Datos Identificativos 2024/25
Asignatura (*) Estrutura e cambio social Código 615G01208
Titulación
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Segundo Obrigatoria 6
Idioma
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Socioloxía e Ciencias da Comunicación
Coordinación
Calo Garcia, Estefania
Correo electrónico
estefania.calo@udc.es
Profesorado
Calo Garcia, Estefania
Correo electrónico
estefania.calo@udc.es
Web http://www.sociologia.udc.gal
Descrición xeral Materia que trata de coñecer as principais variables que configuran a sociedad e as teorías interpretativas sobre as mesmas. Ademáis, céntrase en adquirir competencias para facer análises sobre a realidade social

Competencias / Resultados do título
Código Competencias / Resultados do título

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias / Resultados do título
Coñecer as principais variables que permiten interpretar os fenómenos sociais A1
A3
A6
A12
A17
A18
A19
A23
A34
A35
B6
B7
B13
B14
B16
B17
B20
B21
B24
B25
B26
B27
C1
C3
C6
C7
Analizar as principais variables que artellan ás sociedades A4
A8
A9
A14
A32
B1
B3
B4
B5
B6
B7
B13
B14
B17
B18
B21
C1
C3
C6
C7

Contidos
Temas Subtemas
1. Concepto de Estrutura 1.1. Da Socioloxía á Estrutura Social.
1.2. Obxecto de estudo da Estrutura Social
1.3. Diferentes aproximacións teóricas ao estudo da Estrutura Social
2. Tipoloxía e compoñentes das estruturas 2.1. Perspectiva posicional
2.2. Perpspectiva identitaria
2.3. Perspectiva dimensional
3. Estratificación e Clases Sociais 3.1. A formación dos principais paradigmas interpretativos
3.2. Paradigma marxista
3.3. O enfoque funcionalista
3.4. As propostas weberianas e neoweberianas
3.5. A revisión neomarxista
4. Mobilidade social 4.1. Conceptos
4.2. Análise e indicadores
4.3. Principais características dos procesos de mobilidade en España

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias / Resultados Horas lectivas (presenciais e virtuais) Horas traballo autónomo Horas totais
Proba obxectiva A3 A6 A12 A35 B13 B17 B18 B21 C1 C7 5 45 50
Sesión maxistral A1 A8 A9 A17 A19 A34 B1 B3 B4 B5 B6 B7 B26 B27 C6 25 0 25
Solución de problemas A4 A14 A18 A23 A32 B14 B16 B20 B24 B25 C1 C3 C7 25 45 70
 
Atención personalizada 5 0 5
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Proba obxectiva Realización de diferentes probas obxectivas ao longo do cuatrimestre
Sesión maxistral Exposición e explicación oral da profesora sobre a materia
Solución de problemas Diferentes tipo de tarefas que deberá realizar o alumnado sobre a materia tratada en clase. Poderán ser realizadas na aula ou entregadas a través do Campus Virtual dependendo do formato de cada actividade.

Atención personalizada
Metodoloxías
Proba obxectiva
Solución de problemas
Descrición
Na aula realizaránse exercicios de forma colaborativa nos que se resolverán dudas en grupo.

HORARIO DE TITORÍAS: aparecerá na web a principio de curso. En calquera caso debe ser sempre establecida mediante cita previa falando coa profesora ou vía correo electrónico á dirección estefania.calo@udc.es

Avaliación
Metodoloxías Competencias / Resultados Descrición Cualificación
Proba obxectiva A3 A6 A12 A35 B13 B17 B18 B21 C1 C7 Realización de varias probas obxectivas ao londo do cuatrimestre relacionadas co contido da material. Realizarase polo menos unha proba por cada tema. 60
Solución de problemas A4 A14 A18 A23 A32 B14 B16 B20 B24 B25 C1 C3 C7 Tarefas e exercicios propostos ao alumnado que serán realizados na aula ou a través do Campus Virtual dependendo das características de cada actividade (haberá que ralizar polo menos o 80% destas actividades). 40
 
Observacións avaliación

AVALIACIÓN CONTINUA. A nota final será o cómputo das probas obxectivas (60%) e de todas as tarefas entregadas (solución de problemas) polo alumnado ao longo do curso. 

  • Para poder seguir a avaliación continua haberá que realizar como mínimo o 80% das actividades propostas na aula e TODAS as probas obxectivas.
  • A cualificación final obterase promediando as cualificacións de cada unha das probas obxectivas (60%) e as tarefas realizadas (40%).
  • Hai que obter un 5 en cada parte para poder superar a materia. 
Probas obxectivas de carácter periódico:
  • Valoración da correcta comprensión e aplicación dos contidos da materia, compostas por cuestión teóricas, e/ou de resposta múltiple e exercicios breves. Estará permitido o uso da calculadora científica o estándar aportada por cada estudante (non está permitido o uso doutros dispositivos, por exmeplo, teléfonos móbiles, tablests, etc). 
  • Non se admitirá a participación na proba ás persoas que non se atopen presentes no momento de comezar a realización da mesma. 
  • Estímase que se realizará polo menos unha proba obxectiva porcada tema explicado na aula, que se celebrará nunha data e hora anunciada en clase con suficiente antelación. 
Solución de problemas (tarefas, exercicios, actividades):
  • Realizaránse diferentes actividades ao longo do curso: test, debates, reflexións, comentarios, exercicios prácticos, charlas, etc. 
  • Algunhas tarefas realizaránse e entregaránse na aula e outras a través do Campus virtual. 
  • Algúns exercicios serán avaliados (haberá como mínimo unha práctica avaliable por cada tema) e outros serán realizados a modo de apoio para comprender mellor o temario e non serán avaliados. 
  • Todos os exercicios, avaliados ou non, contarán positivamente na nota final. 
A planificación exposta nesta guía docente supón a planificación dun SISTEMA DE AVALIACIÓN CONTINUA, polo que a cualificación final obterase promediando as cualificación das probas obxectivas periódicas e todas as tarefas realizadas durante o curso (teñan ou non nota numérica). 

No caso de que NON se realizaran todas as probas obxectivas periódicas, ou que NON se obteñan os mínimos requeridos para superar a materia polo sistema de avaliación continua, os estudantes poderán presentarse a avaliación nunha PROBA ÚNICA en datas oficiais que abarcará toda a materia e suporá o 100% da cualificación. 

  • Dita proba obxectiva única consistira nun exame composto por un test, por cuestións teóricas e/ou exercicios breves, para os que estará permitido o uso de calculadora científica ou estándar a portada por cada estudante (non está permitido o uso doutros sipositicos, por exemplo, teléfonos móbiles, tablets...). Recoméndase falar coa docente e ter algunha titoría para resolver dúbidas. 
  • Se un/ah alumno/a non se presentase a algunha das probas obxectivas periódicas realizadas no transcurso do cuatrimestre, tería como nota na avaliación continua un "non presentado" e terá que presentarse á proba única en datas oficiais que suporá o 100% da nota. 
  • A probla obxectiva única celebrarase na convocatoria de 1º oportunidade, 2º oportunidade ou convocatoria extraordinaria chegado o caso (nas datas que estableza o centro nos seus calendarios oficiais de exames). 
  • Non se admitirá a participación na proba a persoas que non se atopen presentes no momento da comezar a realización da mesma. 
OUTRAS CONSIDERACIÓNS:
  • O ALUMNADO CON RECOÑECEMENTO DE ADICACIÓN A TEMPO PARCIAL E DISPENSA ACADÉMICA DE EXENCIÓN DE ASISENCIA, terá que realizar unha única proba obxectiva sobre os contidos do material (dispoñible no Campus virtual) que computará o 100% da nota en datas oficiais de 1º e 2º oportunidade. Recoméndase avisar desta situación á docente e ter algunha titoría para resolver dúbidas. Dita proba obxectiva única consistira nun exame composto por un test, por cuestións teóricas e/ou exrcicios breves, para os que estará permitido o uso de calculadora científica ou estándar a portada por cada estudante (non está permitido o uso doutros sipositicos, por exemplo, teléfonos móbiles, tablets...).
  • A realización fraudulenta das probas ou actividades de avaliación implicará directamente a cualificación de "0" na materia na convocatoria correspondente, invalidado así calquera cualificación obtida en todas as actividades de avaliación. 











Fontes de información
Bibliografía básica
  • Cachón Rodríguez, L. (1989): ¿Movilidad social o trayectorias de clase? Madrid: CIS.
  • Carabaña Morales, J. (ed.) (1995). Desigualdad y clases sociales. Un seminario en torno a E. O. Wright, Fundación Argentaria, Madrid.
  • Carabaña Morales, J.; GÓMEZ BUENO, C. (1996): Escalas de prestigio profesional; Madrid, CIS (Cuadernos Metodológicos, nº 19).
  • Carabaña Morales, J. (1999): Dos estudios sobre movilidad intergeneracional. Madrid: Argentaria.
  • Cebolla-Boado, H.; Radl, J. y L. Salazar (2014), Aprendizaje y ciclo vital, Obra Social la Caixa. Capítulo 1 y apartado de conclusiones del libro (páginas 21 a 41 y 125 a 130 tanto en la versión en lengua española como catalana).
  • Crompton, R. (1994): Clase y estratificación. Una introdución a los debates actuales. Tecnos, Madrid.
  • Echeverría Zabalza, J. (1999): La movilidad social en España (1940-1991); Madrid: Istmo.
  • Erikson, R., e Goldthorpe, J.H. (1993). The Constant Flux. A Study of Class Mobility in Industrial Societies. Oxford, Clarendon Press.
  • Feito Alonso, R. (1995). Estructura social contemporánea. Las clases sociales en los países industrializados. Madrid: siglo XXI.
  • García Docampo, M. (2000): El concepto y la medida de las desigualdades sociales. A Coruña: Servicio de Publicación da Universidade da Coruña.
  • García Ferrando, M. (Coord.) (1999): Pensar nuestra sociedad. Valencia, Tirant lo blanch.
  • Goldthorpe, J. H. (2012), “De vuelta a la clase y el estatus: por qué debe reivindicarse una perspectiva sociológica de la desigualdad social/Back to Class and Status: Or Why a Sociological View of Social Inequality Should Be Reasserted”, Revista Española de Investigaciones Sociológicas, 137: 43-58.
  • González, J. J. (1992). Clases Sociales: Estudio comparativo de España y la comunidad de Madrid. Comunidad de Madrid.
  • González, J. J. (ed. 2020): “Cambio social en la España del Siglo XXI”. Madrid: Alianza Editorial
  • Gumà, J. y R. Treviño (2015), “Posición en el hogar y género. Desigualdades en la calidad de vida relacionada con la salud entre la población adulta en España”, Revista Internacional de Sociología, 73: e003.
  • Hernández de Frutos, T. (1997): Para comprender las estructuras sociales; Pamplona: Verbo Divino.
  • Hernández, F. y Mercadé, F. (1986): Estructuras sociales y cuestión nacional en España, Ariel, Barcelona.
  • Kerbo, H. R. (1998): Estratificación social y desigualdad. El conflicto de clases en perspectivas histórica y comparada. Madrid: McGraw-Hill
  • Lucas Marín, A. (2006). Estructura social. La realidad de las sociedades avanzadas. Madrid, Pearson.
  • Martínez, R. (1999): Estructura social y estratificación. reflexiones sobre las desigualdades sociales; Madrid: Miño y Dávila editores
  • Miguel, Jesús de M. (1998): Estructura y Cambio Social en España. Madrid, Alianza Editorial.
  • Milanovic, B. (2014) "Las cifras de la desigualdad mundial en las rentas: historia y presente. Una visión general" Revista de Economía (Información Comercial Española), 880: 23-38.
  • Prior, J. (Coord.) (2001), La sociedad española. Granada: Editorial Comares.
  • Puyol, R. (ed.) (1999): Dinámica de la población española. Cambios demográficos en el último cuarto del siglo XX; Madrid: Síntesis.
  • Requena, M.; Salazar, L.; Radl, J. 2013. Estratificación Social. Madrid: McGrawHill.
  • Stampini, M.; Robles, M.; Sáenz, M.; Ibarrarán, P. y N. Medellín (2015), “Pobreza, vulnerabilidad y la clase media en América Latina”, Documento de trabajo del BID 591.
  • Tezanos, J. F. (1988): “La estratificación social: Desigualdad y jerarquización” en S. del Campo, Tratado de Sociología, Madrid, Taurus (1992), pp. 287-318.
  • Tezanos, J. F. (1988): “Principales teorías sobre estratificación social”, en S. del Campo, Tratado de Sociología, t.I., Madrid: Taurus, pp. 319-365.
  • Varela Petito, C. y A. Fostik (2015), “Maternidad adolescente en el Uruguay: ¿transición anticipada y precaria a la adultez?”, Revista Latinoamericana de Población 8: 115-140.
  • Wallerstein, I. 1974 e 1980. El moderno sistema mundial. Madrid, Siglo XXI (2 vol.), 1979 y 1984.
  • Wright, E. O. (1985): Clases. Siglo XXI, Madrid, 1994.

Bibliografía complementaria

BASES DE DATOS:

Agencia de Información Estadística Europea(Eurostat).

Leibniz Institute for the Social Sciences(GESIS).

Centro de Investigaciones Sociológicas(CIS)

Instituto Nacional de Estadística (INE).

Instituto de Estadística y Cartografía de Andalucía(IECA).

Sistema de Información Multiterritorial de Andalucía(SIMA).

Asociación Internacional de Sociología(ISA).

Federación Española de Sociología (FES).

Asociación Andaluza de Sociología (AAS).

Observatorio Social.Fundación "La Caixa".

Fundación BBVA.

Fundación FOESSA.


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Estatística aplicada ás ciencias sociais 1/615G01101
Economía política/615G01104
Teoría sociolóxica 1/615G01110

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Estatística aplicada ás ciencias sociais 2/615G01201
Teoría sociolóxica 2/615G01203
Socioloxía do xénero/615G01205
Socioloxía do traballo/615G01209

Materias que continúan o temario
Análise demográfica/615G01301
Análise de políticas públicas/615G01401
Crecemento e desenvolvemento económico/615G01404
Fontes de datos secundarios para o estudo da sociedade/615G01408
Globalización, medio ambiente e poboación/615G01409
Socioloxía das migracións/615G01410
Proxeccións de poboación/615G01411
Estrutura e cambio social de Galicia/615G01412
Risco, cultura e medio ambiente/615G01417

Observacións

Recoméndase seguir a avaliación continua, comentando dúbidas en cada sesión. É igualmente recomendable realizar todos os exercicios e tarefas (solución de problemas), xa que permiten unha mellor comprensión e aprendizaxe da materia. 



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías