Competencias / Resultados do título |
Código
|
Competencias / Resultados do título
|
A1 |
Coñecer os campos da educación social e recoñecer novos ámbitos emerxentes. |
A4 |
Distinguir os estadios evolutivos das persoas, e interpretar as súas implicacións educativas. |
A5 |
Identificar e analizar os factores contextuais que afectan os procesos de intervención socioeducativa. |
A7 |
Aplicar metodoloxías educativas e dinamizadoras da acción socioeducativa. |
A8 |
Detectar factores de vulnerabilidade, de exclusión e de discriminación social que dificulten a inclusión social, escolar e laboral de persoas e colectivos |
A12 |
Mediar en situacións de risco e conflito. |
A14 |
Identificar e emitir xuízos razoados sobre problemas socioeducativos para mellorar a práctica profesional. |
A17 |
Formar axentes de intervención socioeducativa e comunitaria. |
A21 |
Deseñar e implementar procesos de avaliación de programas e estratexias de intervención socioeducativa en diversos contextos. |
B1 |
Elaborar, analizar, sintetizar, valorar e transmitir criticamente a información. |
B2 |
Redactar e presentar informes técnicos, memorias, regulamentos ou calquera outro documento básico que contribúa a regular a acción socioeducativa. |
B3 |
Xerar a cultura profesional colaborativa, fomentando o traballo en rede e integrándose en grupos interdisciplinares con iniciativa e responsabilidade. |
B4 |
Deseñar e impulsar espazos socioeducativos en contextos de diversidade atendendo á igualdade de xénero, á equidade e respecto aos dereitos humanos, favorecendo o empoderamento das persoas e colectivos ubicados en situacións de desvantaxe social. |
B5 |
Capacidade de mostrar actitudes coherentes coas concepcións éticas e deontolóxicas propias da profesión. |
B6 |
Adquirir e dominar habilidades comunicativas que permitan transmitir información, ideas e propostas a diversas audiencias. |
C1 |
Expresarse correctamente, tanto de forma oral coma escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma. |
C4 |
Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía aberta, culta, crítica, comprometida, democrática e solidaria, capaz de analizar a realidade, diagnosticar problemas, formular e implantar solucións baseadas no coñecemento e orientadas ao ben común. |
C6 |
Valorar criticamente o coñecemento, a tecnoloxía e a información dispoñible para resolver os problemas cos que deben enfrontarse. |
C7 |
Asumir como profesional e cidadán a importancia da aprendizaxe ao longo da vida. |
C8 |
Valorar a importancia que ten a investigación, a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico no avance socioeconómico e cultural da sociedade. |
Resultados de aprendizaxe |
Resultados de aprendizaxe |
Competencias / Resultados do título |
Recoñecer a problemática das adicións como unha responsabilidade socio-comunitaria. |
A1 A14 A17
|
B3
|
C4 C8
|
Discriminar os límites existentes entre a conduca normal e as conducas aditivas. |
A14
|
|
|
Analizar os principais factores que interveñen, así como as pautas e liñas de actuación fundamentais, dirixidos á prevención das condutas aditivas. |
A8 A12
|
|
|
Analizar os principais factores predispoñentes e precipitantes das condutas aditivas
|
A4 A5
|
B1 B2
|
|
Valorar a importancia da prevención das condutas aditivas no eido socio-comunitario. |
A8
|
B5
|
C7
|
Deseñar e avaliar iniciativas e intervencións socioeducativas de carácter preventivo no campo das adicións. |
A7 A21
|
B4 B6
|
C1 C6
|
Contidos |
Temas |
Subtemas |
MÓDULO I: Aproximación conceptual ás adicións. |
1.1. Límites entre as condutas normais e as condutas aditivas.
1.2. Clasificación das adicións.
1.3. Semellanzas e diferenzas entre as adicións químicas e as psicolóxicas.
1.4. Características das condutas aditivas.
1.5. Factores de inicio e mantemento das adicións.
1.6. Patoloxía dual: comorbilidade entre as adicións e outros trastornos mentais |
MÓDULO II: Adicións psicolóxicas. |
2.1. Xogo patolóxico.
2.2. Adición ao sexo.
2.3. Adición ás compras.
2.4. Adición á comida.
2.5. Adición ao traballo.
2.6. Adición ao exercicio físico.
2.7. Adición ao móvil.
2.8. Adicción a Internet.
2.9. Outros tipos de adicións psicolóxicas. |
MÓDULO III: Adicións químicas. |
3.1. Adición ao alcohol.
3.2. Adición á nicotina.
3.3. Adición ás anfetaminas.
3.4. Adición ao cannabis.
3.5. Adición aos alucinóxenos.
3.6. Adición aos inhalantes.
3.7. Adición á cocaína.
3.8. Adición aos opiáceos.
3.9. Adición a outros tipos de drogas. |
MÓDULO IV: Prevención de condutas aditivas. |
4.1. Tipos de prevención.
4.2. Obxectivos a conseguir no tratamento de cualquera dependencia.
4.3. Liñas de intervención comúns a todas as adicións.
4.4. Prevención de recaídas: estratexias de intervención.
4.5. Programas de prevención: deseño, avaliación e intervención. |
Planificación |
Metodoloxías / probas |
Competencias / Resultados |
Horas lectivas (presenciais e virtuais) |
Horas traballo autónomo |
Horas totais |
Aprendizaxe colaborativa |
A4 A5 A7 A8 A14 B1 C4 |
2 |
6 |
8 |
Discusión dirixida |
A1 A5 A8 A12 A14 A21 B5 B6 C1 C2 |
4 |
4 |
8 |
Estudo de casos |
A1 A5 A7 A8 A12 A14 B4 B5 |
5 |
5 |
10 |
Portafolios do alumno |
A5 A7 A8 A14 A17 A21 B1 B3 B5 C4 C8 |
3 |
15 |
18 |
Proba mixta |
A1 A5 A8 A14 A21 B1 B5 C4 |
3 |
32 |
35 |
Resumo |
A14 B1 B2 C4 |
4 |
6 |
10 |
Sesión maxistral |
A1 A2 A5 A8 A16 A21 B4 C7 |
15 |
15 |
30 |
Solución de problemas |
A5 A8 A12 A14 A21 B1 B4 C4 |
2 |
2 |
4 |
Simulación |
A7 A12 A21 C4 |
2 |
2 |
4 |
Análise de fontes documentais |
A5 A8 A14 B1 B5 C4 C6 |
2 |
6 |
8 |
|
Atención personalizada |
|
15 |
0 |
15 |
|
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado |
Metodoloxías |
Metodoloxías |
Descrición |
Aprendizaxe colaborativa |
Tanto nas sesións expositivas como interactivas proporanse actividades en pequeno grupo co obxectivo de favorecer a aprendizaxe mutua (planificación conxunta, comunicación multidireccional, etc.). |
Discusión dirixida |
O profesorado guiará o debate sobre diversas temáticas relativas ás adicións co obxectivo de promover o debate grupal, o intercambio de opinións e experiencias, etc. |
Estudo de casos |
Ao longo das sesións interactivas formularanse algunhas casuísticas relacionadas coa adición co obxecto de analizar en profundidade as súas causas, factores mantedores e consecuencias. |
Portafolios do alumno |
Cada estudante deberá recompilar todas as actividades propostas nas sesións interactivas nun dosier que entregará ao final do cuadrimestre, nunha data a sinalar polo profesorado. A entrega deste dosier é individual. |
Proba mixta |
Para a avaliación dos contidos abordados nas sesións expositivas o alumnado deberá efectuar unha proba mixta que incluirá preguntas tipo test e outras de resposta curta (preguntas a respostar cunha palabra ou en poucas liñas, de completar, de poñer un exemplo, unha definición dalgún termo relevante, etc.). |
Resumo |
Consiste nunha síntese dos principais contidos traballados. É un recurso óptimo para facilitar a comprensión do texto e a concentración persoal sobre o material obxecto de estudo. É tamén unha axuda importante para o repaso e a preparación de exames. |
Sesión maxistral |
As sesións expositivas serán desenvolvidas polo profesorado mediante presentacións en power point dos principais contidos de temario. |
Solución de problemas |
Entre as actividades propostas ao longo do curso, desenvolveranse algunhas nas que o alumando deberá aportar solucións a problemas formulados en relación ás adicións. |
Simulación |
Técnica de dinámica de grupos que ten como obxectivo axudar a desenvolver a perspectiva social e a empatía mediante a representación de diferentes papeis dentro de situacións conflitivas onde interveñen diferentes posturas que teñen que ser combinadas. Utilízase para traballar as relacións interpersoais, o comportamento, os valores e as actitudes. |
Análise de fontes documentais |
Durante o desenvolvemento das sesións expositivas e interactivas proporcionaranse diversas fontes audiovisuais e escritas relacionadas cos contidos do temario co obxectivo de que o alumnado analice e comprenda os aspectos psicolóxicos e sociais implicados nas adicións. |
Atención personalizada |
Metodoloxías
|
Portafolios do alumno |
Proba mixta |
|
Descrición |
Tanto a preparación do exame como a realización das actividades que se incluirán no portafolio serán obxecto de atención individualizada ao longo do curso durante as horas de titorías. Estas titorías faranse preferentemente de forma presencial (titorías individuais), previa cita por correo electrónico. Porén, poderán desenvolverse titorías de forma virtual (correo electrónico, Campus virtual, Teams).
|
|
Avaliación |
Metodoloxías
|
Competencias / Resultados |
Descrición
|
Cualificación
|
Portafolios do alumno |
A5 A7 A8 A14 A17 A21 B1 B3 B5 C4 C8 |
En relación co portafolio valorarase:
- A adecuación metodolóxica das propostas de traballo.
- A profundidade do contido.
- O dominio das aplicacións empregadas na elaboración das propostas educativas.
- A utilización de fontes documentais complementarias e actuais.
- A presentación e a claridade na exposición.
- A asistencia e participación activa durante as sesións de clase |
50 |
Proba mixta |
A1 A5 A8 A14 A21 B1 B5 C4 |
- Nas preguntas tipo test, definiranse diversas alternativas de resposta onde só unha será a correcta. Penalizaranse os erros nas respostas.
- Nas preguntas de resposta aberta, valorarase a precisión e claridade nas respostas, de tal xeito que o estudante amose un axeitado dominio e comprensión dos contidos avaliados. |
50 |
|
Observacións avaliación |
OPCIÓN A Alumnado con dedicación completa: asistencia/participación nas actividades de clase igual ou superior ao 85%: a) Asistencia, participación activa nas clases, elaboración e presentación do portafolio/dosier de prácticas (50%). b) Exame escrito (tipo proba mixta) sobre os contidos da materia (50%). OPCIÓN B Alumnado cunha asistencia/participación nas actividades de clase inferior ao 85% e alumnado con dispensa académica de exención de asistencia, recoñecida por parte da Facultade de Ciencias da Educación da UDC: Exame escrito sobre os contidos teórico-prácticos da materia (100%). OBSERVACIÓNS ADICIONAIS: Para o alumnado asistente (opción A): 1. Para superar a materia é necesario obter unha puntuación do 50% do peso de cada unha das partes obxecto de avaliación (dosier e proba mixta). 2. O alumnado terá que asistir ás clases interactivas para poder elaborar o
dosier de prácticas e entregalo dentro dos prazos establecidos. A asistencia ás
prácticas é obrigatoria. 3. O dosier presentarase antes da data do exame oficial (para presentarse ao exame é condición indispensable ter presentado o dosier). Para todo o alumnado (opcións A e B): 1. A convocatoria de 2ª oportunidade estará sometida aos mesmos criterios que a convocatoria de 1ª oportunidade. 2. Todos os aspectos relacionados con “dispensa académica”, “dedicación ao
estudo”, “permanencia” e “fraude académico” rexeranse de acordo coa normativa
académica vixente da UDC.
|
Fontes de información |
Bibliografía básica
|
Echeburúa, E. (2001). Abuso de alcohol. Madrid: Editorial síntesis
Echeburúa, E., Labrador, F. J. y Becoña, E. (Coords.) (2009). Adicción a las nuevas tecnologías en adolescentes y jóvenes. Madrid: Pirámide
Echeburúa, E. y Corral, P. (2010). Adicción a las nuevas tecnologías y a las redes sociales en jóvenes: un nuevo reto. Adicciones, 22(2), 91-96
Echeburúa, E. y Requesens, A. (2012). Adicción a las redes sociales y nuevas tecnologías en niños y adolescentes. Madrid: Pirámide
Becoña, E. (2002). Bases científicas de la prevención de las drogodependencias. Madrid: Ministerio del Interior
López, A. y Becoña, E. (2006). El craving en personas dependientes de la cocaína. Anales de Psicología, 22(2), 205-211
Echeburúa, E., Becoña, E. y Labrador, F. J. (Coords.) (2010). El juego patológico. Avances en la clínica y en el tratamiento. Madrid: Pirámide
Echeburúa, E. (1994). Evaluación y tratamiento de los trastornos adictivos. Madrid: Fundación Universidad-Empresa
Echeburúa, E. y Corral, P. (1997). Evaluación y tratamiento de un caso clínico de alcoholismo. Madrid: Pirámide
Becoña, E. y Vázquez, F. (2001). Heroína, cocaína y drogas de síntesis. Madrid: Editorial síntesis
Echeburúa, E. y Corral, P. (2008). Juego responsable: ¿una alternativa para la prevención y el tratamiento de la ludopatía?. Adicciones, 20(4), 321-326
Fernández-Montalvo, J. y Echeburúa, E. (1998). Laborodependencia: cuando el trabajo se convierte en adicción. Revista de Psicopatología y Psicología Clínica, 3(2), 103-120
Maciá, D. (1996). Las drogas: conocer y educar para prevenir. Madrid: Pirámide
Becoña, E. (2000). Los adolescentes y el consumo de drogas. Papeles del Psicólogo, 77, 25-32
Becoña, E. y Calafat, A. (2005). Los jóvenes y el alcohol. Madrid: Pirámide
Becoña, E. y Martín, E. (2004). Manual de intervención en drogodependencias. Madrid: Editorial Síntesis
Servicio Extremeño de Salud (2008). Manual de intervención en juego patológico. Badajoz: Junta de Extremadura
Fernández-Montalvo, J. y Echeburúa, E. (1997). Manual práctico del juego patológico. Madrid: Pirámide
Corral, P., Echeburúa, E. e Irureta, M. (2005). Perfil psicopatológico diferencial de las mujeres ludópatas: implicaciones para el tratamiento. Análisis y Modificación de Conducta, 31, 539-556
Echeburúa, E. (2005). Retos de futuro en el tratamiento del juego patológico. Adicciones, 17(1), 11-16
Labrador, F. J. (Coord.) (2011). Técnicas de modificación de conducta. Madrid: Pirámide
Echeburúa, E. (2012). ¿Existe realmente la adicción al sexo?. Adicciones, 24(4), 281-286 |
|
Bibliografía complementaria
|
Graña, J. L. (1994). Conductas adictivas. Teoría, evaluación y tratamiento. Madrid: Debate
APA (2014). DSM 5. Manual diagnóstico y estadístico de los trastornos mentales. Buenos Aires: Panamericana
Bach, E. y Forés, A. (2010). La asertividad para gente extraordinaria. Barcelona: Plataforma Editorial
Caballo, V. E. (1993). Manual de evaluación y entrenamiento de las habilidades sociales. Madrid: Siglo XXI
Robles, H. y Peralta, M. I. (2009). Programa para el control del estrés. Madrid: Pirámide
Lega, L. I., Caballo, V. E. y Ellis, A. (2009). Teoría y práctica de la terapia racional emotivo-conductual. Madrid: Siglo XXI
Beck, A. T., Wright, F. D., Newman, C. F. y Liese, B. S. (1999). Terapia cognitiva de las drogodependencias. Barcelona: Paidós
Ellis, A., McInerney, J. F., DiGiuseppe, R. y Yeager, R. J. (1992). Terapia racional-emotiva con alcohólicos y toxicómanos. Bilbao: Desclée De Brouwer |
|
Recomendacións |
Materias que se recomenda ter cursado previamente |
|
Materias que se recomenda cursar simultaneamente |
|
Materias que continúan o temario |
|
Observacións |
Para axudar a conseguir unha contorna inmediata sustentable,
recoméndase enérxicamente ao alumnado que os traballos documentais que se
realicen nesta materia sexan desenvolvidos en formato dixital. De realizárense
en papel, seguiranse na medida do posible as seguintes recomendacións xerais: - Non se empregarán plásticos. - Realizaranse impresións a dobre cara. - Empregarase papel reciclado. - Evitarase a realización de borradores.
Así mesmo, esta materia abogará pola utilización dunha
linguaxe inclusiva, tanto nas intervencións nas aulas como nos contidos
traballados e actividades desenvolvidas. En coherencia con esta perspectiva,
fomentarase a perspectiva de igualdade de xénero, tanto nas interaccións co
alumnado como nos contidos desenvolvidos na materia. |
|