Datos Identificativos 2024/25
Asignatura (*) Fundamentos de Biotecnoloxía Código 610G04029
Titulación
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
Terceiro Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Galego
Inglés
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Bioloxía
Coordinación
De Castro De Antonio, María Eugenia
Correo electrónico
m.decastro@udc.es
Profesorado
Bernal Pita da Veiga, María de los Ángeles
Carrillo Barral, Néstor
De Castro De Antonio, María Eugenia
Pomar Barbeito, Federico
Correo electrónico
angeles.bernal@udc.es
n.carrillo@udc.es
m.decastro@udc.es
federico.pomar@udc.es
Web http://https://www.udc.es/es/centros_departamentos_servizos/departamentos/departamento/?codigo=D158
Descrición xeral A biotecnoloxía é unha rama claramente interdisciplinar da bioloxía, que engloba conceptos e metodoloxías de numerosas ciencias. En combinación coa nanotecnoloxía, a biotecnoloxía xoga un papel fundamental no desenvolvemento e implantación de novas ferramentas con aplicacións tanto na investigación básica como na resolución de problemas prácticos e na obtención de bens e servizos. A materia Fundamentos de Biotecnoloxía é esencial para adquirir os coñecementos básicos e aprender a utilizar ferramentas biotecnolóxicas, tanto en células animais como en células vexetais, así como para coñecer a súa aplicación no ámbito da nanotecnoloxía.

Competencias / Resultados do título
Código Competencias / Resultados do título

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias / Resultados do título
Recoñecer as principais aplicacións da biotecnoloxía A3
B3
B4
B7
C3
Identificar as principais ferramentas da Bioloxía Molecular, a enxeñaría de proteínas e a enxeñaría celular e tisular A1
A3
B3
B4
B7
Aplicar as principais técnicas biotecnolóxicas A6
A8
B3
B4
B8
C3
C7
C8
Resolver problemas básicos de biotecnoloxía A3
A6
A7
B3
B4
B6
B7
B8
C3
C7
C8
Recoñecer e aplicar os principios éticos e legais no ámbito da Biotecnoloxía A10
B3
B4
B8
C8

Contidos
Temas Subtemas
TEMA 1. INTRODUCIÓN Á BIOTECNOLOXÍA Concepto actual de Biotecnoloxía. Historia e desenvolvemento da Biotecnoloxía. Perspectivas. Importancia da nanobiotecnoloxía. Situación da biotecnoloxía en España.
TEMA 2. CLONACIÓN 2.1. Introdución á clonación de xenes
2.2. Etapas na clonación de xenes
2.3. Reacción en cadea da polimerasa
2.4.Clonación e nanotecnoloxía
TEMA 3. XENOTECAS 3.1. Xenotecas
3.2. Metaxenómica
3.3. Xenotecas e nanotecnoloxía
TEMA 4. ENXEÑERÍA DE PROTEÍNAS 4.1. Produción de proteínas heterólogas en bacterias e lévedos
4.2. Produción de proteínas heterólogas en células de mamífero
4.3. Enxeñería de proteínas
TEMA 5. INMOBILIZACIÓN DE PROTEÍNAS 5.1. Introdución á inmobilización
5.2. Sistemas de inmobilización
5.3. Inmobilización a escala nano
TEMA 6. ENXEÑERÍA CELULAR Y TISULAR 6.1. Introdución aos cultivos de plantas
6.2. Micropropagación. Etapas e tipos
6.3. Callos e suspensións celulares
6.4. Aplicacións actuais do cultivo de células e tecidos vexetais
TEMA 7. MODIFICACIÓN XENÉTICA 7.1. Domesticación
7.2. Mellora xenética e mutagénesis inducida
7.3. Transformación xenética
7.4. Edición xenética
TEMA 8. BIORREMEDIACIÓN Y BIOSENSORIZACIÓN 8.1. Biorremediación
8.2. Biosensorización
8.3. Exemplos de actuacións en biorremediación
TEMA 9. ASPECTOS ÉTICOS Y LEGALES 9.1. Normativa reguladora
9.2. Aspectos éticos
9.3. Percepción social

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias / Resultados Horas lectivas (presenciais e virtuais) Horas traballo autónomo Horas totais
Prácticas de laboratorio A3 A6 A7 A8 B3 B4 B6 B7 C3 C7 15 5 20
Análise de fontes documentais A1 A10 B3 B4 C7 C8 6 8 14
Proba mixta A1 A3 A7 B3 B4 2 10 12
Sesión maxistral B3 B6 B8 C8 28 70 98
 
Atención personalizada 6 0 6
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Prácticas de laboratorio No laboratorio de prácticas realizaranse unha serie de actividades para que o alumnado aprenda a manexar os instrumentos científicos básicos empregados na biotecnoloxía.
Análise de fontes documentais Actividade dirixida de traballo en grupo que se realizará durante as clases interactivas en grupo. Nesta actividade, o alumnado analizará diversas fontes documentais e deberá deberá elaborar textos ou materiais audiovisuais de forma individual ou en pequenos grupos.
Proba mixta Proba escrita para avaliar a aprendizaxe e que pode combinar diferentes tipos de preguntas: de opción múltiple, de asociación, explicativas ou de cálculo e resolución de problemas.
Sesión maxistral Os contidos da materia serán impartidos polo profesorado e as presentacións e demais documentación poranse a disposición do alumnado na plataforma do Campus Virtual.

Atención personalizada
Metodoloxías
Análise de fontes documentais
Sesión maxistral
Descrición
Para todo o alumnado realizaranse titorías personalizadas centradas na orientación para a adquisición de coñecementos básicos, a realización de problemas, o estudo de casos prácticos, a resolución de dúbidas e aclaracións. O horario de titorías concretarase ao comezo do curso. Os estudantes tamén poden solicitar titorías e facer preguntas específicas por correo electrónico.

Avaliación
Metodoloxías Competencias / Resultados Descrición Cualificación
Análise de fontes documentais A1 A10 B3 B4 C7 C8 Avaliación na que se terá en conta o traballo durante as sesións interactivas en grupo e os materiais entregados (calidade dos traballos, capacidade de debate, uso dunha linguaxe científica correcta e información bibliográfica verificada). 30
Proba mixta A1 A3 A7 B3 B4 Avaliación dos coñecementos teóricos 50
Prácticas de laboratorio A3 A6 A7 A8 B3 B4 B6 B7 C3 C7 As prácticas de laboratorio considéranse unha actividade de asistencia OBLIGATORIA para superar a materia. Realizarase un cuestionario para avaliar os coñecementos adquiridos. 20
 
Observacións avaliación

O traballo do alumnado será avaliado de forma continua a través da
asistencia ás actividades avaliables, a súa participación nos seminarios, a
resolución das cuestións e problemas, prácticas de laboratorio e proba mixta.
Para un aproveitamento óptimo da materia, os estudantes deberán asistir a todas
as actividades presenciais. 

A realización das prácticas é obrigatoria para a superación da
materia. Os estudantes que non realicen TODAS as prácticas, sen un motivo
debidamente xustificado, non poderán aprobar a materia, independentemente do
peso destas na avaliación.

PRIMEIRA OPORTUNIDADE: para superar a materia é preciso obter en
cada unha das partes avaliables (prácticas de laboratorio, seminarios e proba
mixta) unha nota mínima de 4,5 (sobre 10). A cualificación final obtense
aplicando as porcentaxes establecidas e as restricións previamente
establecidas, sendo necesario unha nota final igual ou superior a 5 (sobre 10).
 
O alumno/para obterá a cualificación de Non Presentado cando non
realice nin as prácticas de laboratorio nin a proba mixta.

SEGUNDA OPORTUNIDADE: na segunda oportunidade realizarase a proba
mixta cuxa cualificación substituirá á obtida na primeira oportunidade
manténdose as cualificacións das prácticas de laboratorio e seminarios na
primeira oportunidade. A cualificación final obtense aplicando as porcentaxes
establecidas e as restricións previamente establecidas, sendo necesario unha
nota final igual ou superior a 5 (sobre 10). Os estudantes avaliados na segunda
oportunidade só poderán optar á matrícula de honra se o número máximo destas
para o correspondente curso non se cubriron na súa totalidade na primeira
oportunidade.

CONVOCATORIA ADIANTADA: realizarase a proba mixta cuxa
cualificación substituirá á obtida no curso pasado manténdose as cualificacións
do resto de actividades avaliables. A cualificación final obterase teniendo en
cuenta as porcentaxes do curso actual.

En calquera caso, se non se alcanza unha nota mínima de 4,5/10 en
cada unha das partes avaliables, suspenderase a materia, aínda que a nota
final, calculada segundo as porcentaxes correspondentes, sexa igual ou superior
a 5/10. Nese caso, a nota final será de 4,5/10.

MATRÍCULA DE HONRA: Os estudantes avaliados en segunda
oportunidade só poderán optar a MH se o número destes non foi cuberto na súa
totalidade na primeira oportunidade.

SUCESIVOS CURSOS ACADÉMICOS: o proceso de ensino-aprendizaxe,
incluída a avaliación refírese a un curso académico, por tanto, comezará de
novo desde cero con cada curso.

ESTUDANTES CON RECOÑECEMENTO DE DEDICACIÓN A TEMPO PARCIAL:
Aplícanse os mesmos criterios de avaliación indicados anteriormente.

OS ESTUDANTES CON DISPENSA ACADÉMICA DE EXENCIÓN DE ASISTENCIA (de
acordo con a normativa da UDC): aplícanse os mesmos criterios de avaliación
indicados anteriormente (salvo na parte de seminarios onde se terá en conta
soamente a resolución de cuéstionelas/problemas expostos polo profesor). A
realización das prácticas facilitarase dentro da flexibilidade que permitan os
horarios de coordinación e os recursos materiais e humanos. Isto aplica a ambas
as duas oportunidades.

Na avaliación da materia aplicarase todo o establecido no artigo
14, relativo á Comisión de Fraude e responsabilidades disciplinarias, das
Normas de avaliación de graos e másteres da UDC.

A realización fraudulenta das probas ou actividades de avaliación,
unha vez comprobada, implicará directamente a cualificación de suspenso
"0" na materia na convocatoria correspondente, invalidando así
calquera cualificación obtida en todas as actividades de avaliación para
convocatoria extraordinaria.


Fontes de información
Bibliografía básica Tzfira, T. e Citovsky, V. (2006). Agrobacterium-mediated genetic transformation of plants: biology and biotechnology. Curr. Opin. Biotechnol. 17:147–154.
Benítez Burraco, A (2005). Avances recientes en Biotecnología vegetal e ingeniería genética de plantas. Editorial Reverté.
Taji, A., Kumar, P., Lakshmanan, P. (2002). In vitro plant breeeding. Ed. Food Products Press.
Niemeyer, C.M., Mirkin, C.A. (2004). Nanobiotechnology Concepts, Applications and Perspectives. Wiley
Omran, B. (2020). Nanobiotechnology: A Multidisciplinary Field of Science. Springer
Basra, A.S. (2000). Plant growth regulators in agriculture and horticulture. Their role and commercial uses. Ed. Food Products Press.

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Bioquímica Estrutural/610G04019
Bioquímica Molecular e Metabólica/610G04023

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións
Normativa perspectiva de xénero
Segundo se recolle nas distintas normativas de aplicación para a docencia universitaria deberase incorporar a perspectiva de xénero nesta materia (usarase linguaxe non sexista, utilizarase bibliografía de autores/as de ambos sexos, propiciarase a intervención en clase de alumnos e alumnas...)

Traballarase para identificar e modificar prexuízos e actitudes sexistas e influirase na contorna para modificalos e fomentar valores de respecto e igualdade.

Deberanse detectar situacións de discriminación por razón de xénero e proporanse accións e medidas para corrixilas



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías