Competencias / Resultados do título |
Código
|
Competencias / Resultados do título
|
Resultados de aprendizaxe |
Resultados de aprendizaxe |
Competencias / Resultados do título |
Coñecer as principais metodoloxías, instrumentos e técnicas de investigación e innovación en didáctica da Educación Musical. |
AM6 AM10 AM12 AM15
|
BM1 BM8
|
CM10
|
Aplicar críticamente propostas interdisciplinares de innovación e investigación ao contexto educativo na Área de Educación Musical. |
AM7 AM8
|
BM2 BM12 BM13
|
CM5 CM11
|
Valorar a importancia da innovación e a investigación como estratexias para mellorar a calidade educativa na Área de Educación Musical. |
AM16
|
BM4 BM6
|
CM6
|
Manexar e analizar bibliografía especializada e fontes documentais virtuais que permitan investigar e profundizar na educación musical nas etapas de Infantil e Primaria. |
AM6 AM10
|
BM1 BM2
|
CM5 CM6 CM10 CM11
|
Contidos |
Temas |
Subtemas |
Principios básicos da Investigación e a Innovación en Educación Musical. |
1. O coñecemento científico en investigación musical.
2. Cómo investigar en EM? O proceso de investigación
3. A innovación educativa desde a investigación: detección da necesidades de cambio.
|
Perspectivas actuais na investigación en educación musical. |
1. Oportunidades que ofrece a investigación en EM.
2. Qué investigar en Educación Musical?
3. Desafíos da investigación en EM
4. Exemplos de deseño e realización de investigacións en EM. |
Investigación e Innovación na aprendizaxe musical nas aulas de Educación Infantil e Primaria. |
1. Problemática da EM nos niveis educativos básicos.
2. Problemas e limitacións da investigación en EM.
3. Problemas e limitacións da innovación en EM.
4. Deseño de ferramentas e recursos de innovación para Educación Infantil e Primaria.
|
Recursos pedagóxicos musicais na realidade educativa actual e as súas posibles adaptacións interdisciplinares (Educación Infantil e Educación Primaria). |
1. A música como ferramenta interdisciplinar nos proxectos de innovación.
2. Paisaxes de aprendizaxe.
3. Musicobodygramas.
4. Notación gráfica.
5. Improvisación e desenvolvemento da creatividade musical.
6. Gamificación.
7. As TIC como elemento de innovación docente na aula. |
Planificación |
Metodoloxías / probas |
Competencias / Resultados |
Horas lectivas (presenciais e virtuais) |
Horas traballo autónomo |
Horas totais |
Análise de fontes documentais |
A10 A12 B1 C10 C11 |
6 |
4 |
10 |
Investigación (Proxecto de investigación) |
A6 A7 A10 A15 A16 B2 C5 |
7 |
14 |
21 |
Aprendizaxe colaborativa |
A6 A7 |
3 |
10 |
13 |
Presentación oral |
A8 B4 B6 B8 |
1 |
11 |
12 |
Aprendizaxe servizo |
A7 B1 B2 C5 C6 C10 |
2 |
10 |
12 |
Actividades iniciais |
B12 B13 C6 |
2 |
2 |
4 |
|
Atención personalizada |
|
3 |
0 |
3 |
|
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado |
Metodoloxías |
Metodoloxías |
Descrición |
Análise de fontes documentais |
Técnica metodolóxica que supón o emprego de documentos audiovisuais e/ou bibliográficos (fragmentos de reportaxes documentais ou películas, noticias de actualidade, paneis gráficos, fotografías, biografías, artígos, textos lexislativos, etc.) relevantes para a temática da materia con actividades específicamente deseñadas para o análise dos mesmos. Pódese empregar como introdución xeral a un tema, como instrumento de aplicación do estudo de casos, para a explicación de procesos que non se poden observar directamente, para a presentación de situacións complexas ou como síntese de contidos de carácter teórico ou práctico. |
Investigación (Proxecto de investigación) |
Proceso de ensino orientado á aprendizaxe do alumnado mediante a realización de actividades de carácter práctico a través das que se propoñen situacións que requiren ao estudante identificar un problema obxecto de estudo, formulrlo con precisión, desenvolver os procedementos pertinentes, interpretar os resultados e sacar as conclusións oportunas do traballo realizado. |
Aprendizaxe colaborativa |
Conxunto de procedementos de ensino-aprendizaxe guiados de forma presencial e/ou apoiados con tecnoloxías da información e as comunicación, que se basean na organización da clase en pequenos grupos nos que o alumnado traballa conxuntamente na resolución de tarefas asignadas polo profesorado para optimizar a súa propia aprendizaxe e a dos outros membros do grupo. |
Presentación oral |
Intervención inherente aos procesos de ensino-aprendizaxe baseada na exposición verbal a través da cal o alumnado e o profesorado interactúan dun modo ordenado, propoñendo cuestións, facendo aclaracións e expoñendo temas, traballos, conceptos, feitos ou principios de forma dinámica. |
Aprendizaxe servizo |
Metodoloxía que combina o servizo á comunidade coa aprendizaxe nun só proxecto, no que o alumnado se forma traballando en necesidades reais do seu entorno coa fin de melloralo. |
Actividades iniciais |
Actividades que se levan a cabo antes de iniciar calquer proceso de ensino-aprendizaxe a fin de coñecer as competencias, intereses e/ou motivacións que posúe o alumnado para o logro dos obxectivos que se queren acadar, vinculados a un programa formativo. Con ela preténdese obter información relevante que permita articular a docencia para favorecer aprendizaxes eficaces e significativas, que partan dos coñecimentos previos do alumnado. |
Atención personalizada |
Metodoloxías
|
Investigación (Proxecto de investigación) |
|
Descrición |
Proceso de ensino orientado á aprendizaxe do alumnado mediante a realización de actividades de carácter práctico a través das que se propoñen situacións que requiren ao estudante identificar un problema obxecto de estudo, formulrlo con precisión, desenvolver os procedementos pertinentes, interpretar os resultados e sacar as conclusións oportunas do traballo realizado.
O alumnado de matrícula parcial e/ou con dispensa académica realizará os traballos e tarefas de forma individual, con entregas nas datas marcadas polo docente, e terá atención personalizada no horario de titorías, para aclarar dúbidas sobre os traballos e tamén sobre o marco teórico e práctico da materia. |
|
Avaliación |
Metodoloxías
|
Competencias / Resultados |
Descrición
|
Cualificación
|
Investigación (Proxecto de investigación) |
A6 A7 A10 A15 A16 B2 C5 |
Realizaranse traballos de aplicación de contidos (poderanse realizar individualmente ou en grupo), vinculados á investigación e innovación en EM. Os docentes especificarán os requisitos formales para a sua presentación, tanto na sua parte escrita como na oral. O cumplimento dos requisitos será imprescindible para que os traballos sexan aceptados. |
70 |
Presentación oral |
A8 B4 B6 B8 |
Consiste na exposición na clase da análise de fontes documentais e dos traballos realizados. Pode realizarse no tanscurso da materia, ou ao finalizar a mesma. |
30 |
|
Observacións avaliación |
Para superar a asignatura é necesario aprobar cada un dos
apartados anteriores. No caso contrario non se fai media. A asistencia ás clases presenciais é obrigatoria. O alumnado, individualmente ou en pequeno grupo (como máximo 2/3 alumnos/as)
entregará, unha vez rematadas as clases presenciais, o traballo
realizado.
ALUMNADO CON MATRÍCULA A TEMPO PARCIAL (DISPENSA
ACADÉMICA) Según o establecido na "NORMA QUE REGULA O RÉXIME DE DEDICACIÓN AO ESTUDO E A
PERMANENCIA E A PROGRESIÓN DOS ESTUDANTES DE GRAO E MÁSTER UNIVERSITARIO NA
UNIVERSIDADE DA CORUÑA (aprobada polo Consello Social do 04/05/2017): 1.
Deberá poñelo en
coñecemento do docente na primeira semana de clase, ou, si non fora
posible, nun prazo nno superior a 7 días desde que lle fora concedido o recoñecemento. O alumnado con dispensa e aquel que non chega a unha asistencia do 80% das clases
presenciais; deberá ser avaliado, ademáis de polo mesmo que todo o alumnado, por unha
proba individual. Neste caso, os ítems da avaliación e o traballo terán unha ponderación do 50%, esixíndose en
cada unha delas unha nota igual ou superior a 5 sobre 10. Como consideración xeral, terase especialmente en conta, tanto nos exames como nos
traballos, as deficiencias ortográficas de puntuación e acentuación, así como
unha redacción inconexa ou inadecuada, deficiente presentación, excesivo número
de tachaduras, etc. Todo elo suporá a redución de puntos sobre a nota obtida.
No caso
no que o profesorado detecte realización fraudulenta (plaxio) das probas de
avaliación, a cualificación axustarase ao establecido no artigo 14.4. Normas de
avaliación, revisión e reclamación das cualificacións dos estudos de grao e
mestrado universitario: "Na realización de traballos, o plaxio e a
utilización de material non orixinal, incluído aquel obtido a través da
internet sen indicación expresa da súa procedencia e, se é o caso, ou permiso
do seu autor/a, poderá ser considerada causa de cualificación de suspenso na
actividade. Todo iso sen perxuízo das responsabilidades disciplinarias ás que
puidese haber lugar tras o correspondente procedemento".
Nesta materia, se algún dos docentes detecta
plaxio nalgún traballo, suporá un
0 na cualificación. No caso de reiteración, darase traslado á Comisión
Académica para a toma de medidas oportunas. Farase
especial fincapé no cuidado do medio ambiente en pro dunha educación e
sociedade sostible. Os traballos serán enviados exclusivamente telemáticamente,
e de non ser posible, nos documentos impresos non se empregarán plásticos,
elixirase a impresión a dobre cara e papel reciclado, evitando imprimir
borradores. Débese
facer un uso sustentábel dos recursos e a prevención de impactos negativos
sobre o medio natural. Débese ter en conta a importancia dos principios éticos
relacionados cos valores da sustentabilidade nos comportamentos persoais e
profesionais. Para elo, sempre que sexa posible na elaboración dos traballos
empregarase material de reciclaxe e evitarase o emprego de materiais de
plástico na entrega dos mesmos. Segundo se recolle nas distintas normativas de aplicación para a docencia universitaria deberase incorporar a perspectiva de xénero nesta materia (usarase linguaxe non sexista, utilizarase bibliografía de autores/as de ambos sexos, propiciarase a intervención en clase de alumnos e alumnas...) -Traballarase para identificar e modificar prexuízos e actitudes sexistas e influirase na contorna para modificalos e fomentar valores de respecto e igualdade. -Deberanse detectar situacións de discriminación por razón de xénero e proporanse accións e medidas para corrixilas. Todos os aspectos relacionados con “dispensa académica”,
“dedicación ao estudo”, “permanencia” e “fraude
académica” rexeranse de acordo coa normativa
académica vixente da UDC (https://www.udc.es/es/normativa/academica/).
|
Fontes de información |
Bibliografía básica
|
Rodríguez-Quiles, J.A (Ed.) (2019). Bienfaits de la musique à l’école. Une experience européenne.. UVP
Phelps, R P., Ferrara, L. y Goolsby, T. W. (1993). A Guide to Research in Music Education.. The Scarecrow Press.
Díaz Olaya, A.M. (2018). Adquisición de conceptos musicales a través de la Danza.. DEDiCA. Revista de Educação e Humanidades, 13, 109-119
Rosa-Pereira, E.P. y Gillanders, C. (2021). Aproximación a la investigación iberoamericana en educación musical.. Revista Musical Chilena, 75(235), 55-75.
Díaz, M. (2012). Aulas del siglo XXI: retos educativos. Ministerio de Educación, Cultura y Deportes
Chao-Fernández, R.; Mato-Vázquez, D. y López-Pena, V. (2015). Beneficios de la música en conductas disruptivas en la adolescencia. . Revista Electrónica Actualidades Investigativas en Educación. 15(3),1-24.
Abreu, D. y Moura, M. (2014). Construção de instrumentos teórico-metodológicos para captar a formação de professores. Educação e pesquisa. . Educação e pesquisa. 40 (2), 401-414.
Alonso-Jartín, R y Chao Fernández, R. (2018). Creatividad en el aprendizaje instrumental: lenguaje metafórico, velocidad del procesamiento cognitivo y cinestesia. Creatividad y sociedad,28, 7-30.
González Barroso, M. M. (2015). Cualidad interdisciplinar de la Música en Educación Primaria: una propuesta metodológica. . Dedica. Revista de Educaçao e Humanidades, (7), 65-83.
Malbrán, S. (2021). Desafíos de la Educación Musical: disfrutar haciendo música. En Giráldez, A. y Pimentel, L. (Ed.). Educación artística, cultura y ciudadanía. De la teoría a la práctica. 57-73. . Organización de Estados Iberoamericanos para la Educación, la Ciencia y la Cultura (OEI).
Chao-Fernández, R., Felpeto-Guerrero, A. y Vázquez-Sánchez, R. (2020). Diseño y puesta en funcionamiento de la “escalera musical” como medio saludable de relacionar áreas de conocimiento. Servicio de publicaciones UDC
Riaño M.E., Murillo A. y Tejada J. (2021). Educación musical, creatividad y tecnología: un estudio exploratorio sobre estrategias docentes y actividades creativas con software ex novo.. Revista Electrónica Educare, 26(1), 1-23.
Cremades-Andreu, R. y Lage, C. (2018). Educación para la paz y violencia escolar a través de un proyecto musical en secundaria.. Revista Publicaciones, 48(2), 319-336
Lupiánez, J. y Román-Caballero, R. (2019). El impacto cognitivo de la práctica musical: Explorando las ventajas de un mundo musicalmente activo.. Ciencia Cognitiva, 13(1), 21 - 23.
Vicente Nicolás, G. y Sánchez Marroquí, J. (2021). El libro de texto en Educación Musical en el siglo XXI: ¿un fósil o una tendencia?. Publicaciones, 51(2), 2021, 375-418
Felpeto-Guerrero, A. y Chao-Fernández, R. (2019). El mapa sonoro como herramienta para conocer nuestro entorno. Estudio de caso de la ciudad milenaria de Lugo, en Costa, O. y Gisbert, V. (2019): Creatividad Musical en Educación. Estudios científico. ADD
Willens, E. (1981). El valor humano de la educación musical. Paidós
Goleman, D. (2003). Emociones destructivas. Cómo entenderlas y superarlas. . Kairós
Chao-Fernández, R., Felpeto-Guerrero, A. y Vázquez-Sánchez, R. (2019). Experiencia de creación del MOOC “música para el siglo XXI: aportaciones del sotfware libre a la educación musical”, en De la Torre Fernández, E. (ed.) (2009): Contextos universitarios transformadores. Servicio de publicaciones UDC
Bernabé, Mª del M. (2012). Importancia de la música como medio de comunicación intercultural en el proceso educativo. Teoría de la educación. Revista interuniversitaria, 24 (2), 107-127.
Vázquez-Sánchez, R., Chao-Fernández, R. y Felpeto-Guerrero, A. (2022). Instalaciones sonoras como recurso educativo desde la perspectiva docente, en Franco-Vázquez, et al. (Eds.)(2022). Educación artística para el cambio. . Peter Lang
Goleman, D. (1996). Inteligencia Emocional. . Kairós
Gadner, H. (1998). Inteligencias Múltiples. . Paidós
Díaz, M. y Giraldez, A. (2013). Investigación cualitativa en educación musical . Graó
Díaz, M. (2012). Investigamos, luego avanzamos. . Revisa Electrónica d´Investigació Educativa y Socioeducativa, nº 2, 68-76.
Chao-Fernández, R.; Mato-Vázquez, D. y López-Pena, V. (2015). La formación musical del profesorado especialista en los CEIP gallegos. Revista Portuguesa de Educação, 28 (2), 111-131.
Chao-Fernández, R. (2018). La incidencia de la formación musical en el cerebro. I Congreso Mundial de Educación, Innovación e Investigación Investigativa. Educa 2018
Gutiérrez, R., Cremades, A. y Perea, B. (2011). La interdisciplinariedad de la música en la etapa de Educación Primaria. . Espacio y tiempo: Revista de Ciencias Humanas, 25, 151-161
Chao-Fernández. R. (2022). La investigación en educación musical: oportunidades, dificultades y desafíos. En prensa
Imbernón, F. (2012). La investigación sobre y con el profesorado. La repercusión en la formación del profesorado, ¿cómo se investiga? . Revista Electrónica de Investigación Educativa, 14(2), 1-9.
Elliot, J. (1990). La investigación – acción en educación.. Morata
Fonseca Mora, C. y Toscano Fuentes, C. M. (2012). La música como herramienta facilitadora del aprendizaje del inglés como lengua extranjera.. Teoría de la Educación. Revista Interuniversitaria, 24(2), 197-213
Pérez Adalguer,S.y Leganés Lavall, S. (2012). La música como herramienta interdisciplinar. Un análisis cuantitativo en el aula de lengua extranjera de primaria.. Revista de Investigación en Educación, 10, 127-143.
Goleman, D. (1999). La práctica de la Inteligencia Emocional. . Kairós
López García, N., Moya Martínez, M. y Bravo Marín, R. (2021). La relación música-lengua materna en los principios metodológicos de Edgar Willems y Shinichi Suzuki. Folios, 54, 75-90.
De Moya Martínez, M.V., Cózar Gutiérrez, R, Hernández Bravo, J.R y Hernández Bravo, J.A. (2012). Laboratorio de aprendizajes interdisciplinares para la creación de recursos educativos. Innovación e interacción desde el aula y para las aulas con el uso de las TIC, en Miralles Martínez, P., y Miret. Editum. Ediciones de la Universidad de Murcia.
Skoe, E., & Kraus, N. A. (2012). Little Goes a Long Way: How the Adult Brain Is Shaped by Musical Training in Childhood. Journal of Neuroscience, 32, 11507–11510.
Rodríguez-Quiles, J.A (2017). Music Teacher Training: A precarious area within the Spanish university. . British Journal of Music Education 34(1), 81–94.
Fernández-Carrión, M. (2011). Música y matemáticas: conexiones curriculares para un mayor éxito educativo. . http://recursostic.educacion.es/artes/
Liern, V. y Queralt, T. (2008). Música y Matemáticas: la armonía de los números. . FESPM
Swanwick, K. (1997). Música, pensamiento y educación. Morata
Chao-Fernández, R., Rosa-Napal, F. C, y Chao-Fernández, A. (2021). O son da nosa aula: una experiencia orquestal en tiempos de confinamiento. En García Naya, J.A. (ed.) (2021). Contextos universitarios transformadores: a nova normalidade académica. Leccións aprendida. Servicio de publicaciones UDC
Hemsy de Gaínza, V. (2002). Pedagogía musical: dos décadas de pensamiento y acción educativa. Lumen
Arriaga, C.; Cabedo, A.; Díaz, M y Riaño, M.E. (2014). Práctica reflexiva e innovación educativa. Un estudio sobre el patrimonio musical en la formación docente. En Investigaciones en el contexto universitario actual. Educación editora
Teachout, D. J. (2012). The preparation of music teacher educators: a critical link, In The Oxford Handbook of Music Education (2a ed.), vol. 2. Gary E. McPherson & Graham F. Welch (ed.). . Oxford University Press, pp. 685-688.
Levitin, D. (2008). Tu cerebro y la Música.. RBA
Vergara Rodríguez, J.J. (2021). Un aula, un proyecto: el ABP y la nueva educación a partir de 2020.. Narcea |
Esta bibliografía poderá ampliarse no trascurso da materia.
|
Bibliografía complementaria
|
|
|
Recomendacións |
Materias que se recomenda ter cursado previamente |
|
Materias que se recomenda cursar simultaneamente |
|
Materias que continúan o temario |
|
Observacións |
Recoméndase que os envíos dos traballos sexa telemáticamente e se non fose
posible, non utilizar plásticos, elexir a impresión a dobre cara, empregar
papel reciclado e evitar imprimir borradores. Débese facer un uso sostible dos
recursos e a prevención de impactos negativos sobre o medio natural. Debése ter
en conta a importancia dos principios éticos relacionados cos valores da
sostenibilidade nos comportamentos persoais e profesionais. Evitaráse a discriminación por razón de xénero e
proporanse accións e medidas para corrixilas. Usarase linguaxe non sexista |
|