Datos Identificativos 2024/25
Asignatura (*) Complementos de formación para o ensino das ciencias II Código 652601112
Titulación
1 Mestrado Universitario de Profesorado de Educación Secundaria: Ciencias Experimentais
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Mestrado Oficial Anual
Primeiro Obrigatoria 5
Idioma
Castelán
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Física e Ciencias da Terra
Coordinación
Grandal D`Anglade, Aurora
Correo electrónico
aurora.grandal@udc.es
Profesorado
Gonzalez Fortes, Gloria Maria
Grandal D`Anglade, Aurora
Nogueira Lopez, Pedro Fernando
Correo electrónico
g.gfortes@udc.es
aurora.grandal@udc.es
pedro.nogueira@udc.es
Web
Descrición xeral Materia baseada no repaso ou adquisición de conceptos fundamentais nas ciencias naturais, os seus desenvolvementos recentes e a aplicación a problemas de actualidade, como recurso educativo en Educación Secundaria e Bacharelato.

Competencias / Resultados do título
Código Competencias / Resultados do título
A16 (CE-E2)Coñecer os contidos que se cursan nos respectivos ensinos.
A18 (CE-E4)Coñecer contextos e situacións en que se usan ou aplican os diversos contidos curriculares
C1 Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
C4 Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común.
C6 Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.
C7 Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida.
C8 Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade.

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias / Resultados do título
Coñecer o valor formativo e cultural das materias correspondentes á especialización. AP16
Coñecer os contidos que se cursan nos respectivos ensinos. AP16
Coñecer contextos e situacións en que se usan ou aplican os diversos contidos curriculares. AP18
Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma. CM1
Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común. CM4
Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse. CM6
Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida. CM7
Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade. CM8

Contidos
Temas Subtemas
Análise dos bloques temáticos do curriculum de ciencias da Natureza Interrelacións.
Os contidos das ciencias experimentais na educación secundaria e bacharelato O BOE: os distintos niveis educativos
Adquisición e/ou revisión de conceptos fundamentais e experimentais da área de ciencias da natureza Bioloxía: Biomoléculas e metabolismo. A célula. Niveis de organización. Xenética e Evolución
Física: Mecánica, termodinámica, electricidade e magnetismo.
Xeoloxía: tectónica de placas, procesos internos, procesos externos e riscos xeolóxicos. Mapas xeolóxicos.
Química: materia, ligazón química e forzas intermoleculares, reaccións acido-base e redox.
Contexto e situacións de actualidade científica como recurso educativo As enerxías, limpas e renovabeis?. O cambio climático. Virus e vacinas, saúde e pseudociencias.

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias / Resultados Horas lectivas (presenciais e virtuais) Horas traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A16 A18 C1 C4 C6 C7 C8 18 45 63
Análise de fontes documentais A16 A18 C1 C6 C7 C8 5 20 25
Proba obxectiva A16 A18 C1 C4 C6 C7 C8 2 2 4
Aprendizaxe colaborativa A16 A18 C1 C4 C6 10 22 32
 
Atención personalizada 1 0 1
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Exposición oral complementada co uso de medios audiovisuias e a introducción de algunhas preguntas dirixidas aos estudantes coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a sua aprendizaxe
Análise de fontes documentais Técnica metodolóxica que supón a utilización de documentos audiovisuais e/ou bibliográficos (fragmentos de reportaxes documentais ou películas, noticias de actualidade, paneis gráficos, fotografías, biografías, artigos, textos lexislativos, etc.) relevantes para a temática da materia con actividades especificamente deseñadas para a análise dos mesmos. Pódese empregar como introdución xeral a un tema, como instrumento de aplicación do estudo de casos, para a explicación de procesos que non se poden observar directamente, para a presentación de situacións complexas ou como síntese de contidos de carácter teórico ou práctico.
Proba obxectiva Proba escrita utilizada para a avaliación da aprendizaxe, cuxo trazo distintivo é a posibilidade de determinar se as respostas dadas son ou non correctas. Constitúe un instrumento de medida, elaborado rigorosamente, que permite avaliar coñecementos, capacidades, destrezas, rendemento, aptitudes, actitudes, intelixencia, etc. É de aplicación tanto para a avaliación diagnóstica, formativa como sumativa.
Aprendizaxe colaborativa Conxunto de procedementos de ensino-aprendizaxe guiados de forma presencial e/ou apoiados con tecnoloxías da información e as comunicacións, que se basean na organización da clase en pequenos grupos nos que o alumnado traballa conxuntamente na resolución de tarefas asignadas polo profesorado para optimizar a súa propia aprendizaxe e a dos outros membros do grupo.

Atención personalizada
Metodoloxías
Aprendizaxe colaborativa
Análise de fontes documentais
Descrición
O traballo do alumno en cada unha das metodoloxías propostas será atendido polo profesor de forma individual e personalizada. As titorías (persoais, mediante Teams ou correo electrónico) concíbense como unha actividade de máxima importancia nesta materia.

Avaliación
Metodoloxías Competencias / Resultados Descrición Cualificación
Proba obxectiva A16 A18 C1 C4 C6 C7 C8 Examen final sobre os contidos da materia

Valorarase :

Coñecer o valor formativo e cultural das materias correspondentes á especialización.

Coñecer a historia e os desenvolvementos recentes das materias e as súas perspectivas para poder transmitir unha visión dinámica das mesmas.

Coñecer contextos e situacións en que se usan ou aplican os diversos contidos curriculares.

Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.

Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.

Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida
40
Análise de fontes documentais A16 A18 C1 C6 C7 C8 Elaboración de traballos sobre contidos e metodoloxías aplicadas o ámbito científico
Valorarase :

Coñecer o valor formativo e cultural das materias correspondentes á especialización.

Coñecer a historia e os desenvolvementos recentes das materias e as súas perspectivas para poder transmitir unha visión dinámica das mesmas.

Coñecer contextos e situacións en que se usan ou aplican os diversos contidos curriculares.

Integrar a formación en comunicación audiovisual e multimedia no proceso de ensino-aprendizaxe.

Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.

Integrar a formación en comunicación audiovisual e multimedia no proceso de ensino-aprendizaxe.

Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.

Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse.

Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida
60
 
Observacións avaliación

A asistencia ás sesions presenciais é obrigatoria.

Na primeira oportunidade

-   Avaliaranse as actividades e traballos realizados durante o curso e proba escrita. A Cualificación será a media ponderada das notas obtidas en cada parte, debendo obter en cada unha delas un aprobado (5 sobre 10).

-   É requisito imprescindible unha asistencia mínima do 80% de asistencia ás sesións presenciais. No caso de non alcanzarse dito porcentaxe as actividades/traballos non serán avaliados e a cualificación será de non presentado.

Na segunda oportunidade

-   O alumnado que asistíu a lo menos ó 80% das sesiones deberá repetir as partes nón superadas (actividades/traballos e/ou proba escrita).

-   Os estudantes que non alcanzaran o porcentaxe de asistencia esixida ás sesións presenciais deberán presentar, individualmente, todas as actividades/traballos propostos ó longo do curso-

-   En calquera caso, a cualificación será a media ponderada das notas obtidas en cada parte, debendo obter en cada unha delas un aprobado (5 sobre 10).

Na oportunidade adiantada: a avaliación rexerase polo modelo de avaliación correspondente ao curso precedente.

Os estudantes con dispensa académica de exención de asistencia:

-   Deberán poñelo en coñecemento da profesora (aurora.grandal@udc.es) a primeira semana de clase.

-   Na primeira oportunidade, ademáis da proba escrita, terán que realizar, individualmente, todas as actividades/traballos propostos ó longo do curso e entregalos nas datas que estableza o profesorado. A cualificación final será a media ponderada das notas das actividades e traballos realizados durante o curso e da nota da proba escrita, debendo obter en cada unha das partes un aprobado (5 sobre 10).

-   Na segunda oportunidade, deberán repetir ás partes non superadas (actividades/traballos e/ou proba escrita).

Todos os aspectos relacionados con
“dispensa académica”, “dedicación ao estudo”, “permanencia” e “fraude
académica” rexeranse de acordo coa normativa académica vixente
da UDC.



Fontes de información
Bibliografía básica

DOGA Nº 136 de viernes 13 de xullo de 2007 y 23 de xuño de 2008:

http://www.xunta.es/Dog/Dog2007.nsf/FichaSeccion/25E8E?OpenDocument

http://www.xunta.es/Dog/Dog2008.nsf/FichaContenido/29EFE?OpenDocument

http://docentes.leer.es/2010/10/04/leer-para-aprender-ciencias/

Libros de distintas editoriales correspondientes a ESO y Bachillerato

Obras de interés para Geología:

Gutiérrez Elorza, M. (2008). Geomorfología. Ed. Pearson-Prentice Hall. Madrid, 898 pp.
Anguita-Virella, F. & Moreno-Serrano, F. (1991) Procesos Geológicos Internos. Editorial Rueda, Madrid, 232 pp.
Anguita-Virella, F. (2002) Biografía de la Tierra. Editorial Aguilar, Madrid, 350 pp.


Enlaces de interés para Geología:
http://www.ucm.es/info/diciex/programas/las-rocas/cicloderocas/CiclorocasCUARTO.swf
http://www.windows.ucar.edu/tour/link=/earth/geology/rocks_intro.sp.html&br=gra&edu=elem
http://www.isftic.mepsyd.es/w3/eos/MaterialesEducativos/mem2000/tectonica/index_1.htm
http://www.palaeos.com/
http://tolweb.org/tree/
http://alerce.pntic.mec.es/~mnavar6/index.htm
http://www.isftic.mepsyd.es/w3/eos/MaterialesEducativos/mem/claves_evolucion/claves.htm
http://www.uned.es/cristamine/inicio.htm
http://www.isftic.mepsyd.es/jovenes/biologia_y_geologia/
http://www.isftic.mepsyd.es/jovenes/ciencias_naturales/
http://recursos.cnice.mec.es/biosfera/profesor/index.htm
http://www.juntadeandalucia.es/averroes/~41009858/departamentos/ciencias.htm

Obras de interés para Biología:

Curtis, H.; Barnes, S.; Schnek, A. y Flores, G. (2006). Invitación a la Biología. Editorial Médica Panamericana.
Audesirk, T.; Audesirk, G. y Byers, B. E. (2008). Biología. La vida en la Tierra. Ed. Prentice-Hall . 8.a ed.,
Anguita-Virella, F. (2002) Biografía de la Tierra. Editorial Aguilar, Madrid, 350 pp.

Enlaces de interés en Biología:
http://www.biologia.arizona.edu/DEFAULT.HTML
http://www.maph49.galeon.com/entrada.html
http://www.encuentros.uma.es/
http://www.faunaiberica.org/
http://www.areaciencias.com/
http://alerce.pntic.mec.es/~mnavar6/index.htm
http://www.isftic.mepsyd.es/jovenes/ciencias_naturales/
http://www.isftic.mepsyd.es/jovenes/biologia_y_geologia/
http://www.isftic.mepsyd.es/w3/eos/MaterialesEducativos/mem2001/biologia/index.html
http://web.educastur.princast.es/proyectos/biogeo_ov/index.htm



Bibliografía complementaria

ttp://teachers.web.cern.ch

www.igp.gob.pe/mag.htm

www.contenidos.com/fisica

www.cec.uchile.cl/ cutreras/apuntes/nuevo.html

WWW.CTV.ES

www.sc.ehu.es

www.educared.net

www.cofis.es

www.rsef.es

www.omega.ilce.edu

www.geocities.com

www.educar.sc.usp.br/ciencias/fisica/fisicaespanhol

http://www.sc.ehu.es/sbweb/fisica

http://home.cvc.org/science/kepler.htm

http://sasx01.sc.ehu.es/sbweb/fisica/electromagnet/induccion/variable/variable.htm#actividades

www.educared.net/aprende/sofwareducativo/index.htm

http://microcosm.web.cern.ch/microcosm/engl/prevesp.html

http://webcast.cern.ch/proyects/weblecturearchive/index.html

www.idae.es

http://www.sc.ehu.es/sbweb/fisica/default.htm
http://www.sc.ehu.es/sbweb/fisica/estadistica/gasIdeal/gasIdeal.html
http://lectura.ilce.edu.mx:3000/sites/ciencia/volumen1/ciencia2/36/htm/ysin.html


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións

Recoméndase o envío telemático dos traballos de esta materia, e se non é posible, non utilizar plásticos, elixir a impresión a dobre cara, empregar papel reciclado e evitar imprimir borradores. Débese facer un uso sostible dos recursos e a prevención de impactos negativos sobre o medio natural. Débese ter en conta a importancia dos principios éticos relacionados cos valores da sustentabilidade nos comportamentos persoais e profesionais

 

Nesta materia terase en conta a perspectiva de xénero (usarase linguaxe non sexista, bibliografía de autores/as de ambos os sexos, propiciarase a intervención en clase de alumnos e alumnas...). Traballarase para identificar e modificar prexuízos e actitudes sexistas, e influirase na contorna para modificalos e fomentar valores de respecto e igualdade.


Facilitarase a plena integración do alumnado que por razón físicas, sensoriais, psíquicas ou socioculturais, experimenten dificultades a un acceso axeitado, igualitario e proveitoso á vida universitaria.

 



(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías