Datos Identificativos 2024/25
Asignatura (*) Estruturas 3 Código 630G02028
Titulación
Grao en Estudos de Arquitectura
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
Terceiro Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Inglés
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Construcións e Estruturas Arquitectónicas, Civís e Aeronáuticas
Coordinación
Martín Gutiérrez, Emilio
Correo electrónico
emilio.martin@udc.es
Profesorado
De la Rosa García, María del Pilar
Martín Gutiérrez, Emilio
Otero Chans, M. Dolores
Correo electrónico
pilar.delarosa@udc.es
emilio.martin@udc.es
dolores.otero.chans@udc.es
Web http://campusvirtual.udc.gal - dea.home.blog
Descrición xeral Estruturas 3 é unha materia obrigatoria inscrita no 3º curso (6º cuadrimestre) do Grao en Estudos de Arquitectura. Pretende facilitar unha formación axeitada no ámbito do proxecto de estruturas de edificación en aceiro. Parte da mesma desenvólvese en forma de obradoiro interdisciplinar, en cuxo marco se elabora un proxecto tomando en consideración os diferentes enfoques e habilidades promovidos desde as distintas áreas que o integran.

Competencias / Resultados do título
Código Competencias / Resultados do título
A12 Capacidade para concibir, calcular, deseñar, integrar en edificios e conxuntos urbanos e executar estruturas de edificación. (T)
A17 Aptitude para aplicar as normas técnicas e construtivas.
A18 Aptitude para conservar as estruturas de edificación, a cimentación e obra civil
A63 Elaboración, presentación e defensa ante un Tribunal Universitario dun traballo académico orixinal realizado individualmente relacionado con calquera das disciplinas cursadas.
B1 Que os estudantes demostrasen posuír e comprender coñecementos nunha área de estudo que parte da base da educación secundaria xeral, e adoita atoparse a un nivel que, se ben se apoia en libros de texto avanzados, inclúe tamén algúns aspectos que implican coñecementos procedentes da vangarda do seu campo de estudo
B2 Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos ao seu traballo ou vocación dun xeito profesional e posúan as competencias que adoitan demostrarse por medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudo
B3 Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que inclúan unha reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética
B4 Que os estudantes poidan transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público tanto especializado coma non especializado
B5 Que os estudantes desenvolvesen aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores cun alto grao de autonomía
B6 Coñecer a historia e as teorías da arquitectura, así coma as artes, tecnoloxías e ciencias humanas relacionadas con esta
B9 Comprender os problemas da concepción estrutural, de construción e da enxeñería vinculados cos proxectos de edificios así como as técnicas de resolución destes
B11 Coñecer as industrias, organizacións, normativas e procedementos para plasmar os proxectos en edificios e para integrar os planos na planificación
B12 Comprender as relacións entre as persoas e os edificios e entre estes e o seu entorno, así como a necesidade de relacionar os edificios e os espazos situados entre eles en función das necesidades e da escala humana
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma
C3 Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para o aprendizaxe ao longo da súa vida
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común
C5 Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia do aprendizaxe ao longo da vida
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias / Resultados do título
Habilidades relacionadas con la modelización y el análisis de sistemas estructurales, incluyendo la idealización de vínculos, uniones, materiales y acciones. A12
A17
A18
B2
B3
B4
B5
B11
B12
Capacidades vinculadas con la concepción y el desarrollo técnico de proyectos de estructuras metálicas en el ámbito de la edificación. A12
A17
A18
A63
B1
B2
B3
B4
B5
B6
B9
B11
C1
C3
C4
C5
C6
C7
C8
Determinar la configuración geométrica asociada a los distintos elementos constitutivos de una estructura de edificación resuelta con piezas de acero, con objeto de que puedan satisfacer las necesarias condiciones de estado límite A12
A17
A18
B3
B5
B9
C1
C3
C6
C7
C8
Proyectar uniones y detalles constructivos en el ámbito de las estructuras metálicas de edificación A12
A17
A18
B3
B5
B9
C1
C3
C6
C7
C8
Familiarizarse con la consulta, interpretación y aplicación de la normativa vigente en el ámbito de las estructuras metálicas de edificación. A12
A17
A18
B3
B9
C3
C6
C8
Iniciarse en la utilización de aplicaciones informáticas de análisis estructural, y de herramientas básicas ligadas a la implementación de las tecnologías de la información y de las comunicaciones. A17
A18
C3
C6
C7
C8
Fomentar el desarrollo de las capacidades y actitudes de carácter autónomo (tendencia al aprendizaje continuo, habilidad para resolver problemas de forma efectiva, capacidades de análisis y síntesis, organización y planificación personal, gestión productiva de la información) o colaborativo (comunicación efectiva, comportamiento fundamentado en responsabilidades compartidas). B1
B2
B3
B4
B5
B6
B9
B11
C1
C3
C4
C5
C6
C7
C8

Contidos
Temas Subtemas
Proxecto de estruturas lixeiras de cuberta Nomenclatura
Pórticos transversais
Pórticos testeros
Correas
Estabilidade
Representación gráfica
Proxecto de estruturas porticadas de edificación Sistemas de transmisión directa
Sistemas de transmisión indirecta
Sistemas suspendidos
Estabilidade
Forxados
Escaleiras
Representación gráfica
Deseño de unións Clasificación por resistencia
Clasificación por rixidez
Unións atornilladas
Pasadores
Unións soldadas
Detalles construtivos
Bases de cálculo Materiais
Seguridade estrutural
Esgotamento de seccións
Cálculo de solicitaciones
Clasificación de seccións
Modelos de comportamento
Imperfeccións iniciais
Estabilidade lateral global
Estimación de deformacións
Resistencia das seccións Tracción
Compresión
Corte
Flexión
Torsión
Interacción de esforzos
Pezas comprimidas Conceptos xerais
Fundamentos teóricos
Curvas europeas de pandeo
Dimensionado de pezas simples
Dimensionado de pezas compostas
Vigas de alma chea Conceptos xerais
Envorco lateral
Abolladura de alma
Interacción de esforzos
Vigas armadas
Vigas de canto variable
Vigas reforzadas con platabandas
Vigas mixtas
Vigas alveoladas Conceptos xerais
Modelización
Dimensionado do cordón
Dimensionado do montante
Estimación de deformacións
Vigas trianguladas e vigas Vierendeel Tipoloxía e clasificacións
Vigas trianguladas
Vigas Vierendeel
Basas de soportes Conceptos xerais
Apoios articulados con axil de tracción
Basas sometidas a flexocompresión

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias / Resultados Horas lectivas (presenciais e virtuais) Horas traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A12 A17 A18 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B9 B11 B12 C1 C3 C4 C5 C6 C7 C8 30 25 55
Solución de problemas A12 A17 A18 A63 B3 B5 B9 C1 C3 C6 C7 C8 13 36 49
Obradoiro A12 A17 A18 A63 B2 B3 B4 B5 B6 B9 B11 C1 C3 C6 C7 C8 12 27 39
Esquemas B3 B9 0 2 2
Proba mixta A12 A17 A18 B2 B9 B11 C1 C6 4 0 4
 
Atención personalizada 1 0 1
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Unha fracción relevante da actividade presencial sérvese do método expositivo, cuxa responsabilidade recae fundamentalmente sobre o profesorado, xa sexa de forma oral ou co complemento de medios audiovisuais. Con todo, e con independencia do anterior, durante as devanditas sesións perséguese alcanzar unha certa cota de participación por parte do alumnado, potenciando a súa implicación, fomentando a retroalimentación do proceso (e por tanto o carácter bidireccional da comunicación), e dinamizando os mecanismos de aprendizaxe mediante técnicas de interacción.
Solución de problemas Realizaranse probas de carácter práctico, deseñadas a partir dos contidos traballados previamente. O carácter progresivo de tales probas obedece a criterios de formación continua, de forma que as conclusións de cada fase poidan servir para reconducir os procesos de ensino e aprendizaxe convenientemente, adecuándoos ás particularidades do grupo a fin de alcanzar as pretendidas competencias.
Obradoiro A materia participa no Taller de sexto cuadrimestre, onde se integran igualmente Proxectos 5, Construción 4 e Urbanística 3. O taller enténdese como un espazo de traballo e intercambio concibido para facilitar a confluencia dos contidos das diferentes materias en torno ao proxecto arquitectónico, e por tanto baséase na integración multidisciplinar sobre a resolución de casos prácticos.
Esquemas Na resolución de problemas e probas mixtas preténdese utilizar como apoyatura un documento sinóptico que o alumno confeccionará ao longo do curso. Téntase reforzar así a aprendizaxe significativa mediante a síntese estruturada dos principais contidos da materia. A elaboración enténdese progresiva, ordenando de forma continuada conceptos e expresións, esquematizando procesos de análises, e incidindo na dedución de posibles relacións entre os sucesivos temas do programa.
Proba mixta Expóñense probas escritas como ferramenta de avaliación diagnóstica e formativa. O deseño axústase en cada enunciado ao perfil de coñecementos e capacidades que se pretende valorar, incidindo na comprensión dos contidos teóricos e nas destrezas asociadas á análise e resolución de casos prácticos.

Atención personalizada
Metodoloxías
Solución de problemas
Obradoiro
Descrición
Unha metodoloxía orientada cara á aprendizaxe require a consideración das singularidades que distancian a uns alumnos doutros dentro dun mesmo grupo, en termos de formación previa, posibles carencias, actitudes e aptitudes, expectativas e motivacións. Dado o carácter progresivo da materia, é aconsellable liquidar todas as posibles dúbidas a medida en que van xurdindo, o máis axiña posible e facendo uso das correspondentes titorías. Esta cuestión intensifícase, se cabe, no desenvolvemento dos proxectos propostos a nivel de taller, cuxa metodoloxía só adquire sentido se se produce un contacto regular e xornal co profesorado a fin de optimizar e no seu caso reconducir as actividades en curso.urso.

Avaliación
Metodoloxías Competencias / Resultados Descrición Cualificación
Obradoiro A12 A17 A18 A63 B2 B3 B4 B5 B6 B9 B11 C1 C3 C6 C7 C8 Valoraranse os resultados obtidos no taller teniendo en cuenta o seu seguimento por parte do alumno, a complexidade da solución estrutural, a súa adecuación á proposta arquitectónica, así como o seu desenvolvemento tanto a nivel de cálculo como gráfico. 20
Proba mixta A12 A17 A18 B2 B9 B11 C1 C6 Ditas probas contemplarán a resolución de exercicios teórico-prácticos e o desenvolvemento de determinados aspectos vinculados ao proxecto de estruturas de edificación. 80
 
Observacións avaliación


A avaliación, como sistema de recollida de información
orientada á emisión de xuízos de valor (e no seu caso de mérito) sobre o
proceso de aprendizaxe, require un desenvolvemento continuo cunha constante
implicación do alumno. Con esta premisa, a asistencia e participación do alumno
enténdense fundamentais, de forma que unha ausencia inxustificada e reiterativa
pode repercutir desfavorablemente na cualificación obtida por curso, en similar
proporción que unha carencia de participación ou unha actitude negativa. Nos
criterios de corrección recóllense non só a exactitude dos resultados, senón
tamén a claridade da presentación, a estructuración da análise efectuada, a
utilización de unidades, a correcta aplicación dos criterios normativos, e a
terminología empregada; así como a resolución, detalle e calidade gráfica da
representación da estrutura, en xeral, e dos diferentes elementos que a
compoñen, en particular.



O sistema de avaliación continua configúrase con probas
mixtas (exame teórico-práctico) que se realizarán durante o período lectivo, e
a práctica do obradoiro, representando cada un destes ítems a porcentaxe antes
indicada sobre a cualificación global.



Para poder superar a materia por curso deberanse
satisfacer as seguintes esixencias:



•   
Entregar a ficha de alumno correctamente no
prazo estipulado.



•   
Unha asistencia non inferior ao 80%, aplicable a
cada unha das categorías de clases presenciais (expositivas, interactivas e obradoiro).
Esta condición non será exixible aos alumnos con matrícula a tempo parcial, ou
con dispensa académica, salvo no que respecta ao seguimento de obradoiro.



•   
Obter unha cualificación mínima de 4 sobre 10 en
cada unha das dúas probas mixtas.



•   
Obter unha cualificación mínima de 3 sobre 10 no
exercicio de taller, e realizar as entregas parciais establecidas ao efecto.
Faise notar que a cualificación do obradoriro require dun seguimento continuo
do seu desenvolvemento, de modo que, de ser este insuficiente, o exercicio será
cualificado cun 0.. As condicións de desenvolvemento do taller serán idénticas
con independencia de que o estudante haxa ou non superado previamente Proxectos
5.



•   
Obter unha cualificación final por curso dun
mínimo de 5 sobre 10.



Os estudantes que non superen a materia por curso
deberán presentarse en calquera das dúas oportunidades oficiais do mesmo curso.
En ambas conservarase a nota do obradoiro obtida, dado que a entrega deste
exercicio é única, na data que para ese efecto se defina.



Atendendo ao artigo 14
das Normas de avaliación, revisión e reclamación das cualificacións dos estudos
de grao e máster universitario, calquera constatación de plaxio, fraude, ou
incumprimento relevante das condicións establecidas para o desenvolvemento de
entregas e/ou exames, derivará nunha cualificación de suspenso (0), das responsabilidades
disciplinarias ás que puidese haber lugar tras o correspondente procedemento.

Fontes de información
Bibliografía básica

Proyecto de estructuras de acero. Martín, E.; Otero, D. Reprografía Noroeste. 2023.
Estructuras de acero. Ejercicios y taller de estructura. Estévez, J. et al. Reprografía Noroeste. 2017.

NORMATIVA

Código Técnico de la Edificación. Documento Básico SE-A. Seguridad estructural. Acero. Ministerio de la Vivienda. 2008.
Código Estructural. Volumen IV. Dimensionamiento y comprobación de estructuras de acero. Ministerio de la Presidencia, Relaciones con las Cortes y Memoria Democrática. 2021.

Bibliografía complementaria

DISEÑO

Sistemas de estructuras. Engel, H. Gustavo Gili. 2018.
Estructuras para arquitectos. Salvadori, M.; Heller, R.CP67. 1987.
Estructuras o por qué las cosas no se caen. Gordon, J.E. Calamar. 2004.
Razón y ser de los tipos estructurales. Torroja, E. Instituto de Ciencias de la Construcción Eduardo Torroja. 2000.

TIPOLOGÍAS

Estructuras de acero en edificación. Hurtado, C. et al. Apta. 2008.
Naves industriales con acero. Arnedo, A. Apta. 2009.

PROYECTOS

Construir con acero. Arquitectura en España. Araujo ,R.; Seco, E. Ensidesa. 1994.
Construir con acero. Arquitectura en España. 1993-2007. Araujo, R.; Seco, E. Apta. 2009.

ANÁLISIS Y CÁLCULO

Estructuras de acero. Fundamento y cálculo según CTE, EAE y EC3. Argüelles, R. et al. Bellisco. 2013.
Estructuras de acero 2. Uniones y sistemas estructurales. Argüelles, R. et al. Bellisco. 2007.

PRONTUARIOS

Prontuario Ensidesa. Tomo 0* Bases de cálculo.Dimensionamiento de elementos estructurales. Tomo 2 Acero para estructuras de edificación. Valores estáticos. Elementos estructurales. Ensidesa. 1990.
Prontuario de estructuras metálicas. Rodríguez-Borlado, R. et al. Cedex. 2002.

CONSULTA Y AMPLIACIÓN

La estructura metálica hoy. Tomo 1. Volúmenes 1 y 2.Teoría y práctica. Tomo 2. Volumen 1. Proyectos. Texto y tablas. Tomo 2.Volumen 2. Proyecto. Planos. Argüelles, R. Bellisco. 2010.
Estructuras metálicas para edificación. Adaptado al CTE. Monfort, J. Universidad Politécnica de Valencia. 2008.
Problemas de estructuras metálicas adaptados al código técnico. Monfort, J. et al. Universidad Politécnica de Valencia. 2008.
Curso de estructuras metálicas de acero laminado.Rodríguez, L.F. Colegio Oficial de Arquitectos de Madrid. 1983.
Vigas alveoladas. Estévez, J. et al. Bellisco. 2000.

CYPE 3D

Cype 3D 2016. Diseño y cálculo de estructuras metálicas. Reyes, A.M. Anaya Multimedia. 2015.


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Estruturas 1/630G02019
Estruturas 2/630G02023

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Construción 4/630G02027
Proxectos 5/630G02021
Urbanística 3/630G02029

Materias que continúan o temario
Estruturas 4/630G02034

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías