| Competencias do título |
| Código | Competencias / Resultados do título |
| A1 | E1 - Coñecer as bases teóricas do traballo interdisciplinar e identificar os seus centros de interese en contextos escolares e non escolares. |
| A2 | E2 - Identificar e analizar criticamente propostas interdisciplinares no ámbito educativo. |
| A3 | E3 - Deseñar, xustificar, organizar e avaliar de forma sistemática propostas interdisciplinares en distintos contextos educativos. |
| A9 | E9 - Ensaiar e avaliar formulacións de ensino disciplinares ou interdisciplinares en contextos educativos reais, e promover propostas de mellora en relación cos resultados obtidos. |
| A13 | E13 - Analizar e valorar criticamente investigacións e proxectos de innovación en ámbitos disciplinares específicos. |
| A17 | E17 - Seleccionar, adaptar e aplicar materiais e recursos TIC e doutra índole, para mellorar o ensino e aprendizaxe dos diferentes ámbitos disciplinares. |
| B1 | CB6 - Posuír e comprender coñecementos que acheguen unha base ou oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación. |
| B2 | CB7 - Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en contornas novas ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo. |
| B3 | CB8 - Que os estudantes sexan capaces de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuízos a partir dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á aplicación dos seus coñecementos e xuízos. |
| B4 | CB9 - Que os estudantes saiban comunicar as súas conclusións e os coñecementos e razóns últimas que as sustentan a públicos especializados e non especializados dun modo claro e sen ambigüidades. |
| B5 | CB10 - Que os estudantes posúan as habilidades de aprendizaxe que lles permitan continuar estudando dun modo que haberá de ser en gran medida autodirixido ou autónomo. |
| B6 | G1 - Expresarse correctamente, tanto de forma oral como escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma. |
| B8 | G3 - Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida. |
| B9 | G4 - Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común. |
| B11 | G6 - Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse. |
| B12 | G7 - Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida. |
| B13 | G8 - Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade. |
| C1 | T1 - Capacidade de análise e síntese. |
| C3 | T3 - Traballar de forma autónoma e con iniciativa. |
| C4 | T4 - Traballar de forma colaborativa. |
| C5 | T5 - Capacidade de organización e planificación en ámbitos educativos disciplinares e interdisciplinares. |
| C11 | T11 - Capacidade para comprender o significado e aplicación da perspectiva de xénero nos distintos ámbitos de coñecemento e na práctica profesional co obxectivo de alcanzar unha sociedade máis xusta e igualitaria. |
| C12 | T12 - Capacidade para comunicarse por oral e por escrito en lingua galega. |
| C13 | T13 - Sustentabilidade e compromiso ambiental. Uso equitativo, responsable e eficiente dos recursos. |
| Resultados de aprendizaxe | |||
| Resultados de aprendizaxe | Competencias / Resultados do título | ||
| Coñecer os aspectos básicos da interdisciplinariedade en diversos contextos educativos. | AM1 AM9 |
BM1 BM2 BM3 BM11 |
CM1 CM3 CM4 CM5 |
| Buscar contextos que permitan tratar a interdisciplinariedade buscando a sinerxia entre distintas materias curriculares. | AM2 AM13 AM17 |
BM5 |
|
| Analizar críticamente as pautas e concrecións interdisciplinares que aparecen nos currícula escolares. | AM2 AM9 |
BM4 BM8 |
|
| Identificar e analizar/valorar críticamente as metodoloxías docentes que mellor se axustan ao traballo interdisciplinar en cada contexto. | AM3 |
BM6 BM9 BM12 BM13 |
|
| Dotar ao alumnado de instrumentos para analizar e avaliar propostas de ensino interdisciplinares. | AM3 AM9 |
CM11 CM12 CM13 |
|
| Contidos |
| Temas | Subtemas |
| Introdución á interdisciplinariedade | - Liñas básicas do traballo interdisciplinar - Antecedentes - Fundamentación teórica relativa á interdisciplinariedade - Modelos de traballo interdisciplinar |
| Centros de interés para o traballo interdisciplinar. Análise da aportación das distintas disciplinas curriculares | - Qué son os centros de interés? - Os precursores dos centros de interés. - O universo pedagógico herbartiano. - Típicos centros de interés na educación Infantil e Primaria. - Análise da aportación das didácticas específicas ao traballo interdisciplinar. - A importancia dos centros de interés para o traballo interdisciplinar. |
| Estudo da interdisciplinariedade a través das competencias chave e estándares de aprendizaxe no currículum. | - Fases do proxecto interdisciplinar. - Análise de proxectos interdisciplinares e das súas competencias chave para atención a diversidade, para o desenvolvemento lingúístico e comunicativo. - Compentencias chave para a integración de conceptos, destrezas e valores no proceso de aprendizaxe interdisciplinar. A importancia do diálogo na convivencia, para o desenvolvemento de participación e intervención en distintos entornos. - O proceso de avaliación en proxectos interdisciplinares. |
| Metodoloxías máis utilizadas no traballo interdisciplinar. | - Aprendizaxe baseado en proxectos. - Aprendizaxe cooperativo. - Aprendizaxe baseado en tarefas. - Expeditionary Learning. - Design for change. |
| Análise e avaliación de propostas interdisciplinares concretas | - Selección dun proxecto interdisciplinar - Elaboración dunha rúbrica para a realización dun análise estructurado - Análise da proposta interdisciplinar previamente seleccionada - Avaliación da proposta interdisciplinar analizada |
| Planificación | ||||
| Metodoloxías / probas | Competencias / Resultados | Horas lectivas (presenciais e virtuais) | Horas traballo autónomo | Horas totais |
| Traballos tutelados | A2 A3 A9 C4 C5 C11 C12 C13 | 10 | 30 | 40 |
| Discusión dirixida | A2 B1 B8 B9 C1 | 6.5 | 0 | 6.5 |
| Sesión maxistral | A2 A1 | 5 | 6 | 11 |
| Obradoiro | A17 A13 B2 B3 B5 B11 B12 B13 C3 | 8 | 40 | 48 |
| Presentación oral | B4 B6 | 1 | 5 | 6 |
| Atención personalizada | 1 | 0 | 1 | |
| *Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado | ||||
| Metodoloxías |
| Metodoloxías | Descrición |
| Traballos tutelados | Metodoloxía deseñada para promover a aprendizaxe autónoma dos estudantes, baixo a tutela do profesor e en escenarios variados (académicos e profesionais). Está referida prioritariamente á aprendizaxe de “cómo facer as cousas”. Constitúe unha opción baseada na asunción polos estudantes da responsabilidade polo seu propio aprendizaxe. Este sistema de ensino basease en dous elementos básicos: a aprendizaxe independente dos estudantes e o seguimento desa aprendizaxe polo profesor-titor. |
| Discusión dirixida | Técnica de dinámica de grupos na que os membros dun grupo discuten de forma libre, informal e espontánea sobre un tema, aínda que poden estar coordinados por un moderador. |
| Sesión maxistral | Exposición oral complementada có uso de medios audiovisuais e a introdución dalgunhas preguntas dirixidas aos estudantes, coa finalidade de transmitir coñecmentos e facilitar a aprendizaxe. A clase maxistral é tamén coñecida como “conferencia”, “método expositivo” ou “lección maxistral”. Esta última modalidade adoitase reservar a un tipo especial de lección impartida por un profesor en ocasións especiais, cun contido que supón unha elaboración orixinal e baseada no uso casi exclusivo da palabra como vía de transmisión da información á audiencia. |
| Obradoiro | Modalidade formativa orientada á aplicación de aprendizaxes na que se poden combinar diversas metodoloxías/probas (exposicións, simulacións, debates, solución de problemas, prácticas guiadas, etc) a través da que o alumnado desenvolve tarefas eminentemente prácticas sobre un tema específico, co apoio e supervisión do profesorado. |
| Presentación oral | Intervención inherente aos procesos de ensino-aprendizaxe baseada na exposición verbal a través da cal o alumnado e o profesorado interactúan dun modo ordenado, propoñendo cuestións, facendo aclaracións e expoñendo temas, traballos, conceptos, feitos ou principios de forma dinámica. |
| Atención personalizada |
|
|
| Avaliación | |||
| Metodoloxías | Competencias / Resultados | Descrición | Cualificación |
| Obradoiro | A17 A13 B2 B3 B5 B11 B12 B13 C3 | Modalidade formativa orientada á aplicación de aprendizaxes na que se poden combinar diversas metodoloxías/probas (exposicións, simulacións, debates, solución de problemas, prácticas guiadas, etc) a través da que o alumnado desenvolve tarefas eminentemente prácticas sobre un tema específico, co apoio e supervisión do profesorado. | 30 |
| Presentación oral | B4 B6 | Intervención inherente aos procesos de ensino-aprendizaxe baseada na exposición verbal a través da cal o alumnado e o profesorado interactúan dun modo ordenado, propoñendo cuestións, facendo aclaracións e expoñendo temas, traballos, conceptos, feitos ou principios de forma dinámica. | 30 |
| Traballos tutelados | A2 A3 A9 C4 C5 C11 C12 C13 | Metodoloxía deseñada para promover a aprendizaxe autónoma dos estudantes, baixo a tutela do profesor e en escenarios variados (académicos e profesionais). Está referida prioritariamente á aprendizaxe de “cómo facer as cousas”. Constitúe unha opción baseada na asunción polos estudantes da responsabilidade polo seu propio aprendizaxe. Este sistema de ensino basease en dous elementos básicos: a aprendizaxe independente dos estudantes e o seguimento desa aprendizaxe polo profesor-titor. As características propias do traballo explicaranse no transcurso das clases. |
40 |
| Observacións avaliación | |||
|
Para superar a asignatura é necesario aprobar cada un dos A asistencia ás clases presenciais é obrigatoria. O alumnado, individualmente ou en pequeno grupo (como máximo 2/3 alumnos/as) entregará, unha vez rematadas as clases presenciais, o traballo realizado. Se o estudante non chega a unha asistencia do 80% das clases presenciais; deberá ser avaliado, ademáis de polo mesmo que todo o alumnado, por unha proba individual. Neste caso, os ítems da avaliación e o traballo terán unha ponderación do 50%, esixíndose en cada unha delas unha nota igual ou superior a 5 sobre 10. Como consideración xeral, terase especialmente en conta, tanto nos exames como nos traballos, as deficiencias ortográficas de puntuación e acentuación, así como unha redacción inconexa ou inadecuada, deficiente presentación, excesivo número de tachaduras, etc. Todo elo suporá a redución de puntos sobre a nota obtida. No caso no que o profesorado detecte realización fraudulenta (plaxio) das probas de avaliación, a cualificación axustarase ao establecido no artigo 14.4. Normas de avaliación, revisión e reclamación das cualificacións dos estudos de grao e mestrado universitario: "Na realización de traballos, o plaxio e a utilización de material non orixinal, incluído aquel obtido a través da internet sen indicación expresa da súa procedencia e, se é o caso, ou permiso do seu autor/a, poderá ser considerada causa de cualificación de suspenso na actividade. Todo iso sen perxuízo das responsabilidades disciplinarias ás que puidese haber lugar tras o correspondente procedemento". Nesta materia, se algún dos docentes detecta plaxio nalgún traballo, suporá un 0 na cualificación. No caso de reiteración, darase traslado á Comisión Académica para a toma de medidas oportunas. Farase especial fincapé no cuidado do medio ambiente en pro dunha educación e sociedade sostible. Os traballos serán enviados exclusivamente telemáticamente, e de non ser posible, nos documentos impresos non se empregarán plásticos, elixirase a impresión a dobre cara e papel reciclado, evitando imprimir borradores. Débese facer un uso sustentábel dos recursos e a prevención de impactos negativos sobre o medio natural. Débese ter en conta a importancia dos principios éticos relacionados cos valores da sustentabilidade nos comportamentos persoais e profesionais. Para elo, sempre que sexa posible na elaboración dos traballos empregarase material de reciclaxe e evitarase o emprego de materiais de plástico na entrega dos mesmos. |
|||
| Fontes de información |
| Bibliografía básica |
Chen, W., Cone, T.P., Cone, S.L. (2007). A collaborative approach to developing an interdisciplinary unit. Journal of Teaching in Physical Education. Journal of Teaching in Physical Education, 26 (2), 103-124.
Chao-Fernández, R.; Mato-Vázquez, D. y Chao-Fernández, A. (2015). Actividades interdisciplinares de Matemáticas y Música para Educación Infantil. Revista de estudios e Investigación en Psicología y Educación.
Prats Cuevas, J. (2000). Disciplinas e interdisciplinariedad. El espacio relacional y polivalente de los contenidos de la didáctica de las ciencias sociales.. Iber: Didáctica de las Ciencias Sociales, Geografía e Historia, 24, 7-18.
Díaz Lucea, J. (2010). Educación física e interdisciplinariedad, una relación cada vez más necesaria. . Tándem: Didáctica de la Educación Física, 33, 7-21.
Quiles Cabrera, M. C. (2012). Entre pinceles y libros : textos para un enfoque intertextual e interdisciplinar en el aula de lengua . Álabe, 6. Recuperado de http://revistaalabe.com/index/alabe/article/view/115/104
Purcell Cone, T., Werner, P. y Cone, S. (2009). Interdisciplinary Elementary Physical Education-2nd Edition . Champaign: Human Kinetics
Arbonés, J. y Milrud, P. (2001). La armonía es numérica. Música y matemáticas. . España: RBA.
Román-García, S.; Mato-Vázquez, D. & Chao-Fernández, R. (2016). La escuela infantil del siglo XXI: ¿interdisciplinariedad en el aula?. Madrid: McGraw Hill Education
Monge, J.J. y Portillo, R. (1996). La formación del profesorado desde una perspectiva interdisciplinar retos ante el siglo XXI. . Santander: Servicio de Publicaciones de la Universidad de Cantabria.
Juanola, R. (2011). La investigación didáctica: hacia la interdisciplinariedad y la cooperación. . Educatio Siglo XXI,29(1), 233-262
Pérez Aldeguer, S. y Leganés Lavall, E. N. (2012). La Música como herramienta interdisciplinar: un análisis cuantitativo en el aula de Lengua Extranjera de Primaria. Revista de Investigación en Educación, 10 (1), 127-143.
Díez Navarro, C. (1995). La oreja verde de la escuela. Trabajo por proyectos y vida cotidiana en la escuela infantil.. Madrid: Ed. de la Torre.
Gutiérrez Ferrer, M. L. (2001). Las excursiones escolares y la interdisciplinariedad en ciencias sociales.. Iber: Didáctica de las Ciencias Sociales, Geografía e Historia, 27, 113-120.
Chao-Fernández, R., Mato-Vázquez, D. (2017). Las relaciones y los beneficios de la conexión entre música y lógica-matemática en Educación infantil. Madrid: la Muralla
Da Silva Santos, A. (2016). Literatura de cordel e interdisciplinariedade: rumos da literatura popular. . Revista de Estudos Linguísticos, Literários, Culturais e da Contemporaneidade 18b, 44-50.
Escobar Martínez, M. D (2012). Literatura y Música. Propuestas interdisciplinares para Educación Secundaria. Murcia: Consejería de Educación, Universidade y Empleo.
Méndez, A. y Fernández-Río, J. (2010). Los juegos tradicionales infantiles: un marco privilegiado para el trabajo interdisciplinar y competencial.. Tándem. Didáctica de la Educación Física, 33, 67-76.
Algás, P. et al. (2010). Los proyectos de trabajo en el aula: reflexiones y experiencias prácticas. . Barcelona: Graó.
Hernández, F. (2002). Los proyectos de trabajo. Mapa para navegantes en mares de incertidumbre. . Cuadernos de Pedagogía, 310, 78-82.
Fernández-Carrión, M. (2011). Música y Matemáticas: La Armonía de los Números. http://recursostic.educacion.es/artes/
Liern, V., Queralt, T. (2008). Música y Matemáticas: La Armonía de los Números. Badajoz, Servicio de publicaciones de la FESPM.
Mato-Vázquez, D.; Chao-Fernández, R. y Chao-Fernández, A (2017). O Piano matemático. Revista de estudios e Investigación en Psicología y Educación.
Arias Correa, A. et al. (2009). O traballo por proxectos en Infantil, Primaria e Secundaria. . Santiago de Compostela: Xunta de Galicia
Majó Masferrer, F.; Baqueró Alos, M. (2014). Ocho ideas clave. Los proyectos interdisciplinarios. Barcelona. Graó
Miralles Martínez, P., Rivero Gracia, P (2012). Propuestas de innovación para la enseñanza de la historia en Educación Infantil. Revista Electrónica Interuniversitaria de Formación del Profesorado, 15/1, 81-90.
Otero Saborido, F. M. (2010). Proyecto globalizador en un centro educativo. Educación Física interdisciplinar: juegos olímpicos en la antigua Grecia. . Tándem: Didáctica de la Educación Física, 33, 36-45.
Quiles Cabrera, M. C. (2008). Textos con música: cómo desarrollar las habilidades comunicativas desde una perspectiva interdisciplinar. . Glosas Didácticas. Revista Electrónica Internacional 17.
García, E. R., Cervantes, C. T. y de la Torre Navarroa, E (2012). Trans)formar docentes, (trans)formar personas. Una experiencia interdisciplinar para democratizar el aula universitaria. Estudios Pedagógicos, 38 (ESPECIAL), 347-370.
Villacañas, L. (2013). Una didáctica interdisciplinar de la literatura infantil en inglés. Didáctica. Lengua y Literatura 25, 353-373.
Gómez González, F. J. (2016). ¿El mito de la ciencia interdisciplinar? : obstáculos y propuestas de cooperación entre disciplinas.. Madrid: Los Libros de la Catarata
Chao-Fernández, R.; Mato-Vázquez, D. y L-Chao, A.M. (2015). ¿Se trabajan de forma interdisciplinar Música y Matemáticas en Educación Infantil? . Educação e Pesquisa 41 (4), 1009-1022. |
|
Esta bibliografía poderá ampliarse no trascurso da materia. |
|
| Bibliografía complementaria | |
|
|
| Recomendacións | |
| Materias que se recomenda ter cursado previamente |
| Materias que se recomenda cursar simultaneamente |
| Materias que continúan o temario |
| Observacións | |
|
Recoméndase que os envíos dos traballos sexa telemáticamente e se non fose posible, non utilizar plásticos, elexir a impresión a dobre cara, empregar papel reciclado e evitar imprimir borradores. Débese facer un uso sostible dos recursos e a prevención de impactos negativos sobre o medio natural. Debése ter en conta a importancia dos principios éticos relacionados cos valores da sostenibilidade nos comportamentos persoais e profesionais. Evitaráse a discriminación por razón de xénero e proporanse accións e medidas para corrixilas. Usarase linguaxe non sexista. |