Datos Identificativos 2024/25
Asignatura (*) Nanotecnoloxía na Industria Alimentaria Código 610G04044
Titulación
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
Cuarto Optativa 4.5
Idioma
Castelán
Galego
Inglés
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Bioloxía
Química
Coordinación
Saavedra Bouza, Almudena
Correo electrónico
almudena.saavedra@udc.es
Profesorado
De Castro De Antonio, María Eugenia
Del Castillo Busto, Estela
Saavedra Bouza, Almudena
Correo electrónico
m.decastro@udc.es
estela.delcastillo@udc.es
almudena.saavedra@udc.es
Web
Descrición xeral A nanotecnoloxía no mundo da alimentación ten a súa aplicación en áreas como a calidade e seguridade alimentaria, o desenvolvemento de novos produtos e o envasado. A formación de nanopartículas, nanoemulsiones e nanocápsulas mellorará o valor nutricional dos produtos e mellorará a súa absorción no organismo, de maneira que aumenta a biodisponibilidad e dispersión dos nutrientes de interese. A materia Nanotecnoloxía na Industria Alimentaria é fundamental para adquirir os coñecementos básicos e coñecer as diferentes técnicas utilizadas na industria alimentaria a escala nanométrica, así como adquirir os coñecementos de seguridade e calidade alimentaria.

Competencias / Resultados do título
Código Competencias / Resultados do título

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias / Resultados do título
Identificar as principais técnicas de nanotecnoloxía aplicadas á industria alimentaria A2
A3
B1
B2
B3
B6
B7
C3
Recoñecer as posibilidades da nanotecnoloxía na industria alimentaria A2
A3
B1
B2
B3
B4
B6
B7
B8
C3
C5
C7
C8
Identificar a calidade e seguridade alimentaria como factores fundamentais para a aplicación da nanotecnoloxía na industria alimentaria A3
A9
A10
B2
B3
B4
B7
B8
C3
C5
C7
C8
Aplicar a nanotecnoloxía á industria alimentaria A2
A3
A9
A10
B7
B8
C3
C5
C7
C8
C9
Recoñecer e aplicar os principios éticos e legais dentro do campo de estudo A10
B11
C5
C7
C8

Contidos
Temas Subtemas
1. Nanomateriais na industria alimentaria. Tipos e usos. A importancia da nanotecnoloxía na industria alimentaria. Tipos de nanomateriais utilizados na industria alimentaria. Usos e aplicacións dos nanomateriais na industria alimentaria.
2. Materiais en contacto cos alimentos. Envases activos e envases intelixentes. Concepto de materiais en contacto cos alimentos. Funcións e características dos envases activos e envases intelixentes. Beneficios e aplicacións dos envases activos e envases intelixentes na industria alimentaria.
3. Nanoestructuras naturais nos alimentos. Nanoestructuras naturais nos alimentos. Proteínas, carbohidratos e lípidos.
4. Polielectrolitos Introdución. Tipos e propiedades dos polielectrolitos. Obtención de polielectrolitos. Áreas de aplicación.
5. Nanoalimentos funcionais. Concepto actual de nanoalimentos funcionais. Desenvolvemento e aplicacións dos nanoalimentos funcionais. Vantaxes e inconvenientes.
6. Microencapsulación dos alimentos. Concepto de microencapsulación. Substancias que se encapsulan, axentes utilizados e técnicas.
7. Emulsións. Concepto de emulsións. Formación de emulsións e aplicacións. Nanoemulsións.
8. Hidroxeles. Concepto de hidroxel. Formación de hidroxeles e aplicacións. Micro y nanoxeles.
9. Espumas. Concepto de espuma. Formación de espumas e aplicacións. Nanoespumas.
10. Fermentacións. Concepto. Elementos nun proceso de fermentación. Fermentadores. Tipos de fermentacións. Nanotecnoloxía e fermentación.
11. Calidade e seguridade alimentarias. Directrices sobre a avaliación do risco dos nanomateriais aplicados na cadea alimentaria humana e animal. Normativas e regulacións relacionadas coa calidade e seguridade dos nanomateriais na industria alimentaria. Procedementos e métodos de control para garantir a seguridade dos nanomateriais na cadea alimentaria.
12. Aspectos éticos e legais.
Consideracións éticas relacionadas coa nanotecnoloxía na industria alimentaria.
Directivas e regulamentos no marco europeo para a aplicación de nanomateriais en alimentos.
Implicacións legais e responsabilidade dos fabricantes no uso de nanotecnoloxía na industria alimentaria.


Planificación
Metodoloxías / probas Competencias / Resultados Horas lectivas (presenciais e virtuais) Horas traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A2 A3 A10 B2 B3 B4 B11 C5 18 34.2 52.2
Seminario A2 A3 A9 A10 B1 B2 B3 B4 B6 B7 7 16.8 23.8
Proba mixta A2 A3 A10 B3 B7 B8 3 0 3
Prácticas de laboratorio A2 A3 A9 A10 B1 B2 B3 B4 B6 B7 C3 C7 C8 C9 10 21.5 31.5
 
Atención personalizada 2 0 2
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Nas sesións maxistrais os contidos fundamentais de cada un dos temas serán impartidos polo profesorado mediante explicacións teóricas e exemplos prácticos. Para o seu mellor aproveitamento, os estudantes dispoñerán con antelación dos materiais docentes idóneos no Campus Virtual. Potenciarase a participación do alumnado.
Seminario Como complemento das sesións maxistrais, realizaranse seminarios dedicados á análise e resolución de problemas ou casos prácticos relacionados coa nanotecnoloxía na industria alimentaria. Impartiranse en grupos reducidos, fomentando así a participación do alumnado e o traballo colaborativo. Tamén se poderá levar a cabo un prelaboratorio ou sesión explicativa das prácticas de laboratorio.
Proba mixta Proba escrita para avaliar o grao de adquisición de coñecementos e competencias polo alumnado. E que pode combinar diferentes tipos de preguntas: de opción múltiple, de asociación, explicación, resolución de problemas ou cálculo.
Prácticas de laboratorio No laboratorio de prácticas levaranse a cabo unha serie de actividades para que o estudante (en grupos reducidos) aprenda a manexar diversas técnicas utilizadas na área da nanotecnoloxía alimentaria. Impartirase unha sesión inicial para expoñer aos estudantes os contidos e dinámica das prácticas. O alumnado deberá elaborar unha memoria do traballo realizado cunha análise crítica e detallada.

Atención personalizada
Metodoloxías
Seminario
Prácticas de laboratorio
Descrición
As clases de prácticas de laboratorio están deseñadas como actividades en grupos reducidos nas que o alumnado participará directamente. Desta maneira, bríndase unha atención personalizada aos estudantes, permitindo un mellor seguimento e orientación.
Para todos os estudantes haberá titorías personalizadas enfocadas na adquisición de coñecementos básicos, a realización de problemas, o estudo de casos prácticos, a resolución de dúbidas e aclaracións. O horario de titorías especificarase ao comezo do curso. Os estudantes tamén poderán solicitar titorías e realizar consultas por correo electrónico.
O alumnado con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia será atendido en réxime de horas de titorías (previa cita).



Avaliación
Metodoloxías Competencias / Resultados Descrición Cualificación
Seminario A2 A3 A9 A10 B1 B2 B3 B4 B6 B7 Valorarase a participación dos alumnos nos mesmos, o uso de linguaxe científica correcta, de información bibliográfica verificada, así como a resolución das cuestións, casos e/o problemas expostos polo profesor. 25
Prácticas de laboratorio A2 A3 A9 A10 B1 B2 B3 B4 B6 B7 C3 C7 C8 C9 Valoraranse a comprensión das estratexias e metodoloxías utilizadas na execución de proxectos, análise crítica dos resultados e discusión mediante a elaboración do diario de laboratorio. 15
Proba mixta A2 A3 A10 B3 B7 B8 Proba escrita final onde se avaliarán tantos os coñecementos adquiridos nas sesións maxistrais, como nas prácticas de laboratorio e os seminarios. 60
 
Observacións avaliación



O traballo do alumnado será avaliado de forma continua a través
da asistencia ás actividades avaliables, a súa participación nos seminarios,
a resolución das cuestións e problemas, prácticas de laboratorio e proba
mixta. Para un aproveitamento óptimo da materia, os estudantes deberán
asistir a todas as actividades presenciais.


A realización das prácticas é obrigatoria para a
superación da materia. Os estudantes que non realicen TODAS as prácticas, sen
un motivo debidamente xustificado, non poderán aprobar a materia,
independentemente do peso destas na avaliación.


PRIMEIRA OPORTUNIDADE: para
superar a materia é preciso obter unha nota mínima de 4
(sobre 10) na proba mixta. A cualificación final obtense aplicando as porcentaxes
establecidas e as restricións previamente establecidas, sendo necesario unha
nota final igual ou superior a 5 (sobre 10).


O alumno/para obterá a cualificación de Non Presentado
cando non realice nin as prácticas de laboratorio nin a proba mixta.


SEGUNDA OPORTUNIDADE: na
segunda oportunidade realizarase a proba mixta cuxa cualificación substituirá
á obtida na primeira oportunidade manténdose as cualificacións das prácticas
de laboratorio e seminarios na primeira oportunidade. A cualificación final
obtense aplicando as porcentaxes establecidas e as restricións previamente
establecidas, sendo necesario unha nota final igual ou superior a 5 (sobre
10). Os estudantes avaliados na segunda oportunidade só poderán optar á
matrícula de honra se o número máximo destas para o correspondente curso non
se cubriron na súa totalidade na primeira oportunidade.


CONVOCATORIA EXTRAORDINARIA:
realizarase a proba mixta cuxa cualificación substituirá á obtida no curso
pasado manténdose as cualificacións do resto de actividades avaliables. A
cualificación final obterase @teniendo en cuenta as porcentaxes do curso
actual.


En calquera caso, se non se alcanza unha nota mínima de 4/10 na proba mixta, suspenderase a materia, aínda que a nota
final, calculada segundo as porcentaxes correspondentes, sexa igual ou
superior a 5/10. Nese caso, a nota final será de 4,5/10.


MATRÍCULA DE HONRA: Os estudantes avaliados en segunda oportunidade
só poderán optar a MH se o número destes non foi cuberto na súa totalidade na
primeira oportunidade.


SUCESIVOS CURSOS ACADÉMICOS: o
proceso de ensino-aprendizaxe, incluída a avaliación refírese a un curso
académico, por tanto, comezará de novo desde cero con cada curso.


Todos os aspectos relacionados con “dispensa académica”“dedicación ao estudo”“permanencia” e “fraude académica” rexeranse de acordo coa normativa académica vixente da UDC.”


Fontes de información
Bibliografía básica

Espinosa Andrews, H., & García Márquez, E. (2017). TECNOLOGÍAS DE NANO/MICROENCAPSULACIÓN DE COMPUESTOS BIOACTIVOS. Centro de Investigación y Asistencia en Tecnología y Diseño del Estado de Jalisco A.C.

Grumezescu, & Grumezescu, A. M. (2016). Novel Approaches of Nanotechnology in Food: Vol. v.Volume 1. Elsevier Science. https://doi.org/10.1016/C2015-0-01014-0

Barros-Velazquez. (2016). Antimicrobial food packaging (Barros-Velazquez, Ed.). Academic Press.

Bibliografía complementaria

Aswathanarayan, J. B., & Vittal, R. R. (2019). Nanoemulsions and Their Potential Applications in Food Industry. In Frontiers in Sustainable Food Systems (Vol. 3). Frontiers Media S.A. https://doi.org/10.3389/fsufs.2019.00095

Adolfo, R., & Huertas, P. (2010). Revisión: Microencapsulación de Alimentos. Rev.Fac.Nal.Agr.Medellín, 63(2), 5669–5684.


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Técnicas de Caracterización de Nanomateriais 2/610G04030
Técnicas de Caracterización de Nanomateriais 1/610G04025
Fundamentos de Biotecnoloxía/610G04029
Bioquímica Estrutural/610G04019
Bioquímica Molecular e Metabólica/610G04023

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario
Traballo Fin de Grao/610G04047

Observacións

Recoméndase levar ao día a materia, realizar a preparación das prácticas e seminarios de forma exhaustiva e aproveitalas para aclarar dúbidas, conceptos, completando a formación teórica necesaria. Ter coñecementos de inglés e das ferramentas básicas das TIC. 

Programa Green Campus Facultade de Ciencias: Para axudar a conseguir unha contorna inmediata sostible e cumprir co punto 6 da "Declaración Ambiental da Facultade de Ciencias (2020)", os traballos documentais que se realicen nesta materia: a) solicitaranse maioritariamente en formato virtual e soporte informático; b) de realizarse en papel: non se empregarán plásticos, realizaranse impresións a dobre cara, empregarase papel reciclado, cando sexa posible, e evitarase a impresión de borradores.Traballarase para identificar e modificar prexuízos e actitudes sexistas e influirase na contorna para modificalos e fomentar valores de respecto e igualdade. Deberanse detectar situacións de discriminación por razón de xénero e proporanse accións e medidas para corrixilas.


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías