Datos Identificativos 2024/25
Asignatura (*) Seguridade Marítima e Contaminación Código 631G03019
Titulación
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
Segundo Obrigatoria 6
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Ciencias da Navegación e Enxeñaría Mariña
Coordinación
Lama Carballo, Francisco Javier
Correo electrónico
javier.lama@udc.es
Profesorado
Lama Carballo, Francisco Javier
Louro Rodríguez, Julio
Pacheco Martínez, Eliseo Antonio
Pérez Canosa, José Manuel
Correo electrónico
javier.lama@udc.es
julio.louro@udc.es
eliseo.pacheco@udc.es
jose.pcanosa@udc.es
Web
Descrición xeral NORMATIVA.
SEGURIDADE A bordo.
PREVENCIÓN E LOITA CONTRAINCENDIOS.
SUPERVIVENCIA NO MAR.
PREVENCIÓN DA CONTAMINACIÓN.

Competencias / Resultados do título
Código Competencias / Resultados do título

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias / Resultados do título
Controlar as boas prácticas de seguridade e saúde no traballo. Ser capaz de responder ante as diferentes situacións de emerxencia que se poden dar a bordo, relacionadas ca seguridade marítima e a prevención da contaminación. A7
A8
A10
A12
A13
A14
A17
A27
A28
A29
A30
A31
A32
A33
A34
A35
A36
A37
A38
A39
A40
A41
A42
A43
A44
A45
A59
A61
A65
A98
A99
A100
B4
B5
B8
B9
B10
B15
B16
C3
C4
C5
C6
C7
C8
C9

Contidos
Temas Subtemas
FORMACIÓN BÁSICA EN SEGURIDADE Tipos de situaciones de emergencia que pueden producirse, tales como abordajes, incendios o hundimiento
Tipos de dispositivos salvavidas que se llevan normalmente en los buques.
Equipo de las embarcaciones de supervivencia
Ubicación de los dispositivos personales de salvamento
Principios relacionados con la supervivencia, que incluyen:
.1 utilidad de la formación y de los ejercicios
.2 indumentaria y equipo de protección personal
.3 necesidad de estar preparado para cualquier emergencia
.4 medidas que procede adoptar al ser llamado a las estaciones de las embarcaciones de supervivencia
.5 medidas que procede adoptar cuando se insta a abandonar el buque
.6 medidas que procede adoptar cuando se está en el agua
.7 medidas que procede adoptar a bordo de la embarcación de
supervivencia
.8 principales peligros para los supervivientes

Organización de la lucha contra incendios a bordo
Ubicación de los dispositivos de lucha contra incendios y de las
vías de evacuación en caso de emergencia
Elementos del fuego y de la explosión (el triángulo del fuego)
Tipos y fuentes de ignición
Materiales inflamables, riesgo de que se produzca y propague un
incendio
Necesidad de una vigilancia constante
Medidas que procede adoptar a bordo de los buques
Detección de fuego y humo, y sistemas automáticos de alarma
Clasificación de los incendios y de los agentes extintores que
pueden utilizarse
Equipo de lucha contra incendios y su ubicación a bordo
Instrucción en:
.1 instalaciones fijas
.2 equipo de lucha contra incendios
.3 equipo personal
.4 dispositivos y equipo de lucha contra incendios
.5 métodos de lucha contra incendios
.6 agentes de lucha contra incendios
.7 procedimientos de lucha contra incendios
.8 utilización del equipo respiratorio para la lucha contra incendios y para llevar a cabo operaciones de rescate


Cumplir los procedimientos de emergencia

Tomar precauciones para prevenir la contaminación del medio marino.

Observar las prácticas de seguridad en el trabajo

Contribuir a que las comunicaciones a bordo del buque sean
eficaces y buenas

Adoptar medidas inmediatas al producirse un accidente u otro tipo de emergencia médica

Comprender y adoptar las medidas necesarias para controlar la
fatiga
EMBARCACIÓNS DE SUPERVIVENCIA E BOTES DE RESCATE (NON RÁPIDOS 1.- FACERSE CARGO DUNHA EMBARCACIÓN DE SUPERVIVENCIA OU BOTE DE RESCATE, DURANTE E DESPOIS DA POSTA A FLOTE
2.- MANEXAR O MOTOR DUNHA EMBARCACIÓN DE SUPERVIVENCIA
3.- ORGANIZAR A OS SOBREVIVENTES E A EMBARCACIÓN DE SUPERVIVENCIA TRAS ABANDONAR O BARCO.
4.- UTILIZAR OS DISPOSITIVOS DE LOCALIZACIÓN: EQUIPOS DE COMUNICACIÓNS, SINALIZACIÓN E SINAIS PIROTÉCNICOS
5.- DISPENSAR PRIMEIROS AUXILIOS ÓS SOBREVIVENTES.
FORMACIÓN AVANZADA EN LOITA CONTRAINCENDIOS
(Para os alumnos que opten a este Certificado)
1.-CONTROL DAS OPERACIÓNS DE LOITA C.I.
ORGANIZACIÓN DA LOITA C.I.
2.- INSPECCIÓN E MANTEMENTO DOS SISTEMAS E O EQUIPO DE DETECCIÓN E EXTINCIÓN DE INCENDIOS
3.- INVESTIGACIÓN E RECOMPILACIÓN DE INFORMES SOBRE INCIDENTES NOS QUE SE PRODUZAN
CONTAMIÑACIÓN MARIÑA CONVENIO MARPOL:
- ANEXO I
- ANEXO II
- ANEXO III
- ANEXO IV
- ANEXO v
- ANEXO VI

O desenvolvemento e superación destes contidos, xunto cos correspondentes a outras materias que inclúan a adquisición de competencias específicas da titulación, garanten o coñecemento, comprensión e suficiencia das competencias recollidas no cadro AIII/2, do Convenio STCW, relacionadas co nivel de xestión de Oficial de Máquinas de Primeira da Mariña Mercante, sen limitación de potencia da planta propulsora e Xefe de Máquinas da Mariña Mercante ata o máximo de 3000 kW. Cadro A-III/2 del Convenio STCW.
Especificación de las normas mínimas de competencia aplicables a los Jefes de máquinas y Primeros Oficiales de máquinas de buques cuya máquina propulsora principal tenga una potencia igual o superior a 3000 kW

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias / Resultados Horas lectivas (presenciais e virtuais) Horas traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A8 A10 A12 A13 A17 A28 A30 A31 A32 A33 A34 A35 A36 A61 A98 A99 A100 B4 B5 B8 B9 B10 B15 B16 C3 C4 C5 C6 C7 C8 C9 30 65 95
Prácticas de laboratorio A7 A10 A13 A14 A17 A27 A28 A29 A30 A31 A33 A34 A35 A37 A38 A39 A40 A41 A42 A43 A44 A45 A59 A65 A99 A100 B5 B9 B10 B15 C4 C6 C8 30 10 40
Proba mixta A37 A36 A35 A34 A38 A33 A32 A31 A30 A29 A28 A17 A14 A13 A12 A10 A8 A7 A39 A40 A41 A42 A43 A44 A45 A59 A61 A65 A98 A99 A100 B4 B5 B8 B9 B10 B15 B16 C3 C4 C5 C6 C7 C8 C9 9 0 9
 
Atención personalizada 6 0 6
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Exposición oral complementada co uso de medios audiovisuais e a introdución dalgunhas preguntas dirixidas aos estudantes, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe.

A clase maxistral é tamén coñecida como conferencia”, “método expositivo” ou “lección maxistral”. Esta última modalidade sóese reservar a un tipo especial de lección impartida por un profesor en ocasións especiais, cun contido que supón unha elaboración orixinal e baseada no uso case exclusivo da palabra como vía de transmisión da información á audiencia.

Algúns contidos pódense desenvolver en inglés técnico específico.

Os profesores terá a facultade de subir apuntamentos á Aula Virtual. O contido destes apuntamentos pretende ser un resumo dos contidos desenvolvidos no curso, pero non deben considerarse como a única fonte de información. Espérase dos alumnos/as completen dita información con anotacións das explicacións e discusións levadas a cabo en clase, así como coa bibliografía recomendada.
Prácticas de laboratorio Prácticas na Aula Clube, prácticas en embarcacións e C.I. Actividades desenvolvidas nun contexto externo ao contorno académico universitario
Proba mixta Proba mixta
Proba que integra preguntas tipo de probas de ensaio e preguntas tipo de probas obxectivas.
En canto a preguntas de ensaio, recolle preguntas abertas de desenvolvemento. Ademais, en canto preguntas obxectivas, pode combinar preguntas de resposta múltiple, de ordenación, de resposta breve, de discriminación, de completar e/ou de asociación.

Proba obxectiva
Proba escrita utilizada para a avaliación da aprendizaxe, cuxo trazo distintivo é a posibilidade de determinar se as respostas dadas son ou non correctas. Constitúe un instrumento de medida, elaborado rigorosamente, que permite avaliar coñecementos, capacidades, destrezas, rendemento, aptitudes, actitudes, intelixencia, etc. É de aplicación tanto para a avaliación diagnóstica, formativa como sumativa.
A Proba obxectiva pode combinar distintos tipos de preguntas: preguntas de resposta múltiple, de ordenación, de resposta breve, de discriminación, de completar e/ou de asociación. Tamén se pode construír con un só tipo dalgunha destas preguntas.

Atención personalizada
Metodoloxías
Proba mixta
Prácticas de laboratorio
Sesión maxistral
Descrición
A atención personalizada realizarase en horario de tutorías

Avaliación
Metodoloxías Competencias / Resultados Descrición Cualificación
Proba mixta A37 A36 A35 A34 A38 A33 A32 A31 A30 A29 A28 A17 A14 A13 A12 A10 A8 A7 A39 A40 A41 A42 A43 A44 A45 A59 A61 A65 A98 A99 A100 B4 B5 B8 B9 B10 B15 B16 C3 C4 C5 C6 C7 C8 C9 0
Prácticas de laboratorio A7 A10 A13 A14 A17 A27 A28 A29 A30 A31 A33 A34 A35 A37 A38 A39 A40 A41 A42 A43 A44 A45 A59 A65 A99 A100 B5 B9 B10 B15 C4 C6 C8 Obrigatorio superalos para facer media 0
Sesión maxistral A8 A10 A12 A13 A17 A28 A30 A31 A32 A33 A34 A35 A36 A61 A98 A99 A100 B4 B5 B8 B9 B10 B15 B16 C3 C4 C5 C6 C7 C8 C9 Asistencia 0
 
Observacións avaliación

Dereito a Avaliación Continua (EC) en relación coas prácticas da
materia.



Para a superación da materia
por avaliación continua, a asistencia mínima ás prácticas obrigatorias será do
100%



As prácticas obrigatorias da
materia, xunto coa superación do resto de metodoloxías, van asociadas á
obtención dos seguintes certificados: Formación Básica en Seguridade e
Embarcacións de Supervivencia e Botes de Rescate non Rápidos. Para a obtención
dos devanditos certificados tamén será obrigatoria a realización do 100% destas
prácticas.



As prácticas obrigatorias
constan de 30 horas presenciais, 40 horas en total, como se pode ver no paso 4.
Destas 30 horas presenciais, 8 horas corresponden ao Básico de Contra
Incendios.



O Curso Avanzado de Loita
Contra Incendios preséntase como optativo para os alumnos e consta de 33 H. Os
alumnos que desexen obter este Certificado deberán de completar as 25 H
restantes do curso e que están fóra da planificación.



Os criterios de avaliación
contemplados no cadro A-II/1 do Código STCW, e recolleito no Sistema de
Garantía de Calidade, teranse en conta á hora de deseñar e realizar a
avaliación.



Dereito a Avaliación Continua (EC) da parte teórica da materia.



Para ter o dereito a EC, será
necesario como mínimo un 80% da asistencia ás clases presenciais. A EC da parte
teórica consistirá en Probas Mixtas, podéndose tamén establecer Probas
Obxectivas.



En caso de realizarse Probas
Mixtas e Probas Obxectivas:



Cualificación final EC =
(0,6Media Probas Mixtas) + (0,4Media Probas Obxectivas)



Para que as Probas (Mixtas e
Obxectivas) fagan media entre si, a nota mínima será de 4,5.



En caso de realizarse soamente
Probas Mixtas:



Cualificación final EC = Media
Probas Mixtas



Para que as Probas Mixtas
fagan media entre si, a nota mínima de cada unha será de 4,5.



Convocatorias oficiais de 1ª e 2ª oportunidade.



O alumnado que non supere a EC
(asistencia mínima e cualificación) ou que decida non seguir aquela, poderase
presentar ás convocatorias finais de xaneiro e xuño.



A avaliación destas
convocatorias consistirá nunha proba mixta que poderá constar de calquera tipo
de pregunta. Os contidos destas probas mixtas poderán abarcar calquera contido
da materia.



A cualificación final da
convocatoria será a nota desta proba.



Redondeo.



Todas as notas serán sobre un
resultado máximo de 10,0. Para superar a EC así como as dúas oportunidades, a
nota final deberá ser un 5,0. Calquera nota por baixo considerarase como
suspenso. O redondeo dunha nota farase á décima máis próxima. No caso de que a
centésima que sexa 5 redondearase á décima superior.



Dispensa Académica, Dedicación ao estudo, Permanencia e Fraude
Académica.



Estes temas rexeranse de
acordo con a normativa académica vixente da UDC.



O alumnado con recoñecemento
de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia
(segundo establézase na correspondente normativa da UdC), poderá acollerse á EC
sen necesidade de asistir o 80% das clases presenciais. Para iso, estes/as
alumnos/as informarán debidamente os profesores, ao principio do curso, da
devandita situación de dispensa académica e así como da súa dispoñibilidade
horaria de asistencia. O profesor acordará individualmente con este alumnado as
metodoloxías para compensar a non asistencia ás clases presenciais e a súa
correspondente avaliación.



 


Fontes de información
Bibliografía básica

SOLAS consolidated edition 2020. Consolidated text of the International Convention for the Safety of Life at Sea, 1974. International Maritime Organization. London. 2020

Código internacional de dispositivos de salvamento (Código IDS). Edición 2017. Organización Marítima Internacional. Londres. 2017

Código Internacional de Sistemas de Seguridad Contra Incendios (Código SSCI). Edición 2015. Organización Marítima Internacional. Londres. 2016

Manual IAMSAR. Vol III. Manual internacional de los servicios aeronáuticos y marítimos de búsqueda y salvamento. Edición 2022. OMI/OACI. Londres/ Montreal. 2022

MSC.1/Circ.1182/Rev.1. Guía sobre las Técnicas de Rescate. IMO. 2014

MSC.1/Circ.1185/Rev.1. Guía para la Supervivencia en Aguas Frías. IMO. 2012

A.918(22) IMO Standard Marine Communication Phrases.

Model course 1.19. Proficiency in personal survival techniques. 2019 Edition. International Maritime Organization. London. 2019

Model Course 1.20. Fire Prevention and Basic Fire Fighting. 2000 Edition. International Maritime Organization. London. 2001

Model Course 1.21. Personal safety and social responsibilities. 2016 Edition. International Maritime Organization. London. 2016 

Model course 1.23. Proficiency in survival craft and rescue boats other than fast rescue boats. 2000 Edition. International Maritime Organization. London. 2016

Model Course 2.03. Advanced training in fire fighting. 2000 Edition. International Maritime Organization. London. 2001

MARPOL edición refundida 2022. Convenio internacional para prevenir la contaminación por los buques. Organización Marítima Internacional. London. 2022

MEPC.54(32). Directrices para la elaboración de planes de emergencia de a bordo en caso de contaminación por hidrocarburos (y su enmienda MEPC.86(44)).

MEPC.85(44). Directrices para la elaboración de planes de emergencia de a bordo contra la contaminación del mar por hidrocarburos o sustancias nocivas líquidas (y su enmienda MEPC.137(53)).

MEPC.1/Circ.736. Guidance for the Recording of Operations in the Oil Record Book. Part I – Machinery Space Operations (All Ships)

Bibliografía complementaria

Model course 3.05. Survey of fire appliances and provisions. 2004 Edition. International Maritime Organization. London. 2004

Model course 3.06. Survey of life-saving appliances and arrangements. 2004 Edition. International Maritime Organization. London. 2004

Model course 3.11. Safety investigation into marine casualties and marine incidents. 2014 Edition. International Maritime Organization. London. 2014

Model course 1.39. Leadership and teamwork. 2014 Edition. International Maritime Organization. London. 2004      

Manual de Formación SOLAS. Dispositivos de salvamento y Técnicas de supervivencia. I.C. Brindle & Co. 2003

Manual de Formación Contra Incendios. I.C. Brindle & Co. 2ª Edición. 2011

Supervivencia en la mar. Ricard Marí Sagarra, Enrique González Pino. Instituto Social de la Marina. Madrid. 1990

Técnicas, sistemas y organización de la prevención, protección y lucha contra incendios en los buques. Ricard Marí Sagarra. Enrique González Pino. Instituto Social de la Marina. Madrid. 1989

The Naval Handbook for Ship Fire Fighters. 8th Ed. The Nautical Institute. London. 2006

Marine Survival. D.J. House. 3rd Ed. Witherby. Edinburgh. 2011

Manual sobre la Contaminación ocasionada por Hidrocarburos. Parte I Prevención. Edición 2011. Organización Marítima Internacional. Londres. 2011.

Manual sobre la contaminación ocasionada por hidrocarburos. Parte IV Lucha contra los derrames de hidrocarburos. Organización Marítima Internacional. Londres. 2005.

Manual sobre la contaminación ocasionada por hidrocarburos. Parte V Aspectos administrativos de la lucha contra la contaminación por hidrocarburos. Edición 2009. Organización Marítima Internacional. Londres. 2011

Model course 1.38. Marine environmental awareness. 2011 Edition. International Maritime Organization. London. 2011

 


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Inglés/631G02155
Química/631G02157
Construcción Naval e Teoría do Buque/631G02160

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Hixiene Naval e Riscos Laborais/631G02255

Materias que continúan o temario
Transportes Especiais e Mercadurías Perigosas/631G02358

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías