Datos Identificativos 2024/25
Asignatura (*) Historia da educación Código 652G01006
Titulación
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 2º cuadrimestre
Primeiro Formación básica 6
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento Didácticas Específicas e Métodos de Investigación e Diagnóstico en Educación
Pedagoxía e Didáctica
Psicoloxía
Coordinación
Lema Moreira, Estefanía
Correo electrónico
estefania.lema@udc.es
Profesorado
Lema Moreira, Estefanía
Malheiro Gutiérrez, José Manuel
Correo electrónico
estefania.lema@udc.es
jose.malheirog@udc.es
Web
Descrición xeral Na materia de Historia da educación faise un percorrido polas etapas máis significativas na historia do pensamento pedagóxico e das institucións escolares.

Competencias / Resultados do título
Código Competencias / Resultados do título

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias / Resultados do título
Situar a escola infantil no sistema educativo español, no contexto europeo e no internacional. A27
A31
Coñecer experiencias de prácticas de innovadoras en educación infantil A28
Coñecer a evolución histórica da familia, os diferentes tipos de familias, de estilos de vida e educación no contexto familiar. A14
Valorar a importancia do traballo en equipo. A29
Aprender a aprender. Aplicar un pensamento crítico, autocrítico, lóxico e creativo. B1
B3
. Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida B10
B11
B17
C1
C4
C6
C7
Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade C8

Contidos
Temas Subtemas
A configuración e evolución histórica do concepto de infancia A construcción da categoria "infancia" no marco das sociedades contemporaneas.
Xénese e estructura dos sistemas educativos nacionais Xénese,estructura e funcións
O sistema educativo en España Xénese, evolución histórica e lexislación educativa
O pensamento pedagóxico contemporaneo Os pioneiros da escola contemporanea. A Escola Nova. Teorías educativas socialistas, marxistas, anarquistas e libertarias. As pedagoxías críticas. Plantexamentos pedagóxicos antiautoritarios. As correntes críticas á institución escolar. Movementos, institucións e práctica pedagóxica en educación infantil. A historia das innovacións pedagóxicas en educación infantil e a súa evolución.
A cultura escolar Dimensión científica política e empírica. Os modelos contemporaneos de educación infantil.
.Xenealoxía da profesión docente
Evolución histórica da formación docente

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias / Resultados Horas lectivas (presenciais e virtuais) Horas traballo autónomo Horas totais
Sesión maxistral A14 A27 A28 A31 B10 B11 24 0 24
Traballos tutelados C4 C6 10 40 50
Lecturas B3 0 23 23
Actividades iniciais C7 4 0 4
Aprendizaxe colaborativa A29 0 8 8
Presentación oral B17 C1 2 0 2
Proba de ensaio B1 2 0 2
Portafolios do alumno C8 0 27 27
 
Atención personalizada 10 0 10
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Sesión maxistral Faráse unha exposición oral dos temas da guia coa introdución dalgunhas preguntas aos estudiantes coa finalidade de transmitir coñecementos e facilitar a aprendizaxe
Traballos tutelados Está referida a cómo facer un traballo de iniciación á investigación histórica.
Os estudiantes se responsabilizan do seu propio traballo pero seguindo as pautas que a profesora lles irá marcando a través dun seguimento tutorial individualizado.
Lecturas Propoñeranse unha serie de lecturas obrigatorias dun conxunto de textos e documentación de caracter historio gráfico que o alumnado terá que ler e recensionar.
Actividades iniciais Levaránse a cabo nas primeiras sesións de clase actividades de caracter expositivo por parte da profesora nas que se presentará o programa da materia.
Aprendizaxe colaborativa Parte da idea de que os estudantes traballan xuntos para aprender e ao tempò son responsables mesmo da súa propia aprendizaxe como da dos seus compañeiros. Non se opón ao traballo individual. Máis ben debe entenderse como unha estratexia de aprendizaxe complementaria que tenta fortalecer o desenvolvemento global do alumnado.
Presentación oral Exposición de traballos realizados, individuais ou en grupo, diante dun grupo de referencia, procurando tirar conclusións sobre a problemática investigada, documento pu experencia abordada.
Proba de ensaio Pretende determinar os logros dos estudantes en termos obxectivos e avaliar de xeito directo a capacidade de análise, a expresión e a organización de ideas relativas aos contidos da materia.
Portafolios do alumno Recolle apuntes persoais, traballos de investigación, resumes...

Atención personalizada
Metodoloxías
Portafolios do alumno
Presentación oral
Aprendizaxe colaborativa
Lecturas
Traballos tutelados
Descrición
O alumnado de carácter presencial contará cun seguimento e atención personaliza tanto nas clases como no horario de tutorías.
Canto ao alumnado con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica non se contemplan metodoloxias grupais. Terán todas caracter individual e faráse un seguimento personaliza de caracter tutorial.

Avaliación
Metodoloxías Competencias / Resultados Descrición Cualificación
Presentación oral B17 C1 Exposición de traballos, individuais ou colectivos, diante do grupo de referencia, procurando tirar conclusións sobre a problemática investigada, documento ou experiencia abordada. 10
Proba de ensaio B1 Pretende determinar os logros dos estudantes en termos obxectivos e avaliar de xeito directo a capacidade de análise, a expresión e a organización de ideas relativas aos contidos da materia. 30
Aprendizaxe colaborativa A29 Parte da idea de que os estudantes traballan xuntos para aprender. Debe entenderse como unha estratexia de aprendizaxe que tenta fortalecer o desenvolvemento global do alumnado. 10
Lecturas B3 Con caracter obrigatorio e optativo propoñeranse un serie de lecturas seguindo o temario do programa. 20
Traballos tutelados C4 C6 Trátase de facer un traballo vencellado de forma directa cos contidos teóricos da materia. Esixe por parte do alumnado un grao de responsabilidade consonte cos obxectivos e a calidade que debe presidir este tipo de traballo. No seu momento facilitaránse unhas pautas que permitirán a elaboración do mesmo, que se complementará cun seguimento titorial individualizado. 30
 
Observacións avaliación

A avaliación da materia será continua e formativa. Será posible a realización de probas ao longo do semestre. Estas probas poderán realizarse sen previo aviso, e, no caso da superación das mesmas, eliminarán parte do contido da proba de ensaio.

A asistencia ás clases interactivas é obrigatoria. O alumno ou alumna que acumule máis de tres faltas de asistencia deixa de ser asistente pasando a ser avaliado seguindo outros criterios distintos ó alumnado asistente.

Será imprescindible para aprobar a materia obter cando menos un aprobado tanto no traballo como na proba de ensaio.

O alumnado non presencial debidamente xustificado deberán realizar unha proba de ensaio de carácter obrigatorio ao remate do cuatrimestre na data marcada oficialmente pola Facultade e un traballo tutelado de carácter individual. O traballo individual terá un valor do 30% da nota e a proba de ensaio un 70%. Será imprescindible para aprobar a materia obter cando menos un aprobado tanto no traballo como na proba de ensaio. 

Aquel alumnado que, por causas sobrevidas, non poda manter a condición de presencialidade, será tratado segundo a normativa da Universidade.

A realización fraudulenta das probas ou actividades de avaliación, unha vez comprobada, implicará directamente a cualificación de suspenso na materia na convocatoria en que se cometa: o/a estudante  será calificado de "suspenso" (nota numérica 0) na convocatoria correspondente do curso académico, tanto se a comisión da falta se produce na primeira oportunidad como na segunda. Para isto procederase a modificar a súa cualificación na acta da primeira oportunidade, se fose necesario.


Fontes de información
Bibliografía básica

Ariés, Ph. (1986). La infancia, en La historia de la infancia y de la Juventud. Revista de Educación. MEC. 21. 5-19. Disponible en https://dialnet.unirioja.es/ejemplar/1973

Decroly, O. (1934). Psicología Aplicada a la Educación. Francisco Beltrán

deMause, Ll. (1982). Historia de la infancia. Alianza. 

Locke, L. (1982). Pensamientos acerca de la Educación. Humanitas. 

Malaguzzi, L. (2001). Educación Infantil en Reggio Emilia. Octaedro 

Montessori, M. (2014). El Método de la Pedagogía Científica: Aplicado a la Educación de la Infancia. Escuela Nueva 

Montessori, M. (1982). El niño. El secreto de la infancia. Diana.  

Pestalozzi, J.H. (2001). La velada de un solitario. Herder. 

Pestalozzi, J.H. (1963). Cómo Gertrudis enseña a sus hijos. Fernández editores

Rousseau, J.J. (1973). Emilio o de la educación. Barcelona: Fontanella. 

Sanchidrián, C. (2010). Historia y perspectiva actual de la Educación Infantil. Graó

                                                                                                         
Bibliografía complementaria

ANDERSON, M. (1988), Aproximaciones a la historia de la familia occidental (1500-1914), Madrid, Siglo XXI, 1988.

ARANGUREN, J. L. e outros (1983), Infancia y sociedad en España, Jaen, Hesperia,

ARIÉS P. e outros,(1987), Sexualidades occidentales, Barcelona, Paidós,

---------- (1987), El niño y la vida familiar en el Antiguo Régimen, Madrid, Taurus, 1987.

BALL, Stephen J. (comp.)(1993), Foucault y la educación. Disciplinas y saber, Madrid, Morata, 1993.

BURGIERE, André e outros (1988): Historia de la familia, Madrid, Alianza,

BORRÁS LLOP, J. (dir),(1986) Historia de la infancia en la España contemporanea (1834-1936), Madrid, Ministerio de Trabajo y Asuntos Sociales- Fundación Germán Sánchez Ruiperez.

CASEY, J. (1950), Historia de la familia, Madrid, ESpasa- Calpe.

DELGADO, B. (1997), Historia de la Infancia, Barcelona, Ariel.

DEMAUSE, Ll (1982), Historia de la Infancia, Madrid, Alianza Editorial

FOUCAULT, Michel,(1982) Vigilar y castigar, Madrid, Siglo XXI

GONZALEZ-AGÁPITO, J.(2003), La educación infantil. Lecturas de un proceso histórico en Europa, Barcelona, Octaedro.

TORRES J. e outros,(1993) Didáctica de la Educación Infantil, Madrid, MEC

VARELA, J. e ALVAREZ-URIA, F.(1991), Arqueología de la escuela, Madrid, La Piqueta.

           

       

 

El cabezota (1982). Director: Francisco Lara Polop (película).

Las Misiones Pedagógicas (2006). Director: Gonzalo Tapia (documental)

La República de los maestros (2004). Directores: Victoria Martínez e Arturo Villacorta (documental)

La escuela fusilada (2006). Directores: Iñaki Pinedo e Daniel Álvarez (documental).

A derradeira lección do mestre (2006): Xoán Carlos Garrido (documental).

La Sección Femenina (2006). Director: Javier Ortega (documental).

Afranio (2008). Director: Víctor Coyote  (documental).

Flores tristes (2008). Director. Teo Manuel Abad (documental).

 

 

http://www.rtve.es/mediateca/videos/20091203/paisajes-historia---seccion-femenina/642193.shtml  (La sección Femenina) Documental que se pode baixar da Rede

 

http://edukazine.blogspot.com/ (portal de recursos cine e educación)

 

 

http://www.cinehistoria.com/ (Portal de recursos de cine e historia)

 

http://www.sc.ehu.es/sfwsedhe/ (Sociedad Española de Historia de la Educación)

 


http://www.ceince.eu/main.php?id=1 (Centro Internacional de Cultura Escolar)

 

                 
                                                                                 

Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente

Materias que se recomenda cursar simultaneamente

Materias que continúan o temario

Observacións
<p>-É obrigatoria a entrega cumprementada da ficha de identidade persoal -Non se admitiran traballos dos que a profesora non teña constancia da súa realización. -As datas de entrega dos traballos son inamovibles, agás casos excepcionais. -Para poder ser calificado/a e avaliado/a é necesario ter entregado tódolos traballos esixidos. De faltar algunha das partes figurará un Non Presentado. -Os traballos escritos presentaránse ben identificados. Non se admitiran traballos encernados con fundas plásticas, anillas ou deseños similares. Deberánse entregar sempre a dobre cara. Faránse sempre copias dos traballos entregados. - </p>


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías