Datos Identificativos 2024/25
Asignatura (*) Enxeñaría xenética e transxénese Código 610475101
Titulación
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 1º cuadrimestre
Primeiro Obrigatoria 4.5
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Bioloxía
Coordinación
Rodriguez Belmonte, Esther
Correo electrónico
esther.belmonte@udc.es
Profesorado
Rodriguez Belmonte, Esther
Correo electrónico
esther.belmonte@udc.es
Web http://masterbiotecnologiaavanzada.com/
Descrición xeral IMPORTANTE: As plataformas de guías docentes das dúas universidades, aínda sendo similares, teñen lixeiras diferenzas. En caso de que exista algunha discrepancia entre as guías, terase en conta a publicada na páxina web do máster.

EN LA DOCENCIA DE LA MATERIA PARTICIPA TAMBIÉN EL SIGUIENTE PROFESOR DE LA UVIGO: Alejandro Leonides De Carlos Villamarín (adcarlos@uvigo.es)

Esta materia pretende dar una cobertura amplia pero concisa a las técnicas de DNA recombinante. Está pensada para Licenciados, graduados, investigadores de otros ámbitos que desean introducirse en estos procedimientos y profesionales del sector biotecnológico. La materia comienza con una introducción de los principios bioquímicos básicos en los que se fundamenta esta tecnología. Se describen a continuación la reacción en cadena de la polimerasa y la clonación molecular utilizando a la bacteria E. coli como hospedador y describiendo sus plásmidos, fagos y vectores híbridos asociados. Seguidamente se aborda la construcción y rastreo de genotecas y cómo modificar, inactivar o expresar secuencias clonadas. Finalmente, se discute la manipulación genética en otros organismos incluyendo otras bacterias, hongos, algas y plantas, insectos y mamíferos. Además, se realizan unas sesiones prácticas en las que se llevan a cabo distintos procedimientos de clonación y expresión de genes que permiten a los alumnos contrastar sus conocimientos y ser evaluados de manera más completa.

Competencias / Resultados do título
Código Competencias / Resultados do título

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias / Resultados do título
Entender o interese, as vantaxes e a necesidade de traballar en equipos multidisciplinais, organizando e planificando adecuadamente os recursos, dentro do ámbito biotecnolóxico e promover dito traballo. BM2
CM4
Promover, dentro da industria biotecnolóxica, o traballo respetuoso co medio ambiente e cos organismos que o integran. BM10
BM11
CM7
Promover a capacidade de aprendizaxe autónoma, de liderazgo, a adaptación a novas situacións, así como a sensibilidade pola calidade e o respecto polo medio ambiente no ámbito da Biotecnoloxía. BM13
BM15
CM7
Promover a capacidade de xestión da información relacionada coa Biotecnoloxía e a transmisión e comunicación eficaz da mesma. BM1
BM3
Promover a capacidade para identificar problemas e buscar solucións así como para planificar e elaborar estudios técnicos dentro do ámbito da Biotecnoloxía. BM4
BM5
Conocer el funcionamiento y saber utilizar las enzimas que se emplean para manipular el DNA. AM1
AM2
AM5
Conocer el funcionamiento y saber utilizar la reacción en cadena de la polimerasa (PCR). AM1
AM2
AM3
AM5
Conocer el funcionamiento y saber utilizar los distintos vectores de clonación y expresión. AM1
AM2
AM3
AM4
AM5
Conocer el funcionamiento y saber utilizar las técnicas de mutagénesis del DNA. AM1
AM2
AM3
AM4
AM5

Contidos
Temas Subtemas
Tema 1. Bases da xenética molecular e da enxeñería xenética.
Tema 2. Ferramentas da enxeñería xenética e técnicas básicas para a análise dos xenes a nivel molecular.
Tema 3. A reacción en cadea da polimerasa (PCR) e as súas aplicacións.
Tema 4. Clonación e construción de xenotecas.
Tema 5. Expresión de xenes en células procariotas e eucariotas.
Tema 6. Modificación xénica de animais: animais transxénicos e clónicos.
Tema 7. Plantas transxénicas: obtención e aplicacións.
Tema 8. Enxeñería de proteínas. Evolución dirixida de proteínas.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias / Resultados Horas lectivas (presenciais e virtuais) Horas traballo autónomo Horas totais
Prácticas de laboratorio A3 A4 B5 B10 B11 B15 C4 C7 12 12 24
Sesión maxistral A1 A2 A3 A4 A5 B1 B2 B3 B4 B5 B11 22 44 66
Proba obxectiva A1 A2 A3 A4 A5 B1 B2 B3 B4 B5 B11 B13 2 8 10
Lecturas B13 0 1 1
Estudo de casos B1 B2 B13 B15 C4 C7 0 9.5 9.5
 
Atención personalizada 2 0 2
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Prácticas de laboratorio A/o estudante levará a cabo a aplificación, por PCR, dun ORF codificante dun marcador molecular. A continuación, realizará a integración do devandito marcador no xenoma dun fermento. A/o estudante terá que realizar o deseño dos cebadores para a integración do marcador e deleción dun xene concreto do fermento, que se especificará previamente. Terá que realizar un deseño experimental que lle permita determinar a correcta integración do marcador molecular. Unha vez realizado o deseño, realizará o experimento de integración no laboratorio, así como as comprobacións.
Finalmente, realizásese unha valoración dos resultados obtidos.
Sesión maxistral Explicaranse os conceptos fundamentais dos contidos da materia. Formularanse, discutirán e resolverán cuestións, exercicios ou problemas relativos á materia.
Proba obxectiva Proba escrita utilizada para a avaliación da aprendizaxe, cuxo trazo distintivo é a posibilidade de determinar se as respostas dadas son ou non correctas. Constitúe un instrumento de medida, elaborado rigorosamente, que permite avaliar coñecementos, capacidades, destrezas, rendemento, aptitudes, actitudes etc.
A proba obxectiva pode combinar distintos tipos de preguntas: preguntas de resposta múltiple, de ordenación, de resposta breve, de discriminación, de completar e/o de asociación. Tamén se pode construír cun só tipo dalgunha destas preguntas.
Lecturas Recomendaranse lecturas de artigos científicos de revisión e/o de investigación como material complementario ás sesións maxistrais.
Estudo de casos Exporase un caso práctico para que os alumnos resolvan de modo teórico e presenten un informe. O caso práctico estará relacionado cos experimentos que máis tarde terá que realizar en laboratorio, como caso real.

Atención personalizada
Metodoloxías
Sesión maxistral
Prácticas de laboratorio
Lecturas
Estudo de casos
Descrición
Tentarase que toda a actividade docente sexa participativa. Durante as sesións prácticas procurarase que cada alumno reciba unha atención individualizada.

Posibilidade de realizar unha titoría personalizada con anterioridade á celebración de cada exame.

Para o alumnado con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia, o profesor adoptará as medidas que considere oportunas para non prexudicar a súa cualificación.

Avaliación
Metodoloxías Competencias / Resultados Descrición Cualificación
Sesión maxistral A1 A2 A3 A4 A5 B1 B2 B3 B4 B5 B11 Seguimento do traballo do alumno. Valorarase a implicación do alumno e o seu comportamento nas diversas actividades programadas. 30
Prácticas de laboratorio A3 A4 B5 B10 B11 B15 C4 C7 Presentación dunha memoria de prácticas. 30
Proba obxectiva A1 A2 A3 A4 A5 B1 B2 B3 B4 B5 B11 B13 Unha proba obxectiva ao finalizar as dúas semanas de docencia. 30
Estudo de casos B1 B2 B13 B15 C4 C7 Presentación dun informe dun caso práctico. 10
 
Observacións avaliación

En tódalas actividades será necesario que a/o estudante obteña un 40% da nota en cada unha delas para que poida ser sumada ao cómputo global da cualificación final.

Do mesmo xeito que o resto das materias do Máster, a avaliación realizarase de maneira continua durante as semanas asignadas á docencia presencial. En caso de realizar un exame final, a proba obxectiva celebrarase nas datas establecidas pola comisión académica do máster.

Todos os aspectos
relacionados con “dispensa académica”, “dedicación ao estudo”, “permanencia” e “fraude
académica”
rexeranse de acordo coa normativa académica vixente
da UDC
.


Fontes de información
Bibliografía básica Perera J, Tormo A, García JL (2002). Ingeniería genética, vols I y II. Pirámide
Nicholl DST (2008). An introduction to genetic engineering, 3ed. Cambridge UP
Watson JD, Baker TA, Bell SP, Gann A, Levine M, Losick R (2005). Biología molecular del gen, 5ª Ed. Médica Panamericana
Smith JE (2009). Biotechnology, 5ed. Cambridge UP
Renneberg R (2008). Biotecnología para principiantes. Reverté
Izquierdo Rojo M, (2014). Curso de genética molecular e ingeniería genética. Pirámide
Brown TA (2010). Gene cloning and DNA analysis. Blackwell

Bibliografía complementaria

Recoméndase a lectura da obra "Biotecnología para principiantes" de Reinhard Renneberg (Ed. Reverté, 2008) como complemento ó programa da materia.


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Enxeñaria Celular e Tisular/610475102
Xenómica e Proteómica/610475103
Bioinformática/610475104
Biotecnoloxía Industrial/610475105
Procesos e Produtos biotecnolóxicos/610475106
Técnicas de aplicación en biotecnoloxía/610475107

Materias que continúan o temario
Organización y Gestión: Gestión Empresarial y Gestión Eficaz del Laboratorio/610475201
Auditoría de empresas biotecnolóxicas/610475202
Aspectos legais e éticos en Biotecnoloxía/610475203

Observacións

É aconsellable que os alumnos teñan coñecemento de inglés a nivel de compresión de textos, xa que parte das fontes de información que consultarán están publicadas nesta lingua.

Todos os aspectos relacionados con “dispensa académica”, “dedicación ao estudo”, “permanencia” e “fraude académica” rexeranse de acordo coa normativa académica vixente da UDC.

Perspectiva de Xénero 
Segundo se recolle nas distintas normativas de aplicación para a docencia universitaria deberase incorporar a perspectiva de xénero nesta materia (usarase linguaxe non sexista, utilizarase bibliografía de autores/as de ambos sexos, propiciarase a intervención en clase de alumnos e alumnas...) Traballarase para identificar e modificar prexuízos e actitudes sexistas e influirase na contorna para modificalos e fomentar valores de respecto e igualdade. Deberanse detectar situacións de discriminación por razón de xénero e proporanse accións e medidas para corrixilas. 

Programa Green Campus Facultade de Ciencias
Para axudar a conseguir unha contorna inmediata sostible e cumprir co punto 6 da "Declaración Ambiental da Facultade de Ciencias (2020)", os traballos documentais que se realicen nesta materia: 

a. Solicitaranse maioritariamente en formato virtual e soporte informático. 
b. De realizarse en papel: 
- Non se empregarán plásticos 
- Realizaranse impresións a dobre cara
- Empregarase papel reciclado
- Evitarase a realización de borradores


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías