Datos Identificativos 2024/25
Asignatura (*) Camiños e Ferrocarrís Código 632G01027
Titulación
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
Cuarto Optativa 6
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Enxeñaría Civil
Coordinación
Rodríguez Pasandín, Ana María
Correo electrónico
ana.rodriguez.pasandin@udc.es
Profesorado
Perez Perez, Ignacio
Rodríguez Bugarín, Miguel Domingo
Rodríguez Pasandín, Ana María
Correo electrónico
ignacio.perez1@udc.es
m.bugarin@udc.es
ana.rodriguez.pasandin@udc.es
Web
Descrición xeral A materia permite obter os coñecementos necesarios para deseñar, construír, explotar e conservar infraestruturas lineais de transporte. En particular os firmes das estradas e as vías de ferrocarrís.
A guía docente da materia está dispoñible en galego e castelán. En caso de discrepancia entre ambas as versións, prevalecerá a versión en castelán.
Perspectiva de xénero nesta materia:
- Segundo se recolle nas distintas normativas de aplicación para a docencia universitaria incorporarase a perspectiva de xénero nesta materia (usarase linguaxe non sexista, utilizarase bibliografía de autores/as de ambos os sexos, propiciarase a intervención en clase de alumnos e alumnas...)
- Traballarase para identificar e modificar prexuízos e actitudes sexistas e influirase na contorna para modificalos e fomentar valores de respecto e igualdade.
- Traballarase para detectar situacións de discriminación por razón de xénero e proporanse accións e medidas para corrixilas.

Competencias / Resultados do título
Código Competencias / Resultados do título

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias / Resultados do título
Permite coñecer a problemática de deseño e construción dos distintos elementos dunha estrada e dunha liña ferroviaria. Permite o coñecemento de firmes de estradas, tanto desde o punto de vista do proxecto e construción como da conservación dos firmes. Permite coñecer os elementos da infraestrutura e superestructura da vía; calcular o seu trazado e comportamento mecánico; coñecer e identificar os métodos de construción, diagnóstico e mantemento da vía. A26
A27
A36
B1
B2
B3
B4
B5
B6
B7
B8
B9
B10
B11
B14
B15
B16
B18
B19
B20
C1
C2
C3
C4
C5
C6
C10
C13
C18
C19

Contidos
Temas Subtemas
1. Explanacións Introdución. Compactación. Capacidade de soporte. Formación de chairas. Estabilización.
2. Constitución dos firmes Definicións. Tipos de firmes. Constitución do firme flexible e funcións das súas capas. Factores de deseño dos firmes.
3. Ligantes e conglomerantes Introdución. Cales aéreos e conglomerantes hidráulicos e puzolánicos. Ligantes hidrocarbonados. Especificacións e ensaios.
4. Áridos Introdución. Propiedades dos áridos grosos. Propiedades dos áridos finos. Características do esqueleto mineral. Po mineral (filler).
5. Capas granulares Introdución. Definición e tipos. Características xerais. Materiais para zahorras. Proceso de preparación das zahorras artificiais. Posta en obra. Fallo das capas granulares.
6. Capas tratadas para bases e subbases Introdución. Tipos e características xerais. Capas tratadas con cemento. Gravaescoria. Gravaceniza. Gravaemulsión. Formigón magro.
7. Tratamentos superficiais Definición e tipos. Regas sen grava miúda. Regas con grava miúda. Microaglomerados en frío.
8. Mesturas bituminosas Definición e xeneralidades. Clasificación das mesturas bituminosas. Emprego das mesturas bituminosas en España. Reología. Propiedades xerais das mesturas bituminosas. Proxecto. Especificacións e dosificación. Fabricación das mesturas bituminosas. Posta en obra. Control de calidade.
9. Pavementos de formigón Características xerais. Tipos de pavimentos de formigón. Características dos materiais dos formigóns vibrados. Proxecto. Execución. Control de calidade.
10. Dimensionamento de firmes Introdución. Dimensionamiento e cálculo. Norma 6.1-IC «seccións de firme».
11. Caracterísitcas superficiais (introdución) Introdución. Medición e avaliación das principais características superficiais. Criterios de actuación.
12. Conservación (introdución) Introdución. Inspección dos elementos da estrada. Inspección visual dos pavimentos. Auscultación do firme.
13. Ampliación de estrutura da vía ferroviaria 13.1. Superestructura e infraestructura ferroviaria.
13.2. Estruturas de asento.
13.3. Xuntas e barra longa soldada.
13.4. Aparellos de vía.
13.5. Vía sen balasto.
14. Xeometría da vía 14.1. Xeometría da vía.
15. Operacións sobre a vía 15.1. Calidade xeométrica da vía. Auscultación.
15.2. Construción, conservación e renovación de vía.
16. Outros elementos das liñas de ferrocarril 16.1. Liña de contacto e circuíto de retorno.
16.2. Introdución á señalización e os enclavamientos.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias / Resultados Horas lectivas (presenciais e virtuais) Horas traballo autónomo Horas totais
Actividades iniciais B1 B2 B10 B11 B6 B8 B19 C1 C4 C6 C13 C2 1 0 1
Sesión maxistral A26 A27 A36 B1 B2 B3 B4 B5 B9 B10 B11 B14 B15 B16 B6 B8 B18 B19 B20 B7 C1 C3 C4 C5 C6 C10 C13 C18 C2 C19 26 26 52
Solución de problemas B9 B8 B18 B20 B7 C4 C18 C19 16 24 40
Traballos tutelados B10 B11 B8 B7 C4 C10 C13 2 8 10
Aprendizaxe servizo A26 B2 B3 B4 B9 B10 B11 B16 B8 B19 C3 C5 C10 C13 2 8 10
Proba obxectiva B1 B2 B3 B4 B5 B9 B6 C4 C13 C19 5 30 35
 
Atención personalizada 2 0 2
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Actividades iniciais Realízase unha sesión inicial para comentar o programa do curso e a organización do mesmo, presentando a bibliografía básica, a forma de avaliación e resolvendo as dúbidas que poidan ter os estudantes antes de enfrontarse á materia.
Sesión maxistral Sesións teóricas nas que se transmiten os contidos principais da materia. Durante estas sesións se fomenta a participación dos alumnos mediante a xeración de cuestións curtas así como a proposta de exemplos prácticos.
Solución de problemas Durante o curso realízanse periódicamente sesións durante as que se plantexan exercicios que permiten afianzar os coñecementos teóricos explicados nas sesións maxistrales. Nestas sesións soluciónanse os exercicios plantexados e resólvense as dúbidas xurdidas durante a súa realización. Estas sesións serven como base para o correcto desenvolvemento dos traballos tutelados que se realizan na asignatura.
Traballos tutelados Presentación de diferentes exercicios e traballos relacionados cos diferentes temas da materia, que se suscitarán en clase e deberanse entregar aos profesores nas datas indicadas.
Aprendizaxe servizo No presente proxecto de aprendizaxe servizo, titulado "Proxecto ApS sobre a Enxeñería Civil como motor da sustentabilidade integral no ámbito do transporte: afirmado de estradas e mobilidade sustentables", os estudantado da presente asignatura organiza e prepara exposicións co fin de informar e concienciar á sociedade en xeral da necesidade de levar a cabo unha construción sostible de firmes de estradas, así como os beneficios asociados.
Proba obxectiva Realízase unha proba obxectiva para comprobar os coñecementos adquiridos polos estudantes sobre a materia explicada nas sesións maxistrais e nas sesións de solución de problemas ao final do curso. Tamén se realizarán diversas probas obxectivas ao longo do curso.

Atención personalizada
Metodoloxías
Proba obxectiva
Solución de problemas
Actividades iniciais
Traballos tutelados
Sesión maxistral
Aprendizaxe servizo
Descrición
Exponse a atención personalizada para resolver as dúbidas individuais que calquera dos estudantes poida ter sobre os problemas resoltos ou calquera das cuestións teóricas expostas na materia. Por outra banda, a atención personalizada constitúe unha ferramenta para o apoio dos estudantes durante a realización dos traballos tutelados que se expoñan durante o curso.
Os estudantes poderán solicitar titorías vía mail en horario laboral, de luns a venres.
No caso do proxecto de Aprendizaxe servizo, organizaranse reunións/titorías para organizar, realizar o seguimento e avaliar a actividade.

Avaliación
Metodoloxías Competencias / Resultados Descrición Cualificación
Proba obxectiva B1 B2 B3 B4 B5 B9 B6 C4 C13 C19 Probas de avaliación de contidos teóricos e/ou prácticos realizadas tanto durante o curso como ao final da materia.
Durante a realización das probas obxectivas presenciais, non se permitirá o uso de smarphones, tablets ou calquera outro tipo de dispositivo electrónico, salvo que sexa necesario para a súa realización (por tratarse dunha proba en liña), o cal se especificará con anterioridade a realización de a mesma. En caso de levar á aula algún destes dispositivos, estes deberán permanecer apagados e gardados.
65
Traballos tutelados B10 B11 B8 B7 C4 C10 C13 Resolución de traballos de curso e/ou prácticas expostos ao estudantado ao longo do curso. 25
Aprendizaxe servizo A26 B2 B3 B4 B9 B10 B11 B16 B8 B19 C3 C5 C10 C13 Prevese a realización dunha exposición sobre os firmes sostibles e os seus beneficios, con diverso material audiovisual preparado polo alumnado (pósteres, Power Point ou similares, vídeos, etc). Esta exposición poderá ir rotando por diversos centros. O estudantado participará en todas as fases das exposicións.
Ademais, o estudantado participará na difusión da actividade por diferentes medios (Youtube, Instagram, TikTok, etc).
A actividade de aprendizaxe servizo, no caso de que se propoña por haber suficiente alumnado, será obrigatoria para superar a materia.
10
 
Observacións avaliación

A materia consta de dous bloques: Camiños e Ferrocarrís.

Para aprobar a materia valorarase o seguinte:

1. Unha actividade de Aprendizaxe Servizo no caso do Bloque de Camiños, cun máximo da da cualificación final. A cualificación obtida neste apartado é válida tanto na primeira como na segunda oportunidade. A actividade de aprendizaxe servizo, no caso de que se propoña por haber suficiente alumnado, será obrigatoria para superar a materia. Será necesario obter unha cualificación mínima de 4.0 puntos sobre 10 nesta actividade para poder superar a materia.

2. Prácticas propostas para realizar fóra de clase ou en clase. Constituirán ata un máximo de B da cualificación final. A cualificación obtida neste apartado é válida tanto na primeira como na segunda oportunidade.

3. Probas obxectivas de avaliación continua. Estarán constituídas por exercicios de tipo teórico e/o práctico, cun valor máximo de C na cualificación final. Estas probas iranse realizando ao longo do curso.

4. Proba obxectiva de avaliación final. Estará constituída por un exame de tipo teórico (cun valor de ata D da cualificación final) e un exame de problemas, cun valor máximo de E da cualificación final. Para poder aprobar a materia, é imprescindible que a parte de teoría e a de problemas de cada bloque teñan cada unha delas unha cualificación superior ou igual a 4 sobre 10. Na primeira oportunidade, o alumnado poderá presentarse só a un bloque ou a ambos bloques. Considérase que un/a alumno/a preséntase a un bloque nunha determinada oportunidade se realiza na devandita oportunidade a proba de avaliación final.

Actividade

Bloque de Caminos

Bloque de Ferrocarrís

Actividad de aprendizaje servicio (A)

20%

---

Prácticas propuestas para realizar fuera de clase o en clase (B)

20%

30%

Pruebas objetivas de evaluación continua (C)

20%

30%

Prueba objetiva final teórica (D)

32%

30%

Prueba objetiva final práctica (E)

8%

10%

No caso de que o profesorado decida a non realización dalgunha das actividades anteriores, se prorrateará o peso das demais.

Para aprobar a Materia é preciso superar os requisitos mínimos anteriormente indicados, así como obter un mínimo de 5 sobre 10 puntos en cada un dos bloques (Camiños e Ferrocarrís), sumando as cualificacións obtidas encada un dos catro apartados anteriormente indicados.

No caso de que un/a alumno/a obtivese na primeira oportunidade unha cualificación superior ou igual a 5 sobre 10 puntos na proba obxectiva final de calquera dos bloques, a súa nota gardarase ata a segunda oportunidade.

Se un estudante está matriculado a tempo parcial ou non desexa seguir a avaliación continua, deberá presentarse ás probas obxectivas finais, fixadas no calendario académico da Escola. Para aprobar deberá obter unha cualificación igual ou superior a 4,0 puntos sobre 10 en cada bloque. E, ademais, a media deberá de ser como mínimo de 5,0 puntos sobre 10. A cualificación de cada bloque obtense conforme as porcentaxes expresadas na seguinte táboa:

Actividade

Bloque de Caminos

Bloque de Ferrocarrís

Prueba obxectiva final teórica

80 %

75 %

Prueba obxectiva final práctica

20 %

25 %

En todo caso, para aprobar é imprescindible que en cada proba obxectiva de cada bloque a puntuación obtida sexa igual ou superior a 4,0 puntos sobre 10. Se na primeira oportunidade a cualificación global dun bloqueé superior a 5,0 sobre 10, a súa nota gardarase ata a segunda oportunidade do curso.

Todos os aspectos relacionados con “dispensa académica”, “dedicación ao estudo”, “permanencia” e “fraude académica” rexeranse de acordo coa normativa académica vixente da UDC.


Fontes de información
Bibliografía básica López Pita, A (2008). Explotación de líneas de ferrocarril . Barcelona: Edicions UPC
García Díaz-de-Villegas (2002). Ferrocarriles. Publicaciones de la ETS de Ingenieros de Caminos de Santander
UIC (). Fichas UIC - Normativa ferroviaria.
Lichterberger, B. (2003). Handuch gleis Unterbau, Oberbau, Instandhaltung, Wirtschaftlichkeit. . Tetzlaff Verlag
López Pita, A. (2006). Infraestructuras ferroviarias. Barcelona: Edicions UPC
Kraemer et al. (2004). Ingeniería de Carreteras. Volumen II. McGraw Hill
Alias, J y Valdés, A. (1990). La vía del ferrocarril. Bellisco
Esveld, C. (2001). Modern Railway Track. MRT Productions
ADIF (). Normas ADIF Vía y Normas Renfe Vía. .
Ministerio de Fomento (2003). ORDEN FOM/3459/2003, de 28 de noviembre, por la que se aprueba la Norma 6.3-IC «REHABILITACIÓN DE FIRMES», de la Instrucción de Carreteras..
Ministerio de Fomento (2003). ORDEN FOM/3460/2003, DE 28 DE NOVIEMBRE, POR LA QUE SE APRUEBA LA NORMA 6.1-IC «SECCIONES DE FIRME», DE LA INSTRUCCIÓN DE CARRETERAS. PUBLICADA EN EL BOE Nº297 DEL 12 DE DICIEMBRE DE 2003..
Ministerio de Fomento (). PLIEGO DE PRESCRIPCIONES TÉCNICAS GENERALES PARA OBRAS DE CARRETERAS Y PUENTES, PG-3. PARTE 5ª: FIRMES..
Profillidis, V.A. (2006). Railway Management and Engineering. Ashgate
Profesores de la asignatura / profesores da materia (). Transparencias de la asignatura / Transparencias da materia.
Oliveros Rives, F.; Rodríguez Méndez, M.; Megia Puente, M (1980). Tratado de ferrocarriles II. Rueda

Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Infraestruturas do transporte/632G01018
Enxeñaría do Terro I/632G01020
Enxeñaría do Terreo II/632G01043

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías