Datos Identificativos 2024/25
Asignatura (*) Traballo Fin de Mestrado Código 630519007
Titulación
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial Anual
Primeiro Obrigatoria 30
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Construcións e Estruturas Arquitectónicas, Civís e Aeronáuticas
Didácticas Específicas e Métodos de Investigación e Diagnóstico en Educación
Enxeñaría Civil
Expresión Gráfica Arquitectónica
Proxectos Arquitectónicos, Urbanismo e Composición
Coordinación
Creus Andrade, Juan Jose
Correo electrónico
juan.creus@udc.es
Profesorado
Abelleira Doldán, Miguel A.
Agrasar Quiroga, Fernando
Ansede Viz, Cristina Margarita
Antelo Tudela, Enrique
Aragon Fitera, Jorge
Bermudez Graiño, Jose Manuel
Casares Gallego, Amparo
Conde Garcia, Jesus
Crespo Gonzalez, Cristobal
Creus Andrade, Juan Jose
Dominguez Diez, Eloy Rafael
Dominguez Diez, Javier Faustino
Fernández-Albalat Ruiz, Andrés
Fuertes Dopico, Óscar
Gallego Picard, Pablo
Garitaonaindia De Vera, Jose R
Hermo Sanchez, Victor Manuel
Liñares Méndez, Patricia
Llamazares Castro, Jesus
López César, Isaac
Martín Gutiérrez, Emilio
Martínez González, Carlos
Meijide Tomas, Jorge Vicente
Muñiz Gomez, Santiago
Muñiz Núñez, Patricia
Paz Agras, Luz
Pérez Rodríguez, Alberte
Piñera Manso, Guadalupe
Prieto López, Juan Ignacio
Quintáns Eiras, Carlos Luis
Raya de Blas, Antonio
Redondo Porto, Alberto
Rey Rey, Juan Ignacio
Rodriguez Blanco, Emilio
Rodriguez Garcia, Enrique
Salgado Suárez, Alfonso
Sánchez Iglesias, Santiago
Santos VÁzquez, Angeles
Seoane González, José Carlos
Seoane Prado, Enrique
Suárez Riestra, Félix Leandro
Vazquez Rodriguez, Jose Antonio
Vidal Pérez, Francisco José
Correo electrónico
miguel.abelleira@udc.es
fernando.agrasar@udc.es
cristina.ansede@udc.es
enrique.antelo@udc.es
j.aragon@udc.es
jose.bermudez@udc.es
amparo.casares@udc.es
jesus.conde@udc.es
cristobal.crespo@udc.es
juan.creus@udc.es
eloy.dominguez@udc.es
javier.dominguez@udc.es
andres.fernandez-albalat@udc.es
oscar.fuertes@udc.es
pablo.gallego@udc.es
j.garitaonaindia@udc.es
victor.hermo@udc.es
p.linaresm@udc.es
j.llamazares@udc.es
isaac.lopez@udc.es
emilio.martin@udc.es
c.martinez.gonzalez@udc.es
jorge.meijide@udc.es
santiago.muniz@udc.es
patricia.muniz@udc.es
luz.paz.agras@udc.es
alberte.perez@udc.es
g.pinera.manso@udc.es
juan.prieto1@udc.es
carlos.quintans@udc.es
antonio.raya@udc.es
a.redondo@udc.es
j.rey.rey@udc.es
emilio.rblanco@udc.es
enrique.rodriguez.garcia@udc.es
alfonso.salgado@udc.es
santiago.sanchez@udc.es
angeles.santos@udc.es
carlos.seoane@udc.es
enrique.seoane@udc.es
felix.suarez@udc.es
jose.vazquez@udc.es
francisco.vidal@udc.es
Web http://https://etsa.udc.es/web/
Descrición xeral O Traballo Fin de Mestrado finaliza a titulación que habilita para o exercicio da profesión de arquitecto. O tema a desenrolar será o iniciado na asignatura Proxectos Avanzados. Trátase de elaborar, presentar e defender un proxecto integral de arquitectura de natureza profesional no que se sinteticen todas as competencias adquiridas na carreira, desenvolvido ata o punto de demostrar suficiencia para determinar a completa execución das obras de edificación sobre as que verse, con cumprimento da regulamentación técnica e administrativa aplicable. Representa a plenitude da adquisición das competencias para o exercicio da profesión regulada de Arquitecto de acordo cos dereitos, atribucións e prerrogativas que as disposicións legais establezan.

Competencias / Resultados do título
Código Competencias / Resultados do título

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias / Resultados do título
Ao superar este materia, o alumno deberá estar en condicións de afrontar todas as competencias da profesión de arquitecto: -Elaborar proxectos de calqueira complexidade, nos que se satisfagan adecuadamente as exigencias compositivas, espaciais, técnicas e funcionais inherentes ao diseño arquitectónico, urbanístico e da paisaxe. -Integrar dentro do proceso compositivo y de proxectación arquitectónica a aprendizaxe das asignaturas de perfil tecnolóxico e urbanístico, cunha metodoloxía que permita a aplicación práctica dos contidos teóricos de todas elas nun proxecto de calqueira complexidade. -Traballar a todas as escalas coas normativa e estándares. A edificación, o conxunto, o barrio, o espacio urbano e a paisaxe, resolvendo proxectos dende a ordenación territorial ata as pezas máis miudas, que permitan unha visión global das circunstancias que conforman as relacións complexas que se dan no contexto do hábitat humano. Tamén, aparecen outros elementos de coñecemento como o traballo de campo e entrevistas cos veciños que impulsan propostas de investigación adaptándose ás necesidades dos seus habitantes. No traballo do taller os proxectos desenvolvense a nivel de proxecto básico e de execución, dende as ideas iniciais ata a elaboración máis detallada, incluíndo a definición dos seus materiais e a súa construcción e a incorporación, deseño e dimensionado de elementos estruturais. Trabállase coas normas implicadas, como a habitabilidade, eliminación de barreiras, os criterios de evacuación, código técnico, normativa urbanística... AM1
AM2
AM3
AM4
AM5
AM6
AM7
AM8
AM9
AM10
AM11
AM12
BM1
BM2
BM3
BM4
BM5
BM6
BM7
BM8
CM1
CM3
CM4
CM5
CM6
CM7
CM8

Contidos
Temas Subtemas
Trátase de realizar o Proxecto Fin de Carreira, que se desenvolve nesta materia (TFM), a partir do traballo iniciado na asignatura Proxectos Avanzados (PA). Consiste na elaboración de proxectos que permitan sintetizar capacidades e coñecementos parciais adquiridos no transcurso do proceso formativo, servindo como ensaio xeral para a práctica do oficio de arquitecto.
O Proxecto Fin de Carreira será, polo tanto, un exercicio orixinal a presentar e defender ante o Tribunal, e consistirá nun proxecto integral de arquitectura de natureza profesional no que se sintetizarán os coñecementos e habilidades adquiridos ao cursar todas as disciplinas da carreira, desenvolvido ata o punto de demostrar aptitude para determinar a completa execución das edificacións sobre as que verse, con cumprimento da regulamentación aplicable.
Estarase a o disposto no Regulamento para a elaboración e defensa do Proxecto Fin de Carreira aprobado polos órganos de goberno.
Os temas serán os propostos na asignatura Proxectos Avanzados para cada un dos grupos de taller de arquitectura. As condicións de redacción, contidos, presentación, composición dos Tribunais e demais características do Proxecto Fin de Carreira estarán recollidas no citado Regulamento.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias / Resultados Horas lectivas (presenciais e virtuais) Horas traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8 A9 A10 A11 A12 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 C1 C3 C4 C5 C6 C7 C8 20 26 46
Análise de fontes documentais A5 A8 A9 A10 A11 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 C1 C3 C4 C5 C6 C7 C8 1 9 10
Obradoiro A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8 A9 A10 A11 A12 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 C1 C3 C4 C5 C6 C7 C8 215 365.5 580.5
Actividades iniciais A5 A8 A9 A10 A11 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 C1 C3 C4 C5 C6 C7 C8 5 5 10
Proba obxectiva A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8 A9 A10 A11 A12 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 C1 C3 C4 C5 C6 C7 C8 2 2.5 4.5
Esquemas A5 A8 A9 A10 A11 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 C1 C3 C4 C5 C6 C7 C8 1 4 5
Discusión dirixida A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8 A9 A10 A11 A12 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 C1 C3 C4 C5 C6 C7 C8 46 28.98 74.98
Saídas de campo A5 A8 A9 A10 A11 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 C1 C3 C4 C5 C6 C7 C8 4 0 4
Eventos científicos e/ou divulgativos B2 B4 B6 C1 C5 C8 4 0 4
Lecturas A5 A8 A9 A10 A11 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 C1 C3 C4 C5 C6 C7 C8 1 9 10
 
Atención personalizada 1.02 0 1.02
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Exposición oral complementada co uso de medios audiovisuais e a introdución dalgunhas preguntas dirixidas aos estudantes, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe. A sesión maxistral é tamén coñecida como conferencia, método expositivo ou lección maxistral. Esta última modalidade adóitase reservar a un tipo especial de lección impartida por un profesor en ocasións especiais, cun contido que supón unha elaboración orixinal e baseada no uso case exclusivo da palabra como vía de transmisión da información á audiencia.
Análise de fontes documentais Técnica metodolóxica que supón a utilización de documentos audiovisuais e/o bibliográficos (fragmentos de reportaxes documentais ou películas, noticias de actualidade, paneis gráficos, fotografías, biografías, artigos, revistas, planos históricos e actuais, textos etc.)/ etc.) relevantes para a temática da materia con actividades especificamente deseñadas para a análise dos mesmos. Pódese empregar como introdución xeral a un tema, como instrumento de aplicación de estudo de casos, para a explicación de procesos que non se poden observar directamente, para a presentación de situacións complexas ou como sínteses.
Obradoiro Obradoiro de arquitectura: Modalidade formativa orientada á aplicación de aprendizaxes nos que se introducen coñecementos de diversas materias, sempre ao redor dun proxecto arquitectónico, onde se poden combinar diversas metodoloxías/probas (exposicións, simulacións, debates, solución de problemas, prácticas guiadas etc.)/ etc.) a través da que o alumnado desenvolve tarefas prácticas sobre un tema específico, co apoio e supervisión do profesorado das materias implicadas.
Actividades iniciais Actividades que levan a cabo antes de iniciar calquera proceso de ensino aprendizaxe a fin de coñecer as competencias, intereses e/o motivacións que posúe o alumnado para o logro dos obxectivos que se queren alcanzar, vinculados a un programa formativo. Con ela preténdese obter información relevante que permita articular a docencia para favorecer aprendizaxes eficaces e significativas, que partan dos coñecementos previos.
Proba obxectiva Proba escrita utilizada para a avaliación da aprendizaxe, cuxo trazo distintivo é a posibilidade de determinar se as respostas dadas son ou non correctas. Constitúe un instrumento de medida, elaborado rigorosamente, que permite avaluar coñecementos, capacidades, destrezas, rendemento, aptitudes, actitudes, intelixencia etc. É de aplicación tanto para a avaliación diagnóstica, formativa como aditiva. A proba obxectiva pode combinar distintos tipos de preguntas: preguntas de resposta múltiple, de ordenación, de resposta breve, de discriminación, de completar e/o de asociación. Tamén se pode construír cun só tipo dalgunha destas preguntas.
Esquemas Consiste nunha síntese dos principais contidos traballados. É un recurso óptimo para facilitar a comprensión da realidade e/o texto e a concentración persoal sobre o material obxecto de estudo. É tamén unha axuda importante para o repaso e a preparación de exames.
Discusión dirixida Técnica de dinámica de grupos na que os membros dun grupo discuten de forma libre, informal e espontánea sobre un tema, aínda que poden estar coordinados por un moderador.
Saídas de campo Actividades desenvolvidas nun contexto externo á contorna académica universitario (empresas, institucións, organismos, monumentos etc.)/ etc.) relacionadas co ámbito de estudo da materia. Estas actividades céntranse no desenvolvemento das capacidades relacionadas coa observación directa e sistemática, a recollida de información, a execución de esbozo, fotografías, bosquexos, deseños etc.
Eventos científicos e/ou divulgativos Como parte dos contidos promovidos dentro da ,materia, realizaranse actividades por parte do alumnado que implican a súa asistencia ou participación en eventos científicos ou divulgativos (congresos, xornadas, simposios, cursos, seminarios, conferencias, exposicións, etc.) co obxectivo de profundizar no coñecemento dos temas de estudio relacionados coa materia.
Ademais, o alumnado deberá preparar o material síntese do seu traballo realizado na materia para a súa publicación ou exposición pública, nos termos indicados polo profesorado da materia.
Lecturas Son un conxunto de textos e documentación escrita que constitúen unha fonte de profundización nos contidos traballados.

Atención personalizada
Metodoloxías
Discusión dirixida
Proba obxectiva
Obradoiro
Descrición
O alumno recibe atención personalizada concernente ao traballo que está a desenvolver no Taller, a través dos profesores do grupo ao que fose asignado. No Taller terá a posibilidade de comentar e obter revisións críticas por parte dos profesores dos demais grupos e materias, para poder contrastar opinións e criterios e confrontalos cos propios.

O traballo do alumno será obxecto de revisións personalizadas, para observar a súa evolución e constatar a súa autoría.

Avaliación
Metodoloxías Competencias / Resultados Descrición Cualificación
Proba obxectiva A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8 A9 A10 A11 A12 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 C1 C3 C4 C5 C6 C7 C8 Defensa, unha vez obtidos todos os créditos de grao e máster, dun exercicio orixinal realizado individualmente, ante un tribunal universitario no que deberá incluírse polo menos un profesional de recoñecido prestixio proposto polas organizacións profesionais.

A sesión pública da presentación e defensa ante un tribunal universitario consistirá na exposición por parte do estudante do proxecto realizado. O tempo de exposición será fixado polo tribunal.

Unha vez terminada a exposición pública, os membros do tribunal poderán solicitar ao estudante as aclaracións que estimen oportunas e xustificarán a súa avaliación. O tribunal cualificará ao aspirante coa nota de matrícula de honra, sobresaliente, notable, ou aprobado, engadindo a cualificación numérica. Esta cualificación anotarase no acta e será incorporada ao expediente do estudante.
50
Obradoiro A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8 A9 A10 A11 A12 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 C1 C3 C4 C5 C6 C7 C8 Considera a asistencia e participación do alumno na docencia presencial, a realización e exposición, no seu caso, dos traballos non presenciais e os desenvolvidos en taller. Os profesores do taller emiten un informe, a petición do estudante, sobre o traballo realizado que, unicamente en caso de ser favorable, permitirá a defensa ante o tribunal universitario.O informe reflectirá de forma detallada o seguimento efectuado, os posibles incidentes que tivesen lugar e todos aqueles aspectos que se consideren relevantes para a cualificación do traballo. Será asinado por polo menos dous dos profesores do taller de PFC, sendo un deles pertencente ao módulo proyectual e outro ao módulo técnico.

Esíxese a asistencia ao 80% das sesións do obradoiro e das sesións expositivas.

A valoración do proxecto realizado no taller non se restrinxe aos contidos, tamén, constátase a autoría da mesma.
50
 
Observacións avaliación

Todos os estudantado de TFM debe realizar o seu traballo de xeito presencial nun obradoiro de PFC, cunha asistencia mínima do 80% tanto para as sesións de obradoiro como para as sesións expositivas correspondentes.

A presentación e defensa do TFM ante o tribunal é obrigatoria.

Medidas de dedicación para o alumnado a tempo parcial: non se contemplan, debido a que se trata dunha materia na que o taller é  a metodoloxía fundamental. 

Dispensa académica: non se contempla, debido a que se trata dunha materia na que o taller é a metodoloxía fundamental. 

A evaluación da práctica obligatoria non se limita aos contidos, ademais, indícase a autoría da mesma.

A detección de plaxio, así como a realización fraudulenta de probas ou actividades de evaluación, unha vez comprobada, implicará directamente a calificación de suspenso "0" na materia na convocatoria correspondente, invalidando así calquera calificación obtida en todas as actividades de evaluación de cara á convocatoria extraordinaria. 


Fontes de información
Bibliografía básica RAHM,Philippe (2009). Architecture météorologique. Paris: Archibooks
Olgyay, Viktor (1998). Arquitectura y clima: Manual de diseño bioclimático para arquitectos y urbanistas. Barcelona: GG
DEPLAZES, Andrea (2010). Construir la arquitectura. Barcelona: GG
VVAA (2017). CTE - Código Técnico de la Edificación. Madrid: Ministerio de Fomento
VVAA (2010). Decreto 29/2010 Habitabilidad de Viviendas en Galicia. DOGA 18 marzo 2010
Habraken, N.J. (1979). El diseño de soportes. Barcelona: Gustavi Gili
Norberg- Schulz, Christian (1967). Intenciones en arquitectura. Barcelona: GG
Banham, Reyner (1975). La arquitectura del entorno bien climatizado. Buenos Aires: Infinito
PARICIO, Ignacio (1995). La construcción de la arquitectura 2. Los elementos.. Barcelona: ITeC
Pallasmaa, Juhani (2012). La mano que piensa. Barcelona: GG
SOLÁ-MORALES, Manuel de (1997). Las formas de crecimiento urbano. Barcelona: UPC
Hertzberger, Herman (2016). Lessons for students in architecture. Rotterdam: Nai010
Gali Izard, Teresa (2005). Los mismos paisajes: Ideas e interpretaciones. Barcelona: GG
AAVV CSCAE (). Manuales y programas. CSCAE
Zumthor, Peter (2009). Pensar la arquitectura. Barcelona: GG
Ian MacHarg (2000). Proyectar con la naturaleza. Barcelona: GG
QUARONI, Ludovico (1980). Proyectar un edificio: ocho lecciones de arquitectura. Madrid: Xarait
TORROJA, Eduardo (2004). Razón y ser de tipos estructurales. Madrid: CSIC
ENGEL, Heino (2009). Sistemas de estructuras. Barcelona: GG
Alexander, Christopher (1980). Un lenguaje de patrones. Barcelona: Gustavi Gili

Aparte de estas entradas bibliográficas, cada ano a asiñatura incorpora bibliografías específicas, que serán suxeridas ós estudantes.

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións

Todo PFC estará codirixido por dous profesores arquitectos da ETSAC adscritos ao Máster, necesariamente un deles estará integrado nas áreas de Proxectos, Composición e Urbanismo e, o segundo, nas áreas de Construción e Estruturas.

Para solicitar a presentación e defensa do PFC, o estudiante debe de cumplir simultáneamente as seguintes condicións:

  1. Ter superado o resto dos créditos necesarios para a obtención do título. A tales efectos a administración do centro comprobará o cumprimento deste requisito.
  2. Contar co informe de autorización do obradoiro de PFC para a súa defensa, que será tramitada polos codirectores.


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías