Competencias / Resultados do título |
Código
|
Competencias / Resultados do título
|
Resultados de aprendizaxe |
Resultados de aprendizaxe |
Competencias / Resultados do título |
Coñecer, respetar e valorar os diferentes grupos de alumnos que se poden beneficiar dos sistemas alternativos e aumentativos de comunicación. |
A3 A4 A6
|
B1 B18
|
C4
|
Coñecer as opcións simbólicas e non simbólicas así como coñecer e desenvolver tecnoloxía de apoio a comunicación aumentativa e alternativa e o seu papel como sistemas de acceso ó currículum. |
A3 A4 A6 A11 A13 A17 A30
|
B11 B12 B14 B18
|
C3 C4 C7
|
Recoñecer as diferentes barreiras á comunicación e á participación na aula e dentro da contorna escolar e saber intervir para a sú eliminación. |
A6 A11 A13 A17
|
B14 B18
|
C4
|
Dominar o proceso de ensinanza e aplicación de sistemas alternativos e aumentativos de comunicación na contorna escolar. |
A17 A30
|
B14 B16 B21 B22 B23 B24 B25
|
C3 C4 C7
|
Valorar e respetar as formas alternativas de comunicación, en tanto que estas poden constituir a forma principal de linguaxe para as persoas con discapacidade da fala. |
|
B2 B6 B18
|
C4
|
Contidos |
Temas |
Subtemas |
Sistemas alternativos de comunicación e acceso ó currículum. |
Conceptualización da comunicación aumentativa e alternativa
O modelo de comunicación aumentativa e alternativa.
Competencia comunicativa dos estudantes con necesidades especiais de comunciación.
Os sistemas alternativos de comunicación como acceso á comunicacion, ó currículum e coma ferramenta de inclusión educativa. |
Sistemas asistidos e sistemas non asistidos de comunicación aumentativa e alternativa. |
Sistemas alternativos e aumentativos asistidos.
Os símbolos asistidos.
Sistemas alternativos e aumentativos non asistidos.
Dos xestos de uso común ás linguaxes codificadas xestuais
A lingua de signos.
|
Tecnoloxía de apoio á comunicación e acceso á comunicación escrita. |
Medios de indicación dos símbolos asistidos.
Accesos ós dispositivos de comunicación.
Opcións de baixa tecnoloxía.
Opcións de alta tecnoloxía: comunicadores e ordenador.
Sotware específico para a comunicación.
|
O proceso de valoración-intervención. |
O modelo de participación. Valoración para a participación na aula. Oportunidades e barreiras para a comunicación.
Técnicas específicas de intervención.
Programas de comunicación. |
Planificación |
Metodoloxías / probas |
Competencias / Resultados |
Horas lectivas (presenciais e virtuais) |
Horas traballo autónomo |
Horas totais |
Sesión maxistral |
A3 A4 A6 A11 B6 B18 B25 C4 C7 |
8 |
16 |
24 |
Traballos tutelados |
A13 A30 B14 B16 B22 B23 B24 |
6 |
60 |
66 |
Eventos científicos e/ou divulgativos |
A17 B11 B12 |
2 |
2 |
4 |
Obradoiro |
A6 A11 |
3 |
3 |
6 |
Aprendizaxe colaborativa |
A6 A13 B1 C3 |
6 |
0 |
6 |
Simulación |
A6 A11 A17 B1 |
2.5 |
0 |
2.5 |
Proba obxectiva |
A6 A17 B2 B11 B21 |
2 |
0 |
2 |
|
Atención personalizada |
|
2 |
0 |
2 |
|
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado |
Metodoloxías |
Metodoloxías |
Descrición |
Sesión maxistral |
Exposición presencial dos contidos programáticos para cada un dos temas da materia |
Traballos tutelados |
O alumnado entregará os materiais produto das actividades de aprendizaxe: taboleiros e plantillas de comunicación, caderno de PECS, catálogo de tecnoloxía de apoio, materiais para a alfabetización, unidade didáctica adaptada e os materiais necesarios de avaliación e para a participación dos alumnos con necesidades comunicativas especiales na escola. Computa na avaliación |
Eventos científicos e/ou divulgativos |
O alumnado asistirá obrigatoriamente ós eventos divulgativos programados para a materia. Nestes eventos contarase coa participación dun profesional da área da comunicación aumentativa e alternativa que amosará virtualmente o funcionamento de dous programas específicos de comunicación alternativa. |
Obradoiro |
Os alumnos realizarán prácticas para a aprendizaxe de sistemas alternativos non asistidos (alfabeto dactilolóxico, sistema bimodal e palabra complementada) coa axuda e superivisión da profesora. |
Aprendizaxe colaborativa |
Os alumnos, organizados en pequenos grupos, traballarán colaborativamente para resolver as tarefas asinadas pola docente. Serán guiados persoalmente ou mediante o uso de tecnoloxías da información e da comunicación. |
Simulación |
Presentaránse ós alumnos situación semellantes as que atoparán no eido educativo relacionada coa aplicación dos sistemas de alternativos de comunicación |
Proba obxectiva |
A aprendizaxe do alumnado será avaliada de forma continua de xeito que o longo do curso terán que facer probas obxectivas por bloques de contidos (temas completos ou por partes), que consistirán en preguntas de verdadeiro-falso, de resposta múltiple e de resposta breve que serán desenvolvidas a través de plataforma Moodle. |
Atención personalizada |
Metodoloxías
|
Sesión maxistral |
Traballos tutelados |
|
Descrición |
A docente adicará atención persoal a tódolos alumnos e alumnas para a resolución de dúbidas, aclaración de conceptos e cuestións de carácter teórico
Asimesmo, a docente asesorará de xeito persoal ó alumnado en cualquier cuestión relacionada coa elaboración dos traballos tutelados, durante as prácticas e obradoiros, etc. |
|
Avaliación |
Metodoloxías
|
Competencias / Resultados |
Descrición
|
Cualificación
|
Traballos tutelados |
A13 A30 B14 B16 B22 B23 B24 |
Coa realización dos traballos valorarase a adquisición de procedimentos "saber facer".
Cada grupo de traballo colaborativo entregará nos axeitados prazos os materiais que son produto das actividades de aprendizaxe realizadas durante as clases interactivas.
Os traballos tutelados computan o 50% da nota final.
|
50 |
Proba obxectiva |
A6 A17 B2 B11 B21 |
A aprendizaxe do alumnado será avaliada de forma continua de xeito que o longo do curso os e as alumnas terán que facer probas obxectivas por bloques de contidos (temas completos ou por partes), que consistirán en preguntas de verdadeiro-falso, de resposta múltiple ou de resposta breve e que serán desenvolvidas a través de plataforma Moodle.
|
50 |
|
Observacións avaliación |
OPCIÓN A Alumnado con dedicación completa: asistencia/participación nas actividades de clase igual ou superior ao 80%: a) Realización de traballos tutelados (50%). b) Proba/s obxectiva sobre os contidos da materia (50%). OPCIÓN B Alumnado con recoñecemento de dedicación a tempo parcial e dispensa académica de exención de asistencia, segundo establece a "Norma que regula o réxime de dedicación ao estudo e a permanencia e a progresión dos estudantes de grao e mestrado universitario na Universidade da Coruña" (aprobada en Consello de Goberno do 28 de xuño do 2016): Elixirá, ao comezo do curso, entre a opción A ou: - Un exame escrito sobre os contidos teórico-prácticos da materia (50%), asi como a presentación dun traballo no que realice igualmente un estudo de caso (50%) OBSERVACIÓNS ADICIONAIS: 1. Para superar a materia cómpre obtener unha puntuación do 50% do peso de cada unha das partes obxecto de avaliación (traballos e exame). 2. A convocatoria de xullo estará sometida aos mesmos criterios que a convocatoria de maio. 3. Segundo establecen as "Normas de avaliación, revisión e reclamación das cualificacións dos estudos de grao e mestrado universitario" (aprobada o 19/12/2013 e modificada o 30/04/2014) no Art. 21.2: Considerarase como “Non presentado” (NP) a aquel estudante que, estando matriculado na materia, non concurra ás distintas actividades de avaliación que se establecen para o curso académico. Así, será cualificado como “Non presentado” cando: a) Non complete o proceso de avaliación continua, nas condicións que figure na guía docente, ou b) Non entregue o traballo nin se presente á proba do período oficial de avaliación. 3. No relativo á realización fraudulenta (plaxio) das tarefas, actividades ou calquera tipo de proba de avaliación, a cualificación axustarase ao establecido no artigo 14. 4) Normas de avaliación, revisión e reclamación das cualificacións dos estudos de grao e mestrado universitario: "Na realización de traballos, o plaxio e a utilización de material non orixinal, incluído aquel obtido a través da internet, sen indicación expresa da súa procedencia e, se é ou caso, ou permiso do seu autor/a, poderá ser considerada causa de cualificación de suspenso na actividade. Todo iso sen prexuízo das responsabilidades disciplinarias ás que puidese haber lugar tras o correspondente procedemento" 4. Asimesmo, en calquera caso, aplicarase á realización fraudulenta (plaxio) das probas de avaliación a seguinte modificación aprobada no Regulamento disciplinar do estudantado da UDC (Consello de Goberno do 28/06/2023), artigo 11, apartado 4 b), que establece a "[c]ualificación de suspenso na convocatoria en que se cometa a falta e respecto da materia en que se cometese: o/a estudante será cualificado con “suspenso” (nota numérica 0) na convocatoria correspondente do curso académico, tanto se a comisión da falta se produce na primeira oportunidade como na segunda. Para isto, procederase a modificar a súa cualificación na acta de primeira oportunidade, se fose necesario". 5. Segundo se recolle nas distintas normativas de aplicación para a docencia universitaria nesta materia incorporase a perspectiva de xénero. Entre outras medidas, usarase linguaxe non sexista, utilizarase bibliografía de autores/as de ambos sexos e propiciarase a intervención en clase de alumnos e alumnas. Traballarase para identificar e modificar prexuízos e actitudes sexistas e influirase na contorna para modificalos e fomentar valores de respecto e igualdade. No caso de detectar situacións de discriminación por razón de xénero, proporanse accións e medidas para corrixilas.
|
Fontes de información |
Bibliografía básica
|
(). .
Lloyd, L., Fuller, D., & Arvidson, Helen. (1997). Augmentative and Alternative Communication. A handbook of principles and practices.. Boston: Allyn & Bacon
Beukelman, D. R. & Light, Janice (2020). Augmentative and Alternative Communication. Supporting children and adults with complex communication needs.. Baltimore: Paul H. Brookes
Gómez Taibo, María Luisa (2020). Comunicación simbólica: Comunicación Aumentativa y Alternativa. Madrid: Pirámide
Gómez Taibo, María Luisa (2000). Curso de comunicación aumentativa y alternativa. Sevilla: Fundación Verbum
Frost, Laurie., y Bondy, A. (2002). El manual de PECS. Pyramid Educational Products
Goossens', Carol., Crain, S., & Elder, P (1992). Engineering the preschool environment for interactive, symbolic communication. . Birmingham, AL: Southeast Augmentative Communication Conference Publications.
Zeina, R. M. (2014). High-tech augmentative and alternative communication and autism. Saarbrücken: Lambert Academic Publishing
Asorey, Estibaliz., Foz, S., y Vargas, E. (2016). Implementación de SAAC en las aulas para alumnos con discapacidad física.. Gobierno de Aragón: Departamento de Educación, Cultura y Deporte
Von Tetzchner, S. y Martinsen, H. (1991). Introducción a la enseñanza de signos y al uso de ayudas técnicas para la comunicación. Madrid: Visor
Schaeffer, B (2005). Programa de Comunicación Total – Habla Signada. Madrid: Alianza
Monfort, M., Juárez, Adoración. y Rojo. (1982). Programa elemental de comunicación bimodal. Madrid: Cepe
Sotillo, María (1993). Sistemas alternativos de comunicación. Madrid: Trotta
Baumgart, D.; Johnson, J. y Helmstetter, E. (1996). Sistemas alternativos de comunicación para personas con discapacidad. Madrid: Alianza
Torres, S. (2001). Sistemas alternativos de comunicación. Manual de comunicación aumentativa y alternativa: sistemas y estrategias. Málaga: Aljibe
Martín-Caro, L. y Junoy, Magda (2001). Sistemas de comunicación y parálisis cerebral. Madrid: Cepe
Basil, Carme., Soro-Camats, E., y Rosel, C. (1998). Sistemas de signos y ayudas técnicas para la comunicación aumentativa y la escritura. Principios teóricos y aplicaciones.. Barcelona: Masson.
Downey, June (1999). Teaching Communication Skills to Students with Severe Disabilities. . Baltimore: Paul H. Brookes
Glennen, Sharon, & DeCoste, Denise. (1997). The Handbook of Augmentative and Alternative Communication. . San Diego: Singular Publishing Group Inc. |
|
Bibliografía complementaria
|
(). Augmentative and Alternative Communication. |
|
Recomendacións |
Materias que se recomenda ter cursado previamente |
|
Materias que se recomenda cursar simultaneamente |
|
Materias que continúan o temario |
|
Observacións |
Se recomenda a práctica dos sistemas de comunicación non asistidos dende o principio do curso e maila realización das tarefas programadas e a súa entrega nos prazos establecidos. |
|