Datos Identificativos 2024/25
Asignatura (*) Ciencias e Técnicas Historiográficas Código 710G04019
Titulación
Grao en Xestión Dixital de Información e Documentación
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
 Terceiro Optativa 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Humanidades
Coordinación
Pena Álvarez, María
 Correo electrónico
m.pena1@udc.es
Profesorado
Pena Álvarez, María
 Correo electrónico
m.pena1@udc.es
Web
Descrición xeral Coñecer as principais ciencias e técnicas historiográficas e os seus obxectivos de estudio. Faremos unha aproximación aos principios básicos da Paleografía, a Diplomática, a Iconografía, a Numismática o a Codicología.

Competencias / Resultados do título
Código Competencias / Resultados do título
A1 CE1 - Coñecer e comprender os principios teóricos e metodolóxicos da xestión e documentación da información para aplicalos na súa actividade profesional
A2 CE2 - Ter o coñecemento humanístico que lle permita ter unha cultura sólida para contextualizar os coñecementos adquiridos
A3 CE3 - Coñecer a realidade e os condicionantes sociais que inflúen na xestión da información
A4 CE4 - Dominar os fundamentos do comportamento dos individuos na busca, recuperación e uso da información, tomando como punto de referencia os aspectos de motivación, contorna e contexto
A5 CE5 - Dominar as fontes de información relevantes que permitan satisfacer de forma efectiva as demandas dos usuarios tanto para a actividade investigadora como para a empresarial
A6 CE6 - Buscar e obtér información en diversos medios para responder á demanda dos usuarios de información
A20 CE20 - Dominar as bases para desenvolver actividades de investigación utilizando métodos e principios multidisciplinares
B1 CB1 - Posuír e comprender coñecementos que proporcionan unha base ou oportunidade para ser orixinais no desenvolvemento e / ou aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación
B2 CB2 - Aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade para resolver problemas en ambientes novos ou descoñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo
B3 CB3 - Ser capaz de integrar coñecementos e afrontar a complexidade de facer xuízos a partir de información que, estando incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre responsabilidades sociais e éticas relacionadas coa aplicación dos seus coñecementos e xuízos
B4 CB4 - Saber comunicar as súas conclusións -e os coñecementos e os motivos finais que os sustentan- a públicos especializados e non especializados dun xeito claro e sen ambigüidades
B5 CB5 - Posuír as habilidades de aprendizaxe que lles permitan seguir estudando dun xeito que sexa en gran parte autodirixido ou autónomo
B6 CG1 - Capacidade de cooperación, traballo en equipo e aprendizaxe colaborativa
B7 CG2 - Capacidade de reflexión e razoamento crítico
B8 CG3 - Capacidade de planificación, organización e xestión de recursos, información e operacións
B9 CG4 - Capacidade de análise, diagnóstico e toma de decisións
B10 CG5 - Capacidade para traballar nun contexto global e internacional
B11 CG6 - Capacidade para comprender a importancia, valor e función da xestión dixital da información e documentación na actual sociedade das TIC
C1 CT1 - Expresarse correctamente, oralmente e por escrito, nas linguas oficiais da comunidade autónoma
C2 CT2 - Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e comunicación (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo das súas vidas
C3 CT3 - Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía que respecta a cultura democrática, os dereitos humanos e a perspectiva de xénero
C4 CT4 - Comprender a importancia da cultura empresarial e coñecer os medios dispoñibles para os empresarios
C5 CT5 - Adquirir habilidades para a vida e hábitos, rutinas e estilos de vida saudables
C6 CT6 - Desenvolver a capacidade para traballar en equipos interdisciplinares ou transdisciplinares, para ofrecer propostas que contribúan a un desenvolvemento ambiental, económico, político e social sostible
C7 CT7 - Valorar a importancia da investigación, a innovación eo desenvolvemento tecnolóxico no progreso socioeconómico e cultural da sociedade
C8 CT8 - Ter a capacidade para xestionar o tempo e os recursos: desenvolver plans, priorizar actividades, identificar críticas, establecer prazos e cumprirlos

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias / Resultados do título
Coñecer as principais Ciencias e Técnicas historiográficas e os seus obxectos de estudo: Paleografía, Diplomática, Iconografía, Sixilografía, Numismática e Codicoloxía-Bibliografía. A1
A2
A3
A20
 B1
B2
 C1
C2
C3
Comprender a importancia da escritura como fonte de coñecemento. Coñecer a evolución da escrita e da produción documental latina. A1
A2
A3
A4
A5
A6
 B3
B4
 C1
C2
Acadar coñecemento dos documentos que integra o universo histórico. A1
A2
A6
 B9
B10
 C5
C6
C7
Traballar con documentos manuscritos e imaxes. A1
A2
A4
A5
A6
 B5
B6
B7
B8
B11
 C4
C8

Contidos
Temas Subtemas
1. Ciencias e Técnicas Historiográficas 1.1. Que son?
1.2. Características básicas
1.3. Repositorios dixitais
2. Paleografía 2.1. Orixe
2.2. Materiais de escritura, instrumentos de escritura e tintas.
23. Aproximación ás letras, conexións de letras e formas abreviadas.
23. A paleografía e as falsificacións.
3. Diplomática 3.1. O documento e as súas características
3.2. Evolución da Diplomática
4. Iconografía 4.1. Iconografía e Iconoloxía
4.2. A imaxe como portadora dunha mensaxe
5. Outras técnicas historiográficas 5.1. Cronoloxía
5.2. Sixilografía
5.3. Numismática
5.4. Codicoloxía

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias / Resultados Horas lectivas (presenciais e virtuais) Horas traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A1 A2 A3 C3 C6 C7 21 0 21
Proba mixta A2 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B11 C1 C2 C4 C5 2 20 22
Traballos tutelados B2 B3 B5 B6 B7 B8 B9 B10 C8 8 30 38
Lecturas A1 A2 A3 A4 B8 B9 B11 C2 C1 2 14 16
Discusión dirixida A4 A5 A6 A20 B1 B4 21 30 51
 
Atención personalizada 2 0 2
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Tanto a parte teórica como a práctica serán explicadas en clase.
Proba mixta Proba de resposta breve sobre os contidos teóricos e prácticos da materia para a avaliación dos coñecementos adquiridos.
Traballos tutelados Presentarase un traballo que estará relacionado coa materia.

O traballo presentarase en mano o día da data do exame.
Lecturas Efectuaranse diversas lecturas para que o alumnado exponga na discusión dirixida.
Discusión dirixida Os alumnos dialogarán sobre un tema. Será moderado pola docente.

Atención personalizada
Metodoloxías
Discusión dirixida
Traballos tutelados
Descrición
Haberá atención personalizada: presencial ou telemática.
Nota para estudantes con "dispensa académica de exención de asistencia":
Deben poñerse en contaco coa docente para fixar as liñas de actuación co fin de seguir a materia con efectividade.

Avaliación
Metodoloxías Competencias / Resultados Descrición Cualificación
Discusión dirixida A4 A5 A6 A20 B1 B4 Valorarase a exposición que faga o estudiante do tema a debatir e os argumentos usados. 30
Traballos tutelados B2 B3 B5 B6 B7 B8 B9 B10 C8 O traballo presentarase o día do exame e a docente conversará co estudiante. 70
 
Observacións avaliación

É requisito imprescindible para aprobar pesentar o traballo tutelado e asistir ás Debates dirixidas.

Nota para estudantes con "exención de exención de asistencia académica":

En concreto, as medidas de dedicación para “Alumnado con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e exención académica de exención de asistencia” son as seguintes:

-Deben poñerse en contacto coa profesora a primeira semana para establecer as liñas de actuación.

-Deberán asistir a clase o número mínimo de horas establecidos regulamentariamente.

-As datas de entrega dos "Traballos tutelados" será o día do exame.

-Os Debates guiados substituiranse por un exposición orixinal dos temas propostos neles.

Segunda oportunidade:

Un traballo entregarase o día do exame e colgarase previamente no Campus Virtual.

Plaxio:

A realización fraudulenta das probas ou actividades de avaliación implicará directamente unha nota de suspenso '0' na materia da convocatoria correspondente, quedando sen efecto a cualificación obtida en todas as actividades de avaliación da convocatoria extraordinaria.

Fontes de información
Bibliografía básica

Canellas López, Ángel. Exempla scripturarum latinarum : in usum scholarum / Ang. Canellas Caesaraugustae [Zaragoza] : Librería General, 1974.


Canellas López, Ángel. Exempla scripturarum latinarum : in usum scholarum / Ang. Canellas Caesaraugustae [Zaragoza] : Librería General, 1974.

Carmona de los Santos, M. Manual de sigilografía. Subdirección General de los Archivos Estatales. Madrid, 1996.

Carmona de los Santos, M. De sellos y blasones: sigiloheráldica para archiveros. S & C Ediciones. Carmona, 1996.

Gil Farrés, O. Introducción a la numismática. Asociación Numismática Española. Museo Casa de la Moneda. Madrid, 1993.

Introducción a la Paleografía y la Diplomática general / Editor, Ángel Riesco Terrero ; [Coautores, Ana Belen Sánchez Prieto et al.] . Madrid : Síntesis, D.L. 1999.

Millares Carlo, Agustín. Tratado de paleografía española / Agustín Millares Carlo ; con la colaboración de José Manuel Ruiz Asencio . - 3a. ed. Madrid : Espasa-Calpe, 1983.

Núñez Contreras, Luis. Manual de paleografía: fundamentos e historia de la escritura latina hasta el siglo VIII/ Luis Núñez Contreras; bibliografía de María del Carmen Lozano Sánchez; prólogo de Josefina Mateu Ibars Madrid : Cátedra, D.L. 1994.

Paleografía y escritura hispánica / Juan Carlos Galende Díaz, Susana Cabezas Fontanilla, Nicolás Ávila Seoane (coords.) . Madrid : Síntesis, D.L. 2016.

Riesco Terrero, A. Introducción a la sigilografía. Consejo Superior de Investigaciones Científicas. Madrid, 1978.


Riesco Terrero, A.; Arnall Juan, Mª A. Introducción a la paleografía y la diplomática general. Síntesis (colecc. Letras universitarias, 21). Madrid, 1999.

Romero Tallafigo, Manuel. Arte de leer escrituras antiguas : paleografía de lectura / Manuel Romero Tallafigo, Laureano Rodríguez Liáñez, Antonio Sánchez González . - 3ª ed. amp. Huelva : Universidad de Huelva, 2003.


Tamayo, A. Archivística, diplomática y sigilografía. Cátedra. Madrid, 1996.
Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías