A realización fraudulenta das probas ou actividades de avaliación, ou a detección de plaxio nalgunha delas, implicará que o/a estudante será cualificado con “suspenso” (nota numérica 0) na convocatoria correspondente do curso académico, tanto se a comisión da falta se produce na primeira oportunidade como na segunda. Para isto, procederase a modificar a súa cualificación na acta de primeira oportunidade, se fose necesario.

O traballo do alumno será avaliado de forma continua e periódica a
través da asistencia regular ás actividades avaliables, a súa participación nos
traballos de seminario, a resolución de cuestións e exercicios expostos polo
profesor (que haberán de ser entregados no prazo que se indique), polas
prácticas de laboratorio e pola proba mixta.

A realización das prácticas é obrigatoria e a súa non realización
impide a superación da materia; ao final das mesma deberán entregar un informe
do procedemento, resultados obtidos e interpretación dos mesmos.

O
alumno obterá cualificación de Non Presentado cando faga menos do 25% das
actividades avaliables.

PRIMEIRA
OPORTUNIDADE: Para superar a materia é preciso obter na proba mixta e nas prácticas unha nota
mínima de 5 (sobre 10). A cualificación final da materia non será inferior á nota da proba mixta nin á cualificación resultante de ponderar o resto de actividades avaliables.

SEGUNDA
OPORTUNIDADE: Na segunda oportunidade realizarase a proba mixta e manteranse as
notas obtidas nas prácticas e seminarios namentras que a calificación
obtida na proba mixta nesta oportunidade substituirá á obtida na primeria
oportunidade. Para superar a materia nesta convocatoria é preciso obter na
proba mixta unha nota mínima de 5 (sobre 10). A cualificación final da materia non será inferior á nota da proba mixta nin á cualificación resultante de ponderar o resto de actividades avaliables.

Os alumnos avaliados na segunda oportunidade só poderán optar á
matrícula de honra se o número máximo destas para o correspondente curso non se
cubriu na súa totalidade na primeira oportunidade.

CONVOCATORIA ADIANTADA: Manteranse as cualificacións do curso anterior pero as porcentaxes serán as do curso en vigor

Todos os aspectos relacionados con "DISPENSA ACADÉMICA", "DEDICACIÓN AO ESTUDO", "PERMANENCIA" e "FRAUDE ACADÉMICA" rexeranse de acordo coa normativa académica vixente da UDC.

ESTUDANTES CON DISPENSA ACADÉMICA DE EXENCIÓN DE ASISTENCIA: Serán avaliados segundo os criterios de avaliación indicados anteriormente, salvo na parte de Seminarios onde se terá en conta soamente a resolución de cuestións/problemas expostos polo profesor. A realización das prácticas facilitarase dentro da flexibilidade que permitan os horarios de coordinación e os recursos materiais e humanos. Isto aplica a ambas as oportunidades. O alumnado con recoñecemento de adicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia será atendido en réxime de horas de titorías (previa cita).

Resultados de aprendizaxe	Competencias / Resultados do título
Saber identificar os principais contaminantes e as súas fontes. Saber identificar e predecir os efectos no medio. Saber identificar e aplicar a lexislación aplicable en cada medio. Saber establecer estratexias químico-analíticas para a evaluación da calidade ambiental dun medio (dende a mostraxe até a interpretación de datos).	A15 A16 A17 A19 A23	B2 B3 B4	C3 C4
Saber os principios básicos dos sistemas de Xestión de Calidade e de Xestión Medioambiental segundo os modelos internacionais (ISO9001, BPL, EFQM, ISO14001 y EMAS). Saber interpretar a información derivada de ditas ferramentas. Saber identificar a importancia dos recursos humáns.	A14 A16 A26 A28	B3 B4 B5 B6 B7	C1 C3 C7

Temas	Subtemas
Tema 1. Química Analítica do Medio Ambiente.	Natureza e campo de aplicación. Definición e tipos de contaminación. Necesidade da Química Analítica nos problemas medioambientais. Tipos de análises. Nocións sobre lexislación medioambiental.
Tema 2. Principais contaminantes atmosféricos. Control analítico da contaminación atmosférica.	Contaminación atmosférica: emisión e inmisión. Principais contaminantes e as súas fontes. Efectos no medio ambiente e na saúde. Parámetros de calidade do ar. Redes de vixilancia e control. Lexislación específica. Toma de mostra. Investigación analítica dos principais contaminantes na atmosfera.
Tema 3. Principais contaminantes do medio acuático. Control analítico da contaminación no medio acuático.	Caracterización físico-química das augas. Parámetros de calidade das augas. Principais contaminantes e a súa orixe. Lexislación específica. Toma de mostra: augas, sedimentos e organismos. Investigación analítica dos principais contaminantes en augas.
Tema 4. Principais contaminantes no chan e na vexetación: fontes e efectos. Control analítico da contaminación.	O solo como receptor de verquidos e residuos. Orixe, transporte e destino dos principais contaminantes. Lexislación específica. Toma de mostra: solo e vexetación. Investigación analítica dos principais contaminantes.
Tema 5. A calidade no laboratorio químico	Calidade dun laboratorio de análise. Perspectiva do cliente. Perspectivas do laboratorio/empresa. A calidade como proceso.
Tema 6. Introducción aos Modelos Internacionais para a Xestión da Calidade	Definición formal de calidade. ISO 9000, ISO 17025, Boas Prácticas de Laboratorio (BPL). Aspectos fundamentais das BPL, alcance e ámbitos de aplicación. Discusión de algúns aspectos críticos que configuran a calidade dun laboratorio. Ferramentas básicas empregadas no control da calidade. Cartas de control.
Tema 7. Introducción aos Sistemas Internacionais de Xestión medioambiental	Introducción aos modelos ISO 14000 e Europeo de Autoxestión e Autocontrol, EMAS. As auditorías como base dos sistemas de protección ambiental e de calidade.
Prácticas de laboratorio	Abordarán o proceso analítico da forma máis completa posible, dende a toma de mostra até a interpretación do resultado. Versarán sobre problemas reais dentro do campo medioambiental.

Metodoloxías / probas	Competencias / Resultados	Horas lectivas (presenciais e virtuais)	Horas traballo autónomo	Horas totais
Seminario	A15 A16 B2 B3 B4 B5 B7 C3	7	17.5	24.5
Prácticas de laboratorio	A17 A19 A23 A26 B7	9	25	34
Proba mixta	A14 A15 A28 B2 C1	3	0	3
Traballos tutelados	A15 A16 B5 B7 C1 C3	1	16	17
Sesión maxistral	A15 A16 A28 B6 C4 C7	16	16	32

Atención personalizada		2	0	2

*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías	Descrición
Seminario	Como complemento das clases maxistrais realizanse seminarios adicados á resolución dalgúns dos problemas e cuestións que, previamente terán sido entregados o alumnado. Neles interpretaranse datos e resolveranse problemas reais relacionados con parámetros indicadores da calidade do ar, augas e solo. Tamén se discutirá algún exemplo de puntos críticos no control da calidade dos laboratorios.
Prácticas de laboratorio	A/O estudante aplicará en mostras reais os conceptos teóricos adquiridos ao longo do curso e será capaz de constrastar os resultados obtidos coas especificacións da lexislación específica. Ao rematar as prácticas terá que entregar unha memoria do traballo feito que inclúa un informe e/ou análise crítica e detallada sobre os resultados obtidos.
Proba mixta	Constará de afirmacións a validar empregando varias alternativas indicadas, para que o estudantado seleccione a que mellor resposte á pregunta. Ademáis realizaranse preguntas nas que se deixa un espazo limitado para a súa contestación. Terán que resolverse exercicios numéricos.
Traballos tutelados	O alumnado deberá facer un traballo escrito onde se comparen os aspectos principais do sistema de xestión da calidade das BPL nos laboratorios. Para iso deberá estudar previamente a normativa da Unión Europea. Segundo o número de estudantes, poderá ser individual ou en grupo e, incluso, facer un pequeno debate entre grupos para discutir ideas e aproximacións a un problema.
Sesión maxistral	Abordarán os contidos máis importantes do programa. Para un total aproveitamento das mesmas, recoméndase ao alumno que teña lido previamente os aspectos fundamentais do tema a tratar (nos textos recomendados). Para a impartición das mesmas empregaranse medios audiovisuais e/ou informáticos e fomentarase o diálogo para a correcta comprensión dos contidos, a resolución de dúbidas e o fomento do sentido crítico.

Metodoloxías	Competencias / Resultados	Descrición	Cualificación
Proba mixta	A14 A15 A28 B2 C1	O exame consistirá en preguntas tipo test de resposta única, preguntas de resposta breve e exercicios numéricos e/ou de estudo de casos.	35
Prácticas de laboratorio	A17 A19 A23 A26 B7	Valorarase de forma continua o traballo experimental (destreza, actitude, orde, atención,..) e a memoria entregada.	15
Seminario	A15 A16 B2 B3 B4 B5 B7 C3	Valorarase a participación dos alumnos nas clases, ademáis da resolución das cuestións e/ou exercicios plantexados.	15
Traballos tutelados	A15 A16 B5 B7 C1 C3	O traballo será avaliado en función da coherencia entre os conceptos tratados, a exhaustividade e a calidade da redacción.	35

Observacións avaliación
A realización fraudulenta das probas ou actividades de avaliación, ou a detección de plaxio nalgunha delas, implicará que o/a estudante será cualificado con “suspenso” (nota numérica 0) na convocatoria correspondente do curso académico, tanto se a comisión da falta se produce na primeira oportunidade como na segunda. Para isto, procederase a modificar a súa cualificación na acta de primeira oportunidade, se fose necesario. O traballo do alumno será avaliado de forma continua e periódica a través da asistencia regular ás actividades avaliables, a súa participación nos traballos de seminario, a resolución de cuestións e exercicios expostos polo profesor (que haberán de ser entregados no prazo que se indique), polas prácticas de laboratorio e pola proba mixta. A realización das prácticas é obrigatoria e a súa non realización impide a superación da materia; ao final das mesma deberán entregar un informe do procedemento, resultados obtidos e interpretación dos mesmos. O alumno obterá cualificación de Non Presentado cando faga menos do 25% das actividades avaliables. PRIMEIRA OPORTUNIDADE: Para superar a materia é preciso obter na proba mixta e nas prácticas unha nota mínima de 5 (sobre 10). A cualificación final da materia non será inferior á nota da proba mixta nin á cualificación resultante de ponderar o resto de actividades avaliables. SEGUNDA OPORTUNIDADE: Na segunda oportunidade realizarase a proba mixta e manteranse as notas obtidas nas prácticas e seminarios namentras que a calificación obtida na proba mixta nesta oportunidade substituirá á obtida na primeria oportunidade. Para superar a materia nesta convocatoria é preciso obter na proba mixta unha nota mínima de 5 (sobre 10). A cualificación final da materia non será inferior á nota da proba mixta nin á cualificación resultante de ponderar o resto de actividades avaliables. Os alumnos avaliados na segunda oportunidade só poderán optar á matrícula de honra se o número máximo destas para o correspondente curso non se cubriu na súa totalidade na primeira oportunidade. CONVOCATORIA ADIANTADA: Manteranse as cualificacións do curso anterior pero as porcentaxes serán as do curso en vigor Todos os aspectos relacionados con "DISPENSA ACADÉMICA", "DEDICACIÓN AO ESTUDO", "PERMANENCIA" e "FRAUDE ACADÉMICA" rexeranse de acordo coa normativa académica vixente da UDC. ESTUDANTES CON DISPENSA ACADÉMICA DE EXENCIÓN DE ASISTENCIA: Serán avaliados segundo os criterios de avaliación indicados anteriormente, salvo na parte de Seminarios onde se terá en conta soamente a resolución de cuestións/problemas expostos polo profesor. A realización das prácticas facilitarase dentro da flexibilidade que permitan os horarios de coordinación e os recursos materiais e humanos. Isto aplica a ambas as oportunidades. O alumnado con recoñecemento de adicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia será atendido en réxime de horas de titorías (previa cita).

Bibliografía básica	OROZCO, C.; PEREZ, A.; GONZALEZ, n.; RODRIGUEZ, F.J.; ALFAYATE, J.M. (2003). Contaminación ambiental: una visión desde la Química. Madrid : International Thomson Editores MANAHAN, S.E. (2000). Environmental chemistry. Boca Raton, Lewis COMPAÑÓ BELTRÁN, R.; RÍOS CASTRO, A. (2002). Garantía de la calidad en los laboratorios analíticos. Síntesis SAGRADO, S.; BONET, E.; MEDINA, M.J.; MARTIN-BIOSCA, Y (2005). Manual práctico de calidad en los laboratorios. Madrid, AENOR OROZCO, C.; PEREZ, A.; GONZALEZ, n.; RODRIGUEZ, F.J.; ALFAYATE, J.M. (2003). Problemas resueltos de contaminación ambiental : cuestiones y problemas resueltos . Madrid : International Thomson Editores

Bibliografía complementaria	PATNAIK, P (2000). Handbook of environmental analysis chemical pollutants in air, water, soil, and solid wastes. Boca Raton, CRC Press MORENO RAMÍREZ, A.; HIDALGO MORILLO-VELARDE, C. (2015). Calidad y seguridad en el laboratorio. Síntesis F.W. Fifield and P.J. Haines. (2000). Environmental analytical chemistry. Oxford, Backwell Science JURAN, J.M.; GRYNA, F.M. (1993). Manuel de control de calidad. Madrid, Díaz de Santos, McGraw Hill BAIRD, C (2014). Química ambiental. Barcelona, Reverté