Identifying Data 2023/24
Subject (*) Water Services in Rural and Scattered Areas Code 632549006
Study programme
Máster Universitario en Xestión Sostible da Auga
Descriptors Cycle Period Year Type Credits
Official Master's Degree 1st four-month period
First Optional 3
Language
Spanish
Teaching method Face-to-face
Prerequisites
Department Enxeñaría Civil
Coordinador
Suarez Lopez, Joaquin
E-mail
joaquin.suarez@udc.es
Lecturers
Álvarez-Campana Gallo, José Manuel
Jacome Burgos, Alfredo
Suarez Lopez, Joaquin
E-mail
j.alvarez-campana@udc.es
alfredo.jacome@udc.es
joaquin.suarez@udc.es
Web
General description O obxectivo desta materia é realizar unha aproximación á problemática que hai nos territorios con poboación dispersa e no medio rural na prestación dos servizos vinculados á auga. Neles entra a debate a aplicación de sistemas baseados en redes ou a potenciación de solucións autónomas. Os aspectos vinculados a garantías sanitarias, os custos de investimento e explotación, os impactos ambientais, #etc, son factores a ter en conta na configuración de solucións.
Os alumnos analizarán e valorarán esta problemática para partir da análise da situación en municipios reais.





Study programme competencies
Code Study programme competences
A2 CON2 Identify the different urban systems directly or indirectly linked to water. Outline their interrelationships and apply an ecosystemic and interdisciplinary approach. Recognize the various water supply sources, the implications of their use, and their impact on natural degradation, as well as their possibilities for recycling and reuse. Identify and explain the key aspects of integrating the circular economy into the urban water system. Explain the typical tools used for conceptualizing water-related urban systems. Review current trends in nature-based solutions for managing urban stormwater. Interpret the territory to advocate for more centralized or decentralized approaches to urban water management in areas with dispersed population and economic activities.
A5 CON5 Describe the fundamentals of water resources assessment and the main tools for hydrological planning, based on the Water Framework Directive, legislation, and global frameworks for water resource allocation, including the environmental component. Demonstrate that ecosystem services linked to water have high added value and that nature-based solutions enable a sustainable approach to water resource management.
B2 HAB2 Construct conceptual models of the urban water system by interacting with different subsystems and applying appropriate singularities derived from urban planning and land management. Develop strategies for implementing nature-based solutions.
B3 HAB3 Select and operate innovative treatment systems adapted to different realities, geographical environments, and quality requirements, including emerging challenges and applications.
C2 COM2 Integrate all urban water systems into a comprehensive planning framework for an entire area. Evaluate their performance and optimize them. Compare different types of solutions, including those suitable for scattered settlements and nature-based solutions
C3 COM3 udge the performance and suitability of various water treatment proposals. Compare different alternatives. Incorporate expert judgment in the planning of water treatment systems, considering emerging challenges and green solutions.

Learning aims
Learning outcomes Study programme competences
Saber interpretar o territorio para defender solucións máis ou menos centralizadas ou descentralizadas na xestión da auga urbana en áreas con poboación e actividades económicas dispersas. AJ2
BJ2
Coñecer as principais ferramentas da planificación hidrolóxica que teñen en conta a características da auga urbana no medio rural e disperso. AJ5
BJ2
Construír modelos conceptuais do sistema da auga urbana, mediante a interacción dos distintos subsistemas e aplicando as adecuadas singularidades derivadas do urbanismo e a ordenación territorial AJ5
BJ2
Saber integrar todos os sistemas de auga urbana nun marco de planificación global, nunha área completa. Avaliar o seu rendemento e optimizalo. Comparar distintos tipos de solucións, incluíndo aquelas adecuadas para núcleos dispersos e as baseadas na natureza BJ2
BJ3
CJ2
CJ3

Contents
Topic Sub-topic
T1.- MARCO XERAL E PROBLEMÁTICA DA PRESTACIÓN DOS SERVIZOS DE AUGA NO MEDIO RURAL E TERRITORIOS CON POBOACIÓN E ACTIVIDADES ECONÓMICAS DISPERSAS - Problemática: económica, cultural e social, demográfica e de carácter técnico. Situación xeral do medio rural en España e en Galicia. Tipoloxía de municipios e realidades socioeconómicas.
- Organización para a prestación dos servizos do sistema de auga urbana: Modelos de xestión. A suficiencia técnica, organizativa e financeira. Áreas de servizo óptimas – medidas organizativas.
- O reto dos servizos da auga en territorios con poboación e actividades económicas dispersas: retos ambientais, retos demográficos, retos regulatorios, retos de sustentabilidade económica
T2.- O SERVIZO DE ABASTECEMENTO E O AUTOABASTECIMIENTO - Abastecemento mediante redes e o autoabastecimiento.
- Fuentes e captacións. Augas subterráneas e augas superficiais. Problemática de control e protección.
- Elaboración de perfís de risco.
- Configuración de liñas de tratamento de auga potable.
- Outras fontes complementarias de auga.
T3.- O SERVIZO DE SANEAMENTO, SOLUCIÓNS AUTÓNOMAS E O DRENAXE - Introdución: O reto do saneamento en territorios con poboación e actividades económicas dispersas: retos ambientais, retos demográficos, retos regulatorios, retos de sustentabilidade económica.
- A Directiva 91/271 e as solucións de saneamento para territorios con poboación dispersa. Esquemas de saneamento centralizado e descentralizado.
- Os procesos de depuración extensivos e os intensivos. - Configuración de estacións depuradoras de augas residuais urbanas. A análise de risco de impacto e da capacidade de acollida.
- O saneamento autónomo. Configuración de solucións. Riscos.
- Condicionantes do ámbito de estudo e selección de emprazamento dunha EDAR: condicionantes técnicos, condicionantes legais intrínsecos, condicionantes legais extrínsecos.
- Metodoloxía de planificación de solucións de saneamento dentro de esquemas de saneamento no medio rural disperso..
T4.- AVALIACIÓN DA EFICIENCIA DOS SERVIZOS DE AUGA NO MEDIO RURAL E DISPERSO. - Indicadores e índices para inventario, diagnóstico e avaliación das infraestruturas e dos servizos.
T5.- ESTRATEXIAS DE FUTURO - Xestión sostible das augas de escorrentía.
- As TIC e a optimización do uso e a xestión da auga no rural.
- Plans integrais para pequenos e medianos municipios.

Planning
Methodologies / tests Competencies Ordinary class hours Student’s personal work hours Total hours
Guest lecture / keynote speech A5 A2 B2 B3 C2 C3 15 15 30
Supervised projects A2 A5 B2 B3 C2 C3 4 24 28
Oral presentation A2 A5 B2 B3 C2 C3 2 14 16
Short answer questions A5 A2 B2 B3 C2 C3 1 0 1
 
Personalized attention 0 0
 
(*)The information in the planning table is for guidance only and does not take into account the heterogeneity of the students.

Methodologies
Methodologies Description
Guest lecture / keynote speech - O profesor presentará en clase os diferentes temas planificados apoiándose en presentacións gráficas. En ocasións convidarase a algún experto/experta.
- Esta información, xunto con outra que se considere complementaria (documentos de apoio ás presentacións, textos legais, artigos, lecturas complementarias etc.)/ etc.), será posta ao dispor dos alumnos.
- Esta teoría será a base para o desenvolvemento do traballo de curso.
- A asistencia e participación do alumno formará parte da avaliación
Supervised projects
O alumno, xunto con algún compañeiro (se valorán función do numero de alumnos matriculados), analizará, valorará, e desenvolverá unha crítica, de como é o sistema auga e a prestación dos servizos nun municipio claramente de carácter rural.
O profesor irá realizando titorías de revisión de avance de traballo en horarios de clase.
O traballo presentarase en clase #ante os compañeiros e profesores.
A avaliación do traballo realizarase atendendo aos seguintes aspectos:
a) Cumprimento co avance do traballo nas datas obxectivo.
b) Recompilación de información.
c) Integración e síntese da información.
d) Dominio e coñecemento da problemática do municipio.
e) Presentación final do traballo.
Oral presentation - O grupo de traballo realizará o seu traballo nun formato que poida utilizarse posteriormente para a presentación do traballo.
- Valorarase a capacidade para destacar aqueles aspectos importantes e singularidades do río e territorio co que traballase.
- Valorarase a utilización de gráficos ou diagramas que axuden a comprender mellor as problemáticas.
- Valorarase o dominio de conceptos e o uso de xerga técnica específica.
Short answer questions Os profesores prepararán e entregarán aos alumnos unha lista de cuestións analíticas e conceptuais. Estas cuestións deberán ser resoltas polos alumnos, e sobre esta base de cuestións realizarase polo menos unha proba de control de coñecementos que formará parte da avaliación global de cada alumno.

Personalized attention
Methodologies
Supervised projects
Oral presentation
Description
Os alumnos, unha vez realizada a exposición por parte do profesor, podran consultar dúbidas.
Os alumnos poderán expor todas e cada unha das dúbidas que teñan sobre os diferentes temas da materia en reunións de titoría. Os profesores darán resposta a todas as dúbidas da aprendizaxe.

Para o seguimento dos traballos os profesores fixarán unha datas para a realización de titorías e revisión de avances parciais, que serán establecidos en función da dinámica das clases.

Assessment
Methodologies Competencies Description Qualification
Short answer questions A5 A2 B2 B3 C2 C3 A proba de control de coñecementos é de obrigada realización por todos os alumnos. Formará parte da avaliación continua global.

A proba de resposta breve comprenderá a "resolución de 8 cuestións". Dez (10) das cuestións para resolver sairán, por sorteo, dunha listaxe ampla de cuestións que se poñerá ao dispor dos alumnos no seu debido momento, e que por tanto o alumno coñecerá de antemán para o seu estudo e resolución.
Das 10 o alumno seleccionará 8 para contestar.
Cada unha das 8 cuestións que finalmente conformen o exame terá o valor de 1 punto, e o alumno deberá obter un mínimo de 4 sobre 8 para superar a proba de resposta breve.
20
Supervised projects A2 A5 B2 B3 C2 C3 TRABALLO - ANÁLISE DO SISTEMA DE AUGA URBANA DUN MUNICIPIO

• A avaliación do traballo realizarase atendendo aos seguintes aspectos:
a) Cumprimento co avance do traballo nas datas obxectivo.
b) Recompilación de información complementaria.
c) Integración e síntese da información.
d) Dominio e coñecemento da problemática da conca.
e) Presentación final do traballo.

• O grupo de traballo (ou alumna/o) realizará o seu traballo nun formato que poida utilizarse posteriormente para a presentación oral.
• Valorarase a capacidade para destacar aqueles aspectos importantes e singularidades do río e territorio co que traballase.
• Valorarase a utilización de gráficos ou diagramas que axuden a comprender mellor as problemáticas.
• Valorarase o dominio de conceptos e o uso de xerga técnica específica.

O alumno deberá obter polo menos 30 puntos sobre 60 nesta parte
60
Guest lecture / keynote speech A5 A2 B2 B3 C2 C3 Esixirase que o alumno cumpra cunha asistencia mínima do 80% das horas-clase efectivas para poder empezar a puntuar nesta metodoloxía.
Os profesores poderán facer un seguimento e advertir ao alumno sobre a falta de cumprimento deste requisito, pero en todo caso, será responsabilidade individual de cada alumno o autocontrol sobre o seu grao de asistencia a clases.
A asistencia controlarase mediante a firma do alumno na folla de control.
Entre o 80 e 100% de asistencia, a puntuación obtense mediante un axuste lineal entre os puntos de coordenadas (0; 80%) e (1; 100%).


10
Oral presentation A2 A5 B2 B3 C2 C3 Valorarase a capacidade para destacar aqueles aspectos importantes e singularidades do río e territorio co que traballase.
Valorarase o dominio de conceptos e o uso de xerga técnica específica.
Valoraranse as respostas a preguntas dos seus compañeiros.
10
 
Assessment comments

Sources of information
Basic

Alloza, M.; González-Díez, V.; Mnoral-Benito, E.; Tello-Casas, P. (2021). “El acceso a servicios en la España rural”. BANCO DE ESPAÑA. Documentos Ocasionales. N.º 2122. Septiembre 2021. ISSN: 1696-2230 (edición electrónica).

COMISIÓN EUROPEA COM (2017). “Informe de la Comisión al Parlamento Europeo, al Consejo, al Comité Económico y Social Europeo y al Comité de las Regiones. Noveno informe sobre el estado de ejecución y los programas para la aplicación (conforme al artículo 17) de la Directiva 91/271/CEE del Consejo sobre el tratamiento de las aguas residuales urbanas {SWD(2017)445final}. COMISIÓN EUROPEA Bruselas, 14.12.2017 COM(2017) 749 final.

CYII (2017). “El sector del abastecimiento y saneamiento urbano en España”

Fundación Canal de Isabel II. Autores: Gonzalo Delacámara, Marta Arenas, Asya Marhubi, Marta Rodríguez. Instituto IMDEA Agua.

Directiva 91/271/CEE del Consejo, de 21 de mayo de 1991, relativa al tratamiento de las aguas residuales urbanas.

EPA-IRELAND (2009); “CODE OF PRACTICE. Wastewater Treatment and Disposal Systems Serving Single Houses (p.e. ? 10)”; Environmental Protection Agency; Ireland; ISBN: 978-1-84095-196-7.

García Rubio, A; González Gómez, F. (2020). “Informe sobre el ciclo integral del agua en pequeños y medianos municipios” Departamento de Economía Aplicada, Universidad de Granada Informe temático. Noviembre de 2020. Libro verde de la Gobernanza del Agua en España, 2020.

Ministerio de Fomento (2018). “Agenda Urbana Española”. Spanish Ministry of Development. Secretaría General Técnica. NIPO: 161-18-2570. https://www.aue.gob.es (accessed 20/04/2022).

MMAMRM (2010). “Manual para la implantación de sistemas de depuración en pequeñas poblaciones”. Ministerio de Medio Ambiente y Medio Rural y Marino. Madrid.

OMS (1992) “Una guía para el desarrollo del saneamiento in situ”, R Franceys, J Pickford & R Reed, ISBN 9241544430.

Real Decreto 3/2023, de 10 de enero, por el que se establecen los criterios técnico-sanitarios de la calidad del agua de consumo, su control y suministro. BOE núm.9, de 11 de enero de 2023, páginas 4253 a 4354 Ministerio de la Presidencia, Relaciones con las Cortes y Memoria Democrática. BOE-A-2023-628

Real Decreto-ley 11/1995, de 28 de diciembre, por el que se establecen las normas aplicables al tratamiento de las aguas residuales urbanas.

Real Decreto 509/1996, de 15 de marzo, de desarrollo del Real Decreto-ley 11/1995, de 28 de diciembre, por el que se establecen las normas aplicables al tratamiento de las aguas residuales urbanas.

SEMARNAT-CONAGUA (2015); “Manual de Agua Potable, Alcantarillado y Saneamiento. Diseno de Plantas de Tratamiento de Aguas Residuales Municipales: Zonas Rurales, Periurbanas y Desarrollos Ecoturisticos”, D.R. c Secretaria de Medio Ambiente y Recursos Naturales (SEMARNAT); Comision Nacional del Agua CONAGUA); Subdireccion General de Agua Potable, Drenaje y Saneamiento.

TCHOBANOGLOUS, G., CRITES, R., 2000. Sistemas de Manejo de Aguas Residuales para Núcleos Pequeños y Descentralizados. Tomos 1, 2 y 3. Editorial Mc. Graw Hill, Bogotá.

US-EPA. (2002), “Onsite Wastewater Treatment Systems Manual”. USA: EPA/625/R-00/008.

 

Complementary

BERNAL, D., RESTREPO, I. (2012); “Key issues for decentralization in municipal wastewater treatment”, "12th edition of the World Wide Workshop for Young Environmental Scientists (WWW-YES-2012) - Urban waters: resource or risks?, Arcueil, France.

CODESAB (2011), “Los Retos: Tratamiento Descentralizado de Aguas Residuales”. Foro Metropolitano de Cochabamba del Agua y Saneamiento. Universidad Mayor de San Simón - Bolivia.

“COMMISSION STAFF WORKING DOCUMENT EVALUATION of the Council Directive 91/271/EEC of 21 May 1991, concerning urban waste-water treatment (Brussels, 13.12.2019, SWD(2019) 700 final)”.

European Commission; (2007); “Terms and Definitions of the Urban Waste Water Treatment Directive 91/271/EEC”; UWWTD-REP Working Group, compiled FINAL version; Brussels.

Gobierno de España (2020). “Libro Verde de la Gobernanza del Agua en España (Spanish Green Book on Water Governance). https://www.miteco.gob.es/es/agua/temas/sistema-espaniol-gestion-agua/Libro-Verde-de-la-Gobernanza-del-Agua.aspx (accessed 20/04/2022). In Spanish.

González Harguindey, J.; González López, J. (2020) “Planificar en la ciudad desarticulada: las áreas urbanas gallegas ante los retos ecológico, socioeconómico y territorial. A: Llop, C.; Cervera, M.; Peremiquel, F. (eds.). "IV Congreso ISUF-H: Metrópolis en recomposición: prospectivas proyectuales en el Siglo XXI: Forma urbis y territorios metropolitanos, Barcelona, 28-30 Septiembre 2020". Barcelona: DUOT, UPC, 2020, p. 1-32. ISBN 978-84-9880-841-4.

JANTRANIA, A., GROSS, M.a., (2009), “Advanced Onsite Wastewater Systems Technologies”, CRC Press; 1st Edición, ISBN-10: 0849330297.

Reig, E.; Goerlich, F.; (2012). ”Delimitación de áreas rurales y urbanas a nivel local. Demografía, coberturas del suelo y accesibilidad”. Fundacion BBVA. Edicion: Ibersaf Industrial, S. L.ISBN: 978-84-92937-64-6


Recommendations
Subjects that it is recommended to have taken before

Subjects that are recommended to be taken simultaneously

Subjects that continue the syllabus

Other comments


(*)The teaching guide is the document in which the URV publishes the information about all its courses. It is a public document and cannot be modified. Only in exceptional cases can it be revised by the competent agent or duly revised so that it is in line with current legislation.