Competencias / Resultados do título |
Código
|
Competencias / Resultados do título
|
Resultados de aprendizaxe |
Resultados de aprendizaxe |
Competencias / Resultados do título |
Coñecer os plantexamentos teóricos e metodolóxicos avanzados para o estudo empírico das realidades sociais complexas a través das técnicas cualitativas. |
AM1 AM4 AM11 AM13 AM17 AM20 AM24
|
|
|
Coñecer os plantexamentos metodolóxicos das principais técnicas cualitativas, de investigación-acción participativa (IAP), da investigación aplicada dirixida á intervención e da investigación prospectiva. |
AM2 AM13 AM20
|
|
|
Aprender a adaptar o uso das distintas técnicas cualitativas en función dos obxectivos de cada investigación. |
AM1 AM2 AM3 AM4 AM11 AM13 AM19 AM20 AM24
|
|
|
Adquirir as destrezas precisas para emitir conclusións fundamentadas na evolución de fenómenos complexos. |
AM11 AM13 AM15 AM17 AM19 AM20
|
|
|
Ser capaz de deseñar hipótesis e obxectivos de investigación de forma participativa e colaborativa así como coñecer os pasos e protocolos para asegurar os principios de distribución equitativa, representación e transparencia. |
AM11
|
|
|
Contidos |
Temas |
Subtemas |
BLOQUE I: Técnicas cualitativas e participativas. |
- A entrevista cualitativa: Entrevistas semi-estruturadas, abertas, conversacións informais, entrevistas de elite e grupais. Entrevista presencial e en liña. Elaboración dun guión de entrevista segundo escenario e suxeito investigado.
- Grupos de discusión: Captación, preparación e xestión de grupos. Elaboración dun guión de discusión.
- Observación participante: Elección e programación de escenarios. Inmersión ao campo e negociación de acceso. O diario de campo.
- Técnicas participativas de análises da realidade: o proceso de IAP. Xestión de obradoiros de participación. |
BLOQUE II: Técnicas prospectivas. |
- A prospectiva como método para a toma de decisións estratéxicas. Historia e definición dos estudos do futuro
- A análise de escenarios. Definición, deseño e utilidade
- A análise DAFO e a toma de decisións
- O deseño de estratexias mediante CAME
|
Planificación |
Metodoloxías / probas |
Competencias / Resultados |
Horas lectivas (presenciais e virtuais) |
Horas traballo autónomo |
Horas totais |
Obradoiro |
A16 A21 A23 A29 A30 |
13 |
30 |
43 |
Traballos tutelados |
A11 A12 A13 A16 A17 A19 A20 A21 A23 A24 A29 A30 |
15 |
50 |
65 |
Sesión maxistral |
A1 A2 A3 A4 A5 A10 A11 A12 A13 A15 A17 A19 A20 A24 |
19 |
21 |
40 |
|
Atención personalizada |
|
2 |
0 |
2 |
|
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado |
Metodoloxías |
Metodoloxías |
Descrición |
Obradoiro |
Nos obradoiros aplicaránse os coñecementos adquiridos durante as sesións maxistrais coa axuda das docentes, a través de exercicios prácticos e exemplos. O estudantado a distancia poderá participar nos talleres de forma síncrona a través de Teams, ver os vedeos grabados ou poderán acordar tutorías.
|
Traballos tutelados |
Realizaránse prácticas e traballos nas que o estudantado levará a cabo o deseño, implementación e análisis dos datos obtidos a través das distintas técnicas abordadas. |
Sesión maxistral |
As profesoras introducirán os diferentes contidos da asignatura nas sesións maxistrais nas que se fomentará la participación e o debate do estudantado. O estudantado a distancia poderá asistir ás sesións maxistrais de forma síncrona a través de Teams, ademáis, as clases quedarán grabadas para poder ser visualizadas de forma asíncrona.
|
Atención personalizada |
Metodoloxías
|
Traballos tutelados |
Obradoiro |
|
Descrición |
Os obradoiros están orientados a resolver dúbidas e poñer en práctica o aprendido nas sesións maxistrais. Estos obradoiros permitirán a elaboración dos traballos tutelados. Neste sentido, realizarase atención personalizada durante os obradoiros e a través da realización de titorías individuais. O material utilizado nas sesións estará dispoñible no Campus Virtual, así como as instruccións para a elaboración das diferentes prácticas e traballos tutelados. |
|
Avaliación |
Metodoloxías
|
Competencias / Resultados |
Descrición
|
Cualificación
|
Traballos tutelados |
A11 A12 A13 A16 A17 A19 A20 A21 A23 A24 A29 A30 |
Realizaranse prácticas e traballos nos que o estudantado levarán a cabo o deseño, implementación e análise dos datos obtidos a través das distintas técnicas aboradas. |
100 |
|
Observacións avaliación |
Convocatoria da primeira oportunidade: a calificación global da materia será a resultante da suma das
calificacións obtidas en cada bloque da asignatura (sendo o 50% das prácticas e
traballos correspondentes ao Bloque I + o 50% das prácticas e traballos
correspondentes ao Bloque 2). Hai que aprobar ambos bloques para poder superar
a asignatura. Recoméndase a asistencia ás clases maxistrais e aos obradoiros
para poder levar a cabo as prácticas e traballos tutelados. Convocatoria de segunda oportunidade: manterase o mesmo sistema de avaliación nas convocatorias de primeira e segunda oportunidade. O estudantado que non teña superado a materia na primeira convocatoria, deberá presentar a totalidade das prácticas e traballos na segunda convocatoria (manterase a calificación obtida naqueles traballos que teñan realizado durante o cuatrimestre.
Nota sobre implicacións do plaxio: Cualificación de suspenso na convocatoria na que se
cometa a falta e respecto da materia na que se cometese. O/a estudante será
cualificado con “suspenso” (nota numérica 0) na convocatoria correspondente do
curso académico, tanto se a comisión da falta prodúcese na primeira
oportunidade como na segunda. Para isto, procederase a modificar a súa
cualificación na acta de primeira oportunidade, se fose necesario.
|
Fontes de información |
Bibliografía básica
|
|
BIBLIOGRAFÍA
BLOQUE I: - Abatedaga,
N., & Siragusa, C. (2014). IAP Investigación - Acción -
Participativa: metodologías para organizaciones de gestión horizontal
(1a edición.). Editorial Brujas. (disponible online a través de
biblioteca)
- Angrosino, M. (2012). Etnografía y
observación participante en investigación cualitativa. Morata.
(disponible online a través de biblioteca)
- Ballesteros
Velázquez, B., & Alatorre Frenk, G. (2014). Taller de investigación
cualitativa. Universidad Nacional de Educación a Distancia. (disponible
online a través de biblioteca)
- Barbour, R.
(2013). Los grupos de discusión en investigación cualitativa. Ediciones
Morata, S. L. (disponible online a través de biblioteca)
- Basagoiti
Rodíguez, M., Bru Martín, P., Lorenzana Álvarez, C. (2001). IAP (de
bolsillo) investigación-acción participativa. ACSUR-Las Segovias.
(disponible online a través de biblioteca)
- Corbetta, P., & Fraile Maldonado, M.
(2003). Metodología y técnicas de investigación social. Madrid: McGraw-Hill.
- Delgado, J.M y Gutiérrez, J (coord) (1994).
Métodos y técnicas cualitativas de investigación en Ciencias Sociales. Madrid:
Síntesis.
- Denzin, N. K., y Lincoln, Y. S. (2011). The
Sage handbook of qualitative research (4th ed.). Thousand Oaks: Sage.
- Flick, U. (2014). La gestión de la calidad.
Madrid: Morata
- Flick, U. (2015). El diseño de la Investigación
Cualitativa. Madrid: Morata
- García Ferrando, M., Ibáñez, J., y Alvira
Martín, F. (1986). El análisis de la realidad social. Métodos y tecnicas
de investigación. Madrid: Alianza.
- Guasch, O. (2002). Observación participante. Centro de Investigaciones Sociológicas. (disponible online a través de biblioteca)
- Gutiérrez, J. (2008). Dinámica del grupo de
discusión. Madrid: Centro de Investigaciones Sociológicas. (disponible online a través de biblioteca)
- Harrison, H.; Birks,
M.; Franklin, R. y Mills, J. (2017). Case Study Research: Foundations and
Methodological Orientations . Forum: Qualitative Social Research, 18(1)
- Hernández,
F. (2002). Metodología de la investigación en ciencias sociales.
Universidad Abierta para Adultos. (Disponible online a través de
biblioteca)
- Hernández Sampieri, R.; Fernández Collado,
C. y Baptista Lucio, M. P. (2010). Metodología de la investigación. Madrid:
McGraw-Hill
- Ibáñez, J. (1992). Más allá de la
sociología: El grupo de discusión: Teoría y crítica (3ª ed.). Madrid:
Siglo XXI.
- Krueger, R. (1991). El grupo de discusión.
Guía práctica para la investigación aplicada. Madrid: Pirámide.
- Kvale, S. (2011). Las entrevistas en
investigación cualitativa. Madrid: Morata. (disponible online a través de biblioteca)
- Murillo, S. (2006). Detectives y camaleones:
el grupo de discusión. Una propuesta para la investigación cualitativa. Madrid:
Talasa.
- Osorio, F., Cooper, D., &
Quiroz, D. (1999). Observacion participante. Universidad de Chile,
Facultad de Ciencias Sociales. (disponible online a través de
biblioteca)
- Rocha Torrres, C. A. (2016). La
investigación acción participativa?: una apuesta por la comunicación y
la transformación social. UNIMINUTO. (disponible online a través de
biblioteca)
- Pedraz Marcos, A. (2014). Investigación cualitativa. Elsevier. (disponible online a través de biblioteca)
- Sarabia, B (1997). Metodología cualitativa
en España. Madrid: Centro de Investigaciones Sociológicas.
- Simons, H. (2011). El estudio de caso teoría
y práctica. Madrid: Morata
- Sirvent, M.
T., & Rigal, L. (2012). Investigación acción participativa un
desafío de nuestros tiempos para la construcción de una sociedad
democrática. Proyecto Páramo Andino. (disponible online a través de
biblioteca)
- Stake, R. (2010). Investigación
con estudio de casos (Quinta edición.). Ediciones Morata, S. L.
(disponible online a través de biblioteca)
- Valles Martínez, M. (1997 (2003 reimp.).
Técnicas cualitativas de investigación social: reflexión metodológica y práctica
profesional. Madrid: Síntesis.
- Valles,
Miguel S. (2014). Entrevistas cualitativas (2a. edición revisada y
ampliada.). CIS - Centro de Investigaciones Sociológicas (disponible
online a través de biblioteca)
- Velasco, M. y Díaz de Rada, A. (1997). La
lógica de la investigación etnográfica. Barcelona: Trotta
- William, E. (2007).
The case study handbook: how to read, discuss, and write persuasively
about cases. Boston,
Mass.: Harvard Business School Press.
BIBLIOGRAFÍA
BLOQUE II: - Bas, E. y Guilló, M. 2012. Prospectiva e
innovación. Prospectiva e innovación, 1-356.
- Bertrand de
Jouvenel. 1967. The Art of Conjecture. New York: Basic Books.
- Cely, A. V. 1999. Metodología de los
escenarios para estudios prospectivos. Ingeniería e investigación,
(44), 26-35.
- Dennis Gabor. 1964.
Inventing the Future. New
York: Knopf.
- Frederick R.
Brodzinski. 1979. “The Futurist Perspective and the Managerial Process,”
Utilizing Futures Research New Directions for Student Services, No. 6, 18-19.
- Godet M. 1997. Manuel de prospective
stratégique. Dunod, Paris.
- Harold S. Becker.
1985. “Making Futures Research Useful: The Practitioner’s Opportunity”,
Futures Research Quarterly 1:2, 17.
- Huerta, D. S. 2020. Analisis foda o
dafo. Bubok.
- Ian H. Wilson. 1978. “Scenarios”. En Fowles,
Jib ed. Handbook of Futures Research (Westport,
Connecticut: 225-248.
- Jib Fowles, ed.
1978. Handbook of Futures Research. Westport,
Connecticut: Greenwood Press.
- John McHale,
“Futures Critical: A Review,” En Human Futures: Needs, Societies,
Technologies (Guildford, Surrey, U.K.: IPC Business Press Limited, 1974),
13.
- Marien, M. 1985.
“Toward a New Futures Research: Insights from Twelve Types of Futurists,”
Futures Research Quarterly 1:1, 13-14.
- Miklos T. y Tello, M. E. 1998. Planeación
prospectiva, Limusa Noriega Editores, México.
- Olaf Helmer. 1983.
Looking Forward: A Guide to Futures Research. London: Sage Publications.
- Pachón, M. L. y Camargo Remolona, R. 2004.
Una aproximación a los estudios de futuro. Facultad de Administración de
Empresas, Universidad Externado de Colombia.
- Rodríguez-Teijeiro, A., Otero-Enríquez, R. y
Román-Masedo, L. 2018. Hacia una aproximación prospectiva de las prácticas
curriculares: diagnóstico estratégico a través de un análisis DAFO.
In Innovación educativa en la era digital: libro de actas (pp.
379-383). Universidad Nacional de Educación a Distancia–UNED.
- Román-Masedo, L., Otero-Enríquez, R. y
Rodríguez-Teijeiro, A. 2020. Estrategias de mejora del Prácticum del Grado
en Sociología a través de un modelo CAME. In IV Xornadas de
Innovación Docente (pp. 435-446). Universidade da Coruña, Cufie.
|
Bibliografía complementaria
|
|
- Coppedge, M. (2012).
Democratization and research methods. New York: Cambridge University
Press.
- Creswell, John W
(1994). Research design: qualitative and quantitative approaches. Thousand Oaks: Sage.
- Denzin, N.K. y Lincoln, Y. S. (Coords.)
(2012). Manual de investigación cualitativa. Volumen. II. Paradigmas y
perspectivas en disputa. Barcelona: Gedisa. Capítulo:8
- Denzin, N.K. y Lincoln, Y. S. (Coords.)
(2012). Manual de investigación cualitativa. Volumen. I. El campo de la
investigación cualitativa. Barcelona: Gedisa (Cap.6 Christians, C. G. La
ética y la política en la investigación cualitativa.
- Flick, U. (2004). Introducción a la
investigación cualitativa. Madrid: Morata. Capítulo: II
- Flick, U. (2004). Introducción a la
investigación cualitativa. Madrid: Morata.Libros generales
- Goetz, J. P.y LeCompte. M.D. (1988).
Etnografía y diseño cualitativo en investigación educativa. Madrid:
Morata.
- Goulding, Ch.
(2002). Grounded theory: a practical guide for management, business and
market researchers. London:
Sage.
- Hammersley, M. y Atkinson, P. (2001).
Etnografía. Métodos de investigación. Barcelona: Paidós.
- House, E. R. y Howe, K. R. (2001). Valores
en evaluación e investigación social. Madrid: Morata.
- Jackson, Ph W. (1991). La vida en las aulas.
Madrid: Morata. (Introducción)
- Krueger, R. A.
(1997). Developing questions for focus groups. London: Sage.
- Lather, P. (2006). Paradigm proliferation as
a good thing to think with: teaching research in education as a wild
profusion. International Journal of Qualitative Studies in
Education,19(1), January-February, 35-57.
- Locke, K.D. (2001).
Grounded theory in management research. London: Sage.
- Morgan, D.L. (1997).
Planning focus groups. London:
Sage.
- Morgan, D.L. (1998).
The focus group guidebook. London:
SAGE.
- Morse, J. (ed)
(1994). Critical issues in qualitative research methods. London: Sage.
- Nagy Hesse-Biber, P.L. (eds) (2006).
Emergent methods in social research. Thousand Oaks, California: Sage
- Silverman, D. (1993). Interpreting
qualitative data: methods for analysing talk, text and interaction.
London: Sage.
- Strauss, A. y Corbin, J. (1990). Basics of
Qualitative Research. London: Sage.
- Taylor, S.J. y Bogdan, R. (1986).
Introducción a los métodos cualitativos de investigación. Barcelona:
Paidós.
- Tellez Infantes, A. (2007). La investigacion antropologica. ECU. (disponible online a través de biblioteca)
- Wertz, F. J. (2011). Five ways of doing
qualitative analysis: Phenomenological psychology, grounded theory discourse
analysis, narrative research, and intuitive inquiry. New York: Guilford
Press.
|
Recomendacións |
Materias que se recomenda ter cursado previamente |
Procesos e Deseños da Investigación Social/615545002 | Innovacións na Análise de Datos Cualitativos/615545006 |
|
Materias que se recomenda cursar simultaneamente |
|
Materias que continúan o temario |
|
Observacións |
Todos os aspectos relacionados con “dispensa académica”, “dedicación ao estudo, “permanencia” e “fraude académico” rexeranse de acordo con a normativa académica vixente da UDC Outras recomendacións:
1.- A entrega dos traballos documentais que se realicen nesta materia:
1.1. Solicitarase en formato virtual e/ou soporte informático
1.2. Realizarase a través do Campus Virtual, en formato dixital sen
necesidade de imprimilos
1.3. De se realizar en papel:
- Non se empregarán plásticos.
- Realizaranse impresións a dobre cara.
- Empregarase papel reciclado.
- Evitarase a impresión de borradores.
2.- Débese facer un uso sostible dos recursos e a prevención de impactos
negativos sobre o medio natural
3.- Débese ter en conta a importancia dos principios éticos relacionados cos
valores da sostenibilidade nos comportamentos persoais e profesionais
4.- Segundo se recolle nas distintas normativas de aplicación para a docencia
universitaria deberase incorporar a perspectiva de xénero nesta materia
(usarase linguaxe non sexista, utilizarase bibliografía de autores de ambos
os sexos, propiciarase a intervención en clase de alumnos e alumnas...)
5.- Traballarase para identificar e modificar prexuízos e actitudes sexistas,
e influirase na contorna para modificalos e fomentar valores de respecto e
igualdade
6. Deberanse detectar situacións de discriminación por razón de xénero e
proporanse accións e medidas para corrixilas
7. Facilitarase a plena integración do alumnado que por razón físicas,
sensoriais, psíquicas ou socioculturais, experimenten dificultades a un
acceso axeitado, igualitario e proveitoso á vida universitaria
8. Recoméndase a asistencia ás clases maxistrais e aos
obradoiros para poder facer un seguimento axeitado da materia e realizar as
prácticas e traballos tutelados. | |
|