Datos Identificativos 2023/24
Asignatura (*) Materiais Código 731550003
Titulación
Máster Universitario en Fabricación Aditiva
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 1º cuadrimestre
Primeiro Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Enxeñaría Naval e Industrial
Física e Ciencias da Terra
Coordinación
Bouza Padin, Rebeca
Correo electrónico
rebeca.bouza@udc.es
Profesorado
Bouza Padin, Rebeca
Garcia Diez, Ana Isabel
Mier Buenhombre, Jose Luis
Correo electrónico
rebeca.bouza@udc.es
ana.gdiez@udc.es
jose.mier@udc.es
Web http://eei.uvigo.es/es/estudios/masteres-galicia-2030/master-en-fabricacion-aditiva/
Descrición xeral Descrición das principais familias de materiais empregados en FA xunto coas técnicas de caracterización mais utilizadas, tanto mecánicas, como químicas e físicas.

Competencias do título
Código Competencias do título
A2 RA2. Identificar as vantaxes da produción de obxectos por impresión 3D para avaliar o rendemento na súa fabricación.
A4 RA4. Definir os requisitos de calidade, seguridade e medio ambiente en contornas de fabricación aditiva para integralos no sistema de xestión de control da produción.
B1 RA12. Coñecer e aplicar técnicas de caracterización e análise de materiais (metais, cerámicas, composites, polímeros...) co obxectivo de comprender as súas propiedades e identificar usos potenciais.
B4 RA15. Seleccionar materiais para aplicacións concretas de manufactura a partir das especificacións das ferramentas e impresoras de manufactura aditiva que empregar, así como dos diferentes tipos de modelados existentes.
C1 RA22. Elaborar documentación técnica e administrativa dacordo coa lexislación vixente e cos requerimientos do cliente. Cumprir coa lexislación vixente que regula a normativa da fabricación aditiva.
C4 RA25. Combinar e integrar diferentes tecnoloxías nos procesos de fabricación aditiva.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Identificar as vantaxes da produción de obxectos por impresión 3D para avaliar o rendemento na súa fabricación. AP2
Definir os requisitos de calidade, seguridade e medio ambiente en contornas de fabricación aditiva para integralos no sistema de xestión de control da produción. AP4
Coñecer e aplicar técnicas de caracterización e análise de materiais (metais, cerámicas, composites, polímeros...) co obxectivo de comprender as súas propiedades e identificar usos potenciais. BP1
Seleccionar materiais para aplicacións concretas de manufactura a partir das especificacións das ferramentas e impresoras de manufactura aditiva que empregar, así como dos diferentes tipos de modelados existentes. BP4
Elaborar documentación técnica e administrativa dacordo coa lexislación vixente e cos requerimientos do cliente. Cumprir coa lexislación vixente que regula a normativa da fabricación aditiva. Combinar e integrar diferentes tecnoloxías nos procesos de fabricación aditiva. CP1
CP4

Contidos
Temas Subtemas
1. Introdución aos materiais en FA. Importancia económica e social.
2. Materiais metálicos: Aceiros Aceiros. Solidi?cación e transformación. Transformacións en estado sólido
Aceiros inoxidables.
Diagramas de fase binarios e terciarios. Diagramas TTT e CCT.
In?uencia dos parámetros de Fabricación.
3. Materiais metálicos: Aliaxes de Aluminio Vantaxes e desvantaxes do aluminio. Clasi?cación das aliaxes de aluminio.
Aliaxes de aluminio para moldeo.
Principais aliaxes de aluminio en fabricación aditiva: aluminio-silicio, aluminio-magnesio-silicio, aluminio-zinc, aluminio-escandio.
Envellecemento de aliaxes de aluminio.
4. Técnicas de post-procesado. Mecanizado. Shot peening.
Eliminación de tensións residuais. Técnicas de recubrimento. Anodizado.
5. Materiais Poliméricos Introdución a materiais poliméricos, aplicacións e procesado.
Polímeros para impresión 3D. Propiedades de materiais poliméricos para técnicas de impresión 3D: FDM, SLS, SLA
Caracterización e selección de polímeros. Caracterización térmica: DSC, DMA, TGA. Control de calidade
Selección de materiais. Selección de materiais para aplicacións determinadas.
6. Materiais cerámicos Cerámicas de enxeñaría. Cerámicas técnicas, características, aplicacións, técnicas de fabricación, postprocesado.
Materiais de construción. FA en construción, requisitos dos materiais, características do estado fresco e do estado endurecido.
7. Técnicas de análises e avaliación de propiedades Ensaios destrutivos.
Ensaios de resistencia á corrosión. Ensaios non destrutivos.
Control de calidade. Inspección.
8. Requisitos de seguridade asociados a cada tipo de material Normas referidas aos requisitos de seguridade. Manipulación de pos.
9. Selección de materiais Diagramas de selección de materiais Índices de selección
Bases de datos.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A4 A2 24 49 73
Prácticas de laboratorio C1 C4 14 15 29
Traballos tutelados B4 2 30 32
Estudo de casos B1 1 6 7
Foro virtual B1 0 5 5
Proba obxectiva A2 A4 B1 B4 1 0 1
Portafolios do alumno B4 C1 1 0 1
Presentación oral B4 1 0 1
Actividades iniciais A2 1 0 1
 
Atención personalizada 0 0
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Exposición por parte do profesor dos contidos teóricos e resolución de problemas tipo
Prácticas de laboratorio Realización de ensaios, resolución de problemas e elaboración do informe correspondente.
Traballos tutelados Preparación dunha presentación sobre un tema proposto polo profesor. A elaboración desta
presentación contará co apoio do profesor responsable desa actividade.
Estudo de casos Estudo de casos prácticos propostos polo profesor, relacionados coa materia para profundar nun aspecto determinado
Foro virtual Foro de discusión telemático.
Proba obxectiva Proba de avaliación de contidos
Portafolios do alumno Informes de contidos.
Presentación oral Presentación dun tema concreto.
Actividades iniciais Presentación da materia

Atención personalizada
Metodoloxías
Sesión maxistral
Traballos tutelados
Estudo de casos
Descrición
O/A alumno/a terá atención personalizada no horario de titorías do/a profesor/a.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Portafolios do alumno B4 C1 Elaboración e entrega da memoria de prácticas. 15
Presentación oral B4 Exposición e defensa do traballo tutelado. 15
Sesión maxistral A4 A2 Preguntas obxectivas. 30
Prácticas de laboratorio C1 C4 Asistencia e participación. Avaliación dos contidos. 25
Traballos tutelados B4 O traballo avaliarase segundo a rúbrica establecida. 5
Estudo de casos B1 Resolución dos casos expostos. 10
 
Observacións avaliación

A opción preferente de avaliación será a avaliación continua seguindo o plan establecido nesta sección.

En caso de renuncia á avaliación continua (de acordo ás condicións e prazo indicados polo profesor responsable), o alumnado poderá incorporarse ao sistema de avaliación global no que se fará un único exame na data proposta para o exame ?nal e no que se incluirán todos os contidos da materia. No exame da segunda edición, avaliaránse todos os contidos nun único exame cuxa valoración será do 100% e no que se incluirán todos os contidos.

Realización fraudulenta das probas

 A realización fraudulenta das probas ou actividades de avaliación, unha vez comprobada, implicará directamente a cualificación de suspenso na convocatoria na que se comprometa: o alumno será cualificado con "suspenso" (nota numérico 0) na correspondente convocatoria do académico. ano, se o delito se comete na primeira oportunidade ou na segunda. Para iso modificarase a súa cualificación no certificado de primeira oportunidade, se é o caso.

No caso de que o alumno cometa unha falta na materia (segundo o Regulamento Disciplinario do Alumnado): o alumno cualificarase con "suspenso" (grado numérico 0) na convocatoria correspondente, se a falta se comete se produce na primeira. oportunidade como na segunda. Para iso modificarase a súa cualificación no certificado de primeira oportunidade, se é o caso. 

Dedicación a tempo parcial e exención académica.

 As situacións especiais do alumnado que, con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e exención académica de asistencia ou por outras causas debidamente xustificadas, non poidan cursar a materia presencialmente, deberán ser comunicadas ao inicio do cuadrimestre e xustificadas adecuadamente. Daranse as instrucións oportunas para que o alumno siga sen problemas a materia, substituíndo aquelas metodoloxías presenciais por traballos individuais que teñan a mesma puntuación Os criterios de avaliación serán idénticos nas dúas oportunidades da convocatoria (xaneiro e xullo). 


Fontes de información
Bibliografía básica

“Guía de Materiales Plásticos”, Wallter Hellerich, Gunther Harsch, Siegfried Haenle, Ed Hanser, 1989.

"Cuaderno guía 1: Aspectos fundamentales de los polímeros. Degradación y Reciclaje de Plásticos”, Amparo Ribes Graus, Francisco Vilaplana y Laura Contat, Ed. Universidad Politécnica de Valencia, 2008

“Técnicas Experimentales de Análisis Térmico de Polímeros”, Juan López, David García, Rafael Balart y Francisco Parrés, Ed. UPV (Marcelino), 2003

“Introducción a la Tecnología de los Plásticos, Walter Michaeli, Helmut Greif, Hans Kaufmann y Franz-Josef. Vossebürger, Ed. Hanser, 1992

“Inyección de Termoplásticos”, Jose Luis Arazo, Ed. Plastic Comunicación, 2000

“Plastic Product Material and Process Selection Handbook”, Dominick Rosato, Donald Rosato, Matthew Rosato, Ed. Elsevier, 2004

"Physics of Plastics. Processing, Properties and Materials Engineering”, Arthur W. Birley, Barry Howarth y Jim Batchelor. Ed. Hanser Publishers, 1992

“Ingeniería de los Polímeros”, Miguel A. Ramos, Raquel de Maria Ruiz, Ed. Ediciones Díaz de Santos, 1988

Paxinas web:

http://www.campusplastics.com/

http://plasticsnews.com/

"A Practical Guide to Design for Additive Manufacturing" Olaf Diegel, Axel Nordin y Damien Motte. Ed. Springer, 2020 

"Engineering Metallurgy" R.A. Higgins Ed. Edward Arnold, 1993

"Selección de Materiales en el Diseño de Máquinas" C. Riba i Romeva. Ed. UPC, 2008

"Ciencia de Materiales: Teoría-Ensayos-Tratamientos" P. Coca y J. Rosique. Ed. Pirámide, 1996

"Ingeniería y Ciencia de los Materiales Metálicos" V. M. Blázquez. ETSI Industriales Universidad Politécnica de Madrid, 2012

"Metal: Tecnología y Proceso" J.L. Feirer y J.R. Lindbeck. Ed. Paraninfo, 2000

"Ensayos de Metalografía y Tratamientos Térmicos" J.M. Franco Gimeno y M.A. Madre Sediles. Ed. Prensas Universitarias de Zaragoza, 1999

"Mechanical Behavir of Materials: Engineering Methods for Deformation, Fracture and Fatigue" N. E. Dowling. Prentice Hall, 2007

"Light Alloys: Metallurgy of the Light Metals" I. J. Polmear. Ed. Edward Arnold, 1995

"Aluminium and Aluminium Alloys" J.R. Davis. ASM International, 1998

"Characterization of Metals an Alloys" P. H. Holloway y P.N. Vaidyanathan. Ed. Momentum Press, 2010

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Deseño e Desenvolvemento do Produto/731550001
Tecnoloxías de Fabricación/731550002

Materias que continúan o temario
Aplicacións en Automoción/731550007
Aplicacións en Enxeñaría Biomédica/731550008
Taller/731550006

Observacións

Recomendacións Sostenibilidade Medio Ambiente 

Intentarase transmitir aos/as estudantes a importancia dos principios éticos relacionados cos valores da sostenibilidade para que estos os apliquen non so na aula, senón nos comportamentos persoais e profesionais. 

Para axudar a acadar un entorno inmediato sostible e cumprir co obxectivo da acción número 5: "Docencia e investigación saudable e sustentable ambiental e social" do "Plan de Acción Green Campus Ferrol": 

A entrega dos traballos documentais que se realicen en esta materia: 

  • Solicitaránse en formato virtual e/ou en soporte informático 

  • Realizarase a traverso de Moodle, en formato dixital sen necesidade de imprimilos 

  • En caso de ser necesario realizalos en papel: 

  • Non se emplearán plásticos 

  • Realizaranse impresións a dobre cara. 

  • Emplearase se papel reciclado. 

  • Evitarase a impresión de borradores 

Debe facerse un uso sostible dos recursos e a prevención de impactos negativos sobre o medio natural 

Recomendacións sobre Igualdade de Xénero e respeto á diversidade 

-Segundo se recolle nas distintas normativas de aplicación para a docencia universitaria deberase incorporar a perspectiva de xénero nesta materia (usarase linguaxe non sexista, utilizarase bibliografía de autores/as de ambos os sexos, propiciarase a intervención en clase de alumnos e alumnas...). 
-Traballaráse para identificar e modificar prexuízos e actitudes sexistas, e influirase na contorna para modificalos e fomentar valores de respecto e igualdade. 
-Detectaránse situacións de discriminación por razón de xénero e proporanse accións e medidas para corrixilas. 
-Facilitarase a plena integración do alumnado que por razón físicas, sensoriais, psíquicas ou socioculturais, experimenten dificultades a un acceso axeitado, igualitario e proveitoso á vida universitaria.



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías