A20 A21 A23 A24 A29 A30 Realizaranse prácticas e traballos nos que o estudantado levarán a cabo o deseño, implementación e análise dos datos obtidos a través das distintas técnicas aboradas. 100
 
Assessment comments
Convocatoria da primeira oportunidade

: a calificación global da materia será a resultante da suma das calificacións obtidas en cada bloque da asignatura (sendo o 50% das prácticas e traballos correspondentes ao Bloque I + o 50% das prácticas e traballos correspondentes ao Bloque 2). Hai que aprobar ambos bloques para poder superar a asignatura. 


Recoméndase a asistencia ás clases maxistrais e aos obradoiros para poder levar a cabo as prácticas e traballos tutelados. 

Convocatoria de segunda oportunidade: manterase o mesmo sistema de avaliación nas convocatorias de primeira e segunda oportunidade. O estudantado que non teña superado a materia na primeira convocatoria, deberá presentar a totalidade das prácticas e traballos na segunda convocatoria (manterase a calificación obtida naqueles traballos que teñan realizado durante o cuatrimestre).

Nota sobre implicacións do plaxio: Cualificación de suspenso na convocatoria na que se cometa a falta e respecto da materia na que se cometese. O/a estudante será cualificado con “suspenso” (nota numérica 0) na convocatoria correspondente do curso académico, tanto se a comisión da falta prodúcese na primeira oportunidade como na segunda. Para isto, procederase a modificar a súa cualificación na acta de primeira oportunidade, se fose necesario.

Sources of information
Basic

BIBLIOGRAFÍA BLOQUE I:

  • Conde Gutiérrez del Alamo, F. (2009). Análisis sociológico del sistema de discursos. Madrid: Centro de Investigaciones Sociológicas.
  • Corbetta, P., & Fraile Maldonado, M. (2003). Metodología y técnicas de investigación social. Madrid:McGraw-Hill.
  • Delgado, J.M y Gutiérrez, J (coord) (1994). Métodos y técnicas cualitativas de investigación en Ciencias Sociales. Madrid: Síntesis.
  • Denzin, N. K., y Lincoln, Y. S. (2011). The Sage handbook of qualitative research (4th ed.).. Thousand Oaks: Sage.
  • Flick, U. (2014). La gestión de la calidad. Madrid: Morata
  • Flick, U. (2015). El diseño de la Investigación Cualitativa. Madrid: Morata
  • García Ferrando, M., Ibáñez, J., y Alvira Martín, F. (1986). El análisis de la realidad social. Métodos y tecnicas de investigación. Madrid: Alianza.
  • Gutiérrez, J. (2008). Dinámica del grupo de discusión. Madrid: Centro de Investigaciones Sociológicas.
  • Harrison, H.; Birks, M.; Franklin, R. y Mills, J. (2017). Case Study Research: Foundations and Methodological Orientations . Forum: Qualitative Social Research, 18(1)
  • Hernández Sampieri, R.; Fernández Collado, C. y Baptista Lucio, M. P. (2010). Metodología de la investigación. Madrid: McGraw-Hill
  • Ibáñez, J. (1992). Más allá de la sociología: El grupo de discusión: Teoría y crítica (3ª ed.). Madrid: Siglo XXI.
  • Jorge Sierra, E. (2003). Nuevos elementos para la reflexión metodológica en sociología. Del debate cuantitativo/cualitativo al dato complejo. Papers, 70, 57-81.
  • King, G., Verba, S., & Keohane, R. O. (2000). El diseño de la investigación social. La inferencia científica en los estudios cualitativos. Madrid: Alianza.
  • Krueger, R. (1991). El grupo de discusión. Guía práctica para la investigación aplicada. Madrid: Pirámide.
  • Kvale, S. (2011). Las entrevistas en investigación cualitativa. Madrid: Morata.
  • Lozares, C, Martín, A. López, P. (1998). El tratamiento multiestratégico en la investigación sociológica. Papers, 55, 27-43.
  • Murillo, S. (2006). Detectives y camaleones: el grupo de discusión. Una propuesta para la investigación cualitativa. Madrid: Talasa.
  • Sarabia, B (1997). Metodología cualitativa en España. Madrid: Centro de Investigaciones Sociológicas.
  • Simons, H. (2011). El estudio de caso teoría y práctica. Madrid: Morata
  • Trinidad., A. Carrero,V y Soriano, R (2006). Teoría fundamentada "grounded theory" : la construcción de la teoría a través del análisis interpretacional. Madrid: Centro de Investigaciones Sociológicas.
  • Valles Martínez, M. (1997 (2003 reimp.)). Técnicas cualitativas de investigación social: reflexión metodológica y práctica profesional. Madrid: Síntesis.
  • van Dijk, T.A. (2009). Discurso y poder. Barcelona: Gedisa.
  • Velasco, M. y Díaz de Rada, A. (1997). La lógica de la investigación etnográfica. Barcelona: Trotta
  • William, E. (2007). The case study handbook: how to read, discuss, and write persuasively about cases. Boston, Mass.: Harvard Business School Press.

 

BIBLIOGRAFÍA BLOQUE II:

 

  • Bas, E. y Guilló, M. 2012. Prospectiva e innovación. Prospectiva e innovación, 1-356.
  • Bertrand de Jouvenel. 1967. The Art of Conjecture. New York: Basic Books.
  • Cely, A. V. 1999. Metodología de los escenarios para estudios prospectivos. Ingeniería e investigación, (44), 26-35.
  • Dennis Gabor. 1964. Inventing the Future. New York: Knopf.
  • Frederick R. Brodzinski. 1979. “The Futurist Perspective and the Managerial Process,” Utilizing Futures Research New Directions for Student Services, No. 6, 18-19.
  • Godet M. 1997. Manuel de prospective stratégique. Dunod, Paris.
  • Harold S. Becker. 1985. “Making Futures Research Useful: The Practitioner’s Opportunity”, Futures Research Quarterly 1:2, 17.
  • Huerta, D. S. 2020. Analisis foda o dafo. Bubok.
  • Ian H. Wilson. 1978. “Scenarios”. En Fowles, Jib ed. Handbook of Futures Research (Westport, Connecticut: 225-248.
  • Jib Fowles, ed. 1978. Handbook of Futures Research. Westport, Connecticut: Greenwood Press.
  • John McHale, “Futures Critical: A Review,” En Human Futures: Needs, Societies, Technologies (Guildford, Surrey, U.K.: IPC Business Press Limited, 1974), 13.
  • Marien, M. 1985. “Toward a New Futures Research: Insights from Twelve Types of Futurists,” Futures Research Quarterly 1:1, 13-14.
  • Miklos T. y Tello, M. E. 1998. Planeación prospectiva, Limusa Noriega Editores, México.
  • Olaf Helmer. 1983. Looking Forward: A Guide to Futures Research. London: Sage Publications.
  • Pachón, M. L. y Camargo Remolona, R. 2004. Una aproximación a los estudios de futuro. Facultad de Administración de Empresas, Universidad Externado de Colombia.
  • Rodríguez-Teijeiro, A., Otero-Enríquez, R. y Román-Masedo, L. 2018. Hacia una aproximación prospectiva de las prácticas curriculares: diagnóstico estratégico a través de un análisis DAFO. In Innovación educativa en la era digital: libro de actas (pp. 379-383). Universidad Nacional de Educación a Distancia–UNED.
  • Román-Masedo, L., Otero-Enríquez, R. y Rodríguez-Teijeiro, A. 2020. Estrategias de mejora del Prácticum del Grado en Sociología a través de un modelo CAME. In  IV Xornadas de Innovación Docente (pp. 435-446). Universidade da Coruña, Cufie.
Complementary

  • Coppedge, M. (2012). Democratization and research methods. New York: Cambridge University Press.
  • Creswell, John W (1994). Research design: qualitative and quantitative approaches. Thousand Oaks: Sage.
  • Goulding, Ch. (2002). Grounded theory: a practical guide for management, business and market researchers.
  • London: Sage.
  • Krueger, R. A. (1997). Developing questions for focus groups. London: Sage.
  • Krueger, R. A. (1997). Analyzing & reporting focus group results. London: Sage.
  • Locke, K.D. (2001). Grounded theory in management research. London: Sage.
  • Morgan, D.L. (1997). Planning focus groups. London: Sage.
  • Morgan, D.L. (1998). The focus group guidebook. London: SAGE.
  • Morse, J. (ed) (1994). Critical issues in qualitative research methods. London: Sage.
  • Nagy Hesse-Biber, P.L. (eds) (2006). Emergent methods in social research. Thousand Oaks, California: Sage
  • Silverman, D. (1993). Interpreting qualitative data: methods for analysing talk, text and interaction. London: Sage.
  • Strauss, A. y Corbin, J. (1990). Basics of Qualitative Research. London: Sage.
  • Wertz, F. J. (2011). Five ways of doing qualitative analysis: Phenomenological psychology, grounded theory discourse analysis, narrative research, and intuitive inquiry. New York: Guilford Press.
  • Denzin, N.K. y Lincoln, Y. S. (Coords.) (2012). Manual de investigación cualitativa. Volumen. II. Paradigmas y perspectivas en disputa. Barcelona: Gedisa. Capítulo:8
  • Flick, U. (2004). Introducción a la investigación cualitativa. Madrid: Morata. Capítulo: II
  • Jackson, Ph W. (1991). La vida en las aulas. Madrid: Morata. (Introducción)
  • Lather, P. (2006). Paradigm proliferation as a good thing to think with: teaching research in education as a wild profusion. International Journal of Qualitative Studies in Education,19(1), January-February, 35-57.
  • Denzin, N.K. y Lincoln, Y. S. (Coords.) (2012). Manual de investigación cualitativa. Volumen. I. El campo de la investigación cualitativa. Barcelona: Gedisa (Cap.6 Christians, C. G. La ética y la política en la investigación cualitativa.
  • Flick, U. (2004). Introducción a la investigación cualitativa. Madrid: Morata.Libros generales
  • Goetz, J. P.y LeCompte. M.D. (1988). Etnografía y diseño cualitativo en investigación educativa. Madrid: Morata.
  • Hammersley, M. y Atkinson, P. (2001). Etnografía. Métodos de investigación. Barcelona: Paidós.
  • House, E. R. y Howe, K. R. (2001). Valores en evaluación e investigación social. Madrid: Morata.
  • Stake, R. E. (1998). Investigación con estudio de casos. Madrid: Morata.
  • Taylor, S.J. y Bogdan, R. (1986). Introducción a los métodos cualitativos de investigación. Barcelona: Paidós.


Recommendations
Subjects that it is recommended to have taken before

Subjects that are recommended to be taken simultaneously
Process and Design in Social Research/615545002
Innovations in Qualitative Data Analysis/615545006

Subjects that continue the syllabus

Other comments

Recomendacións:

1.- A entrega dos traballos documentais que se realicen nesta materia:

1.1. Solicitarase en formato virtual e/ou soporte informático

1.2. Realizarase a través do Campus Virtual, en formato dixital sen necesidade de imprimilos

1.3. De se realizar en papel:

- Non se empregarán plásticos.

- Realizaranse impresións a dobre cara.

- Empregarase papel reciclado.

- Evitarase a impresión de borradores.

2.- Débese facer un uso sostible dos recursos e a prevención de impactos negativos sobre o medio natural

3.- Débese ter en conta a importancia dos principios éticos relacionados cos valores da sostenibilidade nos comportamentos persoais e profesionais

4.- Segundo se recolle nas distintas normativas de aplicación para a docencia universitaria deberase incorporar a perspectiva de xénero nesta materia (usarase linguaxe non sexista, utilizarase bibliografía de autores de ambos os sexos, propiciarase a intervención en clase de alumnos e alumnas...)

5.- Traballarase para identificar e modificar prexuízos e actitudes sexistas, e influirase na contorna para modificalos e fomentar valores de respecto e igualdade

6. Deberanse detectar situacións de discriminación por razón de xénero e proporanse accións e medidas para corrixilas

7. Facilitarase a plena integración do alumnado que por razón físicas, sensoriais, psíquicas ou socioculturais, experimenten dificultades a un acceso axeitado, igualitario e proveitoso á vida universitaria

8. Recoméndase a asistencia ás clases maxistrais e aos obradoiros para poder facer un seguimento axeitado da materia e realizar as prácticas e traballos tutelados. 



(*)The teaching guide is the document in which the URV publishes the information about all its courses. It is a public document and cannot be modified. Only in exceptional cases can it be revised by the competent agent or duly revised so that it is in line with current legislation.