As porcentaxes aportadas arriba non responden á distribución real, e deberon ser incluídas por esixencias da aplicación.

1. A cualificación final do estudante na primeira oportunidade responderá á seguinte distribución:

1.1. Un 35% responderá ao/s traballo/s tutelado/s individual/es que debe realizar, incluíndo a súa posible exposición e defensa, e mesmo aos materiais desenvolvidos para achegarlles os contidos aos demais participantes no curso. Non se poderá superar a materia sen realizar este/s traballo/s: serán un ou dous.

1.2. Un 55% responderá ás actividades e tarefas avaliables encomendadas ao longo do curso (individuais e grupais, presenciais e non presenciais: serán entre dúas e cinco) e que o profesor recolla e puntúe. Estas actividades terán un peso maior ou menor na cualificación dependendo da súa dificultade ou da dedicación que esixan.

1.3. Un 10% responderá á participación e desempeño do/a estudante no desenvolvemento da materia, é dicir, nas aulas presenciais, nas non presenciais e no traballo fóra delas.

1.4. Superará
a materia quen teña unha cualificación global mínima de 5.00 puntos, sempre que realizara polo menos o(s) traballo(s) tutelado(s) e a metade das actividades e tarefas avaliables. Recibirá a cualificación de Non Presentado (N.P.) quen non realizase ningún dos traballos tutelados e, ademais, entregara menos da metade das actividades e tarefas avaliables.

1.5. Quen teña unha dispensa académica oficial, poderá substituír as tarefas avaliables que requiran a presencia na aula por outras actividades ou por unha proba mixta que realizará o día do exame oficial da materia. Será o profesor quen o decida atendendo ao carácter das tarefas e ás condicións específicas do/a estudante.

1.6. Os prazos de entrega e valor de cada tarefa comunicaranse co encargo: todas as actividades e traballos entregaranse durante o período de aulas da materia; o prazo de entrega da última tarefa finalizará, como moi tarde, aos dez días da última aula presencial.

1.7. A materia poderá ser adaptada ao alumnado que precise da adopción de
medidas de apoio á diversidade, consonte ás indicacións da Unidade de
Atención á Diversidade (https://www.udc.es/cufie/ADI/),
coa que se deberá contactar nos prazos establecidos por esta unidade.
Pódese contar tamén co asesoramento da titora ADI da facultade (pat.filoloxia@udc.gal). En todo caso, quen solicitou que se lle recoñeza a
condición de estudante con adaptación e aínda non se lle comunicou a decisión,
debe informar ao coordinador da materia (manuel.fernandez.ferreiro@udc.gal)..

2. Quen non superara a materia, disporá dunha segunda oportunidade no mes de xullo. Nela conservaránselle as cualificacións de actividades superadas. O/a estudante ten dúas opcións:

Opción A. Realizar os traballos e actividades non entregados ou non superados na primeira oportunidade: pode ter que realizar as mesmas ou unhas substitutivas que lle indicará o profesor. A distribución porcentual para obter a cualificación final será igual á da primeira oportunidade. O prazo de entrega finaliza na data e hora oficiais establecidas para a proba obxectiva. Esta opción aplicarase por defecto.
Opción B. Realizar as actividades non entregadas ou non superadas na primeira oportunidade (55%), e unha proba obxectiva (na data oficial establecida) que substitúe o(s) traballo(s) titorizado(s) (35%). Esta opción é extraordinaria e só se aplicará se están de acordo profesor e estudante: será o profesor quen a autorice ou recomende, tras a avaliación da primeira oportunidade, se considera que as circunstancias específicas do/a estudante o aconsellan.

Nas dúas opcións, se o/a estudante ten suspensa a parte de participación (10%, apartado 1.3), esta non computará, e cada unha das outras dúas gañará un 5% de peso na cualificación final.

Estas opcións son tamén de aplicación aos/ás estudantes con dispensa académica oficial.

3. Na oportunidade de avaliación adiantada, o estudante será avaliado exclusivamente mediante unha proba mixta de carácter teórico-práctico, pola que obterá o 100% da cualificación.

4. A fraude académica é absolutamente inaceptable. O profesor/a poderá utilizar ferramentas de busca e
anticopia (entre elas Turnitin) para detectar plaxios nos materiais que
desenvolvan os/as estudantes durante o curso. De atopárense coincidencias que
exceden o razoable, terá consecuencias na súa cualificación: desde a minoración
da cualificación ou o suspenso no traballo específico, ata a cualificación global de
suspenso na materia. Lémbrase a este respecto que o Regulamento disciplinar do estudantado da UDC recolle que a fraude
académica é unha falta grave ou moi grave, e establece as sancións para estes
casos: véxanse, entre outros, os artigos 10.3.f e 11.4.b (https://sede.udc.gal/services/electronic_board/EXP2023/007335).

Lémbrase que o mesmo Regulamento prohibe
a gravación, uso e distribución indebidos dos materiais utilizados nas materias:
non se poderán gravar ou distribuír por medio algún os materiais escritos e audiovisuais
utilizados na materia, con propósitos alleos aos propios dela.

A expresión escrita e a oral serán sempre axeitadas. A falta de corrección
ortográfica, de estilo e/ou de adecuación expositiva reflectirase negativamente
nas cualificacións.

Learning outcomes	Study programme competences
Coñecer o concepto de multimodalidade da comunicación e as súas implicacións.	AR1 AR6	BR3 BR7	CC4 CC6 CC8
Coñecer e saber manexar os requisitos, conceptos e procedementos para a análise dos discursos multimodais.	AR1 AR3 AR5 AR7 AR9 AR10	BR2 BR3 BR6 BR7	CC6
Integrar e utilizar as técnicas e ferramentas aportadas por distintas disciplinas e enfoques para analizar os discursos multimodais. Pór en valor a interdisciplinariedade.	AR1 AR2 AR3 AR4 AR5 AR9 AR10	BR2 BR5 BR7 BR8 BR10	CC3 CC6 CC8
Utilizar ferramentas das tecnoloxías da información e o coñecemento para a análise multimodal dos discursos.		BR3 BR5 BR8	CC3 CC8
Saber abordar organizar o proceso analítico de materiais multimodais, e desenvolvelo con perspectiva crítica e en constante revisión.	AR1 AR3 AR4 AR5 AR9	BR1 BR2 BR3 BR7 BR8 BR9 BR10	CC3 CC5 CC7 CC8
Expor de forma adecuada o desenvolvemento e os resultados das análises multimodais realizadas, transmitindo eficientemente a información e os procesos reflexivos, e sabendo adaptarse ao destinatario e aos obxectivos perseguidos.	AR3 AR5 AR7 AR9	BR4 BR7 BR8 BR9 BR10	CC1 CC2 CC3 CC4 CC5 CC6 CC7
Coñecer e descubrir novas implicacións e utilidades da análise multimodal do discurso, en distintas áreas e para diversos problemas.	AR3 AR6 AR7	BR5 BR7 BR9	CC3 CC6 CC8
Reflexionar e adoptar unha postura crítica ante os produtos semióticos das sociedades, principalmente da contemporánea.	AR8	BR2 BR3 BR5 BR6	CC4 CC6 CC8
Enriquecer criticamente os coñecementos xa posuídos sobre análise da linguaxe, adoptando unha perspectiva multidisciplinar ampla e aberta a novos fenómenos, enfoques e obxectos de estudo.	AR1 AR2 AR3 AR8	BR1 BR2 BR6 BR7 BR9 BR10	CC4 CC5 CC6 CC7 CC8

Topic	Sub-topic
1. A comunicación. Linguaxe, modo e recursos semióticos.	1.1. Comunicación e discurso. 1.2. A semiótica discursiva. 1.3. Os recursos semióticos. 1.4. Conceptos básicos e métodos na análise do discurso. A análise crítica do discurso.
2. A comunicación multimodal: definición, características. Conceptos básicos.	2.1. O concepto de modo. 2.2. Comunicación multimodal: definición, relevancia e evolución. 2.3. Conceptos básicos e características da comunicación multimodal. 2.4. A alfabetización multimodal.
3. A(s) análise(s) multimodal(es) da comunicación: enfoques e resultados.	3.1. Análise multimodal da comunicación e análise da comunicación multimodal. 3.2. Un enfoque global e comprehensivo da comunicación. A construción do contido. 3.3. Principios, enfoques e métodos na análise multimodal. 3.4. Unidades e procesos na análise da comunicación multimodal. 3.5. Estudos de caso.
4. Comunicación, evolución e tecnoloxía: observacións históricas e contemporáneas.	4.1. Comunicación multimodal e evolución humana. 4.2. Comunicación multimodal e contorno dixital. 4.3. Comunicación multimodal e discursos públicos. 4.4. Comunicación multilmodal, ensino e autoaprendizaxe. 4.5. Outros casos de relevancia actual.
5. Algunhas conexións: os xéneros discursivos; as narrativas transmedia; as novas alfabetizacións; sociedade e educación...	5.1. Conexións da análise multimodal con outros ámbitos de estudo. 5.3. Xéneros discursivos; narrativas transmedia; novas alfabetizacións... 5.4. Implicacións e consecuencias da análise (multimodal) dos discursos (multimodais).

Methodologies / tests	Competencies	Ordinary class hours	Student’s personal work hours	Total hours
Workbook	A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8 A9 B1 B3 B5 B6 B7 C1 C2 C4 C6 C7 C8	0	16	16
Guest lecture / keynote speech	A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8 B1 B2 B3 B4 B6 B7 B10 C5 C6	8	6	14
Workshop	A1 A2 A3 A4 A5 A6 A9 A10 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B10 C1 C2 C3 C4 C5 C6 C7 C8	7	4	11
Collaborative learning	A9 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B8 C1 C3 C4 C5 C6 C7 C8	1	2	3
ICT practicals	A1 A3 A4 A9 A10 B2 B8 C3 C5 C6 C7 C8	1	2	3
Supervised projects	A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7 A9 A10 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B10 C3 C5	4	20	24
Objective test	A1 A2 A3 A4 A7 A8 A9 A10 B1 B2 B3 B4 B6 B10 C1 C2 C4 C6 C7 C8	0	2	2

Personalized attention		2	0	2

(*)The information in the planning table is for guidance only and does not take into account the heterogeneity of the students.

Methodologies	Description
Workbook	O/a estudante disporá dun dosier de lecturas obrigatorias de curso, ademais dunha listaxe de lecturas recomendadas; unha porcentaxe elevada será en inglés (son linguas básicas da materia o galego, o castelán e o inglés). Os materiais correspondentes a cada tema deberán ser lidos puntualmente polo/a estudante antes de ser tratados na aula, seguindo as indicacións do profesor.
Guest lecture / keynote speech	O profesor exporá organizadamente contidos fundamentais da materia, e responderá todas as dúbidas e cuestións formuladas polos/as estudantes a partir das súas lecturas obrigatorias. Prestarase especial atención ás dimensións aplicada e interdisciplinar dos contidos.
Workshop	Unha grande parte das aulas presenciais responderán á estrutura de obradoiros, con estudos de caso, debates, solución de problemas etc. Dada a carga horaria dispoñible, tenderán a ser de curta duración, mais serán de gran relevancia na avaliación do/a estudante. No obradoiro inclúense as actividades e tarefas avaliables, presenciais ou non, que deberá realizar o alumno/a para superar a materia.
Collaborative learning	A aprendizaxe colaborativa terá un papel fundamental: ao longo do curso realizaranse distintas tarefas, estudaranse casos e resolveranse problemas en grupo ou individualmente. Prestarase especial atención á participación do estudante.
ICT practicals	Unha parte importante das actividades desenvolvidas requerirán a utilización de TIC.
Supervised projects	O/a estudante realizará polo menos un traballo académico individual. O tema será acordado co profesor, e este proporcionará as indicacións e guía necesarias nas titorías. O/a estudante deberá informar regularmente ao profesor sobre o desenvolvemento deste traballo, consultar as dúbidas que lle xurdan e atender as súas indicacións.
Objective test	O/a estudante poderá realizar unha proba obxectiva sobre os contidos da materia para a súa avaliación na segunda oportunidade de xullo, sempre e cando o profesor entenda que as circunstancias o aconsellan. Esta proba terá carácter teórico e práctico.

Methodologies	Competencies	Description	Qualification
Collaborative learning	A9 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B8 C1 C3 C4 C5 C6 C7 C8	Avaliarase en distintos apartados. A porcentaxe reflectida non se corresponde coa real: véxanse as observacións á avaliación.	5
Guest lecture / keynote speech	A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8 B1 B2 B3 B4 B6 B7 B10 C5 C6	Avaliarase en distintos apartados. A porcentaxe reflectida non se corresponde coa real: véxanse as observacións á avaliación.	5
Supervised projects	A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7 A9 A10 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B10 C3 C5	Traballo individual tutelado polo profesor no que o/a estudante aplicará o aprendido na materia. O tema será acordado co profesor.	35
Workbook	A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8 A9 B1 B3 B5 B6 B7 C1 C2 C4 C6 C7 C8	Avaliarase en distintos apartados. A porcentaxe reflectida non se corresponde coa real: véxanse as observacións á avaliación.	5
ICT practicals	A1 A3 A4 A9 A10 B2 B8 C3 C5 C6 C7 C8	Avaliarase en distintos apartados. A porcentaxe reflectida non se corresponde coa real: véxanse as observacións á avaliación.	5
Objective test	A1 A2 A3 A4 A7 A8 A9 A10 B1 B2 B3 B4 B6 B10 C1 C2 C4 C6 C7 C8	O/a estudante só poderá optar por esta posibilidade na segunda oportunidade, en substitución do traballo tutelado e se o profesor o considera oportuno. A porcentaxe reflectida non se corresponde coa real: véxanse as observacións á avaliación.	5
Workshop	A1 A2 A3 A4 A5 A6 A9 A10 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B10 C1 C2 C3 C4 C5 C6 C7 C8	Avaliarase en distintos apartados. A porcentaxe reflectida non se corresponde coa real: véxanse as observacións á avaliación.	40

Assessment comments
As porcentaxes aportadas arriba non responden á distribución real, e deberon ser incluídas por esixencias da aplicación. 1. A cualificación final do estudante na primeira oportunidade responderá á seguinte distribución: 1.1. Un 35% responderá ao/s traballo/s tutelado/s individual/es que debe realizar, incluíndo a súa posible exposición e defensa, e mesmo aos materiais desenvolvidos para achegarlles os contidos aos demais participantes no curso. Non se poderá superar a materia sen realizar este/s traballo/s: serán un ou dous. 1.2. Un 55% responderá ás actividades e tarefas avaliables encomendadas ao longo do curso (individuais e grupais, presenciais e non presenciais: serán entre dúas e cinco) e que o profesor recolla e puntúe. Estas actividades terán un peso maior ou menor na cualificación dependendo da súa dificultade ou da dedicación que esixan. 1.3. Un 10% responderá á participación e desempeño do/a estudante no desenvolvemento da materia, é dicir, nas aulas presenciais, nas non presenciais e no traballo fóra delas. 1.4. Superará a materia quen teña unha cualificación global mínima de 5.00 puntos, sempre que realizara polo menos o(s) traballo(s) tutelado(s) e a metade das actividades e tarefas avaliables. Recibirá a cualificación de Non Presentado (N.P.) quen non realizase ningún dos traballos tutelados e, ademais, entregara menos da metade das actividades e tarefas avaliables. 1.5. Quen teña unha dispensa académica oficial, poderá substituír as tarefas avaliables que requiran a presencia na aula por outras actividades ou por unha proba mixta que realizará o día do exame oficial da materia. Será o profesor quen o decida atendendo ao carácter das tarefas e ás condicións específicas do/a estudante. 1.6. Os prazos de entrega e valor de cada tarefa comunicaranse co encargo: todas as actividades e traballos entregaranse durante o período de aulas da materia; o prazo de entrega da última tarefa finalizará, como moi tarde, aos dez días da última aula presencial. 1.7. A materia poderá ser adaptada ao alumnado que precise da adopción de medidas de apoio á diversidade, consonte ás indicacións da Unidade de Atención á Diversidade (https://www.udc.es/cufie/ADI/), coa que se deberá contactar nos prazos establecidos por esta unidade. Pódese contar tamén co asesoramento da titora ADI da facultade (pat.filoloxia@udc.gal). En todo caso, quen solicitou que se lle recoñeza a condición de estudante con adaptación e aínda non se lle comunicou a decisión, debe informar ao coordinador da materia (manuel.fernandez.ferreiro@udc.gal).. 2. Quen non superara a materia, disporá dunha segunda oportunidade no mes de xullo. Nela conservaránselle as cualificacións de actividades superadas. O/a estudante ten dúas opcións: Opción A. Realizar os traballos e actividades non entregados ou non superados na primeira oportunidade: pode ter que realizar as mesmas ou unhas substitutivas que lle indicará o profesor. A distribución porcentual para obter a cualificación final será igual á da primeira oportunidade. O prazo de entrega finaliza na data e hora oficiais establecidas para a proba obxectiva. Esta opción aplicarase por defecto. Opción B. Realizar as actividades non entregadas ou non superadas na primeira oportunidade (55%), e unha proba obxectiva (na data oficial establecida) que substitúe o(s) traballo(s) titorizado(s) (35%). Esta opción é extraordinaria e só se aplicará se están de acordo profesor e estudante: será o profesor quen a autorice ou recomende, tras a avaliación da primeira oportunidade, se considera que as circunstancias específicas do/a estudante o aconsellan. Nas dúas opcións, se o/a estudante ten suspensa a parte de participación (10%, apartado 1.3), esta non computará, e cada unha das outras dúas gañará un 5% de peso na cualificación final. Estas opcións son tamén de aplicación aos/ás estudantes con dispensa académica oficial. 3. Na oportunidade de avaliación adiantada, o estudante será avaliado exclusivamente mediante unha proba mixta de carácter teórico-práctico, pola que obterá o 100% da cualificación. 4. A fraude académica é absolutamente inaceptable. O profesor/a poderá utilizar ferramentas de busca e anticopia (entre elas Turnitin) para detectar plaxios nos materiais que desenvolvan os/as estudantes durante o curso. De atopárense coincidencias que exceden o razoable, terá consecuencias na súa cualificación: desde a minoración da cualificación ou o suspenso no traballo específico, ata a cualificación global de suspenso na materia. Lémbrase a este respecto que o Regulamento disciplinar do estudantado da UDC recolle que a fraude académica é unha falta grave ou moi grave, e establece as sancións para estes casos: véxanse, entre outros, os artigos 10.3.f e 11.4.b (https://sede.udc.gal/services/electronic_board/EXP2023/007335). Lémbrase que o mesmo Regulamento prohibe a gravación, uso e distribución indebidos dos materiais utilizados nas materias: non se poderán gravar ou distribuír por medio algún os materiais escritos e audiovisuais utilizados na materia, con propósitos alleos aos propios dela. A expresión escrita e a oral serán sempre axeitadas. A falta de corrección ortográfica, de estilo e/ou de adecuación expositiva reflectirase negativamente nas cualificacións.

Manuais, obras introdutorias

Páxinas web

Banda deseñada e novela gráfica

Outras obras de interese

Basic
	Manuais, obras introdutorias Aiello, Giorgia & Katy Parry (2019). Visual Communication: Understanding Images in Media Culture. London: Sage Publications. [*] Bateman, John, Janina Wildfeuer & Tuomo Hiippala (2017). Multimodality: Foundations, Research and Analysis. A Problem-Oriented Introduction. Berlin / Boston: Walter de Gruyter. [*] Bezemer, Jeff & Gunther Kress (2016). Multimodality, Learning and Communication: A Social Semiotic Frame. London: Routledge. Boylan, Alexis L. (2020). Visual Culture* (=The MIT Press Essential Knowledge Series). Cambridge, MA: The MIT Press. [] Cairo, Alberto (2011). El arte funcional: infografía y visualización de la información. Madrid: Alamut. Cairo, Alberto (2016). The Truthful Art: Data, Charts, and Maps for Communication* (= New Riders Voices that Matter). Peachpit. Cubeiro, Carlos (2022). Manual de fundamentos del diseño gráfico. Fundamentos de la imagen gráfica y la comunicación visual. Córdoba: Editorial Almuzara. [*] Forceville, C. (2020). Visual and Multimodal Communication. Applying the Relevance Principle. Oxford & New York:Oxford University Press. [] Jewitt, Carey (ed.) (2009). The Routledge Handbook of Multimodal Analysis. London / New York: Routledge. Jewitt, Carey, Jeff Bezemer & Kay L. O'Halloran (2016). Introducing Multimodality. London: Routledge. [**] Kress, Gunther (2005 [2003]). El alfabetismo en la era de los nuevos medios de comunicación. Málaga: Enseñanza Abierta de Andalucía. Kress, Gunther (2010a). "A social semiotic multimodal approach to human communication: implications for speech, writing and applied linguistics". En Rosario Caballero Rodríguez & M.ª Jesús Pinar Sanz (eds.). Ways and Modes of Human Communication* (= Colección Estudios; 129), Cuenca, Ediciones de la Universidad de Castilla-La Mancha & Asociación Española de Lingüística Aplicada, 77-92. Kress, Gunther R. (2010b). Multimodality: A Social Semiotic Approach to Contemporary Communication. London / New York: Routledge. Kress, Gunther R. & Theo van Leeuwen (2021, 3.ª edición). Reading Images: The Grammar of Visual Design. London / New York: Routledge. [**] Machin, David (2014 [2007]). Introduction to Multimodal Analysis. London: Hodder Arnold. [] Mariani, Massimo (2019). Qué nos dicen las imágenes: la retórica visual en el arte, el diseño gráfico y la publicidad. Barcelona: Hoaki. [] Mirzoeff, Nicholas (2015). How to See the World. Pelican Books. [] Norris, Sigrid (2019). Systematically Working with Multimodal Data. Research Methods in Multimodal Discourse Analysis. Hoboken, NJ & Chichester, UK: John Wiley & Sons. [*] O'Halloran, Kay L. & Bradley A. Smith (eds.) (2011). Multimodal Studies: Exploring Issues and Domains.* New York / London: Routledge. Rose, Gillian (2016). Visual Methodologies. An Introduction to Researching with Visual Materials (4th edition). Los Angeles, CA / London: Sage Publications. [**] van Leeuwen, Theo (2021). Multimodality and Identity. London & New York: Routledge. [] van Leeuwen, Theo & Carey Jewitt (eds.) (2008[2001]). Handbook of Visual Analysis. London & Thousand Oaks, CA: Sage Publications. Wildfeuer, Janina, Jana Pflaeging, John Bateman, Ognyan Seizov & Chao-l Tseng (eds.) (2019). Multimodality. Disciplinary Thoughts and the Challengeof Diversity. Berlin / Boston, MA: Walter de Gruyter GmbH. [] Páxinas web* GLOSARIO de multimodalidade, URL: https://multimodalityglossary.wordpress.com/multimodality. Glosario de termos utilizados na análise da multimodalidade, recollido na páxina web do MODE. MODE, URL: http://mode.ioe.ac.uk. MODE is a node of the National Centre for Research Methods and funded by the Economic and Social Research Council. It develops multimodal methodologies for social scientists, providing systematic ways to investigate all modes of communication used in digital environments, whether they are sites of learning, work, or ‘social’ sites (e.g. Facebook). Doyle, Stephen. Charla TED: "Art that brings words to life". https://www.ted.com/talks/stephen_doyle_art_that_brings_words_to_life#t-409825 Forceville, Charles. "Adventures in multimodality", web deste autor con materiais interesantes. https://muldisc.wordpress.com/ Jardí, Enric. Vídeo en Youtube no que explica algúns dos seus traballos: https://www.youtube.com/watch?v=-wVRpZNaKZg Kalman, Maira. Charla TED: "The illustrated woman". https://www.ted.com/talks/maira_kalman_the_illustrated_woman Niemann, Christoph. Charla TED: "You are fluent in this langauge and you don't even know it". https://www.ted.com/talks/christoph_niemann_you_are_fluent_in_this_language_and_don_t_even_know_it
Complementary
	Banda deseñada e novela gráfica Bordes, Enrique (2017). Cómic, arquitectura narrativa (= Signo e imagen; 173). Madrid: Cátedra. [] Cohn, Neil (2014). The Visual Language of Comics: Introduction to the Structure and Cognition of Sequential Images* (= Bloomsbury Advances in Semiotics). London: Bloomsbury Academic. [] Cohn, Neil (ed.) (2016). The Visual Narrative Reader. London: Bloomsbury Academic. Cohn, Neil (ed.) (2021). Who Understands Comics? Questioning the Universality of Visual Language Comprehension. London: Bloomsbury Academic. Davies, Paul Fisher (2019). Comics as Communication: A Functional Approach* (= Palgrave Studies in Comics and Graphic Novels). Cham: Palgrave Macmillan. [] del Rey Cabero, Enrique (2021). (Des)montando el libro. Del cómic multilineal al cómic objeto. León: Universidad de León. [] Eisner, Will (1996). El arte secuencial. Barcelona: Norma Editorial. [Orixinal en inglés: Comics and Secuential Art.] Eisner, Will (1998). La narración gráfica. Barcelona: Norma Editorial. [Orixinal en inglés: Graphic Storytelling.] Gasca, Luis & Román Gubern (2011). El discurso del cómic (= Signo e imagen; 139). Madrid: Cátedra. [] Groensteen, Thierry (2013). Comics and narration. Jackson, MI: University Press of Mississippi. [] Madden, Matt (2007[2005]). 99 ejercicios de estilo. Madrid: Ediciones sinsentido. [*] McCloud, Scott (2007[1993]). Entender el cómic: el arte invisible* (2.ª edición). Bilbao: Astiberri Ediciones. [Orixinal en inglés: Understanding Comics: The Invisible Art.] [] Trabado Cabado, José Manuel (ed.). (2013). La novela gráfica, poéticas y modelos narrativos. Madrid: Arco/Libros. Trabado Cabado, José Manuel (ed.) (2021). Lenguajes gráfico-narrativos. Especificidades,intermedialidades y teorías gráficas. Gijón: Ediciones Trea. Outras obras de interese Bal, Mieke (2016). Tiempos trastornados. Análisis, historias y políticas de la mirada. Madrid: Akal. Barro, Pepe (2018). Máis que ver. Cen historias do deseño na Galiza. Vigo: Xerais. Berger, John, Sven Blomberg, Chris Fox, Michael Dibb & Richard Hollis (2017, 3.ª ed.). Modos de ver [basado en la serie de televisión da BBC en colaboración con John Berger]. Barcelona: Editorial Gustavo Gili. [Orix.: Ways of Seeing. London: British Broadcast Corporation & Penguin Books, 1972]. Böck, Margit & Norbert Pachler (eds.) (2013). Multimodality and Social Semiosis: Communication, Meaning-Making, and Learning in the Work of Gunther Kress* (= Routledge Studies in Multimodality). London & New York: Routledge. Boylan, Alexis L. (2020). Visual Culture (= The MIT Press Knowledge Series). Cambridge, MA: The MIT Press. Burtenshaw, Ken, Nik Mahon & Caroline Barfoot (2006). The Fundamentals of Creative Advertising. Lausanne: AVA Publishing. [Tradución ao castelán: Principios de publicidad: el proceso creativo, agencias, campañas, medios, ideas y dirección de arte. Barcelona: Gustavo Gil, 2007.] Cairo, Alberto (2008). Infografía 2.0: visualización interactiva de información en prensa. Madrid: Alamut. Carrera, F. (2013). Comunicar 2.0. El arte de comunicar bien en el siglo XXI. Barcelona: Profit. Cassany, Daniel (2012). En_línea: leer y escribir en la red (= Argumentos; 441). Barcelona: Anagrama. Dahlström, Anna (2019). Storytelling in Design. Defining, Designing, and Selling Multidevice Products. Sebastopol, CA: O’Reilly. Davies, Paul Fisher (2019). Comics as Communication: A Functional Approach (= Palgrave Studies in Comics and Graphic Novels). London: Palgrave Macmillan. Garzone, Giuliana, Gina Poncini & Paola Catenaccio (eds.) (2007). Multimodality in corporate communication: web genres and discursive identity (= Lingua, tradizone, didattica; 1058.15). Milano: Franco Angeli s.r.l. Gombrich, E. H. (2016). La evidencia de las imágenes (= Chiribitas; 8). Vitoria-Gasteiz & Buenos Aires: Sans Soleil Ediciones. [Orig.: "The evidence of images". En Charles S. Singleton, Interpretation: Theory and Practice . Baltimore, MD: The Johns Hopkins Press, 1969, 35-104]. Groensteen, Thierry (2013). Comics and Narration. University Press of Mississippi. Hagen, Rose-Marie & Rainer Hagen (2010). Los secretos de las obras de arte: del tapiz de Bayeux a los murales de Diego Rivera, 2 vols. Köln: Taschen GmbH. Heller, Steven & Gail Anderson (2018a). El libro de ideas para el diseño gráfico. Inspiración de la mano de 50 maestros. Barcelona: Blume. [Orix.: The Graphic Design Idea Book. Inspiration from 50 Masters. London: Laurence King Publishing, 2016.] Heller, Steven & Gail Anderson (2018b). El libro de ideas para la ilustración. Inspiración de la mano de 50 maestros. Barcelona: Blume. [Orix.: The Illustration Idea Book. Inspiration from 50 Masters. London: Laurence King Publishing, 2018.] Jardí, Enric (2014). Pensar con imágenes. Barcelona: Editorial Gustavo Gili. Jenkins, Henry, Sam Ford & Joshua Green (2015). Cultura transmedia. La creación de contenido y valor en una cultura en red. Barcelona: Gedisa. Kress, Gunther (2005). “Gains and Losses: new forms of texts, knowledge and learning”, Computers and Composition, 22: 5-22. Kress, Gunther & T. van Leeuwen (2001). Multimodal Discourse. The Modes and Media of Contemporary Communication. London: Arnold. Kress, Gunther & J. Bezemer (2009). Writing in a Multimodal World of Representation.The Sage Handbook of Writing Development. London: Sage. Lamarre, Guillaume (2018). Storytelling como estrategia de comunicación. Barcelona: Gustavo Gili. [Orix.: L'art du storytelling: manuel de communication. Pyramid Éditions, 2018]. Levine, Philip & Ron Scollon (eds.) (2004). Discourse and Technology: Multimodal Discourse Analysis (= Georgetown University Round Table on Languages andLinguistics). Washington, D.C.: Georgetown University Press. Lupton, Ellen (2019). El diseño como storytelling. Barcelona: Gustavo Gili. [Orix.: Design is Storytelling. Cooper Hewitt, Smithsonian Design Museum, 2017]. Manghui, Dominique (2011). “La perspectiva multimodal sobre la comunicación. Desafíos y aportes para la enseñanza en el aula”, Revista Electrónica Diálogos Educativos, 22. URL: http://www.umce.cl/dialogoseducativos/n22/manghi. Norris, Sigrid (2004). Analyzing Multimodal Interaction: A Methodological Framework. New York & London: Routledge. Norris, Sigrid (2011). Identity in (inter)action: introducing multimodal (inter)action analysis (= Trends in Applied Linguistics; 4). Berlin: De Gruyter Mouton. Norris, Sigrid (ed.) (2012). Multimodality in Practice: Investigating Theory-in-Practice-through-Methodology (= Routledge Studies in Multimodality). London: Routledge. O'Halloran, Kay L. (ed.) (2004). Multimodal Discourse Analysis:Systemic-Functional Perspectives (= Open Linguistics Series). London / New York: Continuum. Perloff, R. M. (2017). The Dynamics of Persuasion. Communication and Attitudes in the 21st century (6.ª edición; 1.ª ed., 1993). New York / London: Routledge. Sánchez Vidal, A. (2020). Genealogías de la mirada. Madrid: Cátedra. Tufte, Edward R. (2001). Envisioning information. Cheshire, CT: Graphics Press, 8.ª reimpresión. Verschueren, Jef (2012). Ideology in Language Use: Pragmatic Guidelines for Empirical Research. Cambridge & New York: Cambridge University Press.