Competencias / Resultados do título |
Código
|
Competencias / Resultados do título
|
Resultados de aprendizaxe |
Resultados de aprendizaxe |
Competencias / Resultados do título |
Coñecer e comprender a morfoloxía, a fisioloxía, a patoloxía e a conducta das persoas con discapacidade neurolóxica e psicomotriz. |
A1
|
B1
|
C8
|
Coñecer e comprender os métodos, procedementos e actuacións fisioterapéuticas, encamiñadas tanto á terapéutica propiamente dita para aplicar na clínica para a reeducación e recuperación funcional, como á realización de actividades dirixidas á promoción e mantemento da saúde en persoas con discapacidade neurolóxica e psicomotriz. |
A2
|
B2
|
C8
|
Coñecer e comprender as ciencias, os modelos, as técnicas e os instrumentos sobre os que se fundamenta, articula e desarrolla a fisioterapia nos campos da neuroloxía e a psicomotricidade. |
A3
|
B3
|
C3
|
Diseñar o plan de intervención de fisioterapia atendendo a criterios de adecuación, validez e eficiencia. |
A5 A6 A7 A8 A11 A12 A14
|
B3 B4
|
C9
|
Comprender a importancia de actualizar os coñecementos, habilidades, destrezas e actitudes que integran as competencias profesionais do fisioterapeuta. |
A16 A17 A19
|
B5
|
C1 C4 C5 C6 C8
|
Contidos |
Temas |
Subtemas |
UNIDAD 1: Neuroanatomía e neurofisioloxía do sistema nervioso. |
-Organización do sistema nervioso.
-Organización interna do SNC para a transmisión de información motora e sensitiva.
-Vascularización do SNC.
-Sistema sensorial: Sistema somatosensorial (Vía columna dorsal/lemnisco medial; Vía anterolateral).
-Sistema motor: Vías descendentes laterales e mediales.
-Anatomía do SNP. |
UNIDAD 2: Patoloxía mais frecuente do SNC e do SNP. |
-Patoloxía do SNC: ACV, TCE, PC, EM, Parkinson, Lesión Medular...
-Patoloxía do SNP: compresións, e traumatismos... |
UNIDAD 3: Movilizacións do SNP/movilización neuromenínxea. |
-Bases fisiolóxicas da movilización neuromenínxea.
-Técnicas básicas de provocación/posta en tensión dos principais nervios periféricos.
-Maniobras de movilización. |
UNIDAD 4: Método Castillo Morales. |
-Bases do Método.
-Terapia de regulación corporal-postural.
-Terapia de regulación orofacial. |
UNIDAD 5: Facilitación Neuromuscular Propioceptiva: Método Kabat |
-Bases e principios do Método Kabat.
-Patróns globais de activación según o Método.
-Técnicas específicas. |
UNIDAD 6: Método Brunnstrom |
-Bases neurofisiolóxicas do Método Brunnstrom.
-Recuperación funcional do paciente hemipléxico según o método. |
UNIDAD 7: Método Vojta. |
-Bases do Método Vojta: locomoción reflexa.
-Modelo de diagnóstico diferencial según Vojta (ontogénese postural, reflexos primitivos, reaccións posturais).
-Reptación reflexa.
-Volteo reflexo. |
UNIDAD 8: Outros recursos terapéuticos utilizados dende a fisioterapia no paciente neurolóxico infantil. |
-Neurofisiopatoloxía do desarrollo.
-Valoración a través de instrumentos estandarizados internacionais.
-Abordaxe fisioterapéutico de posicionamento e control postural na infancia con patología neurolóxica (dispositivos ortopédicos, intervención sobre o control do tronco segmentario).
-Abordaxe fisioterapéutico sobre o control e aprendizaxe motor na infancia con patología neurolóxica (tareas bimanuais/duales, movemento inducido). |
UNIDAD 9: Outros recursos terapéuticos utilizados dende a fisioterapia no paciente neurolóxico adulto. |
- Valoración a través de instrumentos estandarizados internacionais.
- Abordaxe fisioterapéutico sobre o uso funcional do membro superior (dispositivos tecnolóxicos).
- Abordaxe fisioterapéutico sobre o equilibrio e a marcha funcional no adulto con patoloxía neurolóxica. |
UNIDAD 10: Concepto Bobath |
-Principios e técnicas de tratamento según o Concepto Bobath: en nenos e adultos.
-Tratamento funcional do pacente con hemiparesia.
-Tratamento funcional do neno con parálisis cerebral. |
UNIDAD 11: Exercicio Terapéutico Cognoscitivo |
- Introducción ó Exercicio Terapéutico Cognoscitivo.
- Principios do Exercicio Terapéutico Cognoscitivo.
- Planificación do tratamiento.
- Exercicios. |
PRÁCTICA: MOVILIZACIÓN DO SNP |
-Execución das técnicas de posta en tensión dos principais nervios do SNP.
-Execución de técnicas de deslizamento de algún nervios do SNP.
-Abordaxe de lesións do nervio periférico, a través de técnicas neuromenínxeas. |
PRÁCTICA: MÉTODO CASTILLO MORALES |
- Ficha de valoración do Método Castillo Morales: en nenos, e en adultos con afección do S.N.C.
- Práctica da terapia orofacial (zonas motoras orofaciales).
- Práctica da terapia corporal/regilación postural (zonas motoras corporais).
|
PRÁCTICA: F.N.P: MÉTODO KABAT |
- Execución práctica da facilitación dos patróns globais de escápula e pelvis.
- Execución práctica da facilitación dos patróns globais de cabeza-cuello, tronco superior e tronco inferior.
- Execución práctica da facilitación dos patróns globais de membros superiores.
- Execución práctica da facilitación dos patróns globais de membros inferiores. |
PRÁCTICA: Tratamento funcional do paciente neurolóxico adulto. |
- Valoración a través de instrumentos estandarizados internacionais.
- Tratamento en fase aguda.
- Tratamento en fase subaguda.
- Tratamento en fase crónica. |
PRÁCTICA: MÉTODO BRUNNSTROM |
- Valoración do paciente hemipléxico según Brunnstrom.
- Execución práctica das técnicas utilizadas no tratamento de tronco, en fase subaguda nun doente hemipléxico.
- Execución práctica das técnicas de recuperación do membro superior, en fase subaguda nun doente hemipléxico.
- Execución práctica das técnicas de recuperación da man, en fase subaguda nun doente hemipléxico.
- Execución práctica das técnicas de recuperación do membro inferior, en fase subaguda nun paciente hemipléxico. |
PRÁCTICA: Principios de manexo postural en pacientes con patoloxía neurolóxica. |
-Posicionamento e movilizacións en pacientes con patoloxía neurolóxica.
-Adaptacións e dispositivos técnicos. |
PRÁCTICA: Tratamiento funcional do paciente neurolóxico infantil. |
-Valoración a través de instrumentos estandarizados internacionais.
-Ferramentastas terapéuticas do movemento inducido e control de tronco. |
PRÁCTICA: PRINCIPIO VOJTA |
- Execución práctica da valoración dun neno con afectación neurolóxica.
- Execución práctica da facilitación da reptación reflexa (posición de partida, lugar de estimulación, dirección dos estímulos).
- Execución práctica da facilitación do volteo reflexo (posición de partida, lugar de estimulación, dirección dos estímulos). |
PRACTICA: Exercicio Terapéutico Cognoscitivo |
- Plan de intervención e execución dos exercicios de primer grao.
- Plan de intervención e execución dos exercicios de segundo grao.
- Plan de intervención e execución dos exercicios de tercer grao. |
Planificación |
Metodoloxías / probas |
Competencias / Resultados |
Horas lectivas (presenciais e virtuais) |
Horas traballo autónomo |
Horas totais |
Prácticas de laboratorio |
A3 A5 A7 A8 A11 B5 C3 |
36 |
55 |
91 |
Sesión maxistral |
A1 A2 A12 A14 A16 C8 |
47.5 |
45 |
92.5 |
Proba de ensaio |
A1 B3 B5 C9 |
2 |
0 |
2 |
Traballos tutelados |
A6 A17 B2 C3 C8 |
3 |
20 |
23 |
Presentación oral |
A7 A17 A19 B3 B4 C1 C3 C8 C9 |
0.5 |
6 |
6.5 |
Proba práctica |
A1 A5 B2 B5 C9 |
1 |
0 |
1 |
Lecturas |
A17 B1 C3 C4 C5 C6 C8 |
0 |
6 |
6 |
|
Atención personalizada |
|
3 |
0 |
3 |
|
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado |
Metodoloxías |
Metodoloxías |
Descrición |
Prácticas de laboratorio |
Metodoloxía que permite que os estudantes aprendan efectivamente a través da realización de actividades de carácter práctico, tales como demostracións, exercicios, experimentos e investigacións. |
Sesión maxistral |
Exposición oral complementada co uso de medios audiovisuais e a introdución de algunhas preguntas dirixidas aos estudantes, coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe.
A clase maxistral é tamén coñecida como “conferencia”, “método expositivo” ou “lección maxistral”. Esta última modalidade sóese reservar a un tipo especial de lección impartida por un profesor en ocasións especiais, cun contido que supón unha elaboración orixinal e baseada no uso case exclusivo da palabra como vía de transmisión da información á audiencia. |
Proba de ensaio |
Proba na que se busca responder por escrito a preguntas de certa amplitude valorando que se proporcione a resposta esperada, combinada coa capacidade de razoamento (argumentar, relacionar, etc.), creatividade e espírito crítico. Utilízase para a avaliación diagnóstica, formativa e sumativa. Permite medir as habilidades que non poden avaliarse con probas obxectivas como a capacidade de crítica, de síntese, de comparación, de redacción e de orixinalidade do estudante; polo que implica un estudo amplo e profundo dos contidos, sen perder de vista o conxunto das ideas e as súas relacións. |
Traballos tutelados |
Metodoloxía deseñada para promover a aprendizaxe autónoma dos estudantes, baixo a tutela do profesor e en escenarios variados (académicos e profesionais). Está referida prioritariamente ao aprendizaxe do “cómo facer as cousas”. Constitúe unha opción baseada na asunción polos estudantes da responsabilidade pola súa propia aprendizaxe.
Este sistema de ensino baséase en dous elementos básicos: a aprendizaxe independente dos estudantes e o seguimento desa aprendizaxe polo profesor-titor. |
Presentación oral |
Intervención inherentes aos procesos de ensino-aprendizaxe baseada na exposición verbal a través da que o alumnado e profesorado interactúan dun modo ordenado, propoñendo cuestións, facendo aclaracións e expoñendo temas, conceptos, feitos ou principios de forma dinámica. |
Proba práctica |
Proba na que se busca que o alumno desenvolva total ou parcialmente algunha práctica que previamente tivese feito durante as clases prácticas. A proba práctica pode incluír previamente a resolución dunha pregunta/problema que teña como resultado a aplicación práctica dunha determinada técnica ou práctica aprendida. |
Lecturas |
Son un conxunto de textos e documentación escrita que se recolleron e editaron como fonte de profundización nos contidos traballados. |
Atención personalizada |
Metodoloxías
|
Presentación oral |
Prácticas de laboratorio |
Sesión maxistral |
Traballos tutelados |
|
Descrición |
-Tutorización individualizada ó longo do curso académico.
-Resolución de dúbidas de maneira presencial e/ou vía e-mail.
-Tutorización/orientación na elaboración dos traballos asignados de maneira grupal ou individual ós alumnos, ó longo da impartición da asignatura.
-En tódalas e cada unha das metodoloxías descritas, os estudantes tendrán acceso a unha atención personalizada. En aquelas metodoloxías orientadas a que o estudante realice un traballo autónomo, tendrán atención personalizada PRESENCIAL, ademáis de poder facer uso das tutorías virtuais mediante a plataforma moodle, microsoft teams, e/ou correo electrónico.
Os estudantes con recoñecemento de dedicación a tempo parcial, e dispensa académica de exención de asistencia, tendrán á sua disposición a atención personalizada descrita anteriormente.
Nota: Na medida do posible (en base ás características dos contidos), realizarase unha atención personalizada utilizando as plataformas virtuais disponibles na UDC (preferentemente mediante o moodle, e o microsoft teams). |
|
Avaliación |
Metodoloxías
|
Competencias / Resultados |
Descrición
|
Cualificación
|
Presentación oral |
A7 A17 A19 B3 B4 C1 C3 C8 C9 |
Intervención inherentes aos procesos de ensino-aprendizaxe baseada na exposición verbal a través da que o alumnado e profesorado interactúan dun modo ordenado, propoñendo cuestións, facendo aclaracións e expoñendo temas, conceptos, feitos ou principios de forma dinámica. |
5 |
Lecturas |
A17 B1 C3 C4 C5 C6 C8 |
Conxunto de textos e documentación escrita que o alumno utiliza para a profundización dos contidos da asignatura. |
5 |
Proba de ensaio |
A1 B3 B5 C9 |
Proba na que se busca responder por escrito a preguntas de certa amplitude valorando que se responda adecuadamente, combinándoo coa capacidade de razoamento (argumentar, relacionar, etc.), creatividade e espírito crítico. Utilízase para a avaliación diagnóstica, formativa e sumativa. Permite medir as habilidades que non poden avaliarse con probas obxectivas como a capacidade de crítica, de síntese, de comparación, de redacción e de orixinalidade do estudante; polo que implica un estudo amplo e profundo dos contidos, sen perder de vista o conxunto das ideas e as súas relacións. |
40 |
Traballos tutelados |
A6 A17 B2 C3 C8 |
Metodoloxía deseñada para promover a aprendizaxe autónoma dos estudantes, baixo a tutela do profesor e en escenarios variados. Está referida prioritariamente ao aprendizaxe do “cómo facer as cousas”. Constitúe unha opción baseada na asunción polos estudantes da responsabilidade pola súa propia aprendizaxe.
Este sistema de ensino baséase en dous elementos básicos: a aprendizaxe independente dos estudantes e o seguimento desa aprendizaxe polo profesor-titor.
|
10 |
Proba práctica |
A1 A5 B2 B5 C9 |
Valorarase o posicionamento do paciente e do fisioterapeuta, as ordenes do fisioterapeuta, e a execución e destreza na realización da técnica solicitada. |
40 |
|
Observacións avaliación |
-É obrigatorio a sistencia as clases teóricas e clases prácticas da asignatura. Para aprobar a asignatura necesitase unha asistencia/presencialidade do 80% nas clases teóricas e do 100% nas clases prácticas. -Os exámes de xunio e xulio constarán dunha parte teórica e outra práctica. Si un estudante se presenta a unha das partes e non o fai a outra, a súa nota final será de suspenso. -Para aprobar a asignatura requírese obter unha puntuación como mínimo de 5 puntos no exame teórico, e unha puntuación de 5 puntos no exame práctico. -Calquer exáme teórico que se realice nesta asignatura, con 1/3 de preguntas en branco, e/ou preguntas cunha puntuación igual ou menor de 3 puntos estará suspenso. Para gardar "aprobada" unha das partes da materia (teoría ou práctica) hai que presentarse a ámbalas dúas, e obter unha nota como mínimo de 3 puntos na parte que está suspensa. A aqueles alumnos con 1/3 de preguntas en branco, e/ou preguntas cunha puntuación igual ou menor de 3 puntos, non se lle gardará ningunha das partes. -Os estudantes que teñan un examen práctico ca metade das preguntas cunha puntuación por debaixo de 5 puntos estará SUSPENSO. Se a nota media do examen é > 5 puntos, a nota final do examen será de 4 puntos. -Os traballos tutelados que se asignen e realicen ó longo da materia, son de obrigado cumprimento por parte dos estudantes, a non realización dos mesmos penalizará ó estudante, impedindo a superación da materia. Da mesma maneira, se un estudante non presenta oralmente o traballo, o traballo considerarase NON REALIZADO. Para contabilizar este traballo tutelado na nota final da asignatura, a parte teórica ten que estar aprobada. CASOS NOS QUE NON SE APLICA A MEDIA PONDERADA: -Estudantes con unha parte aprobada y outra parte suspensa (xa sea examen teórico ou práctico): a nota final da asignatura será a do exámen suspenso. -Estudantes con 1/3 das preguntas en branco, e/ou preguntas con unha puntuación menor ou igual 3 puntos: a nota final da asignatura será a nota do citado examen teórico. No caso de que a nota do exámen teórico fose > 5 puntos, a nota final da asignatura será de 4 puntos. NOTA: Farase un seguimento da asistencia por parte dos estudantes ás clases teóricas e ás clases prácticas de laboratorio. -Os estudantes con dedicación/matrícula a tempo parcial, serán avaliados da mesma maneira que os estudantes matriculados a tempo completo, avaliación que se rexirá polas normas de avaliación expostas anteriormente. "Os porcentaxes asignados a cada proba poden sufrir pequenas modificacións dun curso a otro en función das necesidades da materia; non obstante, o valor do examen (teórico e práctico) nunca será inferior ó 70% da nota final y o valor da evaluación continuada (asistencia, traballos tutelados, presentacións) nunca será superior ó 30%". "Todos os aspectos relacionados con “dispensa académica”, “dedicación ao estudo”, “permanencia” e “fraude académica” rexeranse de acordo coa normativa académica vixente da UDC”.
|
Fontes de información |
Bibliografía básica
|
Bobath B. (1.992). Actividad postural refleja anormal causada por lesiones cerebrales. Buenos Aires. Panamericana
Vojta V. (2.005). Alteraciones motoras cerebrales infantiles. Madrid. Ediciones Morata
Bobath K. (1.993). Base neurofisiológica para el tratamiento de la parálisis cerebral infantil. Buenos Aires. Panamericana
Raine S., Meadows L., Lynch-Ellerington M. (2.009). Bobath Concept Theory and Clinical Practice in Neurological Rehabilitation. Sussex Blackwell Publishing
Shumway-Cook A, Woollacott MH (2019). Control motor: de la investigación a la práctica clínica (5a ed.). . Wolters Kluwer Health
Bobath B, Bobath K. (1.987). Desarrollo motor en distintos tipos de parálisis cerebral. Buenos Aires. Panamericana
Vojta V., Schweizer E. (2.011). El descubrimiento de la motricidad ideal. Pozuelo de Alarcón. Morata
Perfetti, Carlo (1.998). El ejercicio terapéutico cognoscitivo para la reeducición motora del hemipléjico adulto. Barcelona. Edika-Med
Vojta V. (1.995). El principio Vojta. Juegos musculares en la locomoción refleja y en la ontogénesis motora. Barcelona. Springer-Verlag Ibérica
Paeth B (2.007). Experiencias con el Concepto Bobath. Madrid. Panamericana
Voss, D.E., Ionta M.K., Myers, B.J. (1.996). Facilitación Neuromuscular Propioceptiva. Madrid, Panamericana
Fernández Rego FJ, Torró Ferrero G (2023). Fisioterapia en atención temprana: una intervención dirigida al niño, la familia y el entorno.. Panamericana
Stokes M. (2.006). Fisioterapia en la rehabilitación neurológica. Madrid, Elsevier
Bisbe Gutierrez M. (2012). Fisioterapia en Neurologica Procedimientos para restablecer la capacidad funcional. Médica-Panamericana
Macias-Merlo L, Fagoaga-Mata J. (2018). Fisioterapia en pediatría. 2ª Edición. Madrid. Panamericana
Bobath B. (1.993). Hemiplejía del adulto, evaluación y tratamiento. Buenos Aires. Panamericana
Adler S.S., Beckers D., Buck M. (2002). La facilitación neuromuscular propioceptiva en la práctica. Madrid. Panamericana
Zamorano E. (2.013). Movilización neuromeníngea. Tratamiento de los trastornos mecanosensitivos del sistema nervioso. Madrid. Panamericana
Shacklock M. (2.007). Neurodinámica Clínica. Madrid, Elsevier
Cano de la Cuerda R., Collado Vázquez S. (2.012). Neurorehabilitación: Métodos específicos de valoración y tratamiento. Madrid. Panamericana
Hadders-Algra M, Heineman KR. (2023). Perfil del desarrollo motor del bebé: Infant Motor Profile (IMP). . Panamericana
Brunnstrom S (1.970). Reeducación motora en la hemiplejia. Barcelona. Jims
Argüelles V, Cracchiolo M, Patre D, De Ferrer Davesa M, Nani C, Rigoni M, et al. (2023). Teoría Neurocognitiva según la comparación entre acciones. Madrid. Panamericana
Cano-de-la-Cuerda R, Molero-Sánchez A, Carratalá-Tejada M, Alguacil-Diego IM, Molina-Rueda F, M (2015). Teorías y modelos de control y aprendizaje motor. Aplicaciones clínicas en neurorrehabilitación. Neurología (Barcelona, Spain), 30(1), 32–41. https://doi.org/10.1016/j.nrl.2011.12.010
Gjelsvik, Bente E. Bassoe (2.008 ). The Bobath concept in adult neurology. Stuttgart. Thieme
Bobath K, Köng E. (1.997). Trastornos cerebromotores en el niño. Buenos Aires. Panamericana |
|
Bibliografía complementaria
|
|
|
Recomendacións |
Materias que se recomenda ter cursado previamente |
ANATOMÍA I E HISTOLOXÍA/651G01001 | ANATOMÍA II/651G01002 | FISIOLOXÍA/651G01003 | CINESITERAPIA XERAL/651G01005 |
|
Materias que se recomenda cursar simultaneamente |
BIOMECÁNICA/651G01009 | FISIOTERAPIA NAS ALTERACIÓNS ESTÁTICAS E DINÁMICAS DO RAQUIS/651G01015 | FISIOTERAPIA RESPIRATORIA/651G01017 | FISIOTERAPIA MANUAL E OSTEOPÁTICA II/651G01019 |
|
Materias que continúan o temario |
ANATOMÍA I E HISTOLOXÍA/651G01001 | ANATOMÍA II/651G01002 | FISIOLOXÍA/651G01003 | CINESITERAPIA XERAL/651G01005 | BIOMECÁNICA/651G01009 |
|
Observacións |
Para
axudar a conseguir unha contorna inmediata sustentable e cumprir cos
obxectivos estratéxicos do Plan Green Campus da Facultade de
Fisioterapia, os traballos documentais que se realicen nesta materia
poderanse solicitar tanto en formato papel como virtual ou soporte
informático. De realizarse en papel, seguiranse na medida do posible as seguintes recomendacións xerais: - Non se utilizarán plásticos. - Realizaranse impresións a dobre cara. - Empregarase papel reciclado. - Evitarase a realización de borradores. |
|