Datos Identificativos 2024/25
Asignatura (*) Física I Código 631G03003
Titulación
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Primeiro Formación básica 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Ciencias da Navegación e Enxeñaría Mariña
Física e Ciencias da Terra
Coordinación
Naveiro Parga, Manuel
Correo electrónico
manuel.naveiro@udc.es
Profesorado
Naveiro Parga, Manuel
Correo electrónico
manuel.naveiro@udc.es
Web http://www.udc.es
Descrición xeral - Por tratarse dunha materia de formación básica a impartir a os alumnos de novo ingreso na Universidade, debemos considerar a sua contribución a que os coñecementos e habilidades que se adquiran resultarán de gran importancia na formación posterior dos alumnos, tanto a nivel académico como profesionalmente.
- O futuro titulado deberá estar capacitado para a xestión, análise, comprensión e solución de múltiples problemas de carácter multidisciplinar, e entre as ferramentas de apoio unha parte delas proporcionaas a Física.
- En particular, e con carácter inmediato, o seo coñecmento, asimilación e comprensión resultarán relevantes para entroncar con outras materias que se impartirán posteriormente, tal como se recolle no punto 9 (Recomendacións).
- Entre os obxetivos primordiales da asignatura, podemos destacar: a) introducir e ampliar os conceptos básicos da Mecánica, e o uso das matemáticas incluíndo especialmente o cálculo vectorial, o que permitirá resolver problemas dunha meirande complexidade; b) familiarizarse no manexo e conversión das unidades máis utilizadas na técnica, e no mundo marítimo en particular; c) abordar e analizar temas e conceptos específicos que poidan contribuir ao cumprimento dos convenios e disposiciones sobre formación na profesión marítima.

Competencias / Resultados do título
Código Competencias / Resultados do título

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias / Resultados do título
CLASES MAXISTRAIS: - Comprender e interpretar os fenómenos físicos na Física Universitaria. - Reforzar as habilidades matemáticas do alumno. - Fomentar o estudo autónomo individual e en grupo. - Fomentar a procura e o manexo de información. - Promover a transferencia do coñecemento de maneira axeitada. - Reforzar, na medida do posible, aspectos educativos tales como: capacidades de aprendizaxe, habilidades orales i escritas, xestión da información, pensamento crítico, valores éticos. - Outras destrezas que se deben adquirir de modo más específico no eido da física: * posuir coñecemento e boa comprensión das teorías físicas máis relevantes. * capacidade de asimilación de explicaciones. * ser capaz de avaliar órdenes de magnitude e manexar/transformar as unidades máis relevantes no campo científico-tecnolóxico. * demostrar capacidade para usar fontes de información como libros de texto, artículos de física, etc A73
A74
A75
A78
A79
B3
B5
B6
B7
B8
B9
B10
B11
B12
B13
B16
B17
B18
C4
C5
C7
C8
C9
CLASES INTERACTIVAS CON GRUPOS REDUCIDOS, MOI REDUCIDOS E TITORÍAS PERSOALIZADAS: - promover o plantexamento e a resolución de problemas con análisis y solucións claras. - fomentar a organización e planificación do tempo e do traballo. - fomentar o traballo colaborativo. - saber aplicar os coñecementos mediante esquemas ordenados metodolóxicamente e de aplicación e na resolución de problemas. - capacidade de reunir e interpretar datos relevantes para emitir un xuizo sobor dun tema específico. - saber transmitir información e ideas, en forma oral i escrita. - desenvolver habilidades de aprendizaxe necesarios para emprender estudios posteriores con un certo grao de autonomía. - saber relacionar conclusión coas teorías de aplicación. - desenvolver a habilidad do traballo independilente usando lla iniciativa propia e organizarse para cumplir plazos de entrega. - experimentar o traballo en grupo como unha interacción crítica sempre constructiva, fomentando a autocrítica. A73
A74
A75
A78
A79
B1
B2
B3
B4
B5
B6
B7
B8
B9
B10
B11
B12
B13
B14
B15
B18
C1
C2
C3
C5
C6
C7
C8
C9

Contidos
Temas Subtemas
PARTE I - INTRODUCIÓN.
TEMA 1 - MAGNITUDES FÍSICAS. SISTEMAS DE UNIDADES. ANÁLISE DIMENSIONAL
- Introdución
- Medida de magnitudes
- Tipos de magnitudes
- Sistemas de unidades
- Análise dimensional: ecuacións de dimensión e teorema de pi Vaschy-Buckingham
TEMA 2 - CÁLCULO VECTORIAL - Introdución
- Sistemas de referencia
- Vectores e as súas compoñentes
- Operacións con vectores
- Teoría de momentos: momento dun vector respecto dun punto fixo e momento dun vector respecto dun eixo
- Sistema de vectores deslizantes: resultante e momento resultante, cambio do centro de redución, invariantes, par de vectores, eixo central e redución dun sistema
PARTE II. ESTÁTICA.
TEMA 3 - ESTÁTICA. EQUILIBRIO DUNHA PARTÍCULA E UN SÓLIDO RÍXIDO
- Introducción
- Definición de fuerza y tipos
- Fuerza de fricción estática
- Superposición de fuerzas
- Momento de una fuerza
- Par de fuerzas
- Teorema del par de transporte
- Reducción de un sistema de fuerzas
- Equilibrio de una partícula y de un cuerpo rígido
- Reacciones en apoyos
- Procedimiento de análisis: diagrama de cuerpo libre
PARTE III - CINEMÁTICA.
TEMA 4 - CINEMÁTICA DE LA PARTÍCULA
- Introducción
- Movimiento unidimensional: posición y desplazamiento, velocidad media e instantánea, aceleración media e instantánea y casos particulares (movimiento rectilíneo uniforme [MRU], movimiento rectilíneo uniformemente acelerado [MRUA] y movimiento rectilíneo variado [MRV])
- Movimiento bidimensional y tridimensional: posición y desplazamiento, velocidad media e instantánea, aceleración media e instantánea, componentes intrínsecas de la aceleración, ecuaciones generales y estudio de la composición de movimientos
- Movimiento circular: posición y desplazamiento angular, velocidad angular media e instantánea, aceleración angular media e instantánea, relación entre variables angulares y lineales y casos particulares (movimiento circular uniforme [MCU], movimiento circular uniformemente acelerado [MCUA] y movimiento circular variado [MCV])
- Clasificación del movimiento según componentes intrínsecas de la aceleración
TEMA 5 - CINEMÁTICA DO SÓLIDO RÍXIDO - Introdución
- Ecuacións do movemento xeral: posición, velocidade e aceleración
- Movemento plano: rodaxe sen deslizamiento
TEMA 6 - CINEMÁTICA DO MOVEMENTO RELATIVO - Introdución
- Movemento relativo entre dúas partículas nun mesmo referencial: posición, velocidade e aceleración
- Movemento relativo dunha partícula en dous referenciais: posición, velocidade e aceleración
- Casos particulares: sistema de referencia secundario con MRU, sistema de referencia secundario con MRV, sistema de referencia secundario en rotación con velocidade angular constante e movemento relativo á superficie terrestre
PARTE IV - DINÁMICA.
TEMA 7 - DINÁMICA DA PARTÍCULA
- Introdución
- Leis de Newton
- Fuerza de fricción cinética
- Forza de fricción de rodamiento
- Forza dependente da velocidade (arrastre)
- Dinámica da partícula en sistemas inerciales
- Dinámica da partícula en sistemas non inerciales: forzas ficticias
- Ligaduras
- Momento lineal
- Segunda lei de Newton en función do momento lineal. Primeira ecuación do movemento
- Teorema de conservación do momento lineal
- Impulso lineal
- Relación impulso lineal-momento lineal
- Momento angular
- Relación momento angular-momento dinámico. Segunda ecuación do movemento
- Teorema da conservación do momento angular
- Impulso angular
- Relación impulso angular-momento angular
TEMA 8 - DINÁMICA DE SISTEMAS DE PARTÍCULAS - Introdución
- Segunda lei de Newton. Primeira ecuación do movemento
- Momento lineal
- Centro de masas
- Sistema de referencia centro de masas
- Teorema de conservación do momento lineal
- Impulso lineal
- Relación impulso-momento lineal
- Momento angular
- Relación momento angular-momento dinámico. Segunda ecuación do movemento
- Teorema de conservación do momento angular
TEMA 9 - DINÁMICA DO SÓLIDO RÍXIDO - Introdución
- Dinámica do movemento de translación
- Dinámica do movemento de rotación ao redor dun eixo fixo
- Teorema de conservación do momento angular (eixo de rotación fixo)
- Dinámica do movemento combinado de translación e rotación
- Momentos de inercia de sólidos comúns e radio de xiro
TEMA 10 - TEORÍA DE CAMPOS - Introdución
- Concepto de campos e tipos
- Gradiente dun campo escalar
- Circulación dun campo vectorial
- Fluxo dun campo vectorial
- Diverxencia dun campo vectorial
- Rotacional dun campo vectorial
- Campos conservativos e non conservativos: función potencial
TEMA 11 - DINÁMICA DA PARTÍCULA: ASPECTOS ENERXÉTICOS - Introdución
- Traballo mecánico
- Potencia
- Teorema traballo-enerxía cinética
- Enerxía potencial
- Teorema de conservación da enerxía mecánica total
- Forzas non conservativas
- Lei de conservación da enerxía
- Concepto de rendemento dunha máquina
TEMA 12 - DINÁMICA DE SISTEMAS DE PARTÍCULAS E SÓLIDO RÍXIDO: ASPECTOS ENERXÉTICOS - Introdución
- Enerxía cinética dun sistema de partículas
- Teorema traballo-enerxía cinética dun sistema de partículas
- Teorema de conservación da enerxía mecánica total dun sistema de partículas: enerxía propia e enerxía interna
- Choque de partículas
- Enerxía cinética dun sólido ríxido
- Traballo e potencia de rotación ao redor dun eixo fixo
- Teorema traballo-enerxía dun sólido ríxido
- Teorema de conservación da enerxía mecánica total dun sólido ríxido
TEMA 13 - XEOMETRÍA DE MASAS - Introdución
- Centro de gravidade
- Centroide: centroides de formas xeométricas comúns (liña, área e volume) e determinación do centroide en corpos complexos
- Relación entre centroide, centro de masas e centro de gravidade
- Momento de inercia: teorema de eixos paralelos, teorema de eixos perpendiculares e determinación do momento de inercia en corpos complexos
- Momento de inercia de área: momentos de inercia de área de seccións comúns, teorema de eixos paralelos, teorema de eixos perpendiculares e determinación do momento de inercia de área en corpos complexos
PARTE V - VIBRACIÓNS MECÁNICAS.
TEMA 14 - VIBRACIÓNS MECÁNICAS: CINEMÁTICA, DINÁMICA E ASPECTOS ENERXÉTICOS
- Introdución
- Definición de termos relacionados co movemento periódico
- Movemento armónico simple (MAS): cinemática, relación cinemática-dinámica, enerxía e casos particulares
- Oscilacións amortecidas: oscilador amortecido con forza de amortecemento proporcional á velocidade do corpo
- Oscilacións forzadas e resonancia: relación entre forza impulsora e amplitude
O desenvolvemento e superación destes contidos, xunto cos correspondentes a outras materias que inclúan a adquisición de competencias específicas da titulación, garanten o coñecemento, comprensión e suficiencia das competencias recollidas no cadro AIII/2, do Convenio STCW, relacionadas co nivel de xestión de Oficial de Máquinas de Primeira da Mariña Mercante, sen limitación de potencia da planta propulsora e Xefe de Máquinas da Mariña Mercante ata o máximo de 3000 kW. Cadro A-III/2 del Convenio STCW.
Especificación de las normas mínimas de competencia aplicables a los Jefes de máquinas y Primeros Oficiales de máquinas de buques cuya máquina propulsora principal tenga una potencia igual o superior a 3000 kW

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias / Resultados Horas lectivas (presenciais e virtuais) Horas traballo autónomo Horas totais
Proba obxectiva A73 A74 A75 A78 A79 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B12 B13 B14 B15 B16 C1 C8 C9 4 0 4
Sesión maxistral A73 A74 A75 A78 A79 B3 B12 B13 B16 B17 B18 C5 C6 C8 28 44 72
Solución de problemas A73 A74 A75 A78 A79 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B10 B11 B12 B13 B14 B15 B16 B18 C2 C3 C4 C5 C7 C9 22 44 66
 
Atención personalizada 8 0 8
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Proba obxectiva - Consistirá na realización dun examen escrito que versará sobor daqueles contidos traballados ao longo do curso.
- A valoración dos apartados contidos na proba recolleranse na mesma.
- Disporase da documentación entregada polo profesor e/ou un libro de texto, ou de problemas resoltos.
Sesión maxistral - O profesor exporá na aula os aspectos máis relevantes de cada un dos temas recollidos no contido da asignatura. Permitirá facer uso de expresións e terminoloxías científicas que transmiten coñecementos e expresión críticas, evitándose a mamorización de desenrrolos i expresiones.
- O alumno tamén debe ser unha parte activa, plantexando as suas dúbidas máis inmediatas ou aquelas que lle poidan xurdir posteriormente e resulten de interés para todo o grupo. Outras dúbidas que requiran unha maior atención e tempo consultaranse nas titorías fixadas ao efecto ou ben poñéndose de acordo co profesor.
- En cualquiera caso orientarase ao alumno sobor dos contidos básicos da materia, sinalando aqueles apartados a traballar específicamente pola sua relevancia na titulación.
Solución de problemas - Plantexarase como unna participación interactiva en grupos reducidos e na aula. Permiten un seguimento directo tanto das capacidades de análise e síntese como da organización e planificación temporal.
- Abarcarán específicamente aplicacións sobor cada un dos temas obxeto de estudo.

Atención personalizada
Metodoloxías
Solución de problemas
Sesión maxistral
Descrición
ATENCIÓN PERSOALIZADA
- Farase na Aula como resposta as posibles dúbidas ou dificultades de aprendizaxe, plantexadas directamente polo alumno e que requiran respostas inmediatas.
- Atenderase na Aula ou ben no Despacho do Profesor/Seminario, sempre que o requira o alumno ou ben se trate de titorías concertadas a o obxeto de detectar posibles errores de aprendizaxe e as dificultades propias do estudo individualizado.
- A asistencia e atención titorial individual ou ben en grupo considerase de gran importancia para todolos alumnos que participen activamente no desenvolvemento da asignatura, non limitándose a realización de un único examen de control. Considerase como a mellor maneira de verificar as dificultades i evaluar a evolución do alumno.
Aqueles alumnos que teñan recoñecida a sua dedicación a tempo parcial e dispensa académicade exención de asistencia poderan solicitar via correo electronico as citas que sexan necesarias para dispor da sua atención persoalizada.

Avaliación
Metodoloxías Competencias / Resultados Descrición Cualificación
Solución de problemas A73 A74 A75 A78 A79 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B10 B11 B12 B13 B14 B15 B16 B18 C2 C3 C4 C5 C7 C9 - Entrega dunha memoria cos exercicios seleccionados do boletín de cada tema.
- Utilizarase sempre que sexa posible programas de cálculo para a resolución dos exercicios.
20
Proba obxectiva A73 A74 A75 A78 A79 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B9 B12 B13 B14 B15 B16 C1 C8 C9 - Terá carácter obligatorio e individual.
- A proba obxectiva consistirá nun examen dividido en dúas partes: teórica (40 % da proba obxectiva) e práctica (60 % da proba obxectiva).
- Para facer media entre ambas partes necesitarase obter como mínimo un 3 sobre 10.
- A nota total da proba obxectiva non poderá ser inferior a 4 sobre 10 para facer media con outras metodoloxías implementadas na avaliación.
80
 
Observacións avaliación

Contemplarase a posibilidade de realizar unha ou varias probas parciais (teoría e práctica) ao longo do período lectivo. Desta forma, os estudantes poderán superar parte da proba obxectiva antes do período de avaliación da primeira oportunidade.

En ambas oportunidades manterase o porcentaxe de calificación establecido en cada apartado das metolodoxías de avaliación.

Os alumnos con dispensa académica terán o mesmo método de avaliación que o resto dos alumnos: proba obxectiva (80 %) e solución de problemas (20 %).

Para a obtención da calificación de non presentado aplicarase o articgo 21 2.b das “NORMAS DE AVALIACIÓN, REVISIÓN E RECLAMACIÓN DAS CUALIFICACIÓNS DOS ESTUDOS DE GRAO E MESTRADO UNIVERSITARIO" Aprobada polo Consello de Goberno do 19 de decembro de 2013 y Modificada polo Consello de Goberno do 30 de abril de 2014 (texto refundido)” os criterios de avaliación contemplados nos cadros A-II/1, A-II/2, A-III/1 e A-III/2 do Código STCW e as suas enmendas relacionados con esta materia teranse en conta a hora de diseñar e realizar  a sua avaliación.
Se por causa sobrevida de forza maior, non poidese facersa a avaliación deste xeito, levarase a cabo a distancia; por Moodle, TEAMs, ..., según conveña.


A realización fraudulenta das probas ou actividades de avaliación, unha vez comprobada, implicará directamente a perda do dereito á oportunidade na que se cometa a falta e respecto da materia na que se tivese cometido. O/a estudante será cualificado con “suspenso” (nota numérica 0) na convocatoria correspondente do curso académico, tanto se a comisión da falta se produce na primeira oportunidade como na segunda. Para isto, procederase a modificar a súa cualificación na acta de primeira oportunidade, se fose necesario.


Fontes de información
Bibliografía básica MOORE (). Física (seis ideas fundamentales). McGraw-Hill
GETTYS-KELER-SKOVE (). Física Clásica y Moderna. McGraw-Hill
BURBANO DE ERCILLA (). Física General: Teoría/Problemas. Tébar
DE JUANA, J.M. (). Física General: Vol. 1 y 2. Prentice Hall
SERWAY-BEICHNER-JEWETT (). Física para Ciencias e Ingeniería. McGraw-Hill/Thomson
OHANIAN-MARKERT (). Física para Ingeniería y Ciencia. McGraw-Hill
TIPLER-MOSCA (). Física para la Ciencia y la Tecnología. Reverté
GIANCOLI (). Física para Universitarios. Vol. I y II. Prentice Hall
SEARS-ZEMANSKY-YOUNG-FREEDMAN (). Física Universitaria. Vol. 1 y 2. Addison-Wesley
RESNICK-HALLIDAY-KRANE (). Física. Vol. 1 y 2. Cecsa
FEYNMAN (). Física. Vol. I y II. Addison-Wesley
EISBERG-LERNER (). Física: Fundamentos y Aplicaciones. McGraw-Hill
ALONSO-FINN (). Física: Vol. I (Mecánica). Addison-Wesley
BLATT, F.J. (). Fundamentos de Física. Prentice-Hall
RILEY-STURGES (). Ingeniería Mecánica (Estática y Dinámica). Reverté
PYTEL-KIUSALAAS (). Ingeniería Mecánica (Estática y Dinámica). Thomson
HIBBELER (). Ingeniería Mecánica (Estática y Dinámica). Prentice Hall
BORESI-SCHMIDT (). Ingeniería Mecánica (Estática y Dinámica). Thomson
BEDFORD-FOWLER (). Mecánica para Ingeniería (Estática y Dinámica). Addison-Wesley
MERIAM (). Mecánica para Ingenieros. Reverté
DAS-KASSIMALI-SAMI (). Mecánica para Ingenieros (Estática y Dinámica). Limusa
BEER-JOHNSTON (). Mecánica Vectorial para Ingenieros (Estática y Dinámica). McGraw-Hill

Bibliografía complementaria FIDALGO-FERNÁNDEZ (). 1000 problemas de Física General. Everest
MURRAY-SPIEGEL (). Análisis Vectorial. McGraw-Hill (Schaum)
ANGEL FRANCO (). Curso Interactivo de Física en Internet. www.sc.ehu.es/sbweb/fisica/default.htm
BENITEZ, A. (). Factores de conversión de Unidades. Librería T.Bellisco
WELLS SLUSHER (). Física para Ingeniería y Ciencias. McGraw-Hill (Schaum)
PEÑA-GARZO (). Física Preuniversitaria. McGraw-Hill
TIPLER (). Física Preuniversitaria. Reverté
GIL-RODRIGUEZ (). Física re-Creativa. Prentice Hall
GONZÁLEZ, F.A. (). La Física en Problemas. Tébar
CALIFORNIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY (). Más allá del Universo Mecánico. Arait Multimedia
MORRIS (). Principios de mediciones e instrumentación. Prentice Hall
RUÍZ VÁZQUEZ (). Problemas de Física. Selecciones Científicas
ABAD IGLESIAS (). Problemas de Física General resueltos. Bib.Técnica Universitaria
ACOSTA-BONIS-LÓPEZ (). Problemas de Física resueltos. Bimec
GALÁN GARCÍA (). Sistemas de unidades físicas. Reverté
SPIRIDONOV-LOPATKIN (). Tratamiento matemático de datos. Mir


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Matemáticas 1/631G02151

Materias que continúan o temario

Observacións

RECOMENDACIÓNS ACADÉMICAS 1.- Non se establecen prerrequisitos para cursar a asignatura, sin embargo resultará moi ventaxoso para o alumno o haber realizado estudos previos cursando matemáticas e física a nivel preuniversitario. 2.- E recomendable o cursar e superar todalas materias da titulación en orden cronolóxico debido fundamentalmente a continuidade e dependencia nos contidos.

RECOMENDACIÓN FINAL PARA TODOS OS ALUMNOS a) Organización e planificación temporal; b) Realizar os traballos propostos e en especial os exercicios de clase; c) Consulta sistemática de dudas, ben na Aula ou ben en tutorías personales; d) Traballo colaborativo e non estudar só sempre. Esto requiere: - Asistencia regular as clases maxistrais ou ben realizar un seguimento das mismas. - Participar nas actividades académicas interactivas: a) solución de problemas na Aula; b) traballos tutelados. - Facer uso das titorías académicas e personales.


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías