Datos Identificativos 2023/24
Asignatura (*) Innovacións na Análise de Datos Cualitativos Código 615545006d
Titulación
Máster Universitario en Métodos Avanzados de Investigación e Innovación na Análise Social (a distancia)
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 1º cuadrimestre
Primeiro Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Non presencial
Prerrequisitos
Departamento Socioloxía e Ciencias da Comunicación
Coordinación
Rodríguez Rodríguez, María del Carmen
Correo electrónico
carmen.rodriguez2@udc.es
Profesorado
Golías Pérez, Montserrat
Rodríguez Rodríguez, María del Carmen
Correo electrónico
montserrat.golias@udc.es
carmen.rodriguez2@udc.es
Web
Descrición xeral A materia profunda na investigación cualitativa, expondo diversas aproximacións metodolóxicas e presentando diferentes técnicas cualitativas de recollida e análise de datos.

Competencias do título
Código Competencias do título
A2 C2. Coñecer ao detalle os fundamentos teóricos e prácticos da investigación-acción participativa e do uso avanzado da investigación social para a intervención no ámbito público e privado.
A3 C3. Coñecer de forma detallada os fundamentos teóricos e prácticos das técnicas prospectivas e o uso avanzado das mesmas para emitir conclusións fundamentadas na evolución futura de retos sociais, económicos e políticos complexos e de alta incerteza.
A4 C4. Coñecer, comparar e combinar de forma creativa e nova as principais paradigmas e deseños de investigación (cuantitativa, cualitativa, mixta, prospectiva, participativa), recollendo os principais avances recentes en cada deseño.
A6 C6. Manexar os fundamentos teóricos e científicos necesarios para levar a cabo unha investigación social de tipo cuantitativo e cualitativo empregando ferramentas tecnolóxicas avanzadas (R).
A7 C7. Recoñecer as distintas opcións de presentación e visualización de resultados de investigación e a súa fundamentación metodolóxica para transmitir de forma clara os resultados da investigación aos distintos públicos.
A10 C10. Adquirir coñecementos avanzados sobre os aspectos teóricos e prácticos dos retos das sociedades actuais a través dos procesos de investigación e análise social.
A11 H1. Avaliar e seleccionar a paradigma metodolóxico adecuado (cuantitativa, cualitativa, mixta, prospectiva, participativa) para formular xuízos a partir de información incompleta ou limitada sobre fenómenos asociados aos retos sociais, económicos e políticos.
A12 H2 Adoptar as medidas adecuadas para a preservación dos principios éticos fundamentais e avanzados da investigación social, así como para a protección adecuada dos datos recompilados.
A14 H4 Transmitir os resultados dunha investigación básica e aplicada, así como os fundamentos máis relevantes sobre os que se sustentan, de modo claro e sen ambigüidades atendendo á diversidade de contextos, públicos e necesidades, usando distintas opcións de presentación e visualización.
A15 H5 Levar a cabo unha investigación de tipo cualitativo e cuantitativo en R.
A16 H6 Desenvolver capacidade para planificar a investigación, elixindo correctamente as fases e os procedementos que garantan a máxima rigorosidade e que sexan adecuados a distintos contextos dentro do ámbito público ou privado.
A17 H7 Adquirir a capacidade de continuar profundando nos métodos de investigación e análise dun modo que haberá de ser en gran medida auto-dirixido e autónomo.
A19 H9 Desenvolver unha capacidade avanzada para avaliar a calidade e os resultados dos procesos de investigación.
A20 CP1. Contrastar a importancia da diversidade metodolóxica existente para a análise da realidade social, política e económica, abordando distintos problemas complexos das sociedades actuais a través de solucións creativas e novas.
A24 CP5. Ser capaz de traballar con fontes de datos, metodoloxías e técnicas de investigación científica e ferramentas informáticas avanzadas propias das ciencias sociais.
A26 CP7. Desenvolver a capacidade de xerar teorías de alcance intermedio e, por tanto, potencialmente aplicables/transferibles á sociedade, interpretando os inputs que xeran as técnicas de análise social.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Saberá deseñar un proceso de investigación avanzado que contemple os pasos para dar para analizar información cualitativa de distinta índole e recollida durante o traballo de campo a través de técnicas innovadoras e diversas. AM2
AM3
AM4
AM11
AM16
AM20
AM24
Será capaz de analizar situacións complexas a partir dos discursos e sistemas de discursos derivados da aplicación de técnicas de investigación cualitativa dun modo crítico e contextual. AM4
AM11
AM16
AM17
AM24
AM26
Será capaz de combinar e integrar a análise e a interpretación na análise crítica do discurso en escenarios de alta reflexibilidade e especialización. AM4
AM7
AM10
AM12
AM17
AM19
AM24
AM26
Será capaz de analizar datos derivados da aplicación de técnicas de investigación etnográfica, en distintas modalidades (clásica, multisituada, móbil, colaborativa, en casa, visual, virtual). AM4
AM11
AM12
AM16
AM20
AM24
AM26
Coñecerá formas aplicadas de análises de información cualitativa, en especial en contextos de intervención social, a través de mecanismos de Investigación-Acción Participativa. AM2
AM4
AM7
AM10
AM12
AM14
AM16
AM17
AM20
Estará familiarizado coas distintas opcións e estratexias para a transferencia e presentación e visualización de resultados procedentes da análise cualitativa a públicos especializados e non especializados. AM6
AM7
AM12
AM14
AM15

Contidos
Temas Subtemas
1. A análise etnográfica
1.1. Introdución á etnografía como método de investigación cualitativa e principais enfoques teóricos
1.2. As técnicas de recolección de datos utilizadas en etnografía
1.3. Innovacións na investigación etnográfica
2. A análise fenomenolóxica 2.1. Introdución á fenomenología como método de investigación cualitativa e principais enfoques teóricos
2.2. Técnicas e estratexias para a recollida de información
2.3. Innovacións na investigación fenomenológica
3. A análise de contido
3.1. Introdución á análise de contido: definición e características básicas
3.2. Marco de referencia conceptual
3.3. Compoñentes e aplicacións da análise de contido
3.4. Innovacións na análise de contido
4. A análise de discursos
4.1. Introdución á análise de discursos: definición e características
4.2. Supostos metodolóxicos e preparación da análise
4.3. Abordaxe fragmentado ou integral?
4.4. Conxecturas preanalíticas e procedementos analíticos
4.5. Innovacións na análise de discursos
5. Usos e innovacións no manexo de software para a análise cualitativa 5.1. Softwares de análise cualitativa (CAQDAS)
5.2. Ferramentas e recursos para o proceso de análise de datos cualitativos
5.3. Importación, organización, xestión e codificación
5.4. Análise
6. intervención social e ética 6.1. A análise cualitativa na intervención social
6.2. Reflexividad, rumbos e ética na investigación cualitativa

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Obradoiro A2 A3 A6 A7 A11 A12 A14 A19 A24 A26 0 68 68
Lecturas A2 A3 A4 A7 A10 A16 A17 A19 A20 0 40 40
Análise de fontes documentais A2 A3 A4 A6 A7 A10 A11 A15 A16 A19 A24 0 9 9
Sesión maxistral A2 A3 A4 A10 A17 A20 0 12 12
 
Atención personalizada 21 0 21
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Obradoiro Modalidade formativa orientada á aplicación de aprendizaxes na que se poden combinar diversas metodoloxías/probas (exposicións, simulacións, debates, solución de problemas, prácticas guiadas, etc) a través da que o alumnado desenvolve tarefas eminentemente prácticas sobre un tema específico, co apoio e supervisión do profesorado.
Lecturas Lecturas de textos crave en análise cualitativa, así como de investigacións concretas para ver o desenvolvemento de distintas estratexias de análise
Análise de fontes documentais Exercicios prácticos de análises de datos cualitativos
Sesión maxistral Impartición de docencia relativa aos fundamentos da investigación cualitativa, as súas innovacións e avances máis recentes. Poderán seguirse de forma síncrona ou asíncrona, a través de TEAMS e dos videos das clases.

Atención personalizada
Metodoloxías
Análise de fontes documentais
Obradoiro
Descrición
A atención personalizada desta materia desenvolverase de forma non presencial. Haberá titorías colectivas e individuais. Para a comprensión das lecturas e para a realización dos traballos poderedes programar as titorías virtuais que consideredes necesarias no horario que se comunicará ao comezo de curso. O profesorado tamén estará dispoñible de forma non presencial a través do correo electrónico.

O alumnado que se acolla ao recoñecemento de dedicación a tempo parcial ou dispensa académica seguirá a avaliación da modalidade a distancia.


Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Obradoiro A2 A3 A6 A7 A11 A12 A14 A19 A24 A26 Realizaranse dúas prácticas que supoñerán, cada unha, o 50 % da nota da materia. 100
 
Observacións avaliación
Segunda oportunidade 
Aqueles estudantes que suspendesen ou non presentasen as prácticas requiridas para aprobar a materia terán que volver repetilas e entregalas nas datas que establezan as profesoras para iso dentro do período de avaliación da segunda oportunidade.

A realización fraudulenta das probas ou actividades de avaliación, unha vez comprobada, implicará directamente a cualificación de suspenso (nota numérica 0) na convocatoria correspondente da materia, invalidando así calquera cualificación obtida en todas as actividades de avaliación para convocatoria extraordinaria. Para isto, procederase a modificar a cualificación na acta de primeira oportunidade, se fose necesario.

Fontes de información
Bibliografía básica Rapley, T. (2014). Los análisis de la conversación, del discurso y de documentos en investigación cualitativa. Madrid : Morata
Krippendorff, K. (2002). Metodología de análisis de contenido : teoría y práctica. Barcelona : Paidós
Saldaña, J. (2015). The coding manual for qualitative researchers.. Sage Publications
Conde Gutiérrez del Álamo, F. (2009). Análisis sociológico del sistema de discursos. Madrid: CIS
González Vallés, J.E. y Piñeiro Otero, Teresa (2016). Diseños en la moderna investigación universitaria. Madrid: McGrawHill
Gibbs, G. (2012). El análisis de datos cualitativos en investigación cualitativa. Madrid : Morata
Barley, N. (2003). El antropólogo inocente. Barcelona: Anagrama
Barthes, R. (1989/1980). La cámara lúcida. Nota sobre la fotografía. Barcelona: Paidós
Mills, C.W. (2003). La imaginación sociológica. México: Fondo de Cultura Económica
Alonso, L. E. (1998). La mirada cualitativa en sociología. Madrid: Fundamentos
Arroyo, M. y Sábada, I. (coord.) (2012). Metodología de la investigación social: técnicas innovadoras y sus aplicaciones. Madrid: Síntesis
Miles, M. B., Huberman, A. M., & Saldaña, J. (2018). Qualitative data analysis: A methods sourcebook. Sage Publications
Woods, M., Macklin, R., & Lewis, G. K. (2016). Researcher reflexivity: Exploring the impacts of CAQDAS use. International Journal of Social Research Methodology, 19(4), 385-403.
Ibáñez, J. (2002/1994). Sociología de la vida cotidiana. Madrid: Siglo XXI
Carrero, V.; Soriano, R. y Trinidad, A. (2012). Teoría fundamentada Grounded Theory. . Madrid: CIS
Ibáñez, J. (1985). “Análisis sociológico de textos y discursos”, RIS, 43, pp.119-160..
Martín Criado, E. (2014). “Mentiras, inconsistencias y ambivalencias. Teoría de la acción y análisis de discurso”, RIS, 72(1), 115-138..
Zárraga, J.L. (2009). “Por qué, qué y para qué investigamos: la trastienda de la investigación social”, Política y Sociedad, 46, 3, pp. 37-56..

Bibliografía complementaria Weaver-Hightower, M. B. (2019). How to Write Qualitative Research. London : Routledge
Médina, I. (2017). Análisis Cualitativo Comparado (QCA), Cuadernos Metodológicos, 56. Madrid : Centro de Investigaciones Sociológicas
Chávez, B.L. (2014). Analisis de contenido y linguistica computacional: su rapidez, confiabilidad y perspectivas. Anales de psicología (Murcia, Spain) 30.3 : 1146
Kuckartz, U., & Rädiker, S. (2019). Analyzing qualitative data with MAXQDA. Cham: Springer International Publishing.
Bardin, L.; (Suárez, C., trad.) (1996). El análisis de contenido. Madrid : Akal
Olivier de Sardan, Jean-Pierre, and Jorge Costa Delgado (2018). El rigor de lo cualitativo: las obligaciones empíricas de la interpretación socioantropológica. Madrid: CIS
Pujadas, J.J. et. al (2010). Etnografia. Barcelona: Editorial UOC
Pink, S., and Roc F. (2019). Etnografía digital.. Madrid: Morata
Riley, J. (1990). Getting the most from your data : a handbook of practical ideas on how to anlayse qualitative data. Bristol : Technical and Educational Services
Wright, P (2022). Reflexiones sobre ontología de la etnografía: Entre la experiencia, el poder y la intersubjetividad.. Runa (Buenos Aires, Argentina) 43.3 (2022): 403–430.
Valles Martínez, M. S. (1997). Técnicas cualitativas de investigación social reflexión metodológica y práctica profesional. Madrid: Síntesis


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Técnicas de Investigación Cualitativas, Prospectivas e Participativas/615545004d

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións
Segundo recóllese nas distintas normativas de aplicación para a docencia universitaria deberase incorporar a perspectiva de xénero nesta materia (usarase linguaxe non sexista, utilizarase bibliografía de autores/as de ambos os sexos, propiciarase a intervención en clase de alumnos e alumnas...).

Traballarase para identificar e modificar prexuízos e actitudes sexistas e influirase na contorna para modificalos e fomentar valores de respecto e igualdade.

Deberanse detectar as situacións de discriminación por razón de xénero e propoñeranse accións e medidas para corrixilas.


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías