Datos Identificativos 2024/25
Asignatura (*) Farmacoloxía Código 661G01011
Titulación
Descriptores Ciclo Período Curso Tipo Créditos
Grao 1º cuadrimestre
 Segundo Formación básica 6
Idioma
Castelán
Galego
Modalidade docente Presencial
Prerrequisitos
Departamento
Coordinación
Martín Herranz, Isabel
 Correo electrónico
isabel.martin1@col.udc.es
Profesorado
Martín Herranz, Isabel
Ramudo Cela, Luis
 Correo electrónico
Web http://campusvirtual.udc.gal/
Descrición xeral O propósito da materia é adquirir os coñecementos necesarios para integrar eficientemente, nos coidados de enfermería, a aplicación da terapéutica medicamentosa, especialmente no referente aos aspectos da administración do medicamento e monitorización do resultado no paciente: eficacia e seguridade.


Competencias / Resultados do título
Código Competencias / Resultados do título

Resultados de aprendizaxe
Resultados de aprendizaxe Competencias / Resultados do título
Describir os aspectos básicos sobre a regulación e rexistro dos medicamentos en España A4
A5
A6
 B1
B2
B3
B4
B5
B6
B8
B9
B12
B13
B16
B20
B21
 C1
C3
C4
C5
C6
C7
C8
C9
C10
Explicar os principios da farmacocinética e farmacodinamia dos medicamentos e súa aplicación no proceso de utilización, especialmente no relativo a eficacia e seguridade A4
A5
A6
 B1
B2
B3
B4
B5
B6
B8
B9
B12
B13
B16
B20
B21
 C1
C3
C4
C5
C6
C7
C8
C9
C10
Identificar e coñocer as diferentes formas farmacéuticas dos medicamentos e a súa aplicación para a prevención, tratamento e curación das enfermidades A4
A5
A6
 B1
B2
B3
B4
B5
B6
B8
B9
B12
B13
B16
B20
B21
 C1
C3
C4
C5
C6
C7
C8
C9
C10
Explicar os usos clínicos, acciones e efectos adversos mais frecuentes, así como a forma correcta de administración dos medicamentos A4
A5
A6
 B1
B2
B3
B4
B5
B6
B8
B9
B12
B13
B16
B20
B21
 C1
C3
C4
C5
C6
C7
C8
C9
C10

Contidos
Temas Subtemas
PRICIPIOS XERAIS DA FARMACOLOXÍA CLÍNICA E DA UTILIZACIÓN E ADMINISTRACIÓN DE MEDICAMENTOS

GRUPOS TERAPEUTICOS DE MEDICAMENTOS



•Tema 1.1 .- Farmacoloxía: concepto e obxectivo. Fármaco. Medicamento. Outros conceptos .
•Tema 1.2 .- A forma de dosificación o forma galénica: Concepto. Características esenciales das formas de dosificación da administración oral
•Tema 1.3 .- Características esenciais das formas de dosificación da administración parenteral.
•Tema 1.4 .- Outras formas de dosificación: rectal, tópicas, oftálmicas
•Tema 1.5 .- Condiciones de conservación dos medicamentos. Concepto de caducidade .


•Tema 2.1.- Regulación e rexistro dos medicamentos en España . Ensayo Clinico , Medicamento xenérico , medicamento horfo, medicamento biosimilar.


•Tema 3.1.- Prescripción de medicamentos: unidades de dosificación. Interpretación. Cálculos mais frecuentes.


•Tema 4.1 .- Administración dos medicamentos. Clasificación das vías de administración. Características principias.

•Tema 4.2 .- Farmacocinética: Absorción e distribución dos medicamentos no organismo. Factores influyentes.

•Tema 4.3 .- Farmacocinética: Metabolización e excreción dos medicamentos. Principais vías de excreción. Vida media biolóxica.

•Tema 4.4.- Efectos terapéuticos. Efectos secundarios. Toxicidad dos medicamentos. Farmacovixilancia. Resposta a medicamentos. Idiosincrasia, taquifilaxia. Tolerancia.

•Tema 4.5 – Interacciones Farmacolóxicas: tipos . Exemplos prácticos

•Tema 5.1.- Antibióticos. Concepto. Clasificación.
•Tema 5.2.-Antibióticos betalactámicos: penicilinas, céfalosporinas, carbapenémicos.

•Tema 5.3.-Aminoglucósidos. Glicopéptidos, Macrólidos. Quinolonas. Novos antibióticos

•Tema 5.4.-Antifúnxicos e Antivirais .

•Tema 6.1.-Terapéutica do cáncer. Bases farmacolóxicas. Clasificación dos antineoplásicos. Novos antineoplasicos.

•Tema 6.2.- Principais medicamentos para o tratamento do cancer e terapia de soporte: antieméticos, factores estimulantes de colonias. Mucosite .

•Tema 7.1.- Medicamentos que actúan en la regulación de la histamina: antialérxicos.

•Tema 7.2.- Medicamentos antiinflamatorios no esteroídicos (AINEs ): clasificación, accións, usos clínicos e efectos adversos.

Tema 7.3 - Corticoides


•Tema 8.1 .-Medicamentos analxésicos. Clasificación. Analxésicos menores e opioides.

•Tema 8.2.-Ansioliticos e hipnóticos: benzodiacepinas

•Tema 8.3.-Neurolepticos. Antidepresivos. Medicamentos utilizados nas crises convulsivas. Antiparkinsonianos

•Tema 9.1 .-Farmacoloxía adrenérxica: clasificación, acción e usos clínicos

•Tema 9.2.- Medicamentos beta-bloqueantes e medicamentos colinérxicos: clasificación, acción e usos clínicos.
•Tema 10.1 .-Medicamentos cardiovasculares: Inotrópicos, Hipolipemiantes e vasodilatadores coronarios .

•Tema 10.2 .-Hipotensores: Medicamentos sobre o sistema renina-angiotensina e diuréticos .

•Tema 10.3.- Medicamentos que actúan sobre a coagulación. Anticoagulantes. Antiagregantes plaquetarios.

•Tema 10.4.- Medicamentos que actúan sobre o aparato dixestivo: antiácidos, antiulcerosos, laxantes.

•Tema 10.5.-Medicamentos que actúan sobre o aparato respiratorio: mucolíticos. Antitusíxenos, broncodilatadores.


Tema 11.1.- Insulina e outros medicamentos

Planificación
Metodoloxías / probas Competencias / Resultados Horas lectivas (presenciais e virtuais) Horas traballo autónomo Horas totais
Traballos tutelados A4 A5 A6 B1 B2 B3 B4 B16 10 20 30
Presentación oral B3 B4 B5 B6 B8 B9 B12 B20 B21 C1 C3 C4 C5 C6 C7 C8 C9 C10 2 10 12
Sesión maxistral A4 A5 A6 B2 B3 B4 B5 B8 B9 B13 B20 C4 C7 17 17 34
Proba mixta A4 A5 A6 B2 B3 B8 B9 B12 B13 C6 4 28 32
Estudo de casos A6 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B8 B9 B12 B13 B16 B20 B21 10 15 25
Aprendizaxe colaborativa A4 A5 A6 B1 B2 B3 B4 B6 B8 B9 B12 B13 B16 B20 B21 C1 C3 C4 2 8 10
Solución de problemas A4 A5 A6 B1 B2 B3 B4 B6 B8 B9 B12 B13 B16 B20 B21 C1 C3 C4 1 1 2
 
Atención personalizada 5 0 5
 
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientativo, considerando a heteroxeneidade do alumnado

Metodoloxías
Metodoloxías Descrición
Traballos tutelados Actividade na que os estudantes de forma autonoma profundizan ou relacionan coñecementos expostos polo profesor
Presentación oral Actividade na que os estudantes expoñen verbalmente o contido/resultados dos traballos tutelados. Podense tamben utilizar medios informaticos para as presentacions.
Sesión maxistral Actividade na que o profesor expón de maneira oral e con medios audivisuais contidos teóricos do programa e a orientación bibliográfica dos mesmos.
Proba mixta Proba escrita con pregunta curta e tipo test para avaliar, fundamentalmente, a aprendizaxe dos contidos teóricos
Estudo de casos Estudio de casos (habitualmente en grupo) utilizando as modalidades que se especifican: - Resolución de problemas
Aprendizaxe colaborativa Metodoloxía de aprendizaxe dirixida a que o alumnado, dividido en grupos, sexa capaz de resolver problemas ou situacións colaborando de xeito conxunto mediante a aportación de ideas e propostas entre os integrantes do grupo.
Solución de problemas Análise e resolución de problemas prácticos sobre a materia teórica impartida, habitualmente se requiere un cálculo matemático para a búsqueda do resultado. Esta actividad realizarase en grupos.

Atención personalizada
Metodoloxías
Aprendizaxe colaborativa
Traballos tutelados
Presentación oral
Proba mixta
Estudo de casos
Solución de problemas
Descrición
En xeral consiste na atención personalizada desenvolvida polo profesor, individual ou en pequeno grupo, que ten como finalidade atender ás necesidades e consultas do alumnado relacionadas co estudo e/ou temas vinculados coa materia, proporcionándolle orientación, apoio e motivación no proceso de aprendizaxe. Esta actividade pode desenvolverse de forma presencial (directamente na aula e nos momentos que o profesor ten asignados a titorías de despacho) ou de forma non presencial (a través do correo electrónico ou do campus virtual).

No caso dos traballos tutelados e na presentación oral, a atención personalizada ten como finalidade orientar os estudantes na realización dos traballos e a forma de facer e preparar a presentación oral.
No estudo de casos, o estudante poderá solicitar aos docentes a orientación de como encamiñar a resolución do caso e a bibliografía mais axeitada para o mesmo.

A solución de problemas pode requerir tamén atención personalizada en caso de dúbidas sobre a metodoloxía a emplear polo alumno para resolver o problema.

No caso da proba mixta, ten como obxectivo atender ás consultas do alumno relacionadas co estudo dos temas.


Avaliación
Metodoloxías Competencias / Resultados Descrición Cualificación
Aprendizaxe colaborativa A4 A5 A6 B1 B2 B3 B4 B6 B8 B9 B12 B13 B16 B20 B21 C1 C3 C4 Este tipo de avaliación consistirá na análise e resolución de problemas prácticos sobre a materia teórica impartida para os que se require, habitualmente, un cálculo matemático para a búsqueda do resultado. A actividade realízase en grupos pequenos e de xeito colaborativo entre os integrantes dos mesmos. 10
Traballos tutelados A4 A5 A6 B1 B2 B3 B4 B16 A avaliación dos traballos farase tendo en conta os seguintes apartados: descripción e síntese da información dos contidos ou temas relativos aos traballos. Os contidos axutaranse a temática do traballo. Utilización do léxico específico. Puntuará sobre un mínimo de 0 e un máximo de 10. A puntuación mínima para superar a proba será de 5. 10
Proba mixta A4 A5 A6 B2 B3 B8 B9 B12 B13 C6 A proba constará de preguntas curtas e de tipo test, relacionadas con contidos teóricos, lecturas, estudo de casos e trballos tutelados. Puntuará sobre un mínimo de 0 e un máximo de 10 puntos. A puntuación mínima para superar a proba será de 5. 80
 
Observacións avaliación

Poderanse realizar dous avaliaciones parciais coa mesma metodoloxía descrita (traballos tutelados, proba mixta e solución de problemas). De realizarse, concertarase a data segundo o desenvolvimiento do programa .

Contemplarase flexibilidade nas datas de entrega do traballo tutelado para o alumnado con matrícula parcial .

Avaluación 2º oportinidade e oportinidade adiantada realizarase mediante a realización da proba mixta 80% e solución de problemas 20%

A realización fraudulenta das probas ou actividades de avaliación, unha vez comprobada, implicará directamente a cualificación de suspenso na convocatoria en que se cometa: o/a estudante será cualificado con “suspenso” (nota numérica 0) na convocatoria correspondente do curso académico, tanto se a comisión da falta se produce na primeira oportunidade como na segunda. Para isto, procederase a modificar a súa cualificación na acta de primeira oportunidade, se fose necesario.

Fontes de información
Bibliografía básica (). .

Bibliografía básica

  • ADAMS M, HOLLAND N. Farmacología para enfermería. Un enfoque fisiopatológico . 2009. Madrid. Pearson. Prentice Hall.
  • CASTELLS S, HERNÁNDEZ-PÉREZ M. Farmacología en Enfermería . 2007. Madrid. 2ª edición. Elsevier.
  • MOSQUERA JM. Farmacología Clínica para enfermería . 4ª edición. 2005 Madrid. McGraw-Hill Interamericana.

Bibliografía complementaria

o FLÓREZ J. FarmacologíaHumana . Elsevier-Masson

o KATZUNG BG. Farmacologíabásica y clínica . McGraw-Hill

o RANG HP,DALE MM. Farmacología .. Elsevier

· ZABALEGUI A,MANGUES I, MOLINA JV, TUNEU L. Administración de medicamentos y cálculo dedosis . Barcelona: Elsevier Doyma;

· FARMACOLOGÍA BÁSICA y CLÍNICA . Velázquez (Lorenzo - Moreno - Leza -Lizasoain - Moro - Portolés)
Bibliografía complementaria


Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamente
Anatomía/661G01001
Bioloxía/661G01002
Sistemas da información e comunicación en ciencias da saúde/661G01004
Fisioloxía/661G01105

Materias que se recomenda cursar simultaneamente
Situacións de risco para a saúde e Radioloxía/661G01013
Enfermaría Clínica I/661G01034

Materias que continúan o temario
Enfermaría clínica III/661G01017
Enfermaría Comunitaria II/661G01019
Enfermaría Clínica II/661G01035

Observacións


(*)A Guía docente é o documento onde se visualiza a proposta académica da UDC. Este documento é público e non se pode modificar, salvo casos excepcionais baixo a revisión do órgano competente dacordo coa normativa vixente que establece o proceso de elaboración de guías