Dada a amplitude de ámbitos que abarca o concepto de Patrimonio Cultural, o obxectivo fundamental da materia é aproximar ao alumnado a todos eles tendo en conta a súa vinculación co fenómeno turístico.
Prestarase unha especial atención á xestión do patrimonio e ao papel e importancia das persoas expertas en turismo con relación a ela. Farase especial fincapé no patrimonio histórico-artístico.
A materia pretende despertar a curiosidade e sensibilizar ao alumnado sobre o valor e fraxilidade do patrimonio, fonte de recursos fundamental para o turismo.
Competencias do título
Código
Competencias / Resultados do título
A1
Comprender os principios do turismo: a súa dimensión espacial, social, cultural, política, laboral e económica.
A2
Analizar a dimensión económica do turismo
A3
Comprender o carácter dinámico e evolutivo do turismo e da nova sociedade do lecer.
A5
Converter un problema empírico nun obxecto de investigación e elaborar conclusións.
A8
Avaliar os potenciais turísticos e a análise prospectivo da súa explotación.
A13
Manexar técnicas de comunicación.
A14
Comprender o marco legal que regula as actividades turísticas.
A18
Identificar e xestionar espazos e destinos turísticos.
A19
Xestionar o territorio turístico de acordo cos principios de sustentabilidade.
A23
Analizar os impactos xerados polo turismo.
A27
Comprender o funcionamento dos destinos, estruturas turísticas e os seus sectores empresariais no ámbito mundial.
A29
Traballar en medios socioculturais diferentes.
A30
Coñecer as principais iniciativas de posta en valor do patrimonio cultural
A31
Comprender as características da xestión do patrimonio cultural.
A32
Detectar necesidades de planificación técnica de infraestruturas e instalacións turísticas.
A33
Creatividade.
B1
Capacidade de análise e síntese.
B2
Comunicación oral e escrita en lingua nativa.
B3
Resolución de problemas.
B4
Razoamento crítico.
B5
Compromiso ético.
B6
Aprendizaxe autónoma.
B7
Adaptación a novas situacións.
C1
Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C2
Dominar a expresión e a comprensión de forma oral e escrita dun idioma estranxeiro.
C3
Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.
C4
Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C5
Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras.
C6
Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7
Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8
Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.
Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe
Competencias / Resultados do título
Definir o concepto de Patrimonio Cultural e a súa relación co turismo
A1 A3 A5 A8 A18 A29 A30 A33
B1 B2 B4 B5 B6 B7
C4
Aprender a terminoloxía artística básica no ámbito da arquitectura, escultura e pintura e os os diferentes estilos artísticos a través dos casos de A Coruña e Santiago
A1 A8 A18 A30 A33
B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7
C1 C4
Estudiar os principaies tipos de bens culturais e as súas características
A1 A5 A18 A23 A29 A30 A33
B1 B2 B4 B5 B6 B7
C4
Definir o significado do turismo cultural e a súa relación co patrimonio
A1 A2 A3 A8 A18 A23 A27 A29 A30 A31 A33
B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7
C1 C3 C4 C6
Coñecer e analizar as principais manifestacións artísticas de cada periodo histórico
A1 A8 A18 A29 A30 A33
B1 B2 B4 B5 B6 B7
C4
Profundizar no concepto de Xestión do Patrimonio
A1 A2 A3 A8 A18 A19 A23 A29 A30 A31 A33
B1 B2 B3 B4 B5 B6
C4
Analizar e profundizar en cada unha das fases da cadea lóxica da xestión do patrimonio
A1 A2 A3 A13 A14 A18 A19 A23 A29 A30 A31 A32
B1 B2 B3 B4 B5 B6
C2 C4 C5 C7 C8
Contidos
Temas
Subtemas
Bloque 1- Patrimonio cultural e Turismo.
1.1. Marco conceptual.
1.2. Clasificación dos bens culturais.
1.3.O Turismo Cultural.
Bloque 2- Especial referencia ao Patrimonio Artístico e Monumental.
2.1. O comentario da obra de arte.
2.2. Técnicas e terminoloxía artísticas.
2.3. Nocións xerais sobre os principais estilos.
Bloque 3- O Patrimonio galego.
3.1. Principais exemplos do patrimonio arquitectónico galego.
3.2. A cidade de A Coruña.
3.3. A Catedral de Santiago e a súa contorna.
Bloque 4- Xestión do Patrimonio:
4.1. Marco conceptual.
4.2. A protección do Patrimonio.
4.2.1. Lexislación (Especial atención á Lei galega).
4.2.2. Catalogación.
4.2.3. Conservación.
4.3. A Investigación.
4.4. A Difusión.
4.4.1. Patrimonio e museos (O caso galego).
4.4.2. A Interpretación do Patrimonio.
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado
Metodoloxías
Metodoloxías
Descrición
Sesión maxistral
Exposición oral complementada co uso de medios audiovisuais e a introdución de algunhas preguntas dirixidas aos estudantes, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe.
A asistencia á clase maxistral é obligatoria. Pode ofrecerse a través de TEAMS en directo (quedará gravada na plataforma) ou a través de vídeos expositivos.
Proba mixta
Proba na que se busca responder, de forma oral, a preguntas cortas ou de certa amplitude, valorando a capacidade de razoamento (argumentar, relacionar, etc.), creatividade e espírito crítico.
A proba será idéntica que a do alumnado presencial.
Foro virtual
Espazo de discusión informal destinado ao alumnado para o tratamento dun tema ou problema, que se desenvolve a través dunha contorna virtual de aprendizaxe mediante ferramentas de comunicación asíncrona. É obrigatorio participar alomenos dúas veces en cada foro proposto.
Estudo de casos
Estudo e análise de casos reais, para chegar a conclusións razoadas a través dun proceso de discusión en pequenos grupos de traballo ou de xeito individual.
Traballos tutelados
O alumnado realizará un traballo tutelado relacionado coa materia explicada de xeito individual ou en grupo.
O profesorado indicará as pautas concretas sobre o traballo ao inicio do curso.
Atención personalizada
Metodoloxías
Foro virtual
Descrición
O alumnado de Modalidade On Line: Recibirá titorías grupais e individualizadas como orientación a través de TEAMS, así como atención por correo electrónico.
Estudo e análise de casos reais, para chegar a conclusións razoadas a través dun proceso de discusión en pequenos grupos de traballo ou de xeito individual. Os casos serán propostos na calse por parte do profesorado ou do alumnado.
Exame escrito ou oral no que se combina o comentario de texto co recoñecemento de imaxes e preguntas específicas sobre a materia referida a Patrimonio Cultural e Santiago. Para facer o cómputo coas demais porcentaxes, é preciso superar o exame nun 50%
Intervención inherente aos procesos de ensino-aprendizaxe baseada na exposición verbal a través da que o alumnado e profesorado interactúan dun modo ordenado, propoñendo cuestións, facendo aclaracións e expoñendo temas, traballos, conceptos, feitos ou principios de forma dinámica.
Consisitirá nun traballo relacionado coa materia que será exposto en clase.
Traballo ou proba tutelada pola profesora na que se simulará unha visita guiada ou se demostrarán coñecementos sobre a cidade da Coruña de forma oral.
20
Observacións avaliación
O alumnado do grao on line non ten a obriga de asistir ás clases programadas na semana, pero sí a visualizar as clases maxistrais ou interactivas gravadas, así como os materiais engadidos na plataforma Moodle. Valorarase a participación nos foros propostos e a asistencia a titorías individualizadas.
Todas as probas teñen que superar o 50% da nota, para poder facer o cómputo final. O alumnado que suspenda cualquera das partes figurará en actas coa calificación obtida na parte suspensa, ata que se poda facer o cómputo final na seguinte oportunidade unha vez superadas todas as partes.
O alumnado que non se presente á Proba Obxectiva (independentemente da convocatoria de que se trate), será cualificado cun " NP" (Non Presentado), aínda no caso de ter feito, presentado e exposto traballos tutelados ou outras actividades que computen na avaliación.
Tanto en primeira como en segunda oportunidade aplicarase o mesmo sistema de avaliación.
A convocatoria adiantada consistirá nunha proba mixta que computará o 100% da materia
Os traballos propostos serán presentados en formato on line, mentres que a proba mixta terá que realizarse de modo presencial.
As instruccións detalladas sobre os traballos serán explicadas pola profesora na clase e expostas na plataforma Moodle para a súa consulta.
Os devanditos criterios de avaliación aplicaranse tanto na primera como na segunda oportunidade. A parte da materia liberada polo alumnado mediante unha proba parcial, só terá validez para o curso actual. Si unha persona que ten liberada unha parte non consegue aprobar a materiano seu conxunto, nin en primera nin en segunda oportunidade, a súa calificación final será suspenso, e tenrá que repetir toda a materia nos seguintes cursos académicos.
Está prohibido acceder a aula na que se desenvolven as distintas probas de avaliación con calquera dispositivo que permita a comunicación co exterior e/ou almacenamento de información.
Implicaciones da fraude académica na realización das probas ou actividades de avaliación: a realización fraudulenta das probas ou actividades de avaliación, unha vez comprobada, implicará directamente a cualificación de suspenso na convocatoria en que se cometa a falta e respecto da materia en que se cometese: o/a estudante será cualificado con “suspenso” (nota numérica 0) na convocatoria correspondente do curso académico, tanto se a comisión da falta se produce na primeira oportunidade como na segunda. Para isto, procederase a modificar a súa cualificación na acta de primeira oportunidade, se fose necesario.
O alumnado que non se presente a ningunha das partes propostas na avaliación aparecerá como NP na acta. De presentarse a calquera delas, aparecerá como suspenso ata que na seguinte convocatoria presente ou aprobe a parte que falte para poder facer o cómputo final. Pode darse o caso de que unha persoa suspenda algunha das partes, pero que a suma co resto dea aprobado.Nese caso a nota será un suspenso (o suspenso máis alto das que aparezan suspensas), pois para facer o cómputo é preciso, como se sinalou anteriormente, que todas as probas sexan superadas nun 50%.
ATENCIÓN Á DIVERSIDADE:
A materia poderá ser adaptada ao estudantado que precise a adopción de medidas encamiñadas ao apoio á diversidade (física, visual, auditiva, cognitiva, de aprendizaxe ou relacionada coa saúde mental). De ser o caso, deberán contactar cos servizos disponíbeis na UDC/no centro: nos prazos oficiais estipulados de maneira previa a cada cuatrimestre académico, coa Unidade de Atención á Diversidade (https://www.udc.es/cufie/ADI/apoioalumnado/); no seu defecto, coa tutora ADI da Facultade de Turismo.
Fontes de información
Bibliografía básica
García Cuetos, María del Pilar (2011 ). El patrimonio cultural. Conceptos básicos . Prensas Universitariasd de Zaragoza
GONZÁLEZ, M., LEZCANO, M.E., e SERANTES, A. (2014). Interpretación do Patrimonio Artístico. Guía para profesionáis do turismo. CEIDA. Centro de Extensión Universitaria e Divulgación Ambiental de Galicia, Oleiros
Engadiranse referencias bibliográficas no transcurso da materia.
En Moodle inclúense as referencias bibliográficas e documentos sobre A Coruña e a Catedral de Santiago
Bibliografía complementaria
FATÁS , G. e BORRÁS, G (1999). Diccionario de términos de arte. Alianza Editorial, Madrid
LEZCANO GONZÁLEZ, M.E. (2011). El Sanatorio Riazor, una auténtica experiencia interpretativa. Boletín de Interpretación nº 25, AIP.www.interpretaciondelpatrimonio.com/boletin
BALLART, J. e JUAN i TRESSERAS, J (2001). Gestión del Patrimonio Cultura. Ed. Ariel, Barcelona
HATJE, U. et al. (1989). Historia de los estilos artísticos (2 vols). Ed. Istmo, Madrid
MARTÍN GONZÁLEZ, J.J. (1992). Historia del Arte (2 vols.). Ed. Gredos, Madrid
CRESPI, M. E PLANELLS, M. (2003). Patrimonio Cultural. Ed. Síntesis, Madrid
MORALES, Alfredo (1996). Patrimonio histórico-artístico. Historia 16, Madrid
HARTT, F (1989). Arte.Historia de la pintura, escultura y arquitectura. Ed. Akal, Madrid
ROTH, L (1999). Entender la arquitectura, sus elementos, historia y significado. Ed. Gustavo Gilli, Barcelona
PÉREZ SANTOS, Eloisa (2000). Estudios de visitantes en museo. Metodología y aplicaciones.. Ed. Trea, Gijón
GOMBRICH, E.H. (1996). Historia del Arte. Ed. Debate, Madrid
NIETO ALCAIDE,V. et al. (2000). Historia del arte. Ed. Nerea, Madrid
AZNAR, S. Y CÁMARA, A. (2002). Historia del Arte. UNED, Madrid
SORALUCE BLOND, J.R. (2015). Historia del Arte para incrédulos. Tórculo Eds. A Coruña
ESPINO, J. Y MORÁN, M (1996). Historia General del Arte Español. SGEL, Madrid
JANSON, H.W. (1995). Historia General del Arte(4 vols.). Alianza Editorial, Madrid
TUGORES, F. e PLANAS, R. (2006). Introducción al Patrimonio Cultural . Edics.Trea, Gijón
BORRÁS,J, et al. (1996). Introducción general al arte. Ed. Istmo, Madrid
TILDEN, Freeman (2006). La interpretación de nuestro patrimonio. Asociación para la Interpretación del Patrimonio, Sevilla
LAJO, R. (1990). Léxico de Arte. Akal
ALLART, J. e JUAN i TRESSERAS, J
2001
Gestión del Patrimonio Cultural
Ed. Ariel, Barcelona
Libro
BORRÁS,J, et al.
1996
Introducción general al arte
Ed. Istmo, Madrid
Libro
CRESPI, M. E PLANELLS, M.
2003
Patrimonio Cultural
Síntesis, Madrid
Libro
ESPINO, J. Y MORÁN, M
1996
Historia General del Arte Español
SGEL, Madrid
Libro
FATÁS , G. e BORRÁS, G
1999
Diccionario de términos de arte
Alianza Editorial, Madrid
Libro
GOMBRICH, E.H.
1996
Historia del Arte
Ed. Debate, Madrid
Libro
GONZÁLEZ, M., LEZCANO, M.E., e SERANTES, A.
2014
Interpretación do Patrimonio Artístico. Guía para profesionáis do turismo
CEIDA. Centro de Extensión Universitaria e Divulgación Ambiental de Galicia, Oleiros
Libro
HARTT, F.
1989
Arte.Historia de la pintura, esculturaa y arquitectur
Ed. Akal, Madrid
Libro
HATJE, U. et al.
1989
Historia de los estilos artísticos (2 vols)
Ed. Istmo, Madrid
Libro
JANSON, H.W.
1995
Historia General del Arte(4 vols.)
Alianza Editorial, Madrid
Libro
LAJO, R.
1990
Léxico de Arte
Ed. Akal, Madrid
Libro
LEZCANO GONZÁLEZ, M.E.
2011
El Sanatorio Riazor, una auténtica experiencia interpretativa.
Boletín de Interpretación nº 25, AIP.www.interpretaciondelpatrimonio.com/boletin
Capítulo de revista
MARTÍN GONZÁLEZ, J.J.
1992
Historia del Arte (2 vols.)
Ed. Gredos, Madrid
Libro
MORALES, A.J.
1996
Patrimonio histórico-artístico
Historia 16, Madrid
Libro
NIETO ALCAIDE,V. et al.
2000
Historia del arte
Ed. Nerea, Madrid
Libro
PÉREZ SANTOS, E.
2000
Estudios de visitantes en museo. Metodología y aplicaciones.
Ed. Trea, Gijón
Libro
ROTH, L
1999
Entender la arquitectura, sus elementos, historia y significado
Ed. Gustavo Gilli, Barcelona
Libro
SORALUCE BLOND, J.R.
2015
Historia del Arte para incrédulos
Tórculo Eds. A Coruña
Libro
TILDEN, F.
2006
La interpretación de nuestro patrimonio
Asociación para la Interpretación del Patrimonio, Sevilla
Libro
TUGORES, F. e PLANAS, R.
2006
Introducción al Patrimonio Cultural
Edics.Trea, Gijón
Libro
García Cuetos, María del Pilar
2011
El patrimonio cultural. Conceptos básicos
Prensas Universitariasd de Zaragoza
Libro
Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Materias que continúan o temario
Observacións
Recoméndase seguir os temas de forma progresiva e sempre tratar de manter contacto semanal coa profesora
Perspectiva de Xénero: Segundo se recolle nas distintas normativas de aplicación para a docencia universitaria deberase incorporar a perspectiva de xénero nesta materia (usarase linguaxe non sexista, utilizarase bibliografía de autores/as de ambos sexos, propiciarase a intervención en clase de alumnos e alumnas...). Traballarase para identificar e modificar prexuízos e actitudes sexistas e influirase na contorna para modificalos e fomentar valores de respecto e igualdade. Deberanse detectar situacións de discriminación por razón de xénero e proporanse accións e medidas para corrixilas.
(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica
da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do
órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías