Datos Identificativos 2023/24
Asignatura (*) Técnicas de Manipulación e Análise de Ácidos Nucleicos Código 653862323s
Titulación
Máster Universitario en Asistencia e Investigación Sanitaria (semipresencial)
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 2º cuadrimestre
Primeiro Optativa 6
Idioma
Castelán
Galego
Inglés
Modalidade docente Híbrida
Prerrequisitos
Departamento Fisioterapia, Medicina e Ciencias Biomédicas
Coordinación
Díaz Prado, Silvia María
Correo electrónico
s.diaz1@udc.es
Profesorado
Díaz Prado, Silvia María
Fuentes Boquete, Isaac Manuel
Correo electrónico
s.diaz1@udc.es
i.fuentes@udc.es
Web http://https://www.mastermais.udc.es/
Descrición xeral Estudo das técnicas de manipulación e análise de ácidos nucleicos de uso habitual nos laboratorios de investigación biomédica.

Competencias do título
Código Competencias do título
A1 Adquirir la capacidad para elegir y aplicar las metodologías de investigación más adecuadas a la investigación planteada
A2 Desarrollar la capacidad para el diseño experimental y el completo desarrollo de proyectos de investigación en el ámbito sanitario, desde la formulación de la hipótesis de investigación hasta la comunicación de los resultados
B1 Ser capaz de aplicar el método científico en la planificación y el desarrollo de la investigación sanitaria
B2 Tener fluidez y propiedad en la comunicación científica oral y escrita
B3 Adquirir el compromiso por la calidad del desarrollo de la actividad investigadora
B4 Desarrollar la capacidad de análisis y de síntesis
B5 Obtener la habilidad para manejar distintas fuentes de información
B6 Ser capaz de trabajar de forma colaborativa en equipos multi e interdisciplinar
B7 Desarrollar la capacidad de establecer una relación de empatía con los sujetos implicados en el desarrollo de la actividad investigadora
B8 CB6 Poseer y comprender conocimientos que aporten una base u oportunidad de ser originales en el desarrollo y/o aplicación de ideas, a menudo en un contexto de investigación
B9 CB7 Que los estudiantes sepan aplicar los conocimientos adquiridos y su capacidad de resolución de problemas en entornos nuevos o poco conocidos dentro de contextos más amplios (o multidisciplinares) relacionados con su área de estudio
B11 CB9 Que los estudiantes sepan comunicar sus conclusiones y los conocimientos y razones últimas que las sustentan a públicos especializados y no especializados de un modo claro y sin ambigüedades
B12 CB10 Que los estudiantes posean las habillidades de aprendizaje que les permitan continuar estudiando de un modo que habrá de ser en gran medida autodirigido o autónomo
C1 Expresarme correctamente, tanto de forma oral como escrita, en las lenguas oficiales de la comunidad autónoma
C2 Dominar la expresión y la comprensión de forma oral y escrita de un idioma extranjero
C3 Utilizar las herramientas básicas de las tecnologías de la información y las comunicaciones (TIC) necesarias para el ejercicio de su profesión y para el aprendizaje a lo largo de su vida
C5 Entender la importancia de la cultura emprendedora y conocer los medios al alcance de las personas emprendedoras
C6 Adquirir habilidades para la vida y hábitos, rutinas y estilos de vida saludables
C7 Desarrollar la capacidad de trabajar en equipos interdisciplinares o transdisciplinares, para ofrecer propuestas que contribuyan a un desarrollo sostenible ambiental, económico, político y social
C8 Valorar la importancia que tiene la investigación , la innovación y el desarrollo tecnológico en el avance socioeconómico y cultural de la sociedad
C9 Tener la capacidad de gestionar tiempos y recursos: desarrollar planes, priorizar actividades, identificar las críticas, establecer plazos y cumplirlos

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
1. Conocer y aplicar diferentes técnicas de aislamiento de ADN y de ARN y, en particular, la técnica de PCR. AI1
AI2
BI1
BI2
BI3
BI4
BI5
BI6
BI7
BI8
BI9
BI11
BI12
CI1
CI2
CI3
CI5
CI6
CI7
CI8
CI9
Coñecer diferentes técnicas de illamento de ADN e de ARN e, en particular, a técnica de PCR. AI1
AI2
BI1
BI2
BI3
BI4
BI5
BI6
BI7
BI8
BI9
BI11
BI12
CI1
CI2
CI3
CI5
CI6
CI7
CI8
CI9
1. Conocer y aplicar diferentes técnicas de aislamiento de ADN y de ARN y, en particular, la técnica de PCR. AI1
AI2
BI1
BI2
BI3
BI4
BI5
BI6
BI7
BI8
BI9
BI11
BI12
CI1
CI2
CI3
CI5
CI6
CI7
CI8
CI9
Alcanzar unha visión ampla de diferentes técnicas empregadas para a detección e análise da variabilidade xenética e da mutación. AI1
AI2
BI1
BI2
BI3
BI4
BI5
BI6
BI7
BI8
BI9
BI11
BI12
CI1
CI2
CI3
CI5
CI6
CI7
CI8
CI9
2. Conocer y aplicar diferentes técnicas empleadas para la detección y el análisis de la variabilidad genética y la mutación. AI1
AI2
BI1
BI2
BI3
BI4
BI5
BI6
BI7
BI8
BI9
2. Conocer y aplicar diferentes técnicas empleadas para la detección y el análisis de la variabilidad genética y la mutación. AI1
AI2
BI1
BI2
BI3
BI4
BI5
BI6
BI7
BI8
BI9
BI11
BI12
CI1
CI2
CI3
CI5
CI6
CI7
CI8
CI9
Coñecer o funcionamento da PCR a Tempo Real. AI1
AI2
BI1
BI2
BI3
BI4
BI5
BI6
BI7
BI8
BI9
BI11
BI12
CI1
CI2
CI3
CI5
CI6
CI7
CI8
CI9
3. Comprender y utilizar la técnica de PCR en tiempo real. AI1
AI2
BI1
BI2
BI3
BI4
BI5
BI6
BI7
BI8
BI9
BI11
BI12
CI1
CI2
CI3
CI5
CI6
CI7
CI8
CI9
3. Comprender y utilizar la técnica de PCR en tiempo real. AI1
AI2
BI1
BI2
BI3
BI4
BI5
BI6
BI7
BI8
BI9
BI11
BI12
CI1
CI2
CI3
CI5
CI6
CI7
CI8
CI9
Comprensión da técnica de secuenciación de ADN. AI1
AI2
BI1
BI2
BI3
BI4
BI5
BI6
BI7
BI8
BI9
BI11
BI12
CI1
CI2
CI3
CI5
CI6
CI7
CI8
CI9
4. Comprender y utilizar la técnica de secuenciación de ADN. AI1
AI2
BI1
BI2
BI3
BI4
BI5
BI6
BI7
BI8
BI9
BI11
BI12
CI1
CI2
CI3
CI5
CI6
CI7
CI8
CI9
4. Comprender y utilizar la técnica de secuenciación de ADN. AI1
AI2
BI1
BI2
BI3
BI4
BI5
BI6
BI7
BI8
BI9
BI11
BI12
CI1
CI2
CI3
CI5
CI6
CI7
CI8
CI9
Entender os principios da técnica de FISH e coñecer as súas principais aplicacións. AI1
AI2
BI1
BI2
BI3
BI4
BI5
BI6
BI7
BI8
BI9
BI11
BI12
CI1
CI2
CI3
CI5
CI6
CI7
CI8
CI9
5. Entender los principios de la técnica de FISH y conocer sus principales aplicaciones. AI1
AI2
BI1
BI2
BI3
BI4
BI5
BI6
BI7
BI8
BI9
BI11
BI12
CI1
CI2
CI3
CI5
CI6
CI7
CI8
CI9
5. Entender los principios de la técnica de FISH y conocer sus principales aplicaciones. AI1
AI2
BI1
BI2
BI3
BI4
BI5
BI6
BI7
BI8
BI9
BI11
BI12
CI1
CI2
CI3
CI5
CI6
CI7
CI8
CI9
Adquirir un coñecemento teórico e práctico de como realizar mutaxénese do ADN. AI1
AI2
BI1
BI2
BI3
BI4
BI5
BI6
BI7
BI8
BI9
BI11
BI12
CI1
CI2
CI3
CI5
CI6
CI7
CI8
CI9
6. Conocer técnicas de manipulación genética y sus aplicaciones en Ingeniería Genética. AI1
AI2
BI1
BI2
BI3
BI4
BI5
BI6
BI7
BI8
BI9
BI11
BI12
CI1
CI2
CI3
CI5
CI6
CI7
CI8
CI9
6. Conocer técnicas de manipulación genética y sus aplicaciones en Ingeniería Genética. AI1
AI2
BI1
BI2
BI3
BI4
BI5
BI6
BI7
BI8
BI9
BI11
BI12
CI1
CI2
CI3
CI5
CI6
CI7
CI8
CI9
Coñecer técnicas de manipulación xenética e as súas aplicacións en Enxeñería Xenética. AI1
AI2
BI1
BI2
BI3
BI4
BI5
BI6
BI7
BI8
BI9
BI11
BI12
CI1
CI2
CI3
CI5
CI6
CI7
CI8
CI9
Coñecer técnicas empregadas na xeneración dos vectores retrovirais e a transducción de células diana. AI1
AI2
BI1
BI2
BI3
BI4
BI5
BI6
BI7
BI8
BI9
BI11
BI12
CI1
CI2
CI3
CI5
CI6
CI7
CI8
CI9

Contidos
Temas Subtemas
CONTENIDOS TEÓRICOS:
1. Ácidos nucleicos. Estructura y función. Aislamiento y cuantificación de ácidos nucleicos.
2. Reacción en Cadena de la Polimerasa (PCR). PCR cuantitativa o en tiempo real. Aplicaciones en investigación.
3. Variabilidad genética. Análisis de la variabilidad genética: PCR y secuenciación de ADN. Variabilidad del ADN mitocondrial.
4. Análisis bioinformático (secuencias de ácidos nucleicos, secuencias codificantes y no codificantes, etc.) para búsqueda de polimorfismos, variabilidad poblacional, análisis de secuencias repetitivas y su implicación en diversas patologías.
5. Técnicas de inmunoprecipitación de la cromatina (ChIP) y detección de proteínas unidas a secuencias de ADN (ADN-ChIP) y de proteínas unidas a
secuencias de ARN (ARN-ChIP).
6. Citogenética molecular. Hibridación in-situ fluorescente (FISH): DNA Breakage Detection-FISH (DBD-FISH) y COFISH.
7. Transformación bacteriana por choque térmico. Selección y análisis de transformantes
CONTENIDOS PRÁCTICOS:
1. Aislamiento de ADN y ARN a partir de un cultivo celular.
2. Desarrollo de una PCR (RT-PCR, PCR en tiempo real).
3. Secuenciación de ADN.
4. Software de análisis.
5. Co-immunoprecipitacion.
6. Estudio citogenético.
7. Transformación bacteriana

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Prácticas de laboratorio A1 A2 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B11 B12 C1 C2 C3 C5 C6 C7 C8 C9 21 42 63
Traballos tutelados A1 A2 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B11 B12 C1 C2 C3 C5 C6 C7 C8 C9 2 28 30
Proba de resposta múltiple A1 A2 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B11 B12 C1 C2 C3 C5 C6 C7 C8 C9 1 19 20
Sesión maxistral A1 A2 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B11 B12 C1 C2 C3 C5 C6 C7 C8 C9 4 20 24
Análise de fontes documentais A1 A2 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B11 B12 C1 C2 C3 C5 C6 C7 C8 C9 2 10 12
 
Atención personalizada 1 0 1
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Prácticas de laboratorio Metodoloxía que permite que o alumnado aprenda efectivamente a través da realización de actividades de carácter práctico, tales como demostracións, exercicios, experimentos e investigacións.
Traballos tutelados Metodoloxía deseñada para promover o aprendizaxe autónomo dos estudiantes, baixo a tutela do profesor e en escenarios variados (académicos e profesionais). Está referida prioritariamente ó aprendizaxe del ¿cómo facer as cousas? Constitúe unha opción baseada na asunción polos estudiantes da responsabilidade polo seu propio aprendizaxe. Este sistema de ensinanza baséase en dous elementos básicos: o aprendizaxe independiente dos estudiantes e o seguemento dese aprendizaxe polo profesor-tutor.
Proba de resposta múltiple Proba obxectiva que consiste en plantexar unha cuestión en forma de pregunta directa ou de afirmación incompleta, e varias opcións ou alternativas de resposta que proporcionan posibles solucións, das que só unha delas é válida.
Sesión maxistral Exposición oral complementada co uso de medios audiovisuais e a introdución dalgunhas preguntas dirixidas ós estudiantes, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar o aprendizaxe.
Análise de fontes documentais Conxunto de procedementos de ensinanza-aprendizaxe guiados de forma presencial e/ou apoiados con tecnoloxías da información e as comunicacións, que se basean na organización da clase en pequenos grupos nos que o alumnado traballa conxuntamente na resolución de tarefas asignadas polo profesorado para optimizar o seu propio aprendizaxe e o dos outros membros do grupo.

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Análise de fontes documentais
Descrición
Ó tratarse dun grupo reducido de alumnos, é posible a resolución de dúbidas e o seguimento individualizado durante o mesmo proceso de aprendizaxe.
En particular, a sesión maxistral é participativa, favorecendo o intercambio de opinións, o debate e a resposta das preguntas formuladas.
As prácticas de laboratorio son tuteladas en todo momento polo profesorado e, se é necesario, polo grupo de investigación no que se integra o alumno (desde o comezo do curso, cada alumno se integra no grupo de investigación no que vai desenvolver o seu Traballo Fin de Mestrado).

ATENCIÓN PERSONALIZADA PARA O CONXUNTO DO ALUMNADO
A atención personalizada sirve para o seguimento da aprendizaxe de cada estudante por parte do profesorado.
A través da titoría (presencial ou a distancia), o profesorado aborda a resolución de dúbidas e orienta ao estudo.
A tal fin, o alumnado dispón dun horario oficial de titorías, que poderán realizarse de modo presencial ou a través dos medios institucionais da UDC de atención a distancia.

ATENCIÓN PERSONALIZADA PARA O ALUMNADO CON DEDICACIÓN PARCIAL OU DIFICULTADES PARA CONCILIAR O ESTUDO COA VIDA FAMILIAR E/OU LABORAL
A atención personalizada para o alumnado que, de modo xustificado, ten dificultades para conciliar o estudo coa vida familiar e/ou laboral, poderá realizarse:
· Nas condicións establecidas para o conxunto do alumnado.
· A demanda, previa solicitude por correo electrónico.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Traballos tutelados A1 A2 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B11 B12 C1 C2 C3 C5 C6 C7 C8 C9 Metodoloxía deseñada para promover o aprendizaxe autónomo dos estudiantes, baixo a tutela do profesor e en escenarios variados (académicos e profesionais). Está referida prioritariamente ó aprendizaxe del ¿cómo facer as cousas? Constitúe unha opción baseada na asunción polos estudiantes da responsabilidade polo seu propio aprendizaxe. Este sistema de ensinanza baséase en dous elementos básicos: o aprendizaxe independiente dos estudiantes e o seguemento dese aprendizaxe polo profesor-tutor. 50
Proba de resposta múltiple A1 A2 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B11 B12 C1 C2 C3 C5 C6 C7 C8 C9 Ó tratarse de un grupo reducido de alumnos, é posible un seguimento personalizado que facilita a avaliación continua. Terase en conta a asistencia, a participación activa e o traballo desenvolvido polo alumno. 50
 
Observacións avaliación

PLAXIO

En caso de
plaxio, aplicarase o seguinte:

  • Cualificación de suspenso na
    convocatoria en que se cometa a falta e respecto da
    materia en que se cometese: o/a estudante será
    cualificado/a con “suspenso” (nota numérica 0) na convocatoria
    correspondente do curso académico, tanto se a comisión da falta
    se produce na primeira oportunidade como na segunda. Para isto,
    procederase a modificar a súa cualificación na acta de primeira
    oportunidade, se fose necesario.

REALIZACIÓN
FRAUDULENTA DAS PROBAS OU ACTIVIDADES DE AVALIACIÓN

A
realización fraudulenta das probas ou actividades de avaliación, unha vez
comprobada, implicará directamente a perda do dereito á oportunidade na que se
cometa a falta e respecto da materia na que se tivese cometido. Nas actas
figurará un non presentado nesta oportunidade.


Fontes de información
Bibliografía básica

Bibliografía Básica:

1.- Kristin Edwards, Julie Logan and Nick Saunders. Real Time PCR: An essential guide. Genomics Proteomics and Bioinformatics Unit, Health Protection Agency, London. Horizon Bioscience (2004).

2.- Griffiths, Miller, Suzuki, Lewontin & Gelbart. Genética (7ª edición). Editorial McGraw-Hill (2001).

3.- Sambrook J et al. Molecular Cloning: A Laboratory Manual, second ed. Cold Spring Harbor Laboratory Press, New York (1989).

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións

PROGRAMA GREEN CAMPUS FCS

Para axudar a conseguir unha contorna inmediata substentable e cumprir cos obxectivos estratéxicos do "V Plan de Acción do Programa Green Campus FCS (2023-2025)", os traballos documentais que se realicen nesta materia:

a. Solicitaranse maioritariamente en formato virtual e soporte informático.

b. De realizarse en papel:

- Non se empregarán plásticos.

- Realizaranse impresións a dobre cara.

- Empregarase papel reciclado.

- Evitarase a realización de borradores.

 

POLÍTICAS DE XÉNERO

Segundo se recolle nas distintas normativas de aplicación para a docencia universitaria deberase incorporar a perspectiva de xénero nesta materia (usarase linguaxe non sexista, utilizarase bibliografía de autores/as de ambos sexos, propiciarase a intervención en clase de alumnos e alumnas...).

Traballarase para identificar e modificar prexuízos e actitudes sexistas e influirase na contorna para modificalos e fomentar valores de respecto e igualdade.

Deberanse detectar situacións de discriminación por razón de xénero e proporanse accións e medidas para corrixilas.