Para a superación da materia será requisito imprescindible aprobar tanto o conxunto das actividades prácticas propostas como a proba obxectiva escrita. A porcentaxe de valoración das actividades prácticas oscilará entre o 30 e o 50 % da nota final da materia, en función do número de actividades que determine cada profesor.

Na proba correspondente á segunda oportunidade, que ten lugar durante o mes de xullo, os estudantes deberán demostrar a superación tanto da parte teórica coma da práctica, seguindo os mesmos parámetros de avaliación que na primeira oportunidade. Esta segunda oportunidade poderá ter carácter oral.

Os alumnos que teñan recoñecida oficialmente a súa matrícula a tempo parcial deberán superar a proba escrita como os demáis alumnos e no que se refire ás actividades prácticas o profesorado, analizando cada caso, facilitará a súa entrega por estes estudantes.

En caso de plaxio por parte dalgún estudante nas entregas das actividades correspondentes á docencia interactiva, o autor suspenderá a parte práctica da asignatura.

Resultados de aprendizaxe	Competencias / Resultados do título
	A2 A3 A4 A6 A8 A10 A12	B9 B1 B3	C1
	A13	B6 B8 B10 B11 B12 B13	C2
			C3 C4 C6

Temas	Subtemas
“ESPAÑA NA CONFIGURACIÓN HISTÓRICO-XURÍDICA DE EUROPA” ESPAÑA DURANTE A ÚLTIMA FASE DO IMPERIO ROMANO	Lección 1ª.- 1. O imperio de Diocleciano.- 2. O imperio de Constantino.- 3. Significación política do Dominado.- 4. A división do Imperio.- 5. Justiniano.- 6. O poder do Imperio e a Igrexa.- 7. Perfil do ordenamento imperial.- 8. Características xerais do Dereito romano postclásico.- 9. A cultura xurídica de Occidente.- 10. A cultura xurídica de Oriente. Lección 2ª.- 1. A extensión do ius civitatis Romanorum a todos os cives do Imperio.- 2. A península ibérica dentro do Imperio de Occidente. Breve descrición das magistraturas romanas existentes en España antes da chegada dos visigodos. 3. Costumes locais e aplicación do dereito romano en España. 4. A primeira gran codificación do dereito romano: o Codex de Teodosio.
A PRIMEIRA IDADE MEDIEVAL	Lección 3ª.- 1. A irrupción dos visigodos dentro dos confíns do Imperio: os foedera.- 2. O primeiro Regnum visigodo (418-572).- 3. O Regnum Gothorum, Regnum Hispaniae.- 4. Os concilios de Toledo. Lección 4ª.- 1. Cultura fundamentalmente militar nas novas institucións.- 2. Algunhas excepcións: a formación de antoloxías xurídicas que recollen principalmente canto penetrou e sobrevive en España dos escritos dos xuristas romanos e das leis romanas. O caso máis importante: o Breviarium de Alarico (506): Descricións do seu contido.- 3. A vontade dun rei transforma a natureza xurídica da obra: a antoloxía imponse como lei do regnum.- 4. Significado dos textos iguais ou similares ao Breviarium de Alarico existentes e que circulan por varias rexións de Europa. Lección 5ª.- 1. O bispo de Roma convértese en pontifex maximus do orbe cristián.- 2. Principais trazos configuradores da estrutura da Igrexa e o desenvolvemento da actividade conciliar.- 3. Os novos materiais lexislativos para regular a vida dos católicos de España. 4. A Collectio pseudosidoriana ou Collectio Hispana.- 5. Breve perfil do priscilianismo.
ESPAÑA DURANTE OS SÉCULOS VII-XI	Lección 6ª.- 1. O Islam en España.- 2. As orixes do reino astur-leonés.- 3. A despoboación do val do Douro.- 4. A repoboación.- 5. O imperio castelán-leonés.- 6. A Marca hispánica e a repoboación de Cataluña.- 7. Dos núcleos de resistencia pirenaicos á formación e repoboación dos reinos de Navarra e Aragón. Lección 7ª. O sistema señorial: 1. O campo: consideracións xerais sobre o estado da sociedade civil. Predominio do campo sobre a cidade. - 2. As institucións dominantes na campiña: a) O réxime señorial. - 3. Administración de xustiza. - 4. Prestacións impostas, en especie e en diñeiro. - 5. A condición dos viláns. Lección 8ª. O feudalismo: 1. Orixes do feudalismo. - 2. Elementos do feudo. - 3. Prestacións feudais. - 4. O desenvolvemento do instituto xurídico feudal nos reinos hispánicos. Lección 9ª. A península ibérica dentro da historia europea: as grandes reformas monásticas e os lugares da sapientia: 1. A campiña e a cidade: a) o mosteiro. - 2. A campaña e a cidade: b) o bispado, a igrexa colexiata. - 3. A península ibérica dentro da historia europea. - 4. Os lugares da sapientia. - 5. As características da sapientia: as artes liberais (gramática, dialéctica e retórica), o dereito, a teoloxía. Lección 10ª. Dereito musulmán e dereito cristián: 1. Dereito musulmán e Dereito cristián. - 2. A Lex Visigothorum entre o mito e a realidade. - 3. Resposta xurídica á nova situación social determinada pola autotutela e a repoboación. - 4. A lexislación como evento excepcional.
II- LA ÉPOCA NUEVA: SIGLOS XII AL XV	Lección 11ª. El poder real y el poder señorial: 1. El poder real y el poder señorial: caracterización general y especificación de su posicionamiento. - 2. Facultades de los señores en el marco de su señorío. - 3. Específica concreción de sus facultades jurisdiccionales. - 4. La administración del señorío. - 5. Encomiendas y behetrías. - 6. Los grandes señoríos. Lección 12ª. La comunidad: 1. La comunidad: caracteres y composición. - 2. Los estamentos configuradores de la sociedad: a) el estado nobiliario; b) o estado eclesiástico; c) o estado das cidades. Específica referencia aos mercadores e á dimensión xurisdicional dos Consulados. - 3. Os campesiños: a) os campesiños libres; b) os vasallos de señorío; c) os homes de behetría. - 4. Outros grupos de poboación: a) xudeus; b) mudéjares; c) escravos. - 5. Principais manifestacións da conflitividade social. Lección 13ª. Do cambio do século XI ao renacemento medieval do século XII: 1. Do cambio do século XI ao renacemento medieval do século XII. Cambios da realidade na cidade: as súas novas funcións e dimensións. As características dominantes da civilitas convértense agora nas cidadás. - 2. A especialización do traballo e a regulación de actividades artesanais: formación dos Gremios.- 3. O Ius Commune: O Corpus Iuris Civilis e o Corpus Iuris Canonici. 4. O sistema do Ius Commune. Lección 14ª. A formación politica das Coroas. A dimensión institucional do rei: 1. A formación política das Coroas: o territorio; incorporación de territorios; formas políticas dos territorios; significación política da Coroa. - 2. O rei: dimensión institucional, capacidade para reinar e orde de sucesión. A configuración teórica do poder imperial e rexio: a) Princeps legibus solutus est; b) Quod principe placuit legis habet vigorem; c) Quod omnes tangit ab omnibus conprobari debet; d)Rex superiorem non recognoscens in regno suo est imperator. Contido do poder real. Lección 15ª. A casa e corte, a Chancillería real, os Consellos reais: 1. O oficio. - 2. O oficial. a) Control do oficio. - 3. A Casa e Corte. - 4. A Chancillería real: a) O Chanciller Maior. b) O Chanceler da Poridad. c) Notarios Maiores. d) Os escribanos. e) Secretarios. f) Rexistradores.- 5. O Consello Real. a) O Consello Real de Castela. Lección 16ª. As Cortes: 1. Formas de participación dalgúns sectores da comunidade no goberno do Reino. As Cortes: a) composición, b) competencias, c) actuación, d) a Deputación de Cortes. - 2. Xuntas, Unións e Irmandades. Lección 17ª. A xustiza. 1. A xustiza: consideracións xerais. - 2. Contido da xustiza real. Principais manifestacións da xustiza rexia. - 3. As Audiencias: órganos superiores de xustiza: a) orixe; b) sede; c) competencias. - 4. A Xustiza Real Suprema: os Consellos do Rei. Lección 18ª. As principais manifestacións da lexislación real en Castela: 1. As principais manifestacións da lexislación real como un intento de uniformar a situación xurídica da Coroa de Castela: Fernando III e o Fuero Xulgo; complexidade da política lexislativa de Alfonso X; a redacción de foros extensos como reacción dos concellos ante o Ius Commune. - 2. Foro vello e Dereito novo: os intereses políticos da nobreza, dos concellos e do rei en xogo. - 3. Consagración oficial do Ius Commune nas Cortes de Alcalá de 1348.
O ESTADO MODERNO: SÉCULOS XVI AO XVIII	Lección 19ª. A Monarquía Universal Española: 1. Nova situación político-institucional: a) unión persoal da coroa de Castela e da coroa de Aragón cos Reis Católicos; b) consolidación da autoridade real en Castela. - 2. Incorporación territorial de Canarias e recuperación total de Andalucía: o reino de Granada. - 3. Incorporación do reino de Navarra á coroa de Castela: problemas constitucionais. - 4. Descubrimento das Indias e problemas de incorporación do Novo Mundo á coroa de Castela: a) doazón papal das illas e terra firme, bulas alejandrinas (manifestación da potestade do Papa); b) as Indias incorporadas a coroa castelá; c) xustificación de presencia castelá en Indias. - 5. Organización xurídica das Indias. O sistema ius commune-ius proprium nos territorios incorporados: a) dereito indiano, ius proprium para as Indias; b) función do dereito castelán na súa aplicación ao Novo Mundo. - 6. Monarquía Universal española. Levantamentos contra un poder absoluto: a) as Comunidades; b) as Germanías. - 7. Unificación xurídica: Decretos de Nova Planta. Lección 20ª. O territorio e a sociedade: 1. O territorio. - 2. Os súbditos. - 3. A sociedade. Lección 21ª. O rei: 1. O rei: a) títulos, atributos e dignidade; b) capacidade para ostentar a realeza; c) poder real; d) manifestacións do poder rexio. - 2. Orde sucesoria. - 3. Delegación do poder real. - 4. O valido. 5. O oficio público. - 6. A casa do rei: organización. Lección 22ª. O Estado: 1. O Estado moderno. - 2. Elementos determinantes da organización político-administrativa estatal. - 3. Evolución institucional do Estado. - 4. Limitacións á configuración dunha fórmula político-estatal de dimensión absoluta: a) límites doctrinales; b) límites institucionais. - 5. O Estado absoluto. A produción lexislativa. O sistema do ius commune: Lección 23ª. As Cortes: 1. As Cortes: consideracións xerais. - 2. O rei e as Cortes. - 3. A súa intervención no ámbito lexislativo: a) elaboración lexislativa; b) reparo de agravios. - 4. A Deputación de Cortes. Lección 24ª. O ius commune en Europa no século XVIII: 1. O sistema do ius commune: o xénero xurídico-recompilatorio como expresión do ius proprium nacido en cada reino e a función do ius commune. - 2. Predominio do Ius Commune en Europa - con maior ou menor intensidade - ata o século XVIII sobre a base dunha tradición xurídica común. - 3. O cambio dinástico do século XVIII: tensión entre o Dereito rexio e o Ius Commune. Repercusión na estrutura académica da Universidade de Santiago de Compostela. - 4. A realidade reflectida na literatura xurídico-doctrinal de Galicia. - 5. A aplicación do ius commune en Galicia no século XVIII: a) dereito práctico e estilos da Real Audiencia de Galicia. A administración central. Lección 25ª. Os Consellos: 1. Os Consellos. - 2. Evolución da estrutura polisinodial. - 3. Composición dos Consellos: a) o presidente; b) o secretario; c) os conselleiros. - 4. Atribucións: a) competencias comúns dos Consellos territoriales; b) Consellos con funcións de natureza específica. - 5. Actuación do os Consellos. Lección 26ª. As Xuntas: As Xuntas: carácter e especificación das máis sobresalientes. - 2. Os Secretarios do Despacho. - 3. A Xunta Suprema de Estado. Organización da administración de xustiza. Lección 27ª. Os xuíces. A xustiza real suprema. As Audiencias: 1. Introdución. - 2. Estatuto xurídico dos xuíces: a) Designación e cualidades; b) Limitacións; c) Obrigacións. - 3. Xustiza real suprema: Consellos do rei. - 4. Audiencias: institucións superiores de xustiza: a) Instalación e evolución; b) Composición; c) Audiencias de Indias; d) Audiencias da coroa aragonesa; e) Atribucións.

Metodoloxías / probas	Competencias / Resultados	Horas lectivas (presenciais e virtuais)	Horas traballo autónomo	Horas totais
Sesión maxistral	A2 A3 A4 A6 A10 B11 C4	21	0	21
Traballos tutelados	A12 A13 B6 B8 B10 B12 B13 B1 B3 C1 C3	6	6	12
Proba obxectiva	A3 A6 A10 B1 B3 C1 C2	5	68	73
Estudo de casos	A2 A3 A4 A6 A8 A10 B9 B1 B3 C6	6	18	24
Análise de fontes documentais	A2 A3 A6 A10 B8 B3	10	0	10

Atención personalizada		10	0	10

*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías	Descrición
Sesión maxistral	Desenvolvemento dos principais puntos do Programa
Traballos tutelados	Desenvolvemento de tutorías que complementen a actividade didáctica das leccións maxistrais Indicación de lecturas. Selección e realización de traballos de selección bibbilográfica. Desenvolvemento de determinadas tarefas de investigación histórico-xurídica básica
Proba obxectiva	Comprobación dos coñecementos conceptuais obtidos polos alumnos
Estudo de casos	Análise e estudos de comentarios de texto histórico-xurídicos que axudan a comprender as exposicións teóricas
Análise de fontes documentais	Proxección de películas temáticas sobre aspectos concretos do programa e debate sobre aspectos histórico-xurídicos que se reflictan nas proxeccións.

Metodoloxías	Competencias / Resultados	Descrición	Cualificación
Sesión maxistral	A2 A3 A4 A6 A10 B11 C4	Valoraranse as acertadas intervencións dos alumnos nas sesións teóricas de exposición do profesor	5
Traballos tutelados	A12 A13 B6 B8 B10 B12 B13 B1 B3 C1 C3	Avaliarase tanto o traballo realizado polo grupo no seu conxunto como individualmente por cada alumno así como a súa exposición oral ante o resto de compañeiros	10
Proba obxectiva	A3 A6 A10 B1 B3 C1 C2	Avaliarase a correcta aprendizaxe dos contidos básicos da materia	70
Estudo de casos	A2 A3 A4 A6 A8 A10 B9 B1 B3 C6	Avaliaranse os comentarios de texto realizados polos alumnos	10
Análise de fontes documentais	A2 A3 A6 A10 B8 B3	Avaliaranse as intervencións e debates de e entre os alumnos e o profesor sobre a película proxectada	5

Observacións avaliación
Para a superación da materia será requisito imprescindible aprobar tanto o conxunto das actividades prácticas propostas como a proba obxectiva escrita. A porcentaxe de valoración das actividades prácticas oscilará entre o 30 e o 50 % da nota final da materia, en función do número de actividades que determine cada profesor. Na proba correspondente á segunda oportunidade, que ten lugar durante o mes de xullo, os estudantes deberán demostrar a superación tanto da parte teórica coma da práctica, seguindo os mesmos parámetros de avaliación que na primeira oportunidade. Esta segunda oportunidade poderá ter carácter oral. Os alumnos que teñan recoñecida oficialmente a súa matrícula a tempo parcial deberán superar a proba escrita como os demáis alumnos e no que se refire ás actividades prácticas o profesorado, analizando cada caso, facilitará a súa entrega por estes estudantes. En caso de plaxio por parte dalgún estudante nas entregas das actividades correspondentes á docencia interactiva, o autor suspenderá a parte práctica da asignatura.

Bibliografía básica
	Recursos Bibliografía básica: MONTANOS FERRÍN, E., O dereito na Historia de España, Editorial Universitas, (Madrid, 2009). Bibliografía complementaria: BELLOMO, M. (1999) A Europa do Dereito Común Il Cigno Galileo Galilei, Roma ESCUDERO, J.A. (2003) Curso de Historia do Dereito. Fontes e institucións político-administrativas Madrid. 3ª edición GACTO FERNÁNDEZ, E., ALEJANDRE GARCÍA, J.A., GARCÍA MARÍN, J.M., (1997) Manual básico de historia do Dereito (Temas e antoloxía de textos) Madrid GARCÍA-GALLO, A. (1984) Manual de Historia do Dereito español, Madrid  TOMÁS y VALIENTE, F. (1987) Manual de Historia do Dereito español Recursos web: Campus Virtual: https://campusvirtual.udc.es/moodle/ . Con material complementario para o estudo da materia.
Bibliografía complementaria

Observacións