| Competencias / Resultados do título |
|
Código
|
Competencias / Resultados do título
|
| Resultados de aprendizaxe |
| Resultados de aprendizaxe |
Competencias / Resultados do título |
| Transformar os currículos en programas de actividades e de traballo. |
AP20
AP25
|
|
CM1
|
| Adquirir criterios de selección e elaboración de materiais educativos. |
AP25
|
|
CM4
CM7
|
| Fomentar un clima que facilite a aprendizaxe e poña en valor as achegas dos estudantes. |
AP22
|
|
CM4
CM6
|
| Identificar os problemas relativos ao ensino e a aprendizaxe das Ciencias da Natureza e concretamente da Bioloxía/Xeoloxía e expor alternativas e solucións. |
AP27
|
|
CM4
CM7
|
| Contidos |
| Temas |
Subtemas |
1. A Bioloxía e a Xeoloxía no contexto da Educación Secundaria
|
1.1. Estrutura Curricular. A competencia científica no marco das demais competencias.
1.2. A Bioloxía e Xeoloxía no curriculum oficial. Organización e Secuenciación.
|
2.- Selección e secuenciación de contidos
|
2.1. Que ensinar na Bioloxía e Xeoloxía
2.2. A necesaria concreción curricular: delimitación do contido escolar. Exemplificacións. |
| 3.- O ensino da Bioloxía e a Xeoloxía. |
3.1. A concreción de obxectivos no ensino da Bioloxía e a Xeoloxía. A súa contribución na adquisición das competencias básicas.
3.2. Actividades e recursos na Bioloxía e Xeoloxía (os traballos prácticos, as saídas ao medio natural, os museos, dramatizacións, etc.), aplicados a temas concretos.
|
| 4.- As prácticas científicas. Construción do coñecemento científico. |
4.1. A modelización e a argumentación.
4.2. A indagación. |
| Planificación |
| Metodoloxías / probas |
Competencias / Resultados |
Horas lectivas (presenciais e virtuais) |
Horas traballo autónomo |
Horas totais |
| Aprendizaxe colaborativa |
A20 A22 C4 C7 |
10 |
10 |
20 |
| Traballos tutelados |
A20 A25 A27 C1 C6 |
0 |
20 |
20 |
| Proba mixta |
A20 A25 A27 C1 |
1 |
12 |
13 |
| Sesión maxistral |
A22 A25 A27 C4 C7 |
10 |
20 |
30 |
| Análise de fontes documentais |
A27 |
10 |
12 |
22 |
| Presentación oral |
A20 A22 A25 C1 |
1 |
2 |
3 |
| |
| Atención personalizada |
|
4.5 |
0 |
4.5 |
| |
| *Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado |
| Metodoloxías |
|
Metodoloxías |
Descrición |
| Aprendizaxe colaborativa |
Análise de supostos prácticos o situacións diversas e estudo de diferentes materiais, tanto en pequeno como en gran grupo, presentadas e orientadas por o profesor/a. Este análise vai acompañado da correspondente discusión e debate
|
| Traballos tutelados |
Elaboración fundamentada dunha proposta de intervención sobre un tema concreto de Bioloxía e/ou Xeoloxía, en pequeno grupo e baixo a supervisión do profesor/a. |
| Proba mixta |
Proba xeralmente de carácter individual que consta de preguntas breves e outras máis longas que implican o análisis de situacións, a elaboración de propostas concretas... relacionadas co ensino/aprendizaxe da Bioloxía/xeoloxía en secundaria |
| Sesión maxistral |
Exposición oral complementada con o uso de medios audiovisuais. Empregaráse fundamentalmente para a introducción de novos coñecementes científicos/didácticos. Se procurará interaccionar co alumnado, mantendo unha discusión e xustificación fluida de ideas, así como a contrastación das mesmas co novo coñecemento. |
| Análise de fontes documentais |
Técnica metodolóxica que supón a utilización de documentos audiovisuais e/ou bibliográficos relevantes para a temática da materia. Pódese empregar como introdución xeral a un tema, como instrumento de fundamentación de traballos tutelados, para a presentación de situacións complexas ou como síntese de contidos de carácter teórico ou práctico. |
| Presentación oral |
Presentación por parte do alumnado de explicacións -intervención docente na aula- e/ou de propostas de ensino aprendizaxe de elaboración propia, relativos a temas concretos de Bioloxía/Xeoloxía. No transcurso de este proceso establecerase a discusión e o intercambio de ideas en gran grupo |
| Atención personalizada |
|
Metodoloxías
|
| Traballos tutelados |
| Aprendizaxe colaborativa |
|
| Descrición |
Asistencia presencial e non presencial (Campus Virtual) para completar a información e dúbidas do traballo tutelado a realizar.
O alumnado de dispensa académica realizará todos os traballos da materia de forma individual, entregados nas datas sinaladas polas docentes, e terá atención personalizada, no horario de titorías, para aclarar dúbidas sobre os traballos e, tamén, sobre o marco teórico e práctico da materia.
Evitaráse a discriminación por razón de xénero e proporanse accións e medidas para corrixila. Usarase linguaxe non sexista, promoverase a intervención en clase de alumnos e alumnas.
Facilitarase a integración do alumnado que, por razón físicas, sensoriais, psíquicas ou socioculturais, experimente dificultades para superar a materia, por medio das axudas pertinentes. |
|
| Avaliación |
|
Metodoloxías
|
Competencias / Resultados |
Descrición
|
Cualificación
|
| Traballos tutelados |
A20 A25 A27 C1 C6 |
Valorarase a calidade dos traballos: capacidade de mostrar habilidades profesionais na elaboración xustificada de propostas de ensino das materias científicas (Bioloxía e Xeoloxía) |
40 |
| Proba mixta |
A20 A25 A27 C1 |
Proba de carácer individual na que se valorará a capacidade de aplicar os coñecementos e as capacidades adquiridas ao longo do curso na resolución de problemás o cuestións específicas relacionadas co ensino da Bioloxía/Xeoloxía |
50 |
| Análise de fontes documentais |
A27 |
Valorarase a fundamentación teórica dos traballos tutelados, desenvolvida a través dunha revisión bibliográfica que posibilite o coñecemento, análise e búsca de solucións aos problemas do proceso de ensino e aprendizaxe de temáticas concretas das materias de Bioloxía e Xeoloxía, así como as orientacións referidas á innovación e mellora educativa realizadas por especialistas. |
10 |
| |
|
Observacións avaliación |
Na primeira oportunidade avaliaranse as actividades e traballos realizados
durante o curso (40%), así como as análises de fontes documentais realizadas
(10%) e a proba escrita (50%). A cualificación final será a media ponderada das
notas obtidas en cada parte (segundo a ponderación antes indicada), debendo obter
en cada unha de elas un aprobado (5 sobre 10). É obrigatoria unha
asistencia mínima do 80% ás sesións presenciais. No caso de non acadar a
devandita porcentaxe deberán presentar, individualmente, as actividades/análises
de fontes/traballos propostos ao longo das distintas sesións, realizando tamén a
presentación oral que será obrigatoria para todo o alumnado. Considerarase
como “No presentado” (NP) aquel estudante que non entregue/realice as distintas
actividades a avaliar (actividades de análises; proba escrita; traballos
tutelados) que se establezan para o curso académico. Na segunda oportunidade, o alumnado deberá repetir só as partes non
superadas (actividades/traballos e/ou proba escrita e/ou análises de fontes
documentais), que se avaliarán segundo a ponderación antes indicada. A cualificación
será a media ponderada das notas obtidas en cada parte, debendo obter en cada
unha delas un aprobado (5 sobre 10). Considerarase como “No presentado”
(NP) aquel estudante que non entregue/realice as distintas actividades a avaliar
(actividades de análises; proba escrita; traballos tutelados) que se establezan
para o curso académico. A Avaliación Adiantada rexerase
polas mesmas normas que a segunda oportunidade. Os estudantes con recoñecemento de dispensa
académica de exención de asistencia, seguindo
as normas que regulan o réxime de dedicación ao estudio e permanencia e
progresión dos estudantes de grao e máster universitario da UDC, -Consello Social
do 04/05/2017-, deberán poñelo en coñecemento das profesoras durante a primeira
semana de clase. Se isto non fora posible, nun prazo non superior a 7 días
desde que lle fora concedido o recoñecemento. Ademais, deberán presentar
individualmente as actividades/traballos propostos a lo largo das distintas sesións
e entregalos nas datas que establezan as profesoras, realizando tamén a presentación
oral. Se non se cumpre a entrega nas datas sinaladas a cualificación será
de "Non presentado", segundo o establecido no artigo 21º
-Sistema de cualificacións- das “Normas de avaliación, revisión e reclamación das
cualificacións dos estudios de Grao e Máster universitario” da UDC
(29/06/2017). A cualificación final da Primeira Oportunidade será
a media ponderada das notas das actividades e traballos realizados (traballos
realizados durante o curso 40%, así como as análises de fontes documentais 10%)
e da nota da proba escrita, debendo obter en cada unha das partes un aprobado
(5 sobre 10). Na segunda oportunidade repetiranse só as partes
no superadas (actividades/traballos e/ou proba escrita). A nota final obterase
da forma antes sinalada. Os traballos entregaranse en formato dixital.
Ademais, esixirase o emprego dunha linguaxe non sexista, así como cumprir os
principios éticos relacionados cos valores de sustentabilidade nos comportamentos
persoais e profesionais. Todos os aspectos relativos á dispensa
académica, dedicación ao estudo e permanencia, así como fraude académica, non explicitamente
tratados neste apartado rexeranse pola normativa académica vixente da UDC. Importante: Nos traballos presentados considerarse
a corrección na expresión e a ortografía. Por outra banda, o plaxio será causa
da suspensión da actividade avaliada, en coherencia co artigo 14.4 das NORMAS
DE AVALIACIÓN, REVISIÓN E RECLAMACIÓN DE CUALIFICACIÓNS DE ESTUDOS DE GRADO Y
MÁSTER, aprobado polo Consello de Goberno o 19 de decembro de 2013 e modificado
o 29 de xunio de 2017. |
| Fontes de información |
|
Bibliografía básica
|
Banet, E. (2001). Los procesos de nutrición humana. Madrid. Síntesis
Jiménez Aleixandre, M.P. (2010). 10 ideas Clave. Competencias en argumentación y uso de pruebas. Barcelona. Graó
Sanmartí, N. (2007). 10 Ideas Clave. Evaluar para aprender. Barcelona. Graó
Majó, F. y Baqueró, M. (2014). 8 Ideas Clave. Los proyectos interdisciplinarios. Barcelona. Graó
Nieda, J. y otros (2004). Actividades para evaluar Ciencias en secundaria. Madrid. Visor
Pozo, J.l. y Gómez Crespo, M.A. (1998). Aprender y enseñar ciencias. Madrid. Morata
Domènech-Casal, J. (2019). Aprendizaje basado en proyectos, trabajos prácticos y controversias. 28 propuestas y reflexiones para enseñar Ciencias . Ediciones Octaedro
Cañal, P. (coord.) (2011). Biología y geología : complementos de formación disciplinar.. Barcelona Graó
Borrull, A. y Valls, C. (2019). Ciencia low cost. Barcelona. Graó
Cañas et al. (2007). Competencia en el conocimiento y la interacción con el mundo físico. La competencia científica. Madrid. Alianza Editorial
Driver, R. y otros 1999 (1999). Dando sentido a la Ciencia en secundaria. Investigaciones sobre las ideas de los niños. Madrid. Visor.
Cañal, P. (2011). Didáctica de la Biología y Geología. Barcelona. Graó
Sanmartí, N. ( 2002). Didáctica de las Ciencias en la educación secundaría obligatoria. Madrid: Síntesis
Perales, J. y Cañal, P. . (2000). Didáctica de las Ciencias Experimentales . Alcoy.Marfil
Jiménez Aleixandre, M.P. (1996). Dubidar para aprender. Vigo. Xerais
Claxton, G. (1994). Educar mentes curiosas. Madrid.Visor.
Osborne, R. y Freyberg.P. (1991). El aprendizaje de las Ciencias. Implicaciones de las Ciencias de los alumnos. Madrid. Narcea.
Membiela, P. (2001). Enseñanza de las Ciencias desde la perspectiva CTS. Madrid. Narcea.
Gil.D. (1991). Enseñanza de las Ciencias en la educación secundaria. Barcelona. Horsori.
Abril, A.M.; Blanco, A. y Franco, A.J. (2021). Enseñanza de las ciencias en tiempos de COVID-19 De la Investigación didáctica al aula. Barcelona. Graó
Cebrián, D.; Franco, A.J.; Lupión, T.; Acebal, MC; Ángel Blanco, A. (2020). Enseñanza de las ciencias y problemas relevantes de la ciudadanía. Transferencia al aula. Barcelona. Graó
Driver, R. y otros, (1989). Ideas científicas de las ciencias en la infancia y la adolescencia. Madrid. MEC/Morata
García Barros, S., Martínez Losada, C. (2013). Inmersos en el aire miramos al cielo. Los fenómenos atmosféricos y astronómicos.. Barcelona Graó
Blanco, A. y Lumpion T. (2015). La competencia científica en las aulas: nueve propuestas didácticas. Santiago de Compostela Andavira
Cabello, A.;España, E., Blanco, A. (2016). La competencia en alimentación . Barcelona : Octaedro
Carmen, L. del (1997). La enseñanza y el aprendizaje de tas Ciencias de la Naturaleza en la educación secundaria. Barcelona. ICE UB/Horsori.
García Barros, S. y Martínez Losada, C. (2011). La estrategia de enseñanza por investigación: actividades y secuenciación.. Barcelona. Graó
Cañal, P. (2005). La nutrición de las plantas: enseñanza y aprendizaje. Madrid. Síntesis.
Sáez Bondía, M.J.; Gil Quílez, M.J.; Martínez Peña, B. y Carraquer, J. (2021). Las Tres Letras de Río. Prensa de la Universidad de Zaragoza
Pedrinaci, E. (2000). Los procesos geológicos internos. Madrid: Síntesis
Domènech-Casal, J. (2022). mueve la lengua, que el cerebro te seguirá. Barcelona. Graó
Pedrinaci, E.; Caamaño, A.; Cañal, P. y De Pro, A. (2012). Once Ideas clave. El desarrollo de la competencia científica. Barcelona. Graó
|
|
A bibliografía completarase con outras aportacións específicas nos distintos temas |
|
Bibliografía complementaria
|
Jarman, R. y McClune, B. (2010). El desarrollo del alfabetismo científico. El uso de los media en el aula. Madrid. Morata
|
|
| Recomendacións |
| Materias que se recomenda ter cursado previamente |
|
| Materias que se recomenda cursar simultaneamente |
|
| Materias que continúan o temario |
|
| Observacións |
|
Recoméndase que o envío dos traballos sexa telemático e, se non fose posible, non utilizar plásticos, elixir a impresión a dobre cara, empregar papel reciclado e evitar imprimir borradores.
Cómpre facer un uso sostible dos recursos, evitando impactos negativos sobre o medio natural. Debése ter en conta a importancia dos principios éticos relacionados cos valores da sostibilidade nos comportamentos persoais e profesionais.
|
|