Datos Identificativos 2024/25
Asignatura (*) Calidade do Solo Código 610500103
Titulación
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial 1º cuadrimestre
Primeiro Obrigatoria 3
Idioma
Castelán
Galego
Inglés
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Física e Ciencias da Terra
Coordinación
Taboada Castro, Maria Teresa
Correo electrónico
teresa.taboada@udc.es
Profesorado
Taboada Castro, Maria Teresa
Correo electrónico
teresa.taboada@udc.es
Web
Descrición xeral Conocer los indicadores de calidad del suelo y aplicarlos como instrumentos para la gestión de la calidad del suelo, identificar amenazas y proponer medidas de recuperación para la conservación del suelo y la gestión sostenible del medio natural.

Competencias / Resultados do título
Código Competencias / Resultados do título

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias / Resultados do título
Coñecer o comportamiento do solo frente as acións antropoxénicas AM25
AM26
AM27
AM38
Coñecer os sistemas de manexo e uso sostible para a conservación do solo AM31
AM41
Saber aplicar técnicas de análisis de solos para evaluar a sua calidade AM31
AM32
AM38
AM42
Resolver problemas relacionados coa pérdida e recuperación da calidade do solo AM23
AM24
AM26
AM32
AM38
AM41
AM42
Coñecer e saber aplicar o protocolo de investigación de solos contaminados AM24
AM30
AM32
AM38
AM42

Contidos
Temas Subtemas
- O solo e a sua relación cos servicios ecosistémicos
- Calidade do solo e indicadores: físicos, químicos e biolóxicos O fio conductor de estos temas é a relación entre as funcións do solo, servicios ecosistémicos, amenazas do solo e indicadores de calidade como ferramentas para a xestión da calidade do solo.
- Evaluación e recuperación da calidade do solo
Prácticas Muestreo de solos, descripción e observación de solos degradados. Determinación de indicadores da calidad do solo. Estudio de solos contaminados. Solos e contaminación da agua por erosión hídrica.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias / Resultados Horas lectivas (presenciais e virtuais) Horas traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A23 A24 A25 A26 A27 A38 A41 10 27 37
Estudo de casos A24 A25 A32 A38 1 8 9
Saídas de campo A24 A27 A38 A42 4 2 6
Prácticas de laboratorio A27 A24 3 7 10
Presentación oral A24 A25 A30 A31 A32 2 9 11
Proba mixta A25 A26 A27 1 0 1
 
Atención personalizada 1 0 1
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Sesións presentadas polo profesorado sobre os temas centrais da materia nas que se fomentará a participación do alumnado.
Estudo de casos Discusión e resolución en común de casos prácticos que impliquen a aplicación de coñecementos teóricos.
Saídas de campo Realizaráse unha saída de campo coa fin de observar solos, prestando especial atención aos indicadores cualitativos de calidade e as prácticas de manexo. Visitaránse estacións de aforo con instrumentos de recollida de mostras de agua e sedimentos.
Prácticas de laboratorio Técnicas de análisis de solos enfocadas a obtención de indicadores de calidade do solo.
Presentación oral Traballos que realizará e expoñera o alumnado, en grupos, sobre temas propostos polo profesorado.
Proba mixta Proba de tipo test e preguntas cortas de toda a materia.

Atención personalizada
Metodoloxías
Presentación oral
Descrición
Prestarase unha atención personalizada na aula a través de tutorías concertadas co alumnado, polo que implican unha participación obligatoria. Dedicaranse á orientación e apoio de calquera actividade programada da materia. A forma e o momento no que se realizarán indicarase en relación a cada actividade ao longo do curso segundo o plan de traballo da materia.

En caso de alumnado con recoñemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia arbitraranse as medidas oportunas para que acaden as competencias previstas na materia. Tales medidas acordaranse entre profesorado e alumnado en función dos casos que se presenten.

Avaliación
Metodoloxías Competencias / Resultados Descrición Cualificación
Sesión maxistral A23 A24 A25 A26 A27 A38 A41 Sesións presentadas polo profesorado sobre temas centrais da materia nas que se fomentará a participación do alumnado. 0
Estudo de casos A24 A25 A32 A38 Valorarase a participación activa e o aproveitamento na resolución de casos prácticos e exercicios propostos polo profesorado. 10
Saídas de campo A24 A27 A38 A42 Valorarase o interés e participación do alumnado durante a saída o campo. 10
Prácticas de laboratorio A27 A24 Evaluación continua. 10
Presentación oral A24 A25 A30 A31 A32 Valorarase a calidade do traballo e a precisión na exposición, así como a capacidade de defensa dos argumentos expostos. 20
Proba mixta A25 A26 A27 Proba tipo test e preguntas curtas sobre os contidos tratados na materia. 50
 
Observacións avaliación

Para aprobar a materia é necesario acadar un 5 sobre 10 como nota global.

Primeira oportunidade: a nota final será a suma das puntuacións acadadas en cada unha das actividades (casos prácticos, exposición oral, saída ao campo, prácticas de laboratorio, proba mixta). Para que unha actividade sexa avaliada requírese o 100% de asistencia (se non se cumpre este requisito computará como cero), agás nos “casos prácticos” nos que a asistencia mínima será do 80%. Considerárase non presentado aquel alumnado que realice todas as actividades agás a proba mixta. 

Segunda oportunidade e oportunidade adiantada: a cualificación final obteraáse dunha proba mixta que abarcará os contidos tratados na materia. A puntuación máxima desta proba será de 10. 

A matrícula de honra concederáse aos alumnos/as que acaden tal cualificación na primeira oportunidade. 

Todos os aspectos relacionados coa dispensa académica, a dedicación o estudo, a permanencia e a fraude académica rexeranse segundo a normativa vixente da UDC.



Fontes de información
Bibliografía básica Resolución del Parlamento Europeo, de 28 de abril de 2021, sobre la protección del suelo (2021/2548) (). .
USDA Natural Resources Conservation Service (). Soil Health Education and Outreach. https://www.nrcs.usda.gov/conservation-basics/natural-resource-concerns/soils/soil-health/soil-healt
Moebius-Clune, B.N. et al. (2017). Comprehensive Assessment of Soil Health. The Cornell Framework.. Cornell University. Ithaca, New York.
Doran, Jonh W. et al. 1994 (1994). Defining soil quality for a sustainable environment. Soil Science Society of America, Inc. SSSA Special Publications. USA.s
Consellería de Medio Ambiente e Desenvolvemento Sostible (2006). Guía metodolóxica e técnica para a investigación da calidade dos solos de Galicia. Santiago de Compostela
USDA (1999). Guía para la Evaluación de la Calidad y la Salud del Suelo.
López Bellido, Luis (2020). La salud del suelo. Clave de la sostenibilidad y productividad de la agricultura. Editorial Acribia, S.A.
Muñoz-Rojas, Miriam (2018). Soil quality indicators: critical tools in ecosystem restoration.. Current Opinion in Environmental Science & Health, 5:47–52.
Bünemann, Else et al. (2018). Soil quality-A critical review. Soil Biology and Biochemistry, 120: 105-125

Bibliografía complementaria Kabata-Pendias, Alina (2011). Trace Elements in Soils and Plants. Fourth ed. CRC Press. USA.
Porta, Jaume., López-Acevedo, Marta; Poch, Rosa. M. (2019). Edafología. Uso y Protección de Suelos. 4ª edición. Mundi-Prensa
Lal, R. (2002). Encyclopedia of Soil Science. Encyclopedia of Soil Science Marcel Dekker
Barceló, J., Poschenrieder, Ch. (2003). Phytorremediation: principles and perspectivas. Contributions to Science 2: 333-344.
Essington, Michael. E. (2021). Soil and water chemistry. An integrative approach.. Second Edition. CRC Press. USA.
Pereira, Paulo et al. (2028). Soil ecosystem services, sustainability, valuation and mangement. Current Opinion in Environmental Science & Health, 5:7-13.
Girard, M.C., Walter, C., Rémy, J.C., Berthelin, J., Morel, J.L. (2011). Sols et environment. 2e edition. Dunod. Paris.


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario
Técnicas de estudo da degradación de solos/610500114

Observacións
Programa Green Campus Facultade de Ciencias

Para axudar a conseguir unha contorna inmediata sostible e cumprir co punto 6 da "Declaración Ambiental da Facultade de Ciencias (2020)", os traballos documentais que se realicen nesta materia solicitaranse maioritariamente en formato virtual e soporte informático. De realizarse en papel non se empregarán plásticos, realizaranse impresións a dobre cara, empregarase papel reciclado e evitarase a realización de borradores.

Perspectiva de xénero

Segundo se recolle nas distintas normativas de aplicación para a docencia universitaria deberase incorporar a perspectiva de xénero nesta materia:

  • Usarase linguaxe non sexista, utilizarase bibliografía de autores/as de ambos os sexos, propiciarase a intervención en clase de alumnos e alumnas.
  • Traballarase para identificar e modificar prexuízos e actitudes sexistas e influirase na contorna para modificalos e fomentar valores de respecto e igualdade.
  • Deberanse detectar situacións de discriminación por razón de xénero e proporanse accións e medidas para corrixilas.


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías