Datos Identificativos 2023/24
Asignatura (*) Estruturas 4 Código 630G02034
Titulación
Grao en Estudos de Arquitectura
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Cuarto Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Construcións e Estruturas Arquitectónicas, Civís e Aeronáuticas
Enxeñaría Civil
Coordinación
Martín Gutiérrez, Emilio
Correo electrónico
emilio.martin@udc.es
Profesorado
Dominguez Diez, Eloy Rafael
Martín Gutiérrez, Emilio
Correo electrónico
eloy.dominguez@udc.es
emilio.martin@udc.es
Web http://campusvirtual.udc.gal
Descrición xeral Estruturas 4 é unha materia obrigatoria inscrita no 4° curso (7° cuadrimestre) do Grao en Estudos de Arquitectura. O eixo dos seus obxectivos competenciais consiste en introducir ao alumno no deseño e cálculo de estruturas de formigón armado no campo da edificación a nivel profesional. Enténdese este enfoque no seu sentido máis amplo, o que compete ao proxecto de estruturas en todas as súas vertentes, incluíndo os aspectos de deseño, dimensionado, representación e execución, todo iso conforme ao contexto normativo que resulte de aplicación.

Competencias do título
Código Competencias do título
A12 Capacidade para concibir, calcular, deseñar, integrar en edificios e conxuntos urbanos e executar estruturas de edificación. (T)
A17 Aptitude para aplicar as normas técnicas e construtivas.
A18 Aptitude para conservar as estruturas de edificación, a cimentación e obra civil
A44 Capacidade para redactar proxectos de obra civil. (T)
A63 Elaboración, presentación e defensa ante un Tribunal Universitario dun traballo académico orixinal realizado individualmente relacionado con calquera das disciplinas cursadas.
B1 Que os estudantes demostrasen posuír e comprender coñecementos nunha área de estudo que parte da base da educación secundaria xeral, e adoita atoparse a un nivel que, se ben se apoia en libros de texto avanzados, inclúe tamén algúns aspectos que implican coñecementos procedentes da vangarda do seu campo de estudo
B2 Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos ao seu traballo ou vocación dun xeito profesional e posúan as competencias que adoitan demostrarse por medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudo
B3 Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que inclúan unha reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética
B4 Que os estudantes poidan transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público tanto especializado coma non especializado
B5 Que os estudantes desenvolvesen aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores cun alto grao de autonomía
B6 Coñecer a historia e as teorías da arquitectura, así coma as artes, tecnoloxías e ciencias humanas relacionadas con esta
B9 Comprender os problemas da concepción estrutural, de construción e da enxeñería vinculados cos proxectos de edificios así como as técnicas de resolución destes
B11 Coñecer as industrias, organizacións, normativas e procedementos para plasmar os proxectos en edificios e para integrar os planos na planificación
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para o aprendizaxe ao longo da súa vida
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común
C5 Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia do aprendizaxe ao longo da vida
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Representar convenientemente diferentes tipoloxías de estruturas de formigón armado, no ámbito da edificación e a nivel de proxecto de execución. A12
A17
A18
A63
B1
B2
B3
B4
B6
B9
B11
C1
C3
C4
C5
C6
C7
C8
Adquirir os coñecementos básicos relativos ás características físicas e mecánicas do formigón armado. A17
B1
B2
B3
B4
B5
B6
B9
B11
Coñecer e saber aplicar os métodos de cálculo de estruturas de formigón armado. A12
A17
A18
A44
A63
C3
C4
C5
C6
C7
C8
Deseñar e calcular diferentes elementos e sistemas estruturais en formigón armado, no ámbito da edificación. A12
A17
A18
A44
A63
B1
B2
B3
B4
B5
B6
B9
C6
C7
C8
Familiarizarse coa consulta, interpretación e aplicación da normativa vixente no ámbito das estruturas de edificación de formigón armado. A12
A17
A18
Iniciarse na utilización de aplicacións informáticas de análise estrutural, e de ferramentas básicas ligadas á implementación das tecnoloxías da información e das comunicacións. A12
A44
C3
C6
C7
Fomentar o desenvolvemento de capacidades e actitudes de carácter autónomo (tendencia á aprendizaxe continua, habilidade para resolver problemas de forma efectiva, capacidades de análise e síntese, organización e planificación persoal, xestión produtiva da información) ou colaborativo (comunicación efectiva, comportamento fundamentado en responsabilidades compartidas). B1
B2
B3
B4
B5
B6
B9
B11
C1
C3
C4
C5
C6
C7
C8

Contidos
Temas Subtemas
Tipoloxías e representación Tipos estruturais en formigón armado
Representación de proxectos de estruturas
Tipificación de formigóns Materiais constitutivos
Características mecánicas
Durabilidade
Especificacións
Bases de cálculo Estados límite
Diagramas de esforzos característicos
Rexións B e D
Dominios de deformación
Flexión simple Disposicións relativas ás armaduras
Diagrama rectangular
Limitación da ductilidade
Método aproximado
Diagramas dimensionais
Ábacos adimensionais
Flexión composta Tracción simple
Compresión simple
Tracción composta
Flexión e compresión composta
Armado asimétrico
Armado simétrico
Inestabilidade
Flexión esviada Ábacos adimensionais en roseta
Método simplificado por redución a flexión recta
Esforzos cortante e rasante Mecanismo resistente
Tratamento normativo
Resistencia entre formigóns de diferentes idades
Torsión Torsiones principais e secundarias
Mecanismo resistente
Procedemento de cálculo
Ancoraxe e empalme de armaduras Ancoraxe de barras corrugadas
Ancoraxe de grupos de barras
Empalme de armaduras pasivas
Organización de armaduras Armado de vigas
Armado de alicerces
Soluciones construtivas
Estados límite de servizo Fisuración
Deformación
Limitación por canto mínimo
Cálculo de frechas
Forxados unidireccionais Funciones
Tipoloxía
Consideracións de deseño
Estados límite últimos
Estados límite de servizo
Aspectos construtivos
Forxados bidireccionais Tipoloxía e elementos constitutivos
Consideracións de deseño
Consideracións de análise
Punzonamento
Aspectos construtivos
Rexións D Modelos de bielas e tirantes
Vigas parede
Ménsulas curtas

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A12 A17 A18 A44 A63 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B9 B11 30 25 55
Solución de problemas A12 A17 A18 A44 A63 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B9 B11 C1 C3 C4 C5 C6 C7 C8 13 48 61
Obradoiro A12 A17 A18 A44 A63 B2 B3 B4 B5 B6 B9 B11 C1 C3 C4 C5 C6 C7 C8 12 15 27
Esquemas A12 A17 A18 0 2 2
Proba mixta A17 A18 A44 A63 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B9 B11 C1 C3 C4 C5 C6 C7 C8 4 0 4
 
Atención personalizada 1 0 1
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Unha fracción relevante da actividade presencial sérvese do método expositivo, cuxa responsabilidade recae fundamentalmente sobre o profesorado, xa sexa de forma oral ou co complemento de medios audiovisuais. No entanto, e con independencia do anterior, durante as devanditas sesións perséguese alcanzar unha certa cota de participación por parte do alumnado, potenciando a súa implicación, fomentando a retroalimentación do proceso (e por tanto o carácter bidireccional da comunicación), e dinamizando os mecanismos de aprendizaxe mediante técnicas de interacción.
Solución de problemas Realizaranse probas de carácter práctico, deseñadas a partir dos contidos traballados previamente, e que deben ser resoltas nun tempo limitado. O carácter progresivo de tales probas obedece aos criterios de avaliación continua, de forma que as conclusións de cada fase poidan servir para reconducir os procesos de ensino e aprendizaxe convenientemente, adecuándoos ás particularidades do grupo a fin de alcanzar as pretendidas competencias.
Obradoiro A materia participa no taller de 7º cuadrimestre, onde se integran igualmente Proxectos 6, Construción 5 e Urbanística 4. O taller concíbese como un espazo de traballo e intercambio concibido para facilitar a confluencia dos contidos das diferentes materias en torno ao proxecto arquitectónico, e por tanto baséase na integración multidisciplinar sobre a resolución de casos prácticos.
Esquemas Preténdese que o alumno desenvolva durante o curso as capacidades de análise e síntese mediante a confección de documentos sinópticos. Téntase reforzar así a aprendizaxe significativa mediante a síntese estruturada dos principais contidos traballados. A elaboración enténdese progresiva, ordenando de forma continuada conceptos e expresións, esquematizando procesos de análises, e incidindo na dedución de posibles relacións entre os sucesivos temas do programa.
Proba mixta Exponse probas escritas como ferramenta de avaliación diagnóstica, formativa e sumativa. O deseño axústase en cada enunciado ao perfil de coñecementos e capacidades que se pretende valorar, incidindo na comprensión dos contidos teóricos e nas destrezas asociadas á análise e resolución de casos prácticos.

Atención personalizada
Metodoloxías
Obradoiro
Solución de problemas
Descrición
Unha metodoloxía orientada cara á aprendizaxe require a consideración das singularidades que distancian a uns alumnos doutros dentro dun mesmo grupo, en termos de formación previa, posibles carencias, actitudes e aptitudes, expectativas e motivacións. Por iso enténdese necesaria unha dedicación adicional estruturada basicamente mediante tutorías presenciais ou virtuais, cuxo froito depende en gran medida do nivel de implicación do discente. Con obxecto de facilitar o seguimento da súa evolución ao longo do curso, ao principio do mesmo debe cumprimentar correctamente a correspondente ficha de alumno.
Así mesmo, e dado o carácter progresivo da materia, é aconsellable liquidar todas as posibles dúbidas a medida en que van xurdindo, o máis axiña posible e facendo uso das correspondentes tutorías.
Esta cuestión intensifícase, se cabe, no desenvolvemento dos proxectos propostos a nivel de taller, cuxa metodoloxía só adquire sentido se se produce un contacto regular e xornal co profesorado a fin de optimizar e no seu caso reconducir as actividades en curso.
As probas propostas poderán ser revisadas tras a súa cualificación, dentro dos prazos establecidos, a efectos de constatar os erros cometidos e servir en consecuencia a unha mellor función formativa dos procesos de avaliación continua.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Proba mixta A17 A18 A44 A63 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B9 B11 C1 C3 C4 C5 C6 C7 C8 Ditas probas contemplarán a resolución de exercicios teóricos-prácticos e o desenvolvemento de determinados aspectos vinculados ao proxecto de estruturas de edificación. A configuración das mesmas, así como os oportunos criterios de cualificación, serán definidos expresamente en cada enunciado. 80
Obradoiro A12 A17 A18 A44 A63 B2 B3 B4 B5 B6 B9 B11 C1 C3 C4 C5 C6 C7 C8 Valoraranse os resultados obtidos no obradoiro tendo en conta a complexidade da solución e a súa adecuación á proposta arquitectónica, así como o seu desenvolvemento considerando tanto os aspectos de análise e cálculo como de representación gráfica. 20
 
Observacións avaliación

A avaliación, como sistema de recollida de información
orientada á emisión de xuízos de valor (e no seu caso de mérito) sobre o
proceso de aprendizaxe, require un desenvolvemento continuo cunha constante
implicación do alumno. Con esta premisa, a asistencia e participación do alumno
enténdense fundamentais, de forma que unha ausencia inxustificada e reiterativa
pode repercutir desfavorablemente na cualificación obtida por curso, en similar
proporción que unha carencia de participación ou unha actitude negativa. Nos
criterios de corrección recóllense non só a exactitude dos resultados, senón
tamén a claridade da presentación, a estructuración da análise efectuada, a utilización
de unidades, a correcta aplicación dos criterios normativos, e a terminoloxía
empregada.

O sistema de avaliación continua configúrase con probas mixtas
(exame teórico-práctico) que se realizarán durante o período lectivo, e a
práctica de taller, representando cada un destes ítems a porcentaxe antes
indicada sobre a cualificación global.

Para poder realizar as probas mixtas intermedias son requisitos
necesarios:

·     
Entregar a ficha de alumno correctamente no
prazo estipulado.

·     
Unha asistencia non inferior ao 80% no período
correspondente, aplicable en cada unha das categorías de clases presenciais
(expositivas, interactivas e de taller). Esta condición non será esixible aos
alumnos con matrícula a tempo parcial.

Para poder superar a materia por curso deberanse satisfacer as
seguintes esixencias:

·     
Obter en cada unha das probas mixtas intermedias
unha cualificación non inferior a 5 sobre 10.

·     
Obter no exercicio de taller unha cualificación
non inferior a 1 sobre 5.

Os alumnos que non superasen a materia por curso volverán
examinarse das partes (probas mixtas) pendentes nas dúas oportunidades oficiais
do mesmo curso. En ambos os casos conservarase a nota do taller obtida, dado
que a entrega deste exercicio é única, na data que para ese efecto se defina.

Los alumnos que superasen a materia de proxectos 6, para poder
aprobar estruturas 4, terán que desenvolver a súa proposta de taller sobre o
tema desenvolvido no curso en que superasen proxectos 6, sendo esixible en todo
caso un adecuado seguimento durante o período da docencia de taller.

Cualquier constatación de plaxio ou incumprimento relevante
das condicións establecidas para o desenvolvemento de entregas e/ou exámenes,
derivará nunha calificación de suspenso (0) na materia e na convocatoria
correspondentes, invalidando calquera valoración obtida en todas as actividades
de avaliación previas de cara a outras convocatorias.


Fontes de información
Bibliografía básica

Proyecto de estructuras de hormigón armado. Martín, E.; Pérez Valcárcel, J. Reprografía del Noroeste. 2022.

Jiménez Montoya esencial. Hormigón armado. Arroyo Portero, J.C. et al. Cinter Divulgación Técnica. 2018.

Código Estructural. Real Decreto y Articulado (volumen I). Anejos 1-18 (volumen II). Dimensionado y comprobación de estructuras de hormigón (volumen III). Dimensionado y comprobación de estructuras de acero (volumen IV). Dimensionado y comprobación de estructuras mixtas (volumen V). Ministerio de Transportes, Movilidad y Agenda Urbana. 2022.

Código Estructural. DAPP Publicaciones Jurídicas. 2021.

Código Técnico de la Edificación. Documento Básico SE-A. DB SE. Seguridad estructural. Bases de cálculo. DB SE-AE. Seguridad estructural. Acciones. Ministerio de la vivienda. 2009.

RC-16 Instrucción para la recepción de cementos. Ministerio de Fomento. 2016.

Guía de aplicación de la Instrucción de Hormigón Estructural (EHE-08). Ministerio de Fomento. 2014.

Bibliografía complementaria

Jiménez Montoya. Hormigón Armado. García Meseguer, A. et al. Gustavo Gili. 2009.

Proyecto y cálculo de estructuras de hormigón. En masa, armado y pretensado. Calavera, J. Intemac. 2008.

Patología de estructuras de hormigón armado y pretensado. Calavera, J. Intemac. 2005.

Cálculo, construcción, patología y rehabilitación de forjados de edificación. Unidirecciones y sin vigas. Hormigón, metálicos y mixtos. Calavera, J. Intemac. 2002.

Fichas de ejecución de obras de hormigón. Calavera, J. Intemac. 2009.

Ejecución y control de estructuras de hormigón. Calavera, J. Intemac. 2004.

Manual de detalles constructivos. Calavera, J. Intemac. 1993.

Los pilares. Criterios básicos para su proyecto, cálculo y reparación. Regalado, F. Cype Ingenieros. 2001.

Los forjados de los edificios. Pasado, presente y futuro. Regalado, F. Cype Ingenieros. 1999.

Los forjados reticulares. Diseño, análisis, construcción y patología. Regalado, F. Cype Ingenieros, 2003.

Biblioteca de detalles constructivos, metálicos, de hormigón y mixtos. Regalado, F. et al. Cype Ingenieros. 2004.

Estructuras de hormigón armado. Tomo III. Bases para el armado de estructuras. Leonhardt, F. El Ateneo. 1990.

Estructuras de hormigón armado. Tomo IV. Verificación de la capacidad de uso. Leonhardt, F. El Ateneo. 1985.

Patología y terapéutica del hormigón armado. Fernández, M. Colegio de Ingenieros de Caminos, Canales y Puertos. 1994.

Curso de hormigón armado según la EH-88. Rodríguez, L.F. Servicio de Publicaciones del Colegio Oficial de Arquitectos de Madrid. 1990.

Construcción y cálculo en hormigón armado. López, M. Colegio Oficial de Aparejadores y Arquitectos Técnicos de Madrid. 1999.

CYPECAD 2021. Diseño y cálculo de estructuras de hormigón basados en procesos BIM. Reyes, A.M. Anaya Multimedia. 2021.


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Estruturas 1/630G01019
Estruturas 2/630G01023
Estruturas 3/630G01028

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Proxectos 6/630G01026
Urbanística 4/630G01032
Construción 5/630G01033

Materias que continúan o temario
Estruturas 5/630G01038

Observacións

Para lograr unhas mellores aprendizaxes no marco do taller, enténdese necesario cursar simultaneamente, e coa debida dedicación, todas as materias que o conforman.



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías