Datos Identificativos 2023/24
Asignatura (*) Enfermaría Comunitaria I Código 661G01014
Titulación
Grao en Enfermaría
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
Segundo Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento
Coordinación
Seijo Bestilleiro, Rocio
Correo electrónico
r.seijob@udc.es
Profesorado
García Rodríguez, María Teresa
Seijo Bestilleiro, Rocio
Correo electrónico
m.t.garcia.rodriguez@udc.es
r.seijob@udc.es
Web http://campusvirtual.udc.gal/
Descrición xeral O desenvolvemento da asignatura debe familiarizar os estudantes co método epidemiolóxico para utilizalo a cotio como instrumento de traballo na análise, planificación e realización das súas actividades de cuidados (promoción, prevención, diagnósticas, curativas e de investigación). Especialmente contextualizado no ámbito poblacional co estudo dos grandes problemas de salud que afectan as nosas comunidades.


Competencias do título
Código Competencias do título
A29 Identificar os factores relacionados coa saúde e os problemas do entorno, para atender as persoas en situacións de saúde e enfermidade como integrantes dunha comunidade.
A30 Identificar e analizar a influencia de factores internos e externos no nivel de saúde de individuos e grupos.
A31 Aplicar os métodos e procedementos necesarios no seu ámbito para identificar os problemas de saúde mais relevantes nunha comunidade.
A32 Analizar os datos estatísticos referidos a estudios poblacionais, identificando as posibles causas de problemas de saúde.
A33 Educar, facilitar e apoiar a saúde e o benestar dos membros da comunidade, cuxas vidas están afectadas por problemas de saúde, risco, sufrimento, enfermidade, incapacidade ou morte.
B1 Aprender a aprender.
B3 Aplicar un pensamento crítico, lóxico e creativo.
B6 Comportarse con ética e responsabilidade social como cidadán e como profesional.
B10 Capacidade para adaptarse ás situacións novas.
B16 Coñecer e apreciar a diversidade e a multiculturalidade.
B20 Sensibilidade cara a temas medioambientais.
B24 Fomentar e aplicar os dereitos fundamentais e a igualdade entre homes e mulleres.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.
C10 CB2.- Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos a seu traballo ou vocación de unha forma profesional y posúan as competencias que solen demostrarse por medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudo.
C11 CB3.- Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que inclúan una reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética.
C12 CB4.- Que os estudantes poidan transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público tanto especializado como non especializado

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias do título
Comprender a evolución historica e a situación actual da enfermeria comunitaria. Identificar o obxectivo fundamental das intervencións das enfermeiras/os na comunidade. A30
A33
B6
B10
B16
B20
B24
C10
C11
C12
Identificar e analizar factores determinantes da saúde (biolóxicos, ambientais, estilos de vida, e sistemas sanitarios). A29
A30
B1
B3
B16
B24
C4
C10
C11
C12
Desenvolver habilidades para identificar, analizar e interpretar datos estatísticos referidos a estudos poboacionais. A31
A32
B1
B3
B6
C8
C10
C11
C12
Utilizar ferramentas informáticas de utilidade para análise de datos tabulados e análise estatístico de bases de datos. A29
A30
A31
A32
B1
B3
C6
C8
Características e obxectivos dos distintos tipos de estudos epidemiolóxicos. Técnicas e instrumentos de recollida de datos. A29
A30
A31
A32
B1
B3
B6
C6
C8
C11
Describir a epidemioloxía das enfermidades transmisibles e non transmisibles na comunidade. A29
A30
A31
A32
A33
B1
C8

Contidos
Temas Subtemas
BLOQUE TEMATICO I.- SALUD E FACTORES DETERMINANTES -Conceptualización e evolución do concepto de saúde
-Factores determinantes da saúde: Biolóxicos, ambientais, estilo de vida e servizo sanitario
-Repercusións dos determinantes da saúde na saúde individual, familiar e comunitaria
BLOQUE TEMATICO II.- FUNDAMENTACION TEÓRICA E XENERALIDADES DA SAUDE PÚBLICA E ENFERMARÍA COMUNITARIA -Concepto e funcións da saúde pública. A saúde pública en España
-Funcións e actividades da saúde pública: A promoción da saúde. Programa de actividades preventivas e de promoción da saúde.
-Da enfermaría da saúde pública á enfermaría comunitaria. Situación actual.
-A comunidade como suxeito de atención da enfermaría comunitaria
-O diagnóstico de saúde na comunidade e planificación sanitaria para enfermeiros comunitarios
BLOQUE TEMATICO III.- DEMOGRAFIA E ESTATÍSTICAS DE POBOACIÓN -Fontes de información demográfica.
-Estrutura de poboación.
-Mortaldade. Esperanza de vida. Natalidade e fecundidade.
-Movementos migratorios.
-Transición demográfica, epidemiolóxica e sanitaria.
-Medidas de frecuencia de enfermidade
BLOQUE TEMATICO IV.- EPIDEMIOLOXÍA XERAL -Concepto de epidemioloxía dentro da saúde pública
-Historia natural das enfermidades
-Determinación de causalidade
-Epidemioloxía das enfermidades transmisibles
-Epidemioloxía das enfermidades non transmisibles
-Vixilancia epidemiolóxica
BLOQUE TEMATICO V.- EPIDEMIOLOXÍA CLÍNICA -Validez das probas diagnósticas
-Detección precoz de enfermidades con probas de cribado
BLOQUE TEMATICO VI.- EPIDEMIOLOXÍA APLICADA
-A epidemioloxía na planificación dos servizos de saúde
-¿Qué e un diagnóstico de saúde?
-¿Qué indicadores están accesibles?

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias Horas presenciais Horas non presenciais / traballo autónomo Horas totais
Proba obxectiva A29 A30 A31 A32 A33 B1 B3 B6 B10 B16 B20 B24 C4 C6 C8 2 35 37
Sesión maxistral A29 A30 A31 A32 A33 B1 B3 B6 B16 B20 B24 C6 C8 14 42 56
Prácticas a través de TIC A32 B1 B3 C8 6 0 6
Traballos tutelados A29 A30 A31 A32 A33 B1 B3 B10 B16 B20 C6 C8 14 0 14
Proba de ensaio A29 A31 A32 B1 B3 B10 B16 B20 B24 C4 2 20 22
Lecturas A29 A30 A31 A32 A33 B1 B3 B6 B16 B24 C4 C6 C8 4 10 14
 
Atención personalizada 1 0 1
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Proba obxectiva Proba escrita tipo test e/ou pregunta curta.
Sesión maxistral Actividade na que o profesor expón de maneira oral e con medios audiovisuais contidos teóricos do programa e a orientación bibliográfica dos mesmos.
Prácticas a través de TIC Actividade na que os estudantes traballarán con tres programas que permiten realizar analise estatístico e epidemiolóxico.
Traballos tutelados Actividade na que os estudantes de forma autónoma profundizan e relacionan coñecementos expostos polo profesor.
Proba de ensaio Proba individual escrita de preguntas cortas e exercicios.
Lecturas Actividade na que o estudante a través da lectura de artigos científicos analiza os tipos de estudos de investigación e a metodoloxía.

Atención personalizada
Metodoloxías
Proba obxectiva
Sesión maxistral
Lecturas
Traballos tutelados
Prácticas a través de TIC
Proba de ensaio
Descrición
A atención personalizada relacionada coa proba obxectiva ten como finalidade atender ás consultas do alumnado relacionadas co estudo e/ou temas vinculados coa materia. Farase de forma individualizada, ben de maneira presencial ou a través do correo electrónico ou video-conferencia.

A atención personalizada relacionada cos traballos tutelados ten como finalidade orientar os estudantes na realización dos traballos. O seguimento farase de forma individual ou en pequenos grupos, ben de maneira presencial ou a través de video-conferencia.

Avaliación
Metodoloxías Competencias Descrición Cualificación
Proba obxectiva A29 A30 A31 A32 A33 B1 B3 B6 B10 B16 B20 B24 C4 C6 C8 A proba constará de preguntas tipo test e/ou preguntas cortas relacionadas con contidos teóricos, lecturas, e traballos tutelados. Cada resposta errónea restara 0,125 puntos.
Puntuará sobre un mínimo de 0 e un máximo de 10. A puntuación mínima para superar a proba será de 5. É preciso ter esta aparte aprobada para facer media ca parte practica.
60
Traballos tutelados A29 A30 A31 A32 A33 B1 B3 B10 B16 B20 C6 C8 A avaliación dos traballos farase tendo en conta os seguintes apartados:
-Traballo cos programas Excel, Epidat e SPSS
-Descrición e síntese da información dos contidos ou temas relativos aos traballos
-Exercicios realizados de forma individual
Puntuará sobre un mínimo de 0 e un máximo de 10. A puntuación mínima para superar a proba será de 5. Fara media ca proba obxectiva ainda que non se supere a puntuacion minima desta parte
40
 
Observacións avaliación

cualificación de Matricula de Honra poderá ser obtida polos alumnos que teñan un mínimo de 9, tendo preferencia os que obtiveran a nota máis alta. En caso de igual puntuación e haxa máis aspirantes que matrículas, prevalecerá o alumno que obtivese a maior nota na metodoloxía de maior peso porcentual. 

A realización fraudulenta das probas ou actividades de avaliación, unha vez comprobada, implicará directamente a cualificación de suspenso na convocatoria en que se cometa: o/a estudante será cualificado con “suspenso” (nota numérica 0) na convocatoria correspondente do curso académico, tanto se a comisión da falta se produce na primeira oportunidade como na segunda. Para isto, procederase a modificar a súa cualificación na acta de primeira oportunidade, se fose necesario.


Fontes de información
Bibliografía básica

BIBLIOGRAFÍA RECOMENDADA:

1.- Argimón Pallàs JM, Jiménez Villa J. Métodos de investigación clínica y epidemiológica. 5ª ed. Madrid: Elsevier; 2019

2.- Hernandez-Aguado I, Lumbreras Lacarra B.  Manual de Epidemiología y Salud Pública para Grados en Ciencias de la Salud. 3ª ed. Panamericana; 2018

3.- Celentano & Szklo. GORDIS Epidemiologia. 6ª ed. Madrid: Elsevier; 2019.

4.- Piedrola Gil. Medicina Preventiva y Salud Pública. 12ª ed. Madrid Elsevier: 2016

5.- Martínez JR, Del Pino R (2020). Manual práctico de enfermería comunitaria. BARCELONA: ElSEVIER

6.- Acinas P et al. (2018). Enfermería Familiar y Comunitaria. Formación Alcalá

8.- Martin A, Jodar G (2018). Atención Familiar y Salud Comunitaria: Conceptos y Materiales para Docentes y Estudiantes. BARCELONA: ELESEVIER

9.- Campo A (2009). Enfermería comunitaria. Madrid: Difusión Avances de enfermería

10.- Frías A (2000). Salud Pública y educación para la salud. Masson

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario
Bioloxía/661G01002
Sistemas da información e comunicación en ciencias da saúde/661G01004
Bases para a interpretación do coñecemento científico/661G01008

Observacións

Esta materia ten en conta as recomendacións de SOSTENIBILIDADE MEDIO AMBIENTE, PERSOA E IGUALDADE DE XENERO:

- A entrega dos traballos documentais que se realicen nesta materia, realizarase a través de Moodle, en formato dixital sen necesidade de imprimilos.

No caso de que a entrega dos traballos, fose en papel:

- Non se empregarán plásticos

- Realizaranse impresións a dobre cara

- Empregarase papel reciclado

- Evitarase a impresión de borradores.

- Na realización dos traballos tutelados, o plaxio e a utilización de material non orixinal, incluíndo aquel obtido a través de Internet, sen indicación expresa da súa procedencia e, se é o caso, o permiso do seu autor/a, poderá ser considerada causa de cualificación de suspenso na actividade.

- Teranse en conta os principios éticos relacionados cos valores da sustentabilidade nos comportamentos persoais e profesionais.

- Atendendo ás distintas normativas de aplicación para a docencia universitaria, nesta materia terase en conta a perspectiva de xénero velando pola non utilización dunha linguaxe sexista na aula, nos documentos desenvolvidos na materia e nas actividades clínicas realizadas co alumnado.

- Traballarase para identificar e modificar prexuízos e actitudes sexistas dentro da aula ou no contexto clínico, influíndo na contorna para modificalos e fomentar valores de respecto e igualdade.

- Prestará especial atención en detectar situacións de discriminación por razón de xénero e proporanse accións e medidas para corrixilas.

- Facilitarase a plena integración do alumnado que por razón físicas, sensoriais, psíquicas ou socioculturais, experimenten dificultades a un acceso idóneo, igualitario e proveitoso á vida universitaria.



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías