Datos Identificativos 2024/25
Asignatura (*) Terapia ocupacional, diversidade funcional e calidade de vida Código 653G01413
Titulación
Grao en Terapia Ocupacional
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Cuarto Optativa 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Ciencias da Saúde
Fisioterapia, Medicina e Ciencias Biomédicas
Coordinación
Nieto Riveiro, Laura
Correo electrónico
laura.nieto@udc.es
Profesorado
Meijide Failde, Rosa
Miguens Vázquez, Xoán
Montoto Marqués, Antonio
Nieto Riveiro, Laura
Santos del Riego, Sergio Eduardo
Correo electrónico
rosa.meijide.failde@udc.es
xoan.miguens.vazquez@udc.es
antonio.montoto@udc.es
laura.nieto@udc.es
sergio.santos.delriego@udc.es
Web
Descrición xeral Esta materia pretende o desenvolvemento de competencias que permitan ao alumnado comprender e aplicar os coñecementos relacionados con todos aqueles aspectos da terapia ocupacional que, polas súas características especiais, non se incluíron en materias específicas de terapia ocupacional, tales como a diversidade funcional, a calidade de vida, as políticas de calidade asistencial e universitaria en ciencias da saúde, e outros temas de innovación e interese en terapia ocupacional. Preténdese que esta materia teña certo grao de variabilidade temática (1 créditos ECTS) a efectos de abordar temas de actualidade vixente e proxección futura de interese para a terapia ocupacional en particular e para a sociedade en xeral.

Competencias / Resultados do título
Código Competencias / Resultados do título
A1 Explicar la relación entre el funcionamiento ocupacional, la salud y el bienestar.
A3 Sintetizar y aplicar el conocimiento relevante de ciencias biológicas, médicas, humanas, psicológicas, sociales, tecnológicas y ocupacionales, junto con las teorías de ocupación y participación.
A4 Analizar las complejidades de aplicar teorías formales y evidencia de investigación en relación con la ocupación en el contexto de una sociedad en cambio.
A5 Constatar e influir en el debate racional y su razonado en relación a la ocupación humana y la terapia ocupacional.
A6 Trabajar en la sociedad con individuos y grupos para fomentar la promoción de la salud, la prevención, la rehabilitación y el tratamiento.
A7 Escoger, modificar y aplicar teorías apropiadas, modelos y métodos de la práctica para encontrar la ocupación según las necesidades de salud de individuos/poblaciones.
A8 Uso profesional y ético del razonamiento efectivo en todas las partes del proceso de terapia ocupacional.
A9 Utilizar el potencial terapéutico de la ocupación a través del uso de la actividad y el análisis y síntesis ocupacional.
A10 Adaptar y aplicar el proceso de terapia ocupacional en estrecha colaboración de individuos/población.
A12 Colaborar con comunidades para promover la salud y el bienestar de sus miembros mediante la participación en la ocupación.
A13 Buscar activamente, evaluar críticamente y aplicar los rangos de información y de evidencia para asegurar que la práctica es actualizada y relevante al cliente.
A15 Trabajar según los principios de la práctica centrada en el cliente.
A16 Construir una relación terapéutica como base del proceso de la terapia ocupacional.
A17 Establecer sociedades de colaboración, consultar y aconsejar a clientes, trabajadores sociales, miembros de equipo y otros en la práctica de la ocupación y la participación.
A20 Preparar, mantener y revisar la documentación de los procesos de terapia ocupacional.
A21 Cumplir con la política y procedimientos locales/regionales/ nacionales/europeos, normas profesionales y regulaciones del empleo.
A22 Demostrar continuamente el proceso de aprendizaje y cambios en la TO.
A23 Practicar de manera ética, respetando a los clientes, teniendo en cuenta los códigos profesionales de conducta para terapeutas ocupacionales.
A24 Demostrar seguridad, autoconocimiento, autocrítica y conocimientos de sus propias limitaciones como terapeuta ocupacional.
A29 Desarrollar el conocimiento de ocupación y de la práctica de la terapia ocupacional.
A31 Determinar y priorizar los servicios de terapia ocupacional.
A32 Entender y aplicar los principios de dirección en los servicios de terapia ocupacional, incluyendo coste-efectividad, la administración de recursos y equipamiento, y estableciendo los protocolos de terapia ocupacional.
A33 Constatar en un proceso continuo de evaluación y mejora de la calidad de los servicios de terapia ocupacional, implicando a los clientes cuando sea apropiado y comunicar los resultados relevantes a los demás miembros.
A34 Considerar los avances en salud, cuidado social, sociedad y legislación a nivel internacional, nacional y local que afecten a los servicios de terapia ocupacional.
A35
B1 Aprender a aprender.
B2 Resolver problemas de forma efectiva.
B3 Aplicar un pensamiento crítico, lógico y creativo.
B4 Trabajar de forma autónoma con iniciativa.
B5 Trabajar de forma colaborativa.
B6 Comportarse con ética y responsabilidad social como ciudadano y como profesional.
B7 Comunicarse de manera efectiva en un entorno de trabajo.
B8 Capacidad de análisis y de síntesis.
B9 Capacidad de aplicar los conocimientos a la práctica.
B11 Capacidad para trabajar en un equipo interdisciplinar.
B12 Conocimientos generales básicos sobre el área de estudio.
B13 Resolución de problemas.
B14 Habilidades interpersonales.
B15 Capacidad para comunicarse con personas no expertas en la materia.
B16 Habilidad para trabajar de manera autónoma.
B17 Compromiso ético.
B18 Planificación y gestión del tiempo.
B19 Comunicación oral y escrita en la lengua materna.
B21 Habilidades básicas de manejo de ordenadores.
B22 Habilidades de investigación.
B23 Capacidad de aprender.
B24 Habilidades de gestión de la información (habilidad para buscar y analizar información proveniente de diversas fuentes).
B25 Capacidad de crítica y autocrítica.
B26 Capacidad para adaptarse a nuevas situaciones.
B27 Capacidad para generar nuevas ideas.
B28 Toma de decisiones.
B29 Trabajo en equipo.
B30 Liderazgo.
B31 Apreciación de la diversidad y de la multiculturalidad.
B32 Habilidad para trabajar en un contexto internacional.
B33 Conocimientos de culturas y costumbres de otras culturas.
B34 Diseño y gestión de proyectos.
B35 Iniciativa y espíritu emprendedor.
B36 Preocupación por la calidad.
B37 Motivación.
C4 Desarrollarse para el ejercicio de una ciudadanía abierta, culta, crítica, comprometida, democrática y solidaria, capaz de analizar la realidad, diagnosticar problemas, formular e implantar soluciones basadas en el conocimiento y orientadas al bien común.
C5 Entender la importancia de la cultura emprendedora y conocer los medios al alcance de las personas emprendedoras.
C6 Valorar críticamente el conocimiento, la tecnología y la información disponible para resolver los problemas con los que deben enfrentarse.
C7 Asumir como profesional y ciudadano la importancia del aprendizaje a lo largo de la vida.
C8 Valorar la importancia que tiene la investigación, la innovación y el desarrollo tecnológico en el avance socioeconómico y cultural de la sociedad.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias / Resultados do título
Desenvolver un sistema de valores que manteña a filosofía profesional. A1
A3
A12
A13
A15
A16
A17
A20
A23
A29
A31
B2
B3
B5
B7
B9
B11
B13
B15
B18
B19
B23
B24
B25
B26
B27
B28
B29
B31
B33
B35
B36
B37
C4
C6
C7
C8
Desenvolver unha base teórica e unha base de coñecemento ligado á profesión. A1
A3
A12
A13
A15
A16
A17
A20
A23
A29
A31
B1
B2
B3
B5
B6
B7
B9
B12
B13
B15
B18
B19
B23
B24
B25
B26
B27
B28
B29
B31
B32
B33
B35
B36
B37
C4
C6
C7
C8
Desenvolver habilidades prácticas e aplicar os coñecementos de temas xerais e específicos de interese actual e proxección de futuro a efectos de ligalos á profesión. A1
A3
A6
A12
A13
A16
A17
A20
A23
A34
B2
B3
B4
B5
B6
B7
B9
B11
B13
B14
B15
B16
B18
B19
B23
B24
B25
B26
B27
B28
B29
B30
B31
B32
B33
B35
B36
B37
C4
C6
C7
C8
Adquirir a capacidade para educar, facilitar, apoiar e animar o funcionamento ocupacional, o benestar e o confort das poboacións, comunidades, grupos e individuos cuxas vidas están afectadas ou teñan risco de estalo, por limitación no funcionamento, sufrimento ou enfermidade. A1
A5
A6
A9
A10
A15
Coñecer e ser capaz de aceptar a responsabilidade da súa propia aprendizaxe e desenvolvemento profesional continuado, utilizando a avaliación como medio para reflectir e mellorar a súa actuación e actualizar a calidade dos servizos prestados. A21
A33
A34
A35
B1
B2
B3
B4
B5
B6
B7
B8
B9
B11
B12
B13
B14
B15
B16
B17
B18
B21
B22
B23
B24
B25
B26
B27
B28
B34
B35
B36
B37
C4
C5
C7
Adquirir a capacidade de demostrar e manter que a actuación profesional axústase a estándares de calidade e que a práctica está baseada na evidencia. A21
A33
A34
A35
B36
C4
C5
C6
C7
C8
Adquirir a capacidade para permitir que a poboación usuaria e as persoas coidadoras expresen as súas preocupacións e intereses e que se poida responder adecuadamente ás súas necesidades. A4
A6
A7
A8
A22
A24
Adquirir a capacidade para traballar e comunicarse en colaboración e de forma efectiva con todo o persoal para priorizar e xestionar o tempo eficientemente mentres se alcanzan os estándares de calidade. A31
A32
A33
A34
A35
C4
C5
C6
C7
C8
Adquirir a capacidade para levar a cabo avaliacións de calidade da xestión de todos os ámbitos laborais da profesión de terapia ocupacional. A31
A32
A33
A34
A35
B36
C5
C6
C7
C8
Adquirir a capacidade para utilizar os recursos sociosanitarios e económicos eficientemente. A31
A32
A33
A34
A35
B7
B11
B24
B29
B34
B36
C4
C5
C6
C7
C8

Contidos
Temas Subtemas
Tema 1.- Entornos saudables e sostibles para o benestar e a calidade da vida da cidadanía. Sostibilidade versus sustentabilidade. Calidade. Diversidade. Saúde, promoción de saúde, alfabetización de saúde, sostibilidade versus sustentabilidade, dereitos humanos, Rede Iberoamericana de Universidades Promotoras de Saúde, Rede Española de Universidades Promotoras de Saúde, e outros.
Calidade.
Diversidade.
Tema 2.- Hábitos, rutinas e estilos de vida saudables. Alimentación saudable.
Exercicio físico, actividade física e deporte.
Benestar psicolóxico.
Determinantes sociais de saúde.
Tema 3.- Entrevista e currículum vitae.

Entrevista persoal.
Currículum vitae.
Tema 4.- Comunicación verbal e non verbal das persoas nas rutinas cotiás e no eido profesional. Elementos da comunicación.
Comunicación non verbal.
Comunicación no eido profesional.
Tema 5.- Igualdade e diversidade. Igualdade versus desigualdade.
Diversidade e participación.
Tema 6.- Políticas de igualdade.
Igualdade de xénero.
Violencia de xénero.
Saúde e xénero.
Discapacidade.
Tema 7.- Política, relixión e dereitos humanos. Pensamento ideolóxico.
Influencia das políticas e relixións na cotidianeidade.
Dereitos humanos.
Tema 8.- Sexualidade desde terapia ocupacional. Dimensións da sexualidade.
Análise e abordaxe desde terapia ocupacional.
Situacións específicas: consideracións.
Tema 9.- A auga como entorno terapéutico. A auga como entorno terapéutico. Conceptos, evolución histórica e situación actual.
Tipos de centros e usos.
Valor terapéutico da auga.
Características do entorno acuático e as actividades na auga: factores físicos, psíquicos, sensorio-afectivos, sociais e ocupacionais.
O entorno acuático na idade infantil.
A auga como elemento facilitador do desenvolvemento. Utilización do medio acuático na atención temperá.
Usos da auga e da actividade acuática na idade adulta e a vellez.
Usos en diversas condicións de saúde e indicacións terapéuticas.
Entorno acuático e traballo en equipo.
Tema 10 e ss.- Adquisición doutras competencias relacionadas con contidos de actualidade e proxección futura, de exclusivo interese para estudantes de terapia ocupacional, que preferiblemente non fosen impartidos no título e que poden substituír aos presentados neste programa a criterio de cada docente. Contidos variables en función da actualidade.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias / Resultados Horas lectivas (presenciais e virtuais) Horas traballo autónomo Horas totais
Actividades iniciais B12 1 0 1
Sesión maxistral A1 A3 A6 A9 A29 B32 C6 42 0 42
Traballos tutelados A35 A33 A32 A31 A24 A23 A22 A21 A20 A17 A16 A15 A13 A12 A10 A9 A8 A7 A6 A5 A4 A3 A1 B37 B36 B35 B34 B30 B29 B28 B27 B26 B25 B24 B23 B22 B21 B19 B18 B17 B16 B15 B14 B13 B12 B11 B9 B8 B7 B6 B5 B4 B3 B2 B1 1 80 81
Aprendizaxe servizo A1 A6 A12 A23 B5 B6 B7 B17 C4 0 20 20
Eventos científicos e/ou divulgativos A34 A29 B33 B31 C4 C5 C6 C7 C8 3 0 3
 
Atención personalizada 3 0 3
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Actividades iniciais Actividades que se levan a cabo antes de iniciar calquera proceso de ensino-aprendizaxe co fin de coñecer as competencias, intereses e/ou motivacións que posúe o alumnado para o logro dos obxectivos que se queren alcanzar, vinculados a un programa formativo. Con esta metodoloxía preténdese obter información relevante que permita articular a docencia para favorecer aprendizaxes eficaces e significativas, que partan dos saberes previos do alumnado.

Permite adquirir competencias de inicio e adaptación referidas a esta materia.
Sesión maxistral Exposición oral complementada co uso de medios audiovisuais e a introdución dalgunhas preguntas dirixidas ao alumnado, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe.
A clase maxistral é tamén coñecida como "conferencia", "método expositivo" ou "lección maxistral". Esta última modalidade adóitase reservar a un tipo especial de lección impartida por un(ha) docente en ocasións especiais, cun contido que supón unha elaboración orixinal e baseada no uso case exclusivo da palabra como vía de transmisión da información á audiencia.

Permite adquirir as competencias específicas apuntadas nesta materia.
Traballos tutelados Metodoloxía deseñada para promover a aprendizaxe autónoma do estudantado, baixo a tutela do equipo docente e en escenarios variados (académicos e profesionais). Está referida prioritariamente á aprendizaxe de "como facer as cousas". Constitúe unha opción baseada na asunción polo alumnado da responsabilidade pola súa propia aprendizaxe.

Permite adquirir as competencias específicas apuntadas nesta materia.
Aprendizaxe servizo Actividade que integra o servizo á comunidade coa aprendizaxe de contido e a adquisición de competencias a partir da práctica reflexiva. A principal diferencia co voluntariado reside en que os proxectos de ApS dan resposta sempre a resultados de aprendizaxe asociados a unha materia do currículo académico co obxectivo de conseguir determinadas competencias propias da titulación en que se enmarca esa materia.

Permite adquirir as competencias específicas apuntadas nesta materia.
Eventos científicos e/ou divulgativos Actividades realizadas polo alumnado que implican a asistencia e/ou participación en eventos científicos e/ou divulgativos (congresos, xornadas, simposios, cursos, seminarios, conferencias, exposicións, etc.) co obxectivo de profundar no coñecemento de temas de estudo relacionados coa materia. Estas actividades proporcionan ao alumnado coñecementos e experiencias actuais que incorporan as últimas novidades referentes a un determinado ámbito de estudo.

Permiten adquirir as competencias específicas apuntadas nesta materia.

Atención personalizada
Metodoloxías
Traballos tutelados
Descrición
A atención personalizada e as titorías estableceranse co profesorado da materia, nun horario axeitado tanto para o alumnado como para o equipo docente.

Avaliación
Metodoloxías Competencias / Resultados Descrición Cualificación
Sesión maxistral A1 A3 A6 A9 A29 B32 C6 Asistencia obrigatoria ao 80% das clases. 50
Traballos tutelados A35 A33 A32 A31 A24 A23 A22 A21 A20 A17 A16 A15 A13 A12 A10 A9 A8 A7 A6 A5 A4 A3 A1 B37 B36 B35 B34 B30 B29 B28 B27 B26 B25 B24 B23 B22 B21 B19 B18 B17 B16 B15 B14 B13 B12 B11 B9 B8 B7 B6 B5 B4 B3 B2 B1 Traballo centrado nunha temática proposta polo equipo docente ou polo alumnado. Inclúe tanto a entrega do documento escrito como a súa exposición.
De carácter obrigatorio.
40
Aprendizaxe servizo A1 A6 A12 A23 B5 B6 B7 B17 C4 Metodoloxía que combina o servizo á comunidade coa aprendizaxe, en que o alumnado se forma traballando en necesidades reais da súa contorna.
Consiste na proposta dunha temática que permita realizar unha aprendizaxe que mellore as necesidades da contorna.
De carácter voluntario.
10
 
Observacións avaliación

O sistema de cualificacións expresarase mediante cualificación numérica de acordo co establecido no artigo 5 do Real Decreto 1125/2003 de 5 de setembro (BOE 18 de setembro), polo que se establece o sistema europeo de créditos e o sistema de cualificacións nas titulacións universitarias de carácter oficial e validez en todo o territorio nacional. Sistema de cualificacións: 0-4.9=Suspenso, 5-6.9=Aprobado, 7-8.9=Notable, 9-10=Sobresaliente, 9-10 Matrícula de honra (Graciable).

Os aspectos e criterios que se terán en consideración ao avaliar as actividades que se farán en torno a cada metodoloxía son a asistencia, a participación e o compromiso individual e grupal, con coherencia dos contidos abordados e adquisición de competencias referidas para esta materia.  

En concreto:

- Asistencia: mínimo do 80%; cumprindo esta porcentaxe obteranse 5 puntos.

- Traballo tutelado (obrigatorio): máximo 4 puntos.

- Aprendizaxe e servizo (voluntario): máximo 1 punto.

Todos os aspectos relacionados con “dispensa académica”, “dedicación ao estudo”, “permanencia” e “fraude académica” rexeranse de acordo coa normativa académica vixente da Universidade da Coruña.

A docente responsable resérvase a posibilidade de realizar algún cambio na avaliación ou noutros aspectos da materia, que serán notificados ao estudantado coa suficiente antelación.


Fontes de información
Bibliografía básica Jesús María Aranaz Andrés, Julián Vitaller Burillo (2002). La calidad, un objetivo de la asistencia, una necesidad de la gestión sanitaria. Valencia: Escuela Valenciana de Estudios para la Salud
J.M. Rumbo Prieto, Luis Arantón Areosa, Nuria García Gonzalo (2005). "TOBE" o no "TOBE", actitudes para la práctica de la terapia ocupacional basada en la evidencia (TOBE). Revista TOG, 2: 1-28
Carlos Álvarez Nebreda (1994). Administración sanitaria y sistemas de salud. Madrid: Síntesis
J.A. Muir Gray (1997). Atención sanitaria basada en la evidencia. Madrid: Churchill Livingstone
Sergio Santos del Riego (2005). Calidad y convergencia europea en terapia ocupacional. A Coruña: Editorial Internacional de Terapia Ocupacional, Universidade da Coruña
Organización Mundial de la Salud (2006). Defining sexual health. Ginebra: OMS
Martha Alicia Alles (2015). Dirección estratégica de recursos humanos. Vol. 1. Gestión por competencias (3ª ed.). Buenos Aires: Granica
H.V. Vuori (1988). El control de calidad en los sistemas sanitarios. Conceptos y metodología. Barcelona: Masson
William H. Cormier, Sherilyn Cormier (2004). Estrategias de entrevistas para terapeutas: Habilidades básicas e intervenciones cognitivo-conductuales (3ª ed.). Bilbao: Desclée de Brouwer
Francisco Gil Rodríguez, José María León Rubio (1998). Habilidades sociales: Teoría, investigación e intervención. Madrid: Síntesis
A. Cuesta Gómez, J.A. Moreno Ruiz, Ricard Gutiérrez Martí (1986). La calidad de la asistencia hospitalaria. Barcelona: Doyma
Dulce María Romero Ayuso, José Matías Triviño Juárez (2018). La investigación cuantitativa y la práctica basada en la evidencia en terapia ocupacional. Madrid: Síntesis
Xavier Badia, Jordi Alonso (2007). La medida de la salud: Guía de escalas de medición en español. Barcelona: Edittec
Isidro Sánchez Blanco (2006). Manual SERMEF de rehabilitación y medicina física. Buenos Aires: Médica Panamericana
Joel A. Delisa, Bruce M. Gans (2005). Physical medicine and rehabilitation principles and practice (4ª ed.). Nueva York: Lippincott-Raven
José Luis Miranda Mayordomo (2004). Rehabilitación médica. Madrid: Aula Médica
Noemi Parra, Moisés Oliva (2016). Sexualidades diversas. Manual para atención de la diversidad sexual en las personas con discapacidad intelectual o del desarrollo. FEAPS Canarias
Anna Freixas Farré (2018). Sin reglas. Erótica y libertad femenina en la madurez. Madrid: Capitán Swing Libros
Anna Freixas Farré (2013). Tan frescas. Las nuevas mujeres mayores en el siglo XXI. Barcelona: Paidós
Javier Güeita Rodríguez, María Alonso Fraile (2015). Terapia acuática: Abordajes desde la fisioterapia y terapia ocupacional. Madrid: Elsevier
Ana Isabel Souto Gómez, Teresa Facal Fondo, Miguel Ángel Talavera Valverde, Luis Manuel Rodríguez Ot (2019). Terapia ocupacional y promoción de la salud. Madrid: Síntesis
Bibliografía complementaria (). .
Incorporaranse outras citas bibliográficas en cada novo curso, segundo temas de actualidade e vixencia, con proxección futura e de interese para a disciplina de terapia ocupacional.

Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións

1.- Para axudar a conseguir unha contorna inmediata sostible e cumprir cos obxectivos estratéxicos 1 e 2 do "V Plan de Acción do Programa Green Campus FCS (2023-2025)", os traballos documentais que se realicen nesta materia:

a.- Na súa maioría se solicitarán en formato virtual e soporte informático.

b.- De realizarse en papel:

- Non se empregarán plásticos.
- Realizaranse impresións a dobre cara.
- Empregarase papel reciclado.
- Evitarase a impresión de borradores.

2.- A docente responsable da materia resérvase a posibilidade de realizar algún cambio na avaliación ou noutros aspectos que serán notificados ao alumnado coa suficiente antelación.

3.- A docente responsable da materia aplicará a correspondente normativa da Universidade da Coruña ante a detección de calquera tentativa de plaxio motivada por un(ha) estudante no desenvolvemento dos seus traballos. A realización fraudulenta das probas ou actividades de avaliación implicará directamente unha cualificación de suspenso (nota numérica '0') na convocatoria en que se cometa a falta, tanto se a falta se produce na primeira oportunidade como na segunda. Para isto, procederase a modificar a cualificación na acta da primeira oportunidade, se fose necesario.



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías